رابرٹ بورڈن

بورڈن، سر روبرٹ لیئرڈ (1854-1937)

سر رابرٹ لیئرڈ بورڈن کینیڈا دا اٹھواں پرائیم منسٹر سی اتے نائیٹڈ (خطاب) ہون والا اخیرلا سی۔ اس توں پچھوں بنن والا لبرل پرائیم منسٹر مکینزی کنگ نے اس خطاب والے سلسلے دا تیاگ کر دتا اتے

کینیڈا والیاں واسطے ایہہ اسے دے ہتھوں ہی ختم ہو گیا۔ اچانک بورڈن، جد کے کاماگاٹا مرو حالے کھاڑی برارڈ وچّ لنگر سٹی ٹکیا ہویا سی، بورڈن،سدھا ہی روبرٹ توں جون 1914 وچّ سر روبرٹ بن بیٹھا۔

بورڈن اک عام گھرانے والے پچھوکڑ وچوں سی پر کامناواں والا سی۔ اس دا پیؤ اینئیپلس ویلی، نووا سکوٹیا دے پنڈ گرینڈ پری دا سٹیشن ماسٹر سی۔ اس دا پروار بنا کسے وکھراپن دکھاؤن توں کئی پشتاں توں اتھے رہِ رہا سی۔ بورڈن نے کوئی نسچت پڑھائی نہیں سی کیتی، پر اوہ محنتی اتے ہونہار سی۔ اس نے 15 سال دی عمر وچّ نووا سکوشا اتے نیو جرزی دیاں پرائیویٹ اکاڈمیاں وچّ پڑھاؤنا شروع کیتا اتے اوہ 20 سال دا سی جدوں اوہ ہیلی فیکس دی لا فرم وچّ دھاراواں وچّ الیکھ کرن والا کلرک لگا (آرٹکلنگ کلرک)۔ جدوں اس نے وکالت دا امتہان لکھیا تا اپنی جماعت وچّ سخر دے نمبر تے آیا۔ دوجے نمبر تے چارلز ہبرٹ ٹپر سی، جو بعد وچّ وینکوور دا اک وکیل بنیا۔ جس دا ناں کاماگاٹا مرو کہانی وچّ آؤداں ہے، پر جس نوں سر چارلز ٹپر (جو کہ کنسروٹو پارٹی نووا سکوٹیا اتے دیس دی اچّ ہستی سی)، دا اٹلّ بیٹا کرکے نووا سکوٹیا وچّ جاننیا جاندا سی۔ نوجوان چارلز ہبرٹ ٹپر نے بورڈن نوں پروارک لا فرم وچّ آؤن دا سدا دتا، جتھوں بورڈن نے دھن وان قانونی پیشہ ستھاپت کیتا تے سیاست وچّ داخل ہویا۔

سر چارلز ٹپر کنزرویٹو پارٹی دا 1897 توں 1901 تکّ لیڈر سی تے اس نے آپ ہی بورڈن نوں اپنا اترئدھکاری تھاپیا۔ ورودھی دھر دا نیتا ہندیا اس نوں سر ولپھرڈ لاؤریئے پرائیم منسٹر، جو کہ بڑا چمبکی کھچّ والا لوکرپری سی، دا ساہمنا کرنا پیا۔

بھاشنبازی نال اکساؤن دی تھاں تے بورڈن دا ہاؤس آف کومنز وچّ کم دا ڈھنگھ جا بولن ویلے دیسی نیتی نال سمجھاؤن جاں جانو کرواؤن والا سی۔ لوک سیوا وچّ داخل ہون توں پہلاں یوگتا پریکھیا پاس کرن دا وعدہ کردیاں اس نے بڑی سفلتا نال ہمائیتی مصلے تے قابو پایا، بدقسمتی نال لاؤریئے نے آپ ہی سدھار لیا کے ایہہ موقع ہتھیالیا (1912 وچّ [میلکم] ریڈ نوں حمایتی ڈھنگ نال وینکوور وچّ نوکری تے لاؤن بورڈن واسطے سوے ورودھی سی)۔

1911 وچّ بورڈن کول اک مدعا سی جس نے اس نوں طاقت وچّ لے آندا۔ واپارک سمبدھاں دا سدبھاوناں یونائیٹڈ سٹیٹس نال بھاوے لاؤریئے نے اوہ کجھ پرپات کر لیا، جو اس توں پہلیاں سرکاراں چاہندیاں سی، پر پھیر وی پراپت ناں کر سکیاں، اوہ ایہہ، کہ ہور وی بھرپور امریکہ دی کھلی منڈی وچّ داخلہ، کینیڈیئن ووٹراں نے اس نوں ٹھکرا دتا۔ بورڈن نوں امریکہ ورودھی بھاونانواں دا وڈا فائدہ ملیا اتے لاؤریئے دی ہار ہو گئی۔

جو کینیڈیئن بھاونانواں دی نمائدگی بورڈن نے کیتی، اس نوں سمجھن دی لوڑ ہے، کیوں جو اجوکے سمے دیاں بھاونانواں تو بہت دور ہے۔ بورڈن کینیڈیئن اتے برطانوی تاناشاہی وی سی اتے اس لئی دونوں الگ نہیں سی ہو سکدیا۔ اس دے وچاراں وچّ اک بندہ بھاویں یورکشائر توں ہووے جاں کینیڈا توں، پر برابر برطانوی سی۔ کینیڈا دی ولنکھتا ایہہ سی کہ ایہہ سامراج دا بھوکھ سی، بہت ہی گتی شیل اتے اگانھ ودھو حصہ، اتے سامراج دی رہنمائی وچّ ودھ چڑھکے بھومکا نبھا سکن سی۔

بورڈن اک اینگلو کنزرویٹو سی جس نوں فرینچ کینیڈا نال ورتن دا کوئی پتہ ناہیں سی (سوجھی نہیں سی)۔ اس دی سبھّ توں وڈی امید سی کہ پھرینچ کینیڈیئنز آخرکار باقی دے دیش نال آ ملنگے تے وچے سما

جانگے۔ اس نوں وشواس سی کہ دیش دا وکاش آرتھک انتی نال ہویا سی اتے اس سمے دا بھارو پینڈو اتے کیتھولک پھرینچ سبھیاچار اک رکاوٹ سی۔ ایتھے اوہ برطانوی اتے چمکن والے وکست بھوکھ وچّ سارے گورے-کینیڈا دی گلّ کردا سی۔

بورڈن اک چھوٹے جہے قصبے تو اٹھکے کامایاب گورا کینیڈیئن سی، جو سہجے ہی شاہی ہستی توں پربھاوت سی۔ اس نوں نوآبادی پرائیم منسٹر ہون دے ناطے، جو موقعے اس دیاں برطانوی پھیریاں سمے ایہناں لوکاں وچّ ملن جلن دے پراپت ہوئے، انھا تو پربھاوت سی۔ اوہ لوک بھاویں کسے حد تکّ وی اکتاؤ کیوں ناں ہون، پر اہنھا لوکاں دیاں حویلیاں دی دکھّ وچّ اس نوں پتہ نہیں لگیا۔

بورڈن دی اڈاری وچّ بریٹیش کولمبیا کوئی وڈے آکار والی نہیں سی۔ ایہہ اس دے سمدری کنارے والے دھرے توں دور اک چھوٹا جیہا صوبہ سی۔ ہاؤس آف کومنز وچّ 221 سیٹاں وچوں بریٹیش کولمبیا کول کیول 7 سیٹاں ہی سن۔ اوہ 1911 دیاں چونا وچّ ساریاں ہی بورڈن دی کنسروٹو پارٹی نے لئیاں۔ اس نال بورڈن وزارت وچّ اسدا چھوٹا جیہا پربھاو سی۔ شکاری کتے ورگے، تیز اتے ندھڑک، ایچ.ایچ. سٹیونز تے مارٹن بریلّ بورڈن دے دوست سن۔ این اسے طرحاں جویں کہ پچھلی لاؤریئے دی سرکار دے سمے سی، اسے طرحاں بورڈن وی بی. سی. دے ہور مدیاں وانگ ایشیائی پرواس بارے بی. سی. دے ایم.پیز. توں جانو ہویا۔ برٹش کولمبیا نواسیاں دی عامَ شکائت رہندی سی کہ پوربی سیاسی آگوآں نوں اہنا دی جدو جہد اتے بھاوناواں دی سمجھ نہیں سی۔

لندن دے نوآبادی دے دفتر نال ہو رہی نتاپرتی دے وارتالاپ توں اس نوں سامراجی سرکار دی اس چنتا دا گیان سی، کہ کاماگاٹا مرو دے معاملے نوں جے کینیڈیئن افسر شاہی نے بھیڑی طرحاں نال نجٹھیا تاں بھارتی سیاست تے ہانی کارک پربھاو پینگے بورڈن نوں اس ویلے دے گورنر جینرل، جو کہ، شاہی گھرانے چوں ہی سی ایچ.آر.ایچ. دی ڈیوک آف کنوٹ ولوں وی ایہی سنیہا ملیا سی۔

ودھ رہی گرمی دی رتّ وچّ، بورڈن، کاماگاٹا مارو دی ساہمنے آں رہی نرنتر کہانی تے سخت نظر رکھ رہا سی۔ ودھ رہی چنتا کارن اس نے مارٹن بریل نوں 22 تاریخ نوں سمدری تٹّ ولوں بھیجیا۔ سارے دن ہی، بورڈن نے، مارٹن بریل نال سبندھ بنائی رکھیا۔

بورڈن بہت چنتت سی، کہ خون خرابے توں بچاؤ رہے، جس ڈھنگھ نال گھٹناواں واپر رہیاں سن، چنتاجنک سن، پر، وینکوور دے در کھڑے بھکھدے مدعے توں اوہ بھلیبھانت جانو سی۔ اوہ ایم.پی.، ایچ.ایچ. شٹیونز، تے اس دے لوکاں نوں ورودھی نہی سی بناؤنا چاہندا۔ جہاز تے کسے نوں وی نقصان پجن توں بنا دیس دے قانون دی پالنا ہونیں چاہی دی ہے۔ بورڈن ولوں، دن دے انت تے بولدیاں بریل نے کیہا، کہ وینکوور واسی اس حالت نوں مقامی نقطہ نگاہ نال دیکھن کرکے نندا دے پاتر نہیں ہونگے۔ بورڈن واسطے وشال پکھ ہی اتیئنت ضروری سی۔