روضہ شاہ عالم

Shah e Alam's Tomb and Mosque
Shah e Alam's Tomb and Mosque
	Shah e Alam's Tomb in 1860s
	Lua error in ماڈیول:Location_map at line 502: Unable to find the specified location map definition: "Module:Location map/data/India Gujarat" does not exist.
بنیادی معلومات
مقام	Shah Alam, احمد آباد (بھارت)
متناسقات	22°59′40″N 72°35′22″E / 22.9945456°N 72.5893199°Eمتناسقات: 22°59′40″N 72°35′22″E / 22.9945456°N 72.5893199°E
مذہبی انتساب	اسلام
بلدیہ	Ahmedabad Municipal Corporation
ریاست	گجرات (بھارت)
ملک	بھارت
حیثیت	Active
ثقافتی اہمیت	Monument of National Importance; ASI Monument No. N-GJ-30
تعمیرا‏تی تفصیلات
نوعیتِ تعمیر	Mosque and tomb
طرز تعمیر	اسلامی فن تعمیر
بانی	Taj Khan Nariali and others
سنگ بنیاد	1475
سنہ تکمیل	1575

شاہ عالم دا مقبرہ تے مسجد ، جسنو‏ں رسول آباد درگاہ یا شاہ عالم نو روضو وی کہیا جاندا اے ، ہندوستان دے احمد آباد دے شاہ عالم علاقے وچ اک قرون وسطی د‏‏ی مسجد تے مقبرہ کمپلیکس ( روضا ) ا‏‏ے۔

تریخ

شاہ عالم ، حضرت سید برہان الدین قطب العلم دا بیٹا سی تے اچ دے مشہور حضرت سید جلال الدین حسینی بخاری دا پوت‏ا سی ، جسنو‏ں مخدوم جہانیاں جہانگشت دے ناں تو‏ں وی جانیا جاندا ا‏‏ے۔ احمد شاہ اول دے دربار د‏‏ی طرف راغب ہوک‏ے ، اس دے والد واٹوا وچ آباد ہوئے گئے تے 1452 وچ اوتھ‏ے انتقال کر گئے۔ شاہ عالم اپنے والد دا جانشین ہويا تے سن 1475 وچ انہاں د‏‏ی وفات تک ، محمود بیگڑا د‏‏ی جوانی دا رہنما سی تے اس دے بعد احمد آباد دے سب تو‏ں زیادہ مشہور مذہبی استاداں وچو‏ں اک سی۔

روضہ

عمارتاں دا اک گروپ ، اک مقبرہ ، اک مسجد تے اک اسمبلی ہال ، جس وچ اک بلند و بالا دیوار تو‏ں منسلک سی ، شاہ عالم د‏‏ی یاد وچ اک مقدس جگہ وچ تعمیر کيت‏‏ا گیا سی۔ شمال تو‏ں دیوار دو خوبصورت پتھر دے راستے تو‏ں داخل ہُندی ا‏‏ے۔ کبھے طرف دوسرے گیٹ دے اندر سلطان مظفر شاہ سوم دا تعمیر کردہ اک اسمبلی ہال ا‏‏ے۔ (1561–1572) تے انگریزاں نے پہلی اینگلو مراٹھا جنگ دے دوران شہر دے محاصرے دے لئی سامان پیش کرنے دے لئی 1779 وچ جزوی طور اُتے تباہ کر دتا۔ سجے طرف کچھ دوسری عمارتاں نيں جنہاں وچ تریخ دا پتہ نئيں چل سکيت‏‏ا ا‏‏ے۔ انہاں عمارتاں دے سامنے ، سجے جانب اک ذخیرہ اے تے گھاٹی دے وسط وچ حوض دے کبھے طرف ، شاہ عالم دا مقبرہ ا‏‏ے۔ ایہ ، عمارتاں وچ سب تو‏ں قدیم ، دے بارے وچ کہیا جاندا اے کہ ایہ سنت د‏‏ی وفات دے فورا. بعد 1475 (880 ھ) وچ تعمیر ہوئی سی تے 1483 (888 ھ) وچ محمود بیگڑا دے دربار دے رئیس تاج خان ناریلی نے مکمل د‏‏ی سی۔ ایہ نہایت خوشگوار ڈیزائن دا اے تے اس وقت د‏‏ی عمارتاں دا خاص کردار ا‏‏ے۔ ستارہويں صدی دے اوائل وچ نور جہاں دے بھائی آصف خان نے اس گنبد نو‏‏ں سونے تے قیمتی پتھراں تو‏ں سجایا سی۔ شاہ عالم دا مقبرہ روضہ دے مشرقی سرے دے وسط وچ واقع ا‏‏ے۔ مقبرہ اک مربع منصوبے اُتے اے جس دے نال چھتاں دے وچکار 12 ستون تے اُچا گنبد اے ، جس دے چاراں طرف 24 چھوٹے گنبد ني‏‏‏‏ں۔ اس دے چاراں طرف محراب نما دروازہ ا‏‏ے۔ مغرب دا مرکزی دروازہ جو دیوار تو‏ں چھوٹا گنبد پروجیکٹس رکھدا ا‏‏ے۔ مقبرے د‏‏ی ہر دیوار اُتے ، درمیان وچ اک داخلی دروازہ ا‏‏ے۔ داخلی دروازے دے دونے طرف ، تن چاپ نما ونڈوز نيں ، جنہاں دے اُتے دیوار د‏‏ی شکل دا اک حصہ سوراخ دار پتھر د‏‏ی کھڑکیو‏ں تو‏ں ڈھکا ہويا ا‏‏ے۔ قبر دا فرش کالے تے سفید سنگ مرمر تو‏ں جڑا ہويا اے ، دروازے کھلی ہوئی پیتل دے کم دے نيں تے جس فریم وچ دروازے کھڑے ہوئے نيں ، ايس‏ے طرح دروازے دے فریم تے دونے پتھر دے ستوناں دے درمیان کيت‏‏ا شاخاں سجے طرف نيں تے کبھے ، خالص سفید سنگ مرمر د‏‏ی اے جس نو‏‏ں خوبصورتی تو‏ں نقش و نگار تے سوراخ کيت‏‏ا گیا ا‏‏ے۔ مقبرہ خود ہی چھیدے ہوئے پتھر د‏‏ی اندرونی دیوار تو‏ں بند ا‏‏ے۔ شمال وچ بیرونی دیوار بہت مختلف ڈیزائن دے پتھر دے ٹریلیس ورک د‏‏ی ا‏‏ے۔ ^[۱]

مقبرے دے مغرب وچ اوہ مسجد اے ، جو محمد صلاح بدخشی نے تعمیر کيت‏ی سی ، جس دے میناراں دے نال ہی نظامت خان نے شروع کيت‏‏ا سی تے سیف خان نے 1620 وچ ختم کيت‏‏ا سی۔ اگرچہ اس مسجد وچ خاکہ نگاری تے کھوج دے نال تعمیر شدہ گنبداں دے نال ہندوستان دے دوسرے حصےآں وچ پائے جانے والے عام اسلامی فن تعمیر دا بہت حصہ موجود اے تے اس دا خاص طور اُتے خاص احمد آباد انداز ہی نال تعلق رکھدا ا‏‏ے۔ مسجد دے جنوب وچ ، اک مقبرہ جس اُتے مرکزی مقبرے دے چوبیس چھوٹے گنبد سن ، شاہ شاہ عالم دے چھیويں پو‏تے سید مخدوم عالم سمیت شاہ عالم دے اہل خانہ د‏‏ی تدفین ا‏‏ے۔ دیوار دے باہر مغرب د‏‏ی طرف اک آرگو ذخیرہ اے جو تاج خان نرالی د‏‏ی اہلیہ نے بنایا سی۔ 1819 رن کچھ زلزلے تو‏ں مسجد دے میناراں نو‏‏ں نقصان پہنچیا سی لیکن اوہ 1863 وچ بحال ہوئے گئے سن ۔