روات جے مل راٹھور

راوت جے مل راٹھور دا جم 17 ستمبر، 1507 نوں میواڑ دی ریاست میرٹا وکھے ہویا سی۔ اس دے پیؤ دا ناں راوت وکرم راٹھور (میرٹا دا جاگیردار) اتے ماں دا ناں رانی گوراجیا کنور سی۔ جیمل اپنے پیؤ دے مرن توں بعد میرٹا ریاست دا جگیردار بن گیا تے کجھ ہی ویلے وچ اپنی بہادری دے بل اُتے ترقی کردا ہویا چتوڑگڑھ دا قلعہ دار تھاپ دتا گیا۔ اس نے میواڑ دیاں فوجاں ولوں لڑدے ہوئے کئیاں جتاں حاصل کیتیاں۔ اس دیاں سنوجواناں دا مان رکھدے ہوئے رانا اُدے سنگھ نے اس نوں 1000 ہور پنڈ جگیر وجوں دے دتے۔ رانا ادے سنگھ دے قلعہ چھڈن توں بعد مغل فوج نال روزانہ جھڑپاں ہون لگیاں۔ دوواں دھراں دے کئیاں سورمے مارے گئے۔ مغل توپخانے دی لگاتار گولاباری کارن چتوڑگڑھ ورگے اجتّ قلعے دیاں دیواراں وی کمزور ہو کے ڈگن لگ پئیاں۔ پر جتھے وی پاڑ پیندا، راجپوت جھٹپٹ ریت دیاں بوریاں تے پتھراں نال اس نوں پور دندے۔ پر اینی وڈی حکومت نال متھا لگاؤنا مشکل ہندا اے۔ گھیرے وچ آئی فوج دے زریعہ ہولی-ہولی ختم ہون لگ جاندے ہن تے گھیرا پاؤن والی فوج نوں رسد اتے لڑائی سامان دی سپلائی جاری جاری رہندی اے۔

جےمل دی موت وی اک اجیہا پاڑ پوردے ویلے اکبر دی گولی کارن ہوئی سی۔ جےمل دی موت بارے موقعے اُتے حاضر اکبر دا جیونیکار ابو الفضل ، اکبرناما وچ لکھدا اے، 'اس ویلے بادشاہ سمجھ گیا کہ شاندار کوچ پہن کے پاڑ دی مرمت کروا رہا ایہہ شخص کوئی وڈا سپہ سالار اے۔ پر بادشاہ دے صلاحکاراں وچوں کوئی وی اس دا ناں نہیں سی جاندا۔ بادشاہ نے اپنی خاص طور اُتے تیار کیتی ہوئی سنگرام نامی رائیفل چکی تے اس نوں نشانہ بنا دتا۔ اگلے دن جت توں بعد ایہہ شناخت ہوئی کہ مرن والا قلعے دا گورنر جےمل سی۔ مہان بادشاہ نے اک ہی گولی نال جےمل اتے چتوڑگڑھ دے قلعے نوں نشٹ کر دتا۔'

جےمل دے دو پتر سن۔ وڈا بیٹا راؤ مکند راٹھور وی چتوڑگڑھ دی لڑائی وچ ماریا گیا تے چھوٹا بیٹا رام داس راٹھور میرٹا دی گدی اُتے بیٹھا، جو مہارانا پرتاپ ولوں ہلدیگھاٹی دے میدان وچ لڑدا ہویا ماریا گیا۔

20 اکتوبر، 1567 نوں ہندستان دے شہنشاہ اکبر نے راجپوتانے نوں اپنے قبضے ہیٹھ کرن لئی راجستھان دی سبھ توں مضبوط ریاست میواڑ دے راجگڑھ چتوڑگڑھ اُتے آپ خود حملہ بول دتا۔ راجپوتاں نے بوہت زیادہ بہادری نال مغل فوج دا ساہمنا کیتا تے اس نوں 23 فروری، 1568 تک روکی رکھیا۔ میواڑ دا مہارانا اُدے سنگھ خود سپردگی کرن دی بجائے پروار سمیت چتوڑگڑھ نوں اپنے سپہ سالاراں جےمل اتے فتاح دے سہارے چھڈّ کے گوگنڈا دے قلعے وچ چلا گیا۔ جےمل اتے فتاح نے 8000 فوجیاں اتے 35،000 کساناں-مزدوراں دی مدد نال اکبر دے لکھاں فوجیاں نوں چار مہینے تک قلعے دے نیڑے نہ پھڑکن دتا۔ آخر 22 فروری، 1568 نوں جےمل اتے 23 فروری، 1568 نوں فتاح مارے گئے تے قلعہ مغلاں دے ہتھ آ گیا۔ اس جنگ وچ سارے دے سارے 8000 راجپوت فوجی مارے گئے تے ہزاراں عورتاں نے بچیاں سمیت جوہر کر لیا۔ اکبر دی کھجھی-کھپی فوج نے 30،000 عامَ لوکاں دا وی قتل کر دتا۔ اس جت دی خوشی مناؤن لئی اکبر اک ہفتہ چتوڑگڑھ وچ رہا۔ اکبر جےمل اتے فتاح دی بہادری توں اینا خوش ہویا کہ دوواں دے کالے سنگمرمر دے ہاتھی اُتے سوار بتّ آگرے دے قلعے دے مکھ دروازے دے باہر قائم کروائے۔