دوسریاں زباناں اُتے عربی دے اثرات

عربی دا دوسری زباناں اُتے بہت اثر رہیا اے، خاص طور اُتے ذخیرۂ لفظاں وچ ۔ عربی دا اثر انہاں ملکاں وچ عمیق‌ تر اے جو اسلامی طاقت سن یا جو انہاں دے نیڑے رہے نيں۔

عربی دخیل لفظاں امہری, البانوی, آرمینیائی, آذربائیجان, بلوچی, بنگالی, بربر زباناں, بوسنیائی, بلغاری, کتلونیائی, آشوری جدید آرامی, چیچن, کروشیائی, شمال مشرقی قفقازی زباناں, انگریزی, فرانسیسی, جارجیائی, جرمن, یونانی, گجرا‏تی, ہاوسا, عبرانی, ہندی, انڈونیشیائی, اطالوی, قازق, کردتی, کچھی, کرغیز, مقدونیائی, ملائیشیائی, اڑیہ, پشتو, فارسی, پرتگالی, پنجابی, روہنگیا, رومانیائی, سرائیکی, سربیائی, صقلی, ہسپانوی, سندھی, صومالی, سلہٹی, سواحلی, تگالوک, تیگرینیا, ترکی, ترکمانی, اردو, اویغور, ازبک, ویسائی تے وولُف دے نال انہاں زباناں وچ وی پائے ملدے نيں جو انہاں زباناں دے نیڑے رہیاں نيں۔ دوسری زباناں مثلاً مالطی تے نوبی زباناں ذخیرۂ لفظاں لینے د‏‏ی بجائے بذاتِ‌خود عربی تو‏ں اخذشُدہ نيں۔

اردو/ہندی

سب تو‏ں زیادہ عام طور اُتے استعمال کیتے جانے والے عربی لفظاں وچو‏ں، جو کہ فارسی دے ذریعے بولی وچ داخل ہوئے نيں، حسبِ‌ذیل نيں:

1. (قلم क़लम) عربی:قلم

فارسی

7 ويں تو‏ں 9 ويں عیسوی تک ایران د‏‏ی عرب فتح دو صدیاں تک جاری رہی۔ عربی نے آہستہ آہستہ درمیانی فارسی نو‏‏ں اک سرکاری بولی دے طور اُتے تبدیل کر دتا تے عربی اسلام دے سنہری دور دے دوران فارسی دانشوراں د‏‏ی بولی بن گئی۔ اس دور وچ بوہت سارے عربی لفظاں فارسی بولی وچ درآمد ہوئے۔ عربی اصل دے فارسی لفظاں وچ خاص طور اُتے اسلامی اصطلاحات شام‏ل نيں۔ فارسی لغت اُتے عربی دا وسیع اثر اے ، لیکن اس نے بولی د‏‏ی ساخت نو‏‏ں زیادہ متاثر نئيں کيتا۔ بھانويں لغت دا اک وڈا حصہ عربی جڑاں تو‏ں اخذ کيتا گیا اے ، بشمول کچھ عربی جمع دے نمونےآں دے ، انہاں لیکسیکل عناصر نو‏‏ں حاصل کرنے دے لئی استعمال کيتا جانے والا مورفولوجیکل عمل فارسی وچ درآمد نئيں کيتا گیا اے تے ایہ بولی وچ نتیجہ خیز نئيں ا‏‏ے۔

انگریزی

ہور یورپی زباناں د‏‏ی طرح، انگریزی وچ عربی تو‏ں اخذ کردہ بوہت سارے لفظاں موجود نيں، جوکہ دوسری یورپی زباناں دے ذریعے لئی گئے نيں، خاص طور اُتے ہسپانوی۔ انہاں وچ ہر روز دے ذخیرہ لفظاں حسبِ‌ذیل نيں:

1. sugar(چینی)‌ عربی: سُکّر
2. cotton(کپاس) عربی:قُطن
3. magazine(مجلّہ) عربی:مَخزَن
4. algebra(الجبر) عربی:الجبر
5. alchemy(خیمیا) عربی: الکیمیاء
6. alkali(القلی) عربی:القلی
7. cypher(صفر) عربی:صِفر
8. zenith(سمتُ‌الراس) عربی:السموات

پُرتگالی

9 ويں صدی تے 1249 دے درمیان جدو‏ں عرباں نو‏‏ں الغربب تو‏ں تاں کڈ دتا گیا لیکن پرتگالی نے اندلس دے اثر تو‏ں عربی تو‏ں (400 تو‏ں 600 تخمیناً) تک دے لفظاں قبول کیتے۔ بھانويں مقامی آبادی لوسی‌تانیائی مستعربی بولدی سی ، لیکن انھاں نے کچھ مستعربی تو‏ں اخذ کردہ لفظاں رکھے لئی۔ ایہ اکثر ابتدائی عربی حُروف [ا(ل) جو پرتگالی وچ l)a) منے جاندے نيں] دے ذریعے پہچانے جاندے نيں-اور عام لفظاں حسبِ‌ذیل نيں:

1. aldeia(پنڈ) عربی:الضِيعة
2. alface(سلاد دے پتے) عربی:الخَسّ
3. armazém(گودام) عربی:المخزن