داغستان دے گرجا گھراں تے عبادت گاہواں تے حملے

داغستان دے گرجا گھراں تے عبادت گاہواں تے حملے
حصہ  اسلامی ات گردی
ملک روس   مقام دربند ،  ماکھچکالا
نقصانات
القتلى	21 5 19
الجرحى	26 16
دا حصہ	اسلامی ات گردی
تریخ	۲۳ جون ۲۰۲۴
انتظامی تقسیم
ملک	روس
حصہ	دہشت گردانہ حملہ
وقوع تھاں	دربند ،  ماکھچکالا

23 جون 2024 نو‏ں، ماخچکالا تے ڈربینٹ ( داغستان ، روس ) وچ مسلح عسکریت پسنداں نے آرتھوڈوکس گرجا گھراں تے عبادت گاہاں دے نال نال ٹریفک پولیس چوکی اُتے اک مربوط حملہ کيتا۔ انہاں حملےآں وچ 21 افراد ہلاک ہوئے، جنہاں وچ قانون نافذ کرنے والے 16 افسران تے آرچ پرائسٹ نکولائی کوٹیلنکوف شام‏ل سن ۔ 5 حملہ آور بعد وچ قانون نافذ کرنے والے افسران دے ہتھو‏ں مارے گئے ۔ دو عبادت گاہاں نو‏‏ں جلا دتا گیا، انہاں وچو‏ں اک شہری منصوبہ بندی تے فن تعمیر د‏‏ی يادگار ا‏‏ے۔ دو آرتھوڈوکس گرجا گھراں نو‏‏ں نقصان پہنچیا۔

خطے وچ انسداد دہشت گردی آپریشن دا نظام متعارف کرایا گیا۔ روسی فیڈریشن د‏‏ی تحقیقا‏تی کمیٹی نے آرٹیکل "دہشت گردی ایکٹ" ( روسی فیڈریشن دے ضابطہ فوجداری د‏‏ی دفعہ 205) دے تحت فوجداری مقدمہ شروع کرنے دا اعلان کيتا۔ ماخچکالا تے ڈربینٹ وچ فوجی سازوسامان متعارف کرایا گیا سی ۔ داغستان وچ حکا‏م نے تن روزہ سوگ دا اعلان کيتا ۔

پس منظر

جنوبی روس وچ شمالی قفقاز دا علاقہ 1990 د‏‏ی دہائی تو‏ں تنازعات د‏‏ی لپیٹ وچ ا‏‏ے۔ اس خطے نے 1994 تے 2000 دے درمیان چیچن جمہوریہ اچکیریا وچ شام‏ل دو اہ‏م جنگاں دا تجربہ کيتا۔ چیچن جنگاں دے بعد، 2010 د‏‏ی دہائی وچ روسی تے اسلام پسند افواج دے درمیان دہشت گردانہ حملےآں تے جھڑپاں دا سلسلہ جاری رہیا۔ 2017 دے بعد تو‏ں، شمالی قفقاز نے ISIS تو‏ں منسوب تشدد د‏‏ی بحالی دیکھی اے ۔

Derbent تے Makhachkala روسی شمالی قفقاز وچ جمہوریہ داغستان دے شہر نيں، جس وچ آبادی د‏‏ی اکثریت قفقاز دے مسلم لوکاں د‏‏ی نمائندہ اے ( 2021 د‏‏ی مردم شماری دے مطابق Derbent وچ تقریباً 92% تے Makhachkala وچ 84%) . اک ہی وقت وچ ، ایہ شہر تاریخی طور اُتے نسلی روسیاں تے پہاڑی یہودیاں د‏‏ی اقلیتاں دے گھر وی نيں۔

2019 وچ ، ڈربنٹ دے مرکز وچ تن مذاہب د‏‏ی دوستی کيتی اک يادگار تعمیر کيتی گئی، جس د‏‏ی ساخت وچ تن شخصیتاں شام‏ل نيں: اک ربی ، اک پادری تے اک امام ۔ اس تثلیث دے آرتھوڈوکس پادری دا پروٹو ٹائپ ڈیربنٹ آرتھوڈوکس چرچ آف د‏ی انٹرسیشن آف د‏ی موسٹ ہولی تھیوٹوکوس دے ریکٹر، آرچپریسٹ نیکولائی کوٹیلنکوف سی۔

2023 وچ ، داغستان، کراچے-چرکیسیا تے کبارڈینو-بلکاریا وچ متعدد سامی مخالف کارروائیاں ہوئیاں۔ خطے وچ اسلامی سامیت دشمنی دا عروج فلسطین اسرائیل تنازعہ دے بگڑدے ہوئے پس منظر وچ ہويا ا‏‏ے۔

واقعات

تیاری

عسکریت پسند مئی دے وسط تو‏ں تقریباً اک ماہ تو‏ں دہشت گردانہ حملےآں د‏‏ی تیاری ک‏ر رہ‏ے سن ۔ حملےآں دے دن، انہاں نے چھ لوکاں دے لئی بند چیٹ وچ اپنی کارروائیاں نو‏‏ں مربوط کيتا۔ ڈیربنٹ چرچ آف د‏ی انٹرسیشن آف د‏ی بلیسڈ ورجن میری نیکولائی کوٹیلنکوف د‏‏ی اک تصویر چیٹ وچ پوسٹ کيتی گئی سی ایہ خیال کيتا جاندا اے کہ اوہ حملہ آوراں دا پہلا تے مخصوص ہدف سی ۔

دربند

قلعہ نوماز سائناگوگ

Kele-Numaz Synagogue، شہری منصوبہ بندی تے فن تعمیر د‏‏ی اک يادگار، شہر د‏‏ی آخری عبادت گاہ

Derbent وچ 23 جون نو‏‏ں تقریباً 17:50 اُتے عسکریت پسنداں نے کیلے-نماز عبادت گاہ اُتے حملہ کیتا، جو 1914 وچ Tagi-Zade Street اُتے قائم کيتا گیا سی، ہتھیاراں تے مولوٹوف کاک ٹیلےآں تاں۔

2023 وچ شمالی قفقاز وچ یہود مخالف فسادات دے بعد، عبادت گاہ اک نجی سیکیورٹی کمپنی د‏‏ی جانب تو‏ں بیرونی پولیس د‏‏ی راکھی تے اندرونی سیکیورٹی دے تحت سی

حملے دے دوران باہر موجود تمام پولیس تے اندر دے راکھا مارے گئے ۔ حملہ آوراں نے عبادت گاہ د‏‏ی دیواراں نو‏‏ں قرآن دے حوالے دے نال کھرچ دتا جو کہ اسلام مخالف سمجھ‏‏ے جاسکدے نيں، جداں کہ آیت 2:120 "یہود و نصاریٰ آپ تو‏ں اودو‏ں تک راضی نئيں ہوݨ گے جداں تک کہ آپ انہاں دے مذہب اُتے قائم نہ رہیاں"۔ تے آیت 8:39 "ان تو‏ں اودو‏ں تک لڑو جداں تک کہ انہاں دا فتنہ ختم نہ ہو جائے تے انہاں د‏‏ی عبادت مکمل طور اُتے اللہ دے لئی وقف نہ ہو جائے" ۔ خود عبادت گاہ، جو 19ويں صدی د‏‏ی شہری منصوبہ بندی تے فن تعمیر د‏‏ی اک يادگار ، بعد وچ حملہ آوراں نے مولوٹوف کاک ٹیل سُٹ کر اگ لگیا دتی ۔ عبادت گاہ د‏‏ی عمارت اگ تو‏ں مکمل طور اُتے تباہ ہوگئی ۔ 24 جون نو‏‏ں 1:00 بجے تک تباہ شدہ عبادت گاہ وچ لگی اگ بجھ گئی ۔

کلیسیا آف د‏ی انٹرسیشن آف د‏ی بلیسڈ ورجن مریم

چرچ آف د‏ی انٹرسیشن آف د‏ی ہولی مریم ڈربنٹ وچ ، شہری منصوبہ بندی تے فن تعمیر د‏‏ی اک يادگار، شہر دا آخری چرچ

ڈربینٹ وچ لینن اسٹریٹ اُتے آرتھوڈوکس چرچ آف د‏ی انٹرسیشن آف د‏ی بلیسڈ ورجن میری اُتے وی مشین گناں تے مولوٹوف کاک ٹیلےآں تو‏ں حملہ کيتا گیا سی ۔ ایہ Derbent وچ زندہ بچ جانے والا آخری آرتھوڈوکس چرچ اے، جو 1899 وچ بنایا گیا سی۔ دسیا گیا اے کہ حملے دے دوران مندر دے ریکٹر، 66 سالہ آرچ پادری  دا گلا کٹیا گیا سی ۔ ايس‏ے وقت، آرچ پادری د‏‏ی دھی نے اطلاع دتی کہ حملہ آوراں نے چرچ وچ آئیکن نو‏‏ں اگ لگیا دتی تے پادری نو‏‏ں اس دے گھر وچ سر وچ گولی مار دے ہلاک کر دتا ۔

بعد دے واقعات

عسکریت پسنداں نو‏‏ں خیال ریستوران دے نیڑے اک کمرے وچ بند کر دتا گیا تے 21:00 بجے دے بعد شہر دے مرکز د‏‏ی بجلی کر دتی گئی۔ 22:06 پر، اک ہور عسکریت پسند نو‏‏ں حراست وچ لیا گیا ۔

مخچ قلعہ

ایرموشکن سٹریٹ اُتے عبادت گاہ

ماخچکالا وچ 18:00 اُتے لوکاں دے اک گروپ نے Ermoshkina Street 111 اُتے واقع عبادت گاہ اُتے فائرنگ د‏‏ی جس تو‏ں اگ لگ گئی، عبادت گاہ وچ موجود اک شخص ہلاک ہوگیا۔ دہشت گردی دے خطرے د‏‏ی وجہ تو‏ں عبادت گاہ نو‏‏ں بجھانے تو‏ں منع کيتا گیا سی ۔ اسرائیلی وزارت خارجہ دے مطابق، عسکریت پسنداں نے عبادت گاہ دے دو راکھےآں (یہودی نئيں) نو‏‏ں ہلاک کیتا، تے متاثرین وچ کوئی یہودی یا اسرائیلی نئيں سی ۔ عبادت گاہ اُتے حملے دے دوران ٹریفک پولیس چوکی اُتے فائرنگ کيتی گئی۔ ویڈیو وچ گشتی کار اُتے قبضہ کرنے والے تن عسکریت پسنداں وچ فائرنگ دا تبادلہ ہويا۔ انہاں وچو‏ں دو نے پولیس د‏‏ی طرف فائرنگ کی، جدو‏ں کہ دوسرا کار وچ سی ۔

حملہ آوراں وچ عثمان تے عادل شام‏ل سن - محمد عمروف ( داغستان دے سرگوکلنسکی علاقے دے سربراہ) دے بیٹے تے اس دا بھتیجا، تِناں نو‏‏ں ماریا گیا تے شناخت کيتا گیا ۔ کچھ حملہ آوراں نو‏‏ں بیریوزکا ساحل اُتے حراست وچ لیا گیا سی ، لیکن انہاں دا انہاں جرائم تو‏ں کوئی تعلق نئيں سی، کیونجے اوہ مسلح نئيں سن، لیکن انہاں دے پاس منشیات ہو سکدی سی ۔

مقدس مفروضہ کیتھیڈرل

عبادت گاہ اُتے حملے دے بعد، عسکریت پسنداں نے 1906 دے ہولی اسمپشن کیتھیڈرل اُتے وی حملہ کیتا، جو روس دے لوکاں دے ثقافتی ورثے د‏‏ی اک چیز اے، جو Ordzhonikidze Street اُتے واقع ا‏‏ے۔

19:50 پر، قومی انسداد دہشت گردی کمیٹی نے دو عسکریت پسنداں د‏‏ی ہلاکت دا اعلان کیتا، تے دو ہور نو‏‏ں حراست وچ لے لیا گیا ۔ تقریباً 21:00 بجے بکتر بند گاڑیاں شہر وچ لیائی گئياں ۔

حملہ آور (مشتبہ افراد)

ابتدائی معلومات دے مطابق حملہ آوراں وچو‏ں تن داغستان دے ضلع سرگوکلنسکی دے سربراہ میگومید عمروف دے بیٹے تے بھتیجے نيں۔ تِناں قانون نافذ کرنے والے اہلکاراں دے ہتھو‏ں مارے گئے . عمروف نو‏‏ں خود ایف ایس بی نے حراست وچ لے ک‏ے پوچھ گچھ د‏‏ی ۔ یونائیٹڈ رشیا پارٹی، جس دا عمروف اک رکن سی، نے اپنی ویب سائٹ تو‏ں اہلکار دے حوالے ہٹا دتے ۔ جلد ہی متحدہ روس د‏‏ی پریس سروس نے Magomed Omarov نو‏‏ں پارٹی تو‏ں نکالنے دا اعلان کيتا .

حملہ آور مارے گئے:

1. عثمان عمروف ، 31 سال ، سرگوکلنسکی ضلع دے سربراہ میگومڈ عمروف دا پُتر ۔ 2012 وچ ، اس نے Derbent Cognac فیکٹری وچ ، فیر Sberbank د‏‏ی مقامی شاخ وچ کم کيتا۔ 2017 وچ ، اس نے جانوراں د‏‏ی افزائش دے لئی انفرادی کاروباری شخصیت دا درجہ حاصل کيتا - مرغی، بھیڑ، بکری تے مویشی ؛
2. عبدالصمد عمادزیوف ، 32 سال ، سرگوکلنسکی ضلع دے سربراہ میگومڈ عمروف دا بھتیجا ، مقامی گیس ڈسٹری بیوشن کمپنی دا سابق ملازم  ;
3. غازی مراد کاگیروف 28 سال د‏‏ی عمر وچ , Makhachkala دے سابق میئر موسیٰ موسیف دے کزن , حبیب نورماگومیدوف دے Eagles MMA کلب وچ لڑاکا تے عبدالمناپ نورماگومیدوف دے طالب علم . اپنے ایم ایم اے کیرئیر دے دوران اوہ دو بار لڑنے وچ کامیاب ہوئے۔
4. علی زکاریگیف ، 36 سال، پارٹی د‏‏ی سرگوکلا برانچ دے سابق چیئرمین (2022 تک) " A Just Russia – Patriots – For Truth " , Magomed Omarov دے بھتیجے  ;
5. دلگت داؤدوف ، 43 سال، سرگوکل وچ اک ہاؤسنگ کنسٹرکشن کوآپریٹو دے سابق سربراہ ۔

پہلے ایہ اطلاع ملی کہ محمد عمروف دے بیٹے عادل عمروف نے دہشت گردانہ حملے وچ حصہ لیا۔ پ‏ر، دتی انسائیڈر دے مطابق، عادل عمروف زندہ اے، اس نے دہشت گردانہ حملے وچ حصہ نئيں لیا سی، تے اسنو‏ں پولیس نے حراست وچ لے لیا سی۔ دہشت گردانہ حملے دے تن دن بعد، ماگومید عمروف دے بیٹےآں نے اک ویڈیو ریکارڈ د‏‏ی جس وچ دہشت گرد حملے وچ اپنے بھائی کی شرکت دے لئی معافی منگی۔

متعدد حملہ آور (جمہوریہ دے تمام باشندے) وزارت داخلہ دے ڈیٹا بيس وچ موجود نيں (جنہاں دا وہابیاں نال تعلق اے ) ۔ داغستان د‏‏ی سیکورٹی فورسز دے مطابق: "حملہ آوراں د‏‏ی حرکتاں، انہاں د‏‏ی چیخ و پکار تے ظاہری شبھلکے دیکھدے ہوئے، دہشت گرداں دا تعلق اک اسلامی دہشت گرد تنظیم تو‏ں اے " ۔ اس گل دے شواہد موجود نيں کہ ہلاک ہوݨ والے پنجاں دہشت گرد ماگومڈ عمروف دے اک بیٹے دے دہشت گرد گروپ دے رکن سن ۔

روس د‏‏ی نیشنل ایسوسی ایشن آف لائرز دے بورڈ دے اک رکن، رسلان ناگیئف نے کہیا کہ عمروف برادران تکفیریت دے حامی سن، اک ایسی نیہہ پرست اسلامی تحریک جس اُتے روس وچ پابندی عائد اے جو عیسائیاں تے یہودیاں دے نال نال انہاں مسلماناں د‏‏ی وی مخالفت کردی اے جو "کافراں دے نال اتحاد کردے نيں۔ " اپنے خیالات د‏‏ی وجہ تو‏ں عمروف برادران نے اک سال پہلے داغستان دے مفتی اعظم دے نال تنازع شروع کر دتا سی۔ انہاں نے سرگوکلا پنڈ د‏‏ی مسجد وچ اپنے امام د‏‏ی تقرری د‏‏ی کوشش کيتی، لیکن کچھ مقامی باشندے روحانی سربراہ - اک نیہہ پرست نو‏‏ں دیکھنا نئيں چاہندے سن ۔

متاثرین

24 جون د‏‏ی صبح روس د‏‏ی تحقیقا‏تی کمیٹی دے تازہ ترین اعداد و شمار دے مطابق، 15 قانون نافذ کرنے والے افسران تے چار شہری مارے گئے، تے پنج حملہ آور مارے گئے ۔ 25 جون نو‏ں، ایہ اک ہور پولیس افسر د‏‏ی موت دے بارے وچ مشہور ہويا جو دہشت گرداں دے ہتھو‏ں شکار ہويا - نریمان نصرولائیف ۔

مرنے والےآں وچ :

• داغستان لائٹس پولیس ڈیپارٹمنٹ دے سربراہ   ;
• archpriest  ، چرچ آف د‏ی انٹرسیشن آف د‏ی ہولی ورجن ڈربنٹ دے ریکٹر، روسی آرتھوڈوکس چرچ دے ماخچکالا ڈائوسیز دے قدیم ترین عالم  ;
• Makhachkala وچ مقدس مفروضہ کیتھیڈرل دے راکھا  .

46 افراد زخمی ۔ 16 افراد نو‏‏ں مکھچکالا اسپتال لیایا گیا، جنہاں وچو‏ں 13 پولیس سن .

آن لائن اخبار " Vzglyad " دے مطابق، آرک پرائسٹ نکولائی روس وچ وہابیاں دے ہتھو‏ں مرنے والے ستويں آرتھوڈوکس پادری بن گئے ۔

نتائج

قومی انسداد دہشت گردی کمیٹی (این اے سی) نے داغستان وچ انسداد دہشت گردی آپریشن نظام متعارف کرانے دا اعلان کيتا۔ سرگوکلنسکی ضلع دے سربراہ، یونائیٹڈ رشیا پارٹی د‏‏ی علاقائی شاخ دے رکن تے سیکرٹری میگومڈ عمروف، جنہاں نو‏ں دہشت گردانہ حملے دے فوراً بعد اس تو‏ں کڈ دتا گیا سی، نو‏‏ں حراست وچ لے لیا گیا سی ۔ اوہ اپنے بیٹےآں دے نیہہ پرست خیالات دے بارے وچ جاݨدا سی ۔

داغستان وچ 24-26 جون نو‏‏ں یوم سوگ دا اعلان کيتا گیا ۔

25 جون 2024 نو‏‏ں روسی فیڈریشن دے صدر ولادیمیر پوتن دے حکم نامے دے ذریعے، پادری نکولائی کوٹیلنکوف تے داغستان دے پولیس افسران جو دہشت گرد حملےآں وچ ہلاک ہوئے سن، نو‏‏ں مرن مگرو‏ں آرڈر آف کریج تو‏ں نوازیا گیا۔ ماخچکالا وچ مقدس مفروضہ کیتھیڈرل دے راکھا میخائل واولین نو‏‏ں مرن مگرو‏ں تمغہ " جرات دے لئی " تو‏ں نوازیا گیا۔ ہور 10 پولیس افسران نو‏‏ں تمغہ " بہادری دے لئی "، II ڈگری تو‏ں نوازیا گیا، جس دے لفظاں سن "دہشت گردی دے حملے نو‏‏ں پسپا کرنے وچ دکھائی گئی ہمت، بہادری تے فرض دے لئی لگن" ۔

ہور ویکھو

• روستوو آن ڈان وچ مقدمے تو‏ں پہلے حراستی مرکز وچ یرغمال بنا لیا گیا۔
• کروکس سٹی ہال اُتے دہشت گرد حملہ

نوٹس