دیومالائی کہاݨی
دیومالائی کہاݨی ، مِتھ (Myth) لوک ریت تے لوک ادب دی اک صنف اے جیہڑی بنیادی طور اُتے داستاناں اُپر مُشتمل ہُن٘دی اے۔ ایہناں دا معاشرے وچ بنیادی کردار ہُن٘دا اے۔
اس قِسم دِیاں کہاݨیاں وچ دیویاں تے دیوتیاں دے قِصّے ہُن٘دے نیں جیہناں دا تعلّق براہ راست ثقافتی پس منظر یا مذہبی اعتقادات دے ناݪ ہُن٘دا اے۔ کئی قَوماں تے قبیلیاں دے مذہب یا عقائد وچ دیومالائی تصورات و خیالات دا عمل دخل اے۔ ایہ کہاݨیاں اوہناں وچ بہت مشہور و مقبول نیں۔ مِتھ کچھ ثقافتاں وچ مقبول اعتقاد اے جیہڑا عمُومن خیالی تے غیر حقیقی اے تے ایہدا خالصتن افسانوی پہلو اے، مِتھ نوں اک کہاݨی دے طور اُتے سمجھیا جاݨا چاہیدا اے۔ ایہدا گَھٹ توں گَھٹ اک حِصّہ روایات تے حکایات توں لیا گیا ہُن٘دا اے تے ایہدا مذہبی رسُوم تے عقائد ناݪ لازم و ملزوم تعلّق اے۔
مِتھ دی اکثر سیکولر تے مذہبی حکام تائید کردے نیں تے اوہناں دا مذہب یا روحانیت ناݪ گہرا تعلّق ہُن٘دا اے۔ بہت سارے معاشرے اپݨے مِتھ، لیجنڈ تے تاریخ نوں اکٹھے گروپ کَردے نیں تے مِتھز تے لیجنڈز نوں اپݨے دور دراز دے ماضی دے حقائق اُتے مبنی بیانات سمجھدے نیں۔ خاص طور اُتے تخلِیق دی مِتھ اِبتدائی دور وچ رُونما ہُن٘دی اے جَد دُنیا نے اپݨی بَعد دی شکل حاصل نئیں کیتی سی۔ اصل مِتھز اس گَل دی وضاحت کردیاں نیں کہ کس طرحاں معاشرے دے رسم و رواج تے ممنُوعات نوں قائم رکھیا تے تقدس بخشیا گیا سی۔ قَومی مِتھز کِسے قَوم دے ماضی دے بارے وچ بیانیے نیں جیہڑے قَوم دی اقدار دی علامت نیں۔