دھروپد

برصغیر د‏‏ی اصناف موسیقی

فائل:Dhrupad 2.jpg

قسماں موسیقی

کلاسیکی موسیقی نیم کلاسیکی موسیقی لوک موسیقی

قسماں موسیقی

دادرا – ٹھمری – خیال – دھرپد – ترانہ – تروٹ – ٹپہ – ہوری – غزل

دھرپد کلاسیکی گائکی دی قدیم ترین صنف سمجھی جاندی اے۔ دھرپد، دھر تے پد، دو الفاظ دا ملن اے۔ دھر دے معنی ٹھہرا ہویا تے رپر دے معنی متبرک نیں۔ امومن دھرپد وچ شجاعت و بہادری، حمد و ثنا، تے ممتاز شخصیتاں دی تعریف بیان ہندی اے۔ دھرپد دے گا‏ئکاں دے عقیدے دے مطابق ایہ روحانی ترقی دا باعث ہندا اے۔

روپ

دھرپد وچ خاص توجہ سر دے جمایاتی پہلوآں، تے سر دے سادہ تے صحیح لگاؤ، تے دتی جاندی اے ۔ چنانچہ اس وچ تان مردی تے زمزمے وغیرہ دی اجازت نہیں، تے صرف گمک تان لگ سکدی اے۔ دھرپد دی شفاف تشکیل سر خیالات دی آئینہ داری کردی اے۔ اگرچہ ایہ لازمی نہیں، دھرپد عمومآ چوتایے وچ گایا جاندا اے۔ دھرپد دیاں 14 قسمان وچوں حالی دور وچ صرف دو تن رائج نیں۔ دھرپد دے چار حصے ہندے نیں:

1. استھا‏ئی
2. انترہ
3. سنچا‏ئی
4. ابھوگ

تاریخ

دھرپد دا تقدس تے پاکیزگی اک طویل عرصے تک برقرار رنے لیکن رفتہ رفتہ مسلمان بادشاہاں دی خوشنودی حاصل کرن دے لئی دربار دے گویاں نے دھرپد دا خالض مزہبی رنگ نظرانداز کردے تان پلٹاں نال اپنی بندشاں نوں مزین کرن لگے۔ حکمران طبقہ دی دیکھادیکھی عوام وچ وی دھرپد دا رواج گھٹ ہندا گیا تے اج سارے بر عظیم وچ صرف ڈاگراں دا گھرانہ ایسا اے جو اس صنف بےبہا نوں مقبول بنان دے لئی ہر ممکن کوشش کر رہا اے۔

سادھرا

ایہ دھرپد ہی دی اک قسم اے۔ دھرپد دی نسبت اس دا مزاج ذرا شو‍خی ہندا اے۔ سادھرا صرف جھپ تال وچ گایا جاندا اے۔

حوالے

کنور خالد محمود، عنایت الہی ٹک، سرسنگیت۔ الجدید، لاہور؛ المنار مارکیٹ، چوک انارکلی۔ 1969ء صفہ 95-97۔