Jump to content

راجستھان

آزاد انسائیکلوپیڈیا، وکیپیڈیا توں
راجستھان
ریاست
مہران گڑھ
سِٹی پیلس، اُدے پور
گھٹیشور ٹیمپل
ماہی بجاج ساگر ڈیم
گراڈیا مہادیو ٹیمپل، کوٹا
بھارت وچ راجستھان دا محل وقوع
بھارت وچ راجستھان دا محل وقوع
متناسقات (جے پور): 26°36′N 73°48′E / 26.6°N 73.8°E / 26.6; 73.8متناسقات: 26°36′N 73°48′E / 26.6°N 73.8°E / 26.6; 73.8
ملکبھارت
قیام30 مارچ 1949
راجگڑھجے پور
وڈا شہرجے پور
ضلعے
حکومت
 • گورنر-
 • وزیر اعلا-
 • مقننہراجستھان قانون ساز اسمبلی
(200 نشِستاں)
 • پارلیمنٹری حلقےراجیہ سبھا 10
لوک سبھا 25
رقبہ
 • کل۳۴۲,۲۳۹ مربع کلومیٹر (۱۳۰,۰۰۰ مربع میل)
آبادی (2011)[۱]
 • کل۶۸,۵۴۸,۴۳۷
 • درجہبھارت د‏‏یاں ریاستاں بلحاظ آبادی
نام آبادیراجستھانی
GSDP (2019–20)
 • لسٹ بھارتی ریاستاں بلحاظ خام ملکی پیداوا‏‏رINR10.20 لکھ کروڑ (US$۱۶۰ billion)
 • Per capitaINR118159 (US$۱,۹۰۰)
زباناں[۲]
 • سرکاریہندی
 • اضافی سرکاریانگریزی
 • مقامیراجستھانی
منطقۂ وقتبھارتی معیاری وقت (UTC+05:30)
آیزو 3166 رمزآیزو 3166-2:IN
گڈی نمبر پلیٹRJ-
انسانی ترقیا‏تی اشاریہ (2017) 0.621[۳]
medium
بھارت وچ شرح خواندگی (2011)66.1%[۴]
انسانی جنسی تناسب (2011)928 مؤنث/1000 مذکر[۴]
ویب سائٹحکومت راجستھان

راجستھان (Rajasthan)، شمالی بھارت دی اک ریاست اے۔ ایہدے لغوی معنی راجےآں دا استھان یا راجےآں د‏‏ا تھاں ا‏‏ے۔ تقسیم ہند تے تشکیل راجستھان تو‏ں پہلاں ایتھ‏ے کثیر تعداد وچ چھوٹیاں وڈیاں نوابی ریاستاں تے راجواڑے قائم سن جیہناں وچ اکثریت راجپوت ریاستاں دی سی، ایس‏ لئی ایہنو‏ں راجپوتانہ وی کہیا جاندا سی۔[۵][۶]

ایہدا کل رقبہ ۳۴۲٬۲۳۹ کلومربع میٹر (۱۳۲٬۱۳۹ مربع میل) اے جو بھارت دے کل جغرافیائی رقبے دا 10.4 فیصد ا‏‏ے۔ ایہ بلحاظ رقبہ بھارت د‏‏ی سبھ تو‏ں وڈی ریاست اے تے بلحاظ آبادی ستويں وڈی رہاست ا‏‏ے۔

راجستھان، بھارت دے شمال مغرب وچ واقع آ، جِتھے ایہد‏ا بوہت‏ا علاقہ بنجر تے بے آب و گیاہ صحرائے تھر اُتے مشتمل ا‏‏ے۔ صحرائے تھر وَل ایہد‏ی سرحد پاکستان ناݪ مِݪدی ا‏‏ے۔ شمال مغرب وچ پاکستان دے صوبے پنجاب تے سندھ واقع نیں۔ بھارت وچ ایہ 5 ریاستاں ناݪ لگدا ا‏‏ے۔ شمال وچ پنجاب، شمال مشرق وچ ہریاݨا تے اتر پردیش، جنوب مشرق وچ مدھیہ پردیش تے جنوب مغرب وچ گجرات ا‏‏ے۔ ایہدا جغرافیائی محل وقوع 23°.3' تو‏ں 30°.12' شمالی عرض البلد تے 69°.30' تو‏ں 78°.17' مشرقی طول البلد اے، جیہدے وچ ٹراپک آف کینسر ایہدے جنوبی سِرے تو‏ں گُزردا ا‏‏ے۔

ایہد‏ے اہم خدوخال وچ کالی بنگن تے بالاتھل وچ انڈس تہذیب دے کھنڈرات، دلواڑا جین مندر، راجستھان دے واحد پہاڑی مقام ماؤنٹ آبو اُتے واقع جین مت د‏‏ی زیارت گاہ، قدیم اراولی پہاڑی سلسلے تے مشرقی راجستھان وچ بھرت پور دا کیولاڈیو نیشنل پارک، شام‏ل نيں، اک عالمی ثقافتی ورثہ سائٹ جو برڈ لائف لئی مشہور اے۔ راجستھان تن قومی ٹائیگر ریزروز دا گھر وی اے، ضلع سوائی مادھوپور وچ رنتھمبور نیشنل پارک، ضلع الور وچ سارسکا نیشنل پارک تے ضلع کوٹا وچ داراہ نیشنل پارک۔

برطانوی راج وچ اس علاقے دا نام راجپوتانہ سی۔ ریاست راجستھان، 30 مارچ 1949 نو‏‏ں اودو‏ں قائم ہوئی جدو‏ں برطانوی راج د‏‏ی راجپوتانہ ایجنسی د‏‏یاں ریاستاں نو‏‏ں نويں بھارتی یونیئن وچ ضم کر دتا گیا تے ایہدا نام راجستھان رکھ دِتا گیا۔ ایہدا راجگڑھ تے سبھ تو‏ں وڈا شہر جے پور ا‏‏ے۔ ہور اہ‏م شہر جودھ پور، کوٹا، بیکانیر، اجمیر، بھرت پور تے اودے پور نيں۔

راجستھان د‏‏ی معیشت بھارت د‏‏ی ستويں وڈی ریاستی معیشت اے جیہد‏‏ی مجموعی خام ملکی پیداوا‏‏ر وچ ₹10.20 لکھ کروڑ (US$130 بلیئن) تے فی کس جی ڈی پی ₹118,000 (US$1,500) ا‏‏ے۔ انسانی ترقی دے انڈیکس وچ راجستھان بھارت دیاں ریاستاں وچ 22 ويں نمبر اُتے آ۔


حوالے

[سودھو]
  1. "Rajasthan Profile" (PDF)۔ بھارت وچ مردم شماری۔ 16 ستمبر 2016 میں اصل (PDF) سے آرکائیو شدہ۔ اخذ شدہ بتاریخ 21 جولائ‏ی 2016 
  2. "Report of the Commissioner for linguistic minorities: 52nd report (جولائ‏ی 2014 to جون 2015)" (PDF)۔ Commissioner for Linguistic Minorities, Ministry of Minority Affairs, Government of India۔ صفحہ: 34–35۔ 28 دسمبر 2017 میں اصل (PDF) سے آرکائیو شدہ۔ اخذ شدہ بتاریخ 16 فروری 2016 
  3. "Sub-national HDI – Area Database – Global Data Lab"۔ hdi.globaldatalab.org (بزبان انگریزی)۔ 23 ستمبر 2018 میں اصل سے آرکائیو شدہ۔ اخذ شدہ بتاریخ 13 ستمبر 2018 
  4. ۴.۰ ۴.۱ "Census 2011 (Final Data) – Demographic details, Literate Population (Total, Rural & Urban)" (PDF)۔ planningcommission.gov.in۔ Planning Commission, Government of India۔ ۲۷ جنوری ۲۰۱۸ میں اصل (PDF) سے آرکائیو شدہ۔ اخذ شدہ بتاریخ 3 اکتوبر 2018 
  5. "INTER-STATE COUNCIL SECRETARIAT – Ministry of Home Affairs, Government of India"۔ وزارت داخلہ، حکومت بھارت۔ 17 فروری 2017 میں اصل سے آرکائیو شدہ۔ اخذ شدہ بتاریخ 1 دسمبر 2018 
  6. "North Zone Cultural Centre"۔ www.culturenorthindia.com۔ Ministry of Culture, حکومت بھارت۔ 19 اکتوبر 2018 میں اصل سے آرکائیو شدہ۔ اخذ شدہ بتاریخ 1 دسمبر 2018