دارجلنگ مسئلہ

دارجلنگ مسئلہ بھارت خوبصورت پہاڑی علاقے دارجلنگ دی منگ اے کہ اسنوں بھارتی صوبے لہندے بنگال توں کڈ کے سکم وچ شامل کیتا جاوے کیونجے سکم تے دارجلنگ دے لوک اکو نسل دے نیں اک ای بولی بولدے نیں ۔

دارجلنگ تحریک

دارجلنگ جل رہا اے، دیس دے وکھ-وکھ حصیاں توں علاوہ ودیساں توں قدرتی خوبصورتی دا آنند لین پجے سیلانی بھکھ نال مر رہے ہن، تحریک کرن والے لوکاں دی اگوائی کر رہے لیڈراں دے گھر چھاپے پے رہے ہن، اس سبھ دی وجہ کیہ اے؟ کیہ لوکاں نوں ہو رہی پریشانی لئی اک تحریک ذمہ وار اے؟ کیہ تحریک کر رہے لوکاں دی منگ ناجائز اے؟ اتہاس توں حال تک دے حالاتاں دا تجزیہ کردے ہوئے دارجلنگ وچ چل رہی تحریک نوں سمجھن دی لوڑ اے۔

لسانی بنیاد تے بنے صوبے

بھارت وچ کئی وار لسانی بنیاد تے صوبےآں دی ونڈ ہوئی اے۔ 1960 توں اسدی شروعات ہوئی، جتھے مراٹھی بولن والیاں لئی مہاراشٹر اتے گجراتی بولن والیاں لئی گجرات بنیا۔ اس توں بعد جھارکھنڈ، چھتیسگڑھ، تیلنگانا ورگے صوبےآں دا گٹھن ہویا۔

دارجلنگ تے سکم تریخ

دارجلنگ نوں سکم وچ رلاؤن دی منگ سالاں پرانی اے۔ اتہاس دا مطالعہ کرن تے پتہ لگدا اے کہ دارجلنگ پہاڑ متعلق علاقہ سکم دا ہی حصہ رہا اے۔ 1841 سال تک دارجلنگ سکم نوں لگان دندا سی۔ بعد وچ انگریزاں نے دارجلنگ نوں سکم توں وکھ کر دتا۔ ادوں توں دارجلنگ پچھم بنگال دا حصہ ہو گیا۔ بھارت وچ صوبےآں دا گٹھن علاقہ دی رہتل (خاص کرکے بھاشائی رہتل) دے بنیاد تے ہندا آیا اے پر دارجلنگ کھیتر، جو کہ اک پہاڑی کھیتر اے، اسنوں پچھم بنگال دے نال ملا کے اک پاسے جتھے گورکھائی پہاڑی رہتل نوں ختم کیتا جا رہا اے، اتھے ہی اک دوجی بولی مشتمل رہتل نوں زبردستی تھوپن دی وی کوشش کیتی جا رہی اے۔ پچھم بنگال دی مکھ منتری ممتا بنرجی ولوں 10ویں تک دی سکھیا وچ بانگلا نوں لازمی کر دتا جانا، اسدی سبھتوں وڈی اداہرن اے۔

1865 وچ جدوں انگریزاں نے دارجلنگ وچ چاہ دا بگان شروع کیتا تاں وڈی گنتی وچ مزدور اتھے کم کرن آئے۔ اس ویلے کسے طرحاں دی قومانتری سیما ریکھا نہیں سی، لہٰذا ایہہ لوک خود نوں گورکھا کنگ دے ماتحت منندے سن۔ اس علاقے نوں اوہ اپنی زمین مندے سن۔ پر آزادی توں بعد بھارت نے نیپال دے نال امن اتے دوستی لئی 1950 دا سمجھوتہ کیتا۔ سیما وبھاجن توں بعد ایہہ حصہ بھارت وچ آ گیا۔ اس توں بعد توں ایہہ لوک لگاتار اک وکھ راج بناؤن دی منگ کردے آ رہے ہن۔ بنگالی اتے گورکھا مول دے لوک تہذیبی اتے تریخی طور تے اک دوجے توں وکھ ہن، جس وجہ نال اس تحریک نوں زیادہ طاقت ملی۔

گورکھا لینڈ دی منگ

گورکھالینڈ دی منگ دی شروعات سبھتوں پہلاں گورکھا نیشنل لبریشن فرنٹ دے سبھاش گھسنگ نے کیتی سی۔ پہلی وار 5 اپریل 1980 نوں گھسنگ نے ہی ‘گورکھالینڈ’ نام دتا سی۔ اس توں بعد پچھم بنگال دی راج سرکار دارجلنگ گورکھا ہلّ کاؤنسل (ڈیجیئیچسی) بناؤن تے راضی ہوئی۔ گھسنگ دی لیڈرشپ وچ اگلے 20 سال تک اتھے امن بنیا رہیا۔ پر بمل گرنگ دے ابھرن توں بعد حالات بدتر ہو گئے۔ گورکھا نیشنل لبریشن فرنٹ توں وکھ ہو کے نرمل گرنگ نے گورکھا جنمکتی مورچہ دی نیہہ رکھی اتے گورکھالینڈ دی منگ پھر تیز ہو گئی۔ جس حصے نوں لے کے گورکھالینڈ بناؤن دی منگ کیتی جا رہی اے اسدا کل ایریا 6246 کلومیٹر دا اے۔ اس وچ بنارہاٹ، بھکتینگر، برپارا، چالسا، دارجلنگ، جیگانو، کالچینی ، کلمپونگ، کمارگرام، کارسینگ، مداریہاٹ، مالباجار، مرک اتے ناگراکاٹا شامل ہن۔

جس کھیتر نوں گورکھالینڈ بناؤن دی منگ کیتی جا رہی اے، اسدی رہتل اک ورگی اے۔ اتھے دے لوک گورکھا-نیپالی بولی بولدے ہن۔ اندولنکاری چاہندے ہن کہ مرکز سرکار گورکھالینڈ دے نام نال اک وکھ راج بنا کے اوہناں نوں اوہناں دی رہتل نوں سرکھات رکھن دا موقعے دیوے، پر راجپالیسی دے نال-نال ‘گورکھالینڈ’ دے نیپال دے نال مل جان دا ڈر اوہناں نوں وکھ راج نہیں دے پا رہا اے۔ اس دے نال-نال اک سوال ایہہ وی اے کہ جتھے دے لوک بھارتی سیما تے اپنے سورمرفتار لئی کسے جان پہچان دے محتاج نہیں، اس کھیتر دے لوکاں تے اپنے دیش دا نال چھڈّ دین نوں لے کے شنکا کرنا کی بہتر اے؟

کی اوہناں نوں ایہہ اختیار نہیں اے کہ اوہ اپنی رہتل دی حفاظت کر سکن؟ کی ممتا بنرجی ولوں دسویں تک دی پڑائی وچ بانگلا نوں لازمی کرنا ‘بھاشائی سامراجواد’ نہیں اے؟ نویں بولی سکھنا کتیوں وی غلط نہیں اے پر کسے بولی نوں زبردستی تھوپنا پوری طرحاں نال غلط اے۔ جو ایہناں علاقیاں دے معاملیاں نوں ویکھن والے گورکھالینڈ کھیتری پرحکمرانی (جیٹیئے) وچ گورکھا جنمکتی مورچہ (جیجیئیم) دا اثر اس گل نوں ثابت کردا اے کہ اتھے دے نواسی، اتھے دی جنتا جیجیئیم دی منگ دی حمایت کردی اے۔ کی عامَ جنتا دی اچھا دی اندیکھی کرنا ٹھیک اے؟

کشمیر تے گورکھا تحریک وچ فرق

ہو سکدا اے تسیں کہو کہ اجیہا ہی اک تحریک تاں جموں – کشمیر وچ وی چل رہا اے، تاں اسدی حمایت کیوں نہیں کیتا جا سکدا۔ پر گھاٹی دے وکھوادی تحریک دا موازنہ گورکھالینڈ دے تحریک نال نہیں کیتا جا سکدا کیونکہ گھاٹی وچ تحریک کرن والے وکھوادی پاکستان دا جھنڈا لہراؤندے ہن، پاکستان دی جت تے اسنوں ودھائی دندے ہن پر گورکھالینڈ دی منگ کر رہے اندولنکاری بھارت دے قومی جھنڈے نوں لے کے سڑکاں تے نکلے ہن۔ اوہ بس انا ہی چاہندے ہن کہ مرکز سرکار دے تھوڑھے – جہے تعاون نال اوہناں دی رہتل بچ جاوے، اوہناں دا مول وجود بچ جاوے۔