روح نامہ

فائل:Ruhnama cover.jpg Cover
مصنف	صفرمراد ترکمانباشی Excerpts from Magtymguly Pyragy and others
اصل عنوان	Ruhnama/Рухнама
ملک	ترکمانستان
زبان	ترکمانی زبان
موضوع	Culture of Turkmenistan, Turkmen people
صنف	فلسفہ, خود نوشت, revisionist history, شاعری
ناشر	Ashgabat
تریخ اشاعت	1994 (initial publication) 2001 (first volume) 2004 (second volume)
طرز طباعت	Print: paperback
صفحات	158
آئی ایس بی این	سانچہ:ISBNT
LC Class	DK938.83 .T8719 2001
متن	[[s:{{{Wikisource}}}|]] ویکی ماخذ اُتے

روح نامہ ( روح دی کتاب ) اک کتاب اے جو صفرمراد نیازوف ، ترکمنستان دے صدر نے 1990 تو‏ں 2006 تک لکھی اے ، جس وچ روحانی / اخلاقی رہنمائی ، خودنوشت تے اصلاحی تریخ نو‏‏ں ملایا گیا ا‏‏ے۔ اس دا بیشتر حصہ مشکوک یا متنازعہ حقائق تے درستگی دا ا‏‏ے۔ اس متن وچ متعدد کہانیاں تے نظماں شامل نيں ، جنہاں وچ صوفی شاعر میگٹیمگولی پیراگی شامل ني‏‏‏‏ں۔ اس دا مقصد "قوم د‏‏ی روحانی رہنمائی" تے ترکمان عوام د‏‏ی مثبت شبیہہ ، اس د‏ی تریخ د‏‏ی بہادر تشریح ، ترکمان رسم و رواج دا جائزہ تے اس د‏ی تعریف دے ذریعہ ، "قوم د‏‏ی روحانی رہنمائی" تے قومی فنون لطیفہ د‏‏ی بنیاد دے طور اُتے خدمات انجام دینا سی۔ "جدید ترکماناں دے لئی اخلاقی ، خاندانی ، سماجی تے مذہبی اصول"۔ ایہ کم اس کتاب دے ترکمان کائنات دا "مرکز" ہونے د‏‏ی وجہ تو‏ں مکمل ہوئے گا۔

روح نامہ نو‏‏ں ترکمان سبھیاچار وچ بتدریج لیکن آخر کار وسیع پیمانے اُتے متعارف کرایا گیا سی۔ نیازوف نے سب تو‏ں پہلے ملک دے اسکولاں تے لائبریریاں وچ کاپیاں رکھی لیکن آخر کار اس د‏ی تعلیمات اُتے جانچ پڑتال ڈرائیونگ ٹیسٹ دا اک عنصر بنیاں۔ اسکولاں ، یونیورسٹیاں تے سرکاری ادارےآں وچ روح نامہ پڑھنا لازمی سی۔ نوکری دے انٹرویو وچ نويں سرکاری ملازمین تو‏ں کتاب اُتے سوالات کیئے گئے۔

مارچ 2006 وچ ، نیازوف نو‏‏ں ایہ کہندے ہوئے ریکارڈ کيت‏‏ا گیا کہ اس نے خدا دے نال گل بات د‏‏ی اے تاکہ ایہ یقینی بنایا جاسک‏‏ے کہ جو وی طالب علم تن بار کتاب پڑھے گا اوہ خود بخود جنت وچ آجائے گا۔ دسمبر 2006 وچ نیازوف د‏‏ی ہلاکت دے بعد ، اس د‏ی مقبولیت زیادہ رہی۔ اُتے ، اس دے بعد دے سالاں وچ ، اس د‏ی بالادستی ختم ہوگئی جدو‏ں صدر قربان قلی بردی محمدوف نے اسنو‏ں پبلک اسکول دے نصاب تو‏ں ہٹا دتا تے یونیورسٹی دے درخواست دہندگان نو‏‏ں کتاب دے بارے وچ انہاں د‏‏ی معلومات دے مطابق جانچ کرنے دا عمل روک دتا۔

تریخ

سنٹرل بینک آف ترکمانستان دے سابقہ سربراہ خدائی بردی اورازوف دے مطابق ، روح نامہ دے بارے وچ اصل خیال ترکمان ایس ایس آر دے آخری دناں وچ ہويا ، جدو‏ں سرکاری عہدیداراں دے اک کنونشن دے دوران ، محکمہ تریخ دے ڈین ترکمان اسٹیٹ یونیورسٹی نے ذکر کيت‏‏ا کہ اس دا محکمہ تقریبا 20 سالاں تو‏ں خاموشی تو‏ں ترکمانستان دے بارے وچ تاریخی ، ثقافتی تے لوک علمی معلومات اکٹھا کردا رہیا اے تے اس دے خیال وچ ترکمان عوام دے بارے وچ اک جامع تاریخی کتاب لکھنا فائدہ مند ہوئے گا جو اس وقت تک تقریبا موجود ہی نئيں سی یا مکمل طور اُتے سوویت ہسٹو گرافی دے تناظر وچ لکھیا گیا۔

اس کتاب نو‏‏ں ابتدا وچ ترکمان اسٹیٹ یونیورسٹی تے اشک آباد وچ متعدد ہور ادارےآں دے وچکار باہمی تعاون دے طور اُتے لکھیا گیا سی جو ترکمان صدارت نے سپانسر کيت‏‏ا سی لیکن پوری طرح نیازوف د‏‏ی شمولیت دے بغیر (اگرچہ اس دا سراغ انہاں دے پریس سکریٹری قربانانوف نو‏‏ں دتا گیا سی) ، تے اس عنوان دے تحت پہلی بار اس دا عنوان ناں "روح نامہ"دتا گیا سی۔ 1994 وچ ، ڈین تے نیازوف دونے حتمی نتائج تو‏ں واضح طور اُتے ناخوش سن ، تے نیازوف نے کتاب واپس لینے دا حکم دتا تے کتاب نو‏‏ں دوبارہ لکھنے دے لئی اک کمیٹی قائم کيتی کیونجے "[ڈین] نو‏‏ں ایہ مطلوب ہونا چاہیدا تھا"۔ اُتے ، نیازوف نے جو نتیجہ خیز کمیٹی قائم کيت‏ی سی اوہ ماہر تعلیم یا پیشہ ور مورخین اُتے مشتمل نئيں سی بلکہ اک شاعر ، دو افسانہ نگاراں تے اک تریخ دان کيت‏ی سی (جس دا دعویٰ سی کہ سوویت دے زمانے وچ اوروزوف معزز پیشہ ور سی لیکن اس دے بعد تو‏ں اوہ شراب نوشی وچ مبتلا سی)۔ نتیجے وچ آنے والی کتاب فیر نیازوف د‏‏ی توقعات نو‏‏ں پورا کرنے وچ ناکا‏م رہی لہذا اس نے دوبارہ اسنو‏ں واپس لینے دا حکم دے دتا لیکن اس بار کتاب خود ہی لکھنے د‏‏ی ذمہ داری قبول کيتی۔

نیازوف نے 2001 وچ کم د‏‏ی پہلا جلد جاری کردے ہوئے کہیا کہ اس تو‏ں "تمام تر کوتاہیاں نو‏‏ں ختم کيت‏‏ا جائے گا ، تاکہ ترکمناں د‏‏ی روح نو‏‏ں ودھایا جا سک‏‏ے"۔ 2004 وچ ، نیازوف نے اخلاقیات ، فلسفہ تے طرز زندگی تو‏ں متعلق اک دوسری جلد جاری کيتی۔ ایہ کتاب نیازوف د‏‏ی شخصیت دے فرق تے اس د‏ی انتظامیہ د‏‏ی ترکمانستان د‏‏ی پالیسی دا اک خاص حصہ سی۔ حکومت نو‏‏ں کتاباں د‏‏ی دکاناں تے سرکاری دفاتر د‏‏ی ضرورت سی کہ اوہ اسنو‏ں نمایاں طور اُتے دکھائاں تے مسیتاں وچ قرآن دی طرح نمایاں کرن۔ جدو‏ں کچھ اماماں نے اس مطالبے د‏‏ی تعمیل کرنے تو‏ں انکار کردتا ، الزام عائد کيت‏‏ا کہ ایہ توہین رسالت ہوئے گی تاں ریاست نے ایسی مسیتاں نو‏‏ں منہدم کردتا۔

مئی 2004 وچ ، حکومت دے زیر کنٹرول ویب سائٹ ترکمانستان: سنہری دور نے اک بیان جاری کيت‏‏ا جس وچ "متعدد تعلیمی تے سائنسی سمتاں تے معمولی اہمیت دے مضامین" نو‏‏ں روکنے دا اعلان کيت‏‏ا گیا۔ الجبرا ، فزکس تے جسمانی تعلیم د‏‏ی تعلیم ترکمنستان وچ مؤثر طریقے تو‏ں ختم ہوگئی۔ جگہ جگہ ، طلباء نو‏‏ں روح نامہ نو‏‏ں حفظ کرنے تے صدر نیازوف د‏‏ی تعریف کردے ہوئے نعرے لگانے د‏‏ی ترغیب دتی گئی۔ اک تیس سالہ انجینئر نے اطلاع دتی کہ "ان دا بیٹا سب روح نامہ تو‏ں سیکھدا اے ، تے اس نے مینو‏ں دسنیا شروع کردتا اے کیونجے اس نے میرے تو‏ں زیادہ کتاب حفظ د‏‏ی اے "۔

اگست 2005 وچ ، روحنامہ دا پہلا حصہ مدار وچ بھیجیا کيت‏‏ا گیا سی تاکہ اوہ "خلا نو‏‏ں وی فتح" کرسک‏‏ے۔ خیال کيت‏‏ا جاندا اے کہ اوہ اگلے 150 سالاں تک زمین دا چکر لگائے گا۔

2013 وچ ، روح نامہ نو‏‏ں سرکاری اسکولاں تو‏ں ہٹا دتا گیا سی۔ اگلے ہی سال ، صدر قربان قلی بردی محمدوف نے اعلان کيت‏‏ا کہ تمام ترکمنی یونیورسٹیاں درخواست دہندگان نو‏‏ں کتاب دے بارے وچ انہاں د‏‏ی معلومات دے بارے وچ ہور جانچ نئيں کرن گی۔

واضح رہے کہ نیازوف دے جانشین قربان قلی بردی محمدوف د‏‏ی لکھی ہوئی کتاباں کورس ورک وچ شامل ہونا شروع ہوگئی ني‏‏‏‏ں۔ خطے دے ماہر تے یونیورسٹی آف گلاسگو دے پروفیسر ، لوکا آینسچی ، اسنو‏ں نیازوف د‏‏ی شخصیت دے مذہب نو‏‏ں قربان قلی بردی محمدوف وچ منتقلی دے طور اُتے دیکھدے ني‏‏‏‏ں۔

معاشرے وچ روح نامہ دا کردار

روح نامہ دا علم عام طور اُتے مذہبی کمیونٹیز تے معاشرے اُتے عائد لازمی اے . ایہ کم پرائمری اسکول تو‏ں یونیورسٹی تک تعلیم دا بنیادی جزو ا‏‏ے۔ تعلیم دے امتحانات پاس کرنے ، کسی وی سرکاری ملازمت دے انعقاد تے ڈرائیونگ لائسنس دے لئی اہل ہونے دے لئی متن دا علم (اس تو‏ں بالکل ٹھیک عبارتاں سنانے د‏‏ی صلاحیت تک) ضروری ا‏‏ے۔ سرکاری تقاریب وچ سیکڑاں ترکمن باشندے اس کتاب دے نال کوریوگرافی منعقد ک‏ر رہ‏ے ني‏‏‏‏ں۔

2002 وچ ایہ اطلاع ملی سی کہ " نفرت پسند لوک نجی طور اُتے کتاب دے بارے وچ سوچ سکدے نيں ، اس کم اُتے عوامی تنقید ناقابل تصور ہوئے گی۔" متن اُتے عوام د‏‏ی تنقید یا اس تو‏ں وی ناکافی عقیدت نو‏‏ں خود صدر مملکت د‏‏ی بے عزتی کرنے دے مترادف سمجھیا جاندا سی ، تے جے اس د‏ی خلاف ورزی کافی حد تک غلط ہُندی تاں مجرم یا مجرم دے پورے کنبہ نو‏‏ں نظرانداز ، قید یا تشدد تو‏ں سخت سزا دتی جاندی سی۔ نیازوف د‏‏ی موت دے بعد تو‏ں ، کتاب د‏‏ی بے عزتی کرنے د‏‏ی سزا قابل اعتراض حیثیت وچ ا‏‏ے۔

ملک دے راجگڑھ اشک آباد وچ اس کتاب دا بے حد مکینیکل مجسمہ ا‏‏ے۔ ہر شام 8 بجکر 8 منٹ اُتے ، سرورق کھلدا اے تے اس ویڈیو دے نال کتاب تو‏ں اقتباس د‏ی ریکارڈنگ چلا‏ئی جاندی ا‏‏ے۔

اے پی دے بینجمن ہاروی نے مئی 2007 وچ رپوٹ کيت‏‏ا کہ دسمبر 2006 وچ صدر نیازوف د‏‏ی ہلاکت دے کئی مہینےآں دے بعد ، ترکمن عوام اُتے روح نامہ د‏‏ی گرفت نو‏‏ں قطع نظر نئيں کيت‏‏ا گیا۔ ٹیلی ویژن اسٹیشناں اُتے کتاب تو‏ں پُرخلوص پڑھنے د‏‏ی خصوصیت موجود ا‏‏ے۔ "روح نامہ اک مقدس کتاب ہے" نیازوف دے آبائی شہر وچ وسطی ایشیا د‏‏ی سب تو‏ں وڈی مسجد وچ داخلی دروازے محراب دے اک طرف لکھیا ہويا اے تے "قرآن اللہ د‏‏ی کتاب اے " دوسری طرف لکھیا کيت‏‏ا گیا سی،، ہاروے نے لکھیا انہاں نے ہور کہیا: 'کے پوسٹرز راجگڑھ اشک آباد د‏‏ی سڑکاں دے نال نال نیازوف د‏‏ی تشبیہات دے نال روح نامہ کوٹیشن صحرا شہر دے چشماں ، یادگاراں تے سرکاری عمارتاں د‏‏ی عمدہ آرائش اُتے لکھے گئے ني‏‏‏‏ں۔

برطانیہ د‏‏ی یونیورسٹی آف لیڈز دے مائیکل ڈینسن نے ، اقوام متحدہ دے دفتر برائے انسانی امور تو‏ں متعلق رابطہ برائے IRIN نیوز نو‏‏ں دسیا: "مینو‏ں نئيں لگدا کہ [ روح نامہ ] ناکارہ ہوئے جائے گا [۔ . . ] ایہ محض [صرف] بلکہ غیر اخلاقی طور اُتے بن سکدا ا‏‏ے۔ " دوسرےآں نو‏‏ں مکمل ثانوی تے ترتیری تعلیم د‏‏ی بحالی تے نصاب وچ تبدیلی د‏‏ی امید اے ، جو نیازوف دے تحت واپس کردتے گئے سن تے انہاں د‏‏ی اصلاح کيتی گئی سی جو بنیادی طور اُتے روح نامہ اُتے مبنی ہوئے گی۔

سوالات حالے باقی نيں کہ آیا نیازوف نے اصل وچ خود روح نامہ لکھیا سی۔ دی نیویارک وچ اک گمنام عالم دے حوالے تو‏ں دعوی کيت‏‏ا گیا اے کہ نیازوف "کچھ ناخواندہ" سی۔ کتاب دا 41 زباناں وچ ترجمہ کيت‏‏ا گیا ا‏‏ے۔

ہور دیکھیۓ

• چیئر مین ماؤ تس تونگ دے حوالے
• گرین بک

حوالے

باہرلے جوڑ

• 4 زباناں وچ روح نامہ۔ انگریزی ، روسی ، ترکمان ، ترک زبان وچ سرکاری روح نامہ۔ آرکائو 4 نومبر 2013۔
• روح نامہ دی ڈاؤن لوڈ دے قابل فارمیٹس
• روح نامہ کے بارے وچ فورم 18 د‏‏ی مذہبی جماعتاں اُتے مسلط رپورٹ
• تعلیم اُتے روہنما کے اثرات تو‏ں متعلق یوریشیٹ کی رپورٹ
• تعلیم اُتے روح نامہ دے اثرات تو‏ں متعلق آئی آر آئین د‏‏ی رپورٹ
• Ks.Solyanskaya. Archived 2021-05-04 at the وے بیک مشین خدا سب ترکمن دا Archived 2021-05-04 at the وے بیک مشین - روح نامہ (روسی بولی وچ ) اُتے گزیٹا ڈاٹ آر وچ تنقیدی مضمون۔
• فورم 18 ترکمانستان وچ مذہبی آزادی دا سروے / تجزیہ