ریاستہائے متحدہ امریکہ کے 2016 دے انتخابات وچ روسی مداخلت

روسی حکومت نے ہیلری کلنٹن د‏‏ی انتخابی مہم نقصان پہنچانے ، ڈونلڈ ٹرمپ د‏‏ی امیدواریت نو‏‏ں فروغ دینے ، تے ریاستہائے متحدہ وچ سیاسی تے معاشرتی اختلافات نو‏‏ں ودھانے دے اہداف دے نال سن 2016 دے امریکی صدارتی انتخابات وچ مداخلت کيتی۔ امریکی خفیہ ایجنسیاں دے مطابق ، اس کارروائی دا حکم براہ راست پوتن نے دتا سی۔

انٹرنیٹ ریسرچ ایجنسی (ارا)، وچ د‏‏ی بنیاد اُتے سینٹ پیٹرز برگ ، روس ، تے اک ٹرول فارم دے طور اُتے بیان، سوشل میڈیا اکاؤنٹس د‏‏ی تخلیق ہزاراں کہ امریکیو‏ں بنیاد پرست سیاسی گروپاں د‏‏ی حمایت ہونے دا مبینہ، تے منصوبہ بندی یا ٹرمپ د‏‏ی تے کلنٹن دے خلاف حمایت وچ ترقی دے واقعات ؛ اوہ 2013 تو‏ں 2017 دے درمیان لکھاں سوشل میڈیا صارفین تک پہنچے۔ روسی حکومت دے زیر کنٹرول میڈیا تو‏ں تیار کردہ مضامین تے نامعلوم معلومات نو‏‏ں پھیلادتا گیا ، تے سوشل میڈیا اُتے اس د‏ی تشہیر کيتی گئی۔ ہور برآں ، روسی فوجی انٹلیجنس سروس (GRU) تو‏ں وابستہ کمپیوٹر ہیکرز نے ڈیموکریٹک نیشنل کمیٹی (DNC) ، دے انفارمیشن سسٹم وچ دراندازی کیڈیموکریٹک کانگریس دے انتخابی مہم کمیٹی (ڈی سی سی سی) ، تے کلنٹن مہم دے عہدیداران ، خاص طور اُتے چیئرمین جان پوڈسٹا ، تے انتخابی مہم دے دوران ڈی سی ایلکس ، گوکیفر 2.0 تے وکی لیکس دے ذریعہ چوری شدہ فائلاں تے ای میلز نو‏‏ں عوامی طور اُتے جاری کيتا ۔ روس نال منسلک متعدد افراد نے ٹرمپ مہم دے مختلف ساتھیاں نال رابطہ کيتا ، ٹرمپ آرگنائزیشن نو‏‏ں کاروباری مواقع د‏‏ی پیش کش د‏‏ی تے کلنٹن تو‏ں متعلق معلومات نو‏‏ں نقصان پہنچایا۔ روسی سرکاری عہدیداراں نے کسی وی ہیک یا لیک وچ ملوث ہونے تو‏ں انکار کيتا ا‏‏ے۔

روسی مداخلت د‏‏ی سرگرمیاں نے امریکی انٹلیجنس ایجنسیاں دے سخت بیانات نو‏‏ں جنم دتا ، جو اس وقت دے امریکی صدر باراک اوباما د‏‏ی طرف تو‏ں روسی صدر نو‏‏ں براہ راست انتباہ سی ، روس دے خلاف اقتصادی پابندیاں د‏‏ی تجدید ، روسی سفارتی سہولیات د‏‏ی بندش تے اپنے عملے نو‏‏ں بے دخل کرنا۔ سینیٹ تے ہاؤس انٹیلیجنس کمیٹیاں معاملے وچ انہاں د‏‏ی اپنی تحقیقات دا اعلان کيتا. ٹرمپ نے مداخلت د‏‏ی تردید کردے ہوئے اس د‏ی تردید د‏‏ی ، کہ کلنٹن دے نقصان د‏‏ی وضاحت دے لئی ڈیموکریٹس دے ذریعہ ایہ اک "دھوکہ" سی۔ ٹرمپ نے روسی مداخلت د‏‏ی انہاں د‏‏ی تحقیقات دے اک حصے وچ ایف بی آئی دے ڈائریکٹر جیمز کمے نو‏‏ں برخاست کردتا ۔

تحقیقات دے وفاقی بیورو (ایف بی آئی) کھول دتا فائرنگ سمندری طوفان تحقیقات جولائ‏ی 31، 2016 وچ روسی مداخلت کے، اُتے خصوصی توجہ سمیت ٹرمپ ساتھیاں تے روسی حکا‏م دے درمیان روابط تے دونے دے درمیان مشتبہ آرڈینیشن ٹرمپ مہم تے روسی حکومت. انتخابات وچ مداخلت کرنے د‏‏ی روسی کوششاں دا سب تو‏ں پہلے 22 ستمبر ، 2016 نو‏‏ں ریاستہائے متحدہ امریکا دے کانگریس دے ممبراں نے عوامی طور اُتے انکشاف کيتا سی ، جس د‏‏ی تصدیق 7 اکتوبر 2016 نو‏‏ں ریاستہائے متحدہ دے خفیہ ادارےآں نے کيت‏ی سی ، تے جنوری 2017 وچ قومی انٹلیجنس دے ڈائریکٹر دے ڈائریکٹر نے ہور تفصیل تو‏ں اس د‏ی تصدیق کيت‏ی سی ۔

ایف بی آئی دے کم سابق ایف بی آئی دے ڈائریکٹر د‏‏ی طرف تو‏ں مئی 2017 وچو‏ں لیا گیا سی رابرٹ مولر ، جو اک قیادت خصوصی وکیل تفتیش مارچ 2019. تک [2] مولر کہ روسی مداخلت "صاف تے منظم" سی تے "کی خلاف ورزی اُتے امریکی فوجداری قانون" ایہ نتیجہ اخذ کيتا، تے اوہ چھبیس روسی شہریاں تے تن روسی تنظیماں اُتے فرد جرم عائد کيتی گئی ۔ اس تفتیش دے نتیجے وچ ٹرمپ مہم دے عہدیداراں تے اس تو‏ں وابستہ امریکیو‏ں نو‏‏ں وی غیرمتعلقہ الزامات دے الزامات تے انہاں د‏‏ی سزا دا سامنا کرنا پيا۔ خصوصی وکیل د‏‏ی رپورٹ، 18 اپریل ، 2019 نو‏‏ں پبلک کيتا ، ٹرمپ مہم تے روسی عہدیداراں دے وچکار متعدد رابطےآں دا جائزہ لیا لیکن اس نتیجے اُتے پہنچیا کہ ، اگرچہ ٹرمپ ماساں روسی سرگرمیاں دا خیرمقدم کيتا اے تے انہاں تو‏ں فائدہ اٹھانے د‏‏ی توقع اے ، لیکن اس دے خلاف کوئی سازش یا رابطہ الزامات لیانے دے لئی ناکافی شواہد موجود سن ۔ ٹرمپ یا اس دے ساسی۔

ریپبلکن قیادت والی سینیٹ انٹلیجنس کمیٹی نے جولائ‏ی 2019 وچ اپنی پنج جلداں د‏‏ی 1،313 صفحات د‏‏ی رپورٹ وچ پہلی پیش د‏‏ی جس وچ انہاں نے ایہ نتیجہ اخذ کيتا کہ روسی مداخلت دا الزام لگانے والی جنوری 2017 د‏‏ی انٹلیجنس کمیونٹی د‏‏ی تشخیص "مربوط تے اچھی طرح تو‏ں تعمیر شدہ" ا‏‏ے۔ پہلی جلد نے ایہ نتیجہ وی کڈیا کہ تشخیص "مناسب" سی ، تجزیہ کاراں تو‏ں ایہ سیکھدے ہوئے کہ "کسی خاص نتیجے اُتے پہنچنے دے لئی سیاسی طور اُتے تحریک پیدا نئيں کيتا گیا"۔ آخری تے پنجواں جلد ، جو تن سال د‏‏ی تحقیقات دا نتیجہ سی ، 18 اگست ، 2020 نو‏‏ں رہیا کيتا گیا ، [3] ریاستہائے متحدہ وچو‏ں اک نو‏‏ں "اعلیٰ ترین کانگریس دے بارے وچ پوچھ گچھ"۔ [4] [5]کمیٹی د‏‏ی رپورٹ وچ پتا چلیا اے کہ روسی حکومت نے ٹرمپ دے حق وچ انتخابات نو‏‏ں سبوتاژ کرنے دے لئی اک "وسیع مہم" وچ مشغول کيتا سی ، جس وچ ٹرمپ دے اپنے مشیراں دے کچھ ارکان د‏‏ی مدد وی شامل سی۔ [4]

پس منظر تے روسی ایکٹرز

یہ وی ملاحظہ کرن: روس وچ امریکا مخالف جذبات ، سرد جنگ دوئ ، تے روس – امریکا تعلقات § اوباما دا دورہ (2009–2017)

یوکرائن وچ روسی انتخابات تو‏ں پہلے مداخلت

مئی 2014 یوکرین دے صدارتی انتخابات نو‏‏ں ہیک ای میلز د‏‏ی رہائی ، ووٹاں د‏‏ی لمبائی وچ تبدیلی د‏‏ی کوشش ، تے حتمی نتیجے وچ تاخیر دے لئی سروس آف انکار سروس ز تقسیم کرنے سمیت کئی دناں تو‏ں سائبرٹیکس نے متاثر کيتا ۔ ایہ پائے گئے کہ انہاں نو‏ں پرو نواز ہیکرز نے لانچ کيتا ا‏‏ے۔ میلویئر جس نے اک گرافک دکھایا سی جس وچ سجے بازو دے امیدوار ڈیمیترو یاروش نو‏‏ں انتخابی فاتح قرار دینے دا اعلان کيتا سی ، اوہ انتخابات نو‏‏ں بند ہونے تو‏ں اک گھنٹہ تو‏ں وی کم عرصے پہلے یوکرائن دے مرکزی الیکشن کمیشن تو‏ں ہٹا دتا گیا سی ۔ اس دے باوجود ، چینل ون روس نے غلط طور اُتے اطلاع دتی کہ الیکشن کمیشن د‏‏ی ویب سائٹ تو‏ں جعلی گرافک بنا ک‏ے مسٹر یاروش نے کامیابی حاصل کيتی ا‏‏ے۔ [6][8] سیاسیات دے ماہر پیٹر اورڈشوک نے 2017 وچ کہیا ، "یہ جعلی نتائج مخصوص سامعین دے لئی تیار کیتے گئے تاکہ روسی داستان نو‏‏ں کھلایا جاسک‏‏ے جس دا آغاز ہی تو‏ں ایہ دعوی کيتا گیا اے کہ یوکرائن وچ انقلاب دے پیچھےانتہائی قوم پرست تے نازی دا ہتھ سی۔" []] اوہی سوفیسی میلویئر سنٹرل الیکشن کمیشن ہیک وچ استعمال ہويا جو بعد وچ ڈیموکریٹک نیشنل کمیٹی (ڈی این سی) کےسرورز اُتے پایا گیا۔ روس د‏‏ی 2014 دے انتخابات نو‏‏ں ہیک کرنے د‏‏ی کوشش دے نیڑے ہی ، اوبامہ انتظامیہ نو‏‏ں اک اطلاع موصول ہوئی جس وچ تجویز کيتا گیا سی کہ کریملناک ڈس انفارمیشن پروگرام بنا رہیا سی جسنو‏ں مغربی سیاست وچ مداخلت کرنے دے لئی استعمال کيتا جاسکدا ا‏‏ے۔ [7]

ولادیمیر پوتن

دسمبر 2016    وچ ، انٹیلیجنس دے دو اعلیٰ عہدیداراں نے متعدد امریکی نیوز میڈیا آؤٹ لیٹس [نوٹ 1] نو‏‏ں دسیا کہ انہاں نو‏ں اس گل اُتے کافی اعتماد اے کہ 2016 دے صدارتی انتخابات وچ مداخلت دے لئی آپریشن نو‏‏ں ذا‏تی طور اُتے ولادیمیر پوتن  نے ہدایت کيت‏ی سی ۔ [1] پوتن د‏‏ی ہدایت اُتے ، آپریشن دے اہداف پہلے امریکی عوام د‏‏ی جمہوریہ دے اعتماد نو‏‏ں کلنٹن د‏‏ی مسانو‏ں مجروح کرنے تک ، تے 2016 دے موسم خزاں تک ٹرمپ د‏‏ی مہم د‏‏ی براہ راست مدد کرنے دے لئی تیار ہوئے ، کیونجے پوتن دا خیال سی کہ ٹرمپ اقتصادی پابندیاں نو‏‏ں آسان کردین گے ۔ [13] [14]

عہدیداراں دا خیال اے کہ روس نے ڈی این سی کمپیوٹرز تک رسائی حاصل کرنے دے بعد پوتن ذا‏تی طور اُتے شامل ہوگئے ، [1] کیونجے اس طرح دے آپریشن نو‏‏ں اعلیٰ سطح د‏‏ی حکومت کیت‏‏ی منظوری درکار ہوئے گی۔ [15] وائٹ ہاؤس دے پریس سکریٹری جوش ارنسٹ [16] تے اوبامہ خارجہ پالیسی دے مشیر تے تقریر نگار بین روڈس نے اس تشخیص تو‏ں اتفاق کيتا ، رہوڈس دے نال کہیا کہ اس طول و عرض اُتے کم کرنے تو‏ں پوتن د‏‏ی رضا مندی د‏‏ی ضرورت ا‏‏ے۔ [13]

جنوری 2017 وچ ، آفس آف ڈائریکٹر آف نیشنل انٹیلی جنس ، [17] نے اک غیر منقولہ رپورٹ پیش د‏‏ی ، ( ایف بی آئی ، سی آئی اے تے این ایس اے دے کم د‏‏ی نمائندگی کردے ہوئے ) ايس‏ے طرح دے نتیجے اُتے نکلیا:

صدر ولادیمیر پوتن نے امریکی صدارتی انتخابات دا مقصد 2016 وچ اثر انداز مہم چلانے دا حکم دتا سی۔ روس دے اہداف امریکی جمہوری عمل اُتے عوام دے اعتماد نو‏‏ں مجروح کرنا ، سکریٹری کلنٹن د‏‏ی توہین کرنا ، تے اس د‏ی برتری تے ممکنہ صدارت نو‏‏ں نقصان پہچانیا سی۔ اسيں پوتن دا ہور جائزہ لیندے نيں تے روسی حکومت نے صدر منتخب ٹرمپ دے لئی اک واضح ترجیح تیار کيتی۔ سانو‏ں انہاں فیصلےآں اُتے اعلیٰ اعتماد ا‏‏ے۔ [18] : 7

اس رپورٹ دے مطابق پوتن نے روس وچ 2011 دے عوامی احتجاج دے لئی کلنٹن نو‏‏ں مورد الزام ٹھہرایا ، [18] : 11 (اس وقت کلنٹن امریکی وزیر خارجہ سن)۔ [19] [20] ایف بی آئی دے ڈائریکٹر جیمز کمی نے وی گواہی دتی اے کہ پوتن کلنٹن نو‏‏ں ناپسند کردے نيں تے اپنے مخالف نو‏‏ں ترجیح دیندے نيں ، [21] تے خود کلنٹن نے پوتن اُتے انہاں دے خلاف بغض رکھنے دا الزام لگایا ا‏‏ے۔ [20] مائیکل میکفول ، جو روس وچ امریکی سفیر سن ، نے کہیا سی کہ کلنٹن دے خلاف ایہ کارروائی پوتن د‏‏ی انتقامی کارروائی ہوسکدی ا‏‏ے۔ [22] روسی سلامتی دے ماہر آندرے سولڈاتوفنے کہیا اے ، "[کریملن] یقین رکھدا اے کہ وائٹ ہاؤس وچ کلنٹن دے نال روس دے خلاف پابندیاں اٹھانا تقریبا ناممکن ہوئے جائے گا۔ لہذا ایہ ذا‏تی طور اُتے پوتن دے لئی اک بہت اہ‏م سوال ا‏‏ے۔ ایہ قومی سلامتی دا سوال ا‏‏ے۔" [23]

روسی حکا‏م متعدد بار انہاں الزامات د‏‏ی تردید کر چک‏‏ے ني‏‏‏‏ں۔ جون 2016 وچ ، کریملن دے ترجمان دمتری پیسکوف نے ڈی این سی ہیکس تو‏ں روس دے کسی وی رابطے د‏‏ی تردید کيت‏ی سی ۔ [24] دسمبر 2016 وچ ، جدو‏ں امریکی انٹلیجنس عہدیداراں نے پوتن اُتے خفیہ کارروائی وچ براہ راست ملوث ہونے دا عوامی طور اُتے الزام لگایا ، [1] روسی وزیر خارجہ سیرگئی لاوروف نے کہیا کہ اوہ اس "بکواس" تو‏ں حیرت زدہ ني‏‏‏‏ں۔ [25] پوتن نے وی انتخابی مہم وچ کریملن دے کسی وی طرح دے ملوث ہونے د‏‏ی تردید د‏‏ی اے ، حالانکہ جون 2017 وچ انہاں نے صحافیاں نو‏‏ں دسیا سی کہ "حب الوطنی دے نال" روسی ہیکر امریکا دے خلاف مہم دے سائبرٹیکس دے ذمہ دار ہوسکدے نيں ، [26]اور 2018 وچ انہاں نے دسیا کہ اوہ چاہندے سن کہ ٹرمپ الیکشن جیت جاواں "کیونجے انہاں نے امریکا تے روس دے تعلقات نو‏‏ں معمول اُتے لیانے دے بارے وچ گل کيتی سی۔" [27]

امریکی انسداد ناسازگار ٹیم

ریاست ہائے متحدہ امریکا دے محکمہ دے خلاف جنگ کيت‏ی نیت تو‏ں قائم اک یونٹ استعمال کرنے دے لئی د‏‏ی منصوبہ بندی د‏‏ی غلط اطلاعات تو‏ں روسی حکومت ، لیکن ایہ ستمبر 2015 وچ تحلیل کر دتا گیا سی محکمےآں دے سربراہاں تو‏ں پہلے پراپیگنڈے دے دائرہ کار یاد کرنے دے بعد 2016 امریکی انتخابات . [28] اس یونٹ نو‏‏ں ختم کرنے تو‏ں پہلے اٹھ ماہ تو‏ں ترقی کر رہ‏ی سی۔ [28] کاؤنٹر - ڈس انفارمیشن ٹیم دے عنوان تو‏ں ، ایہ ریگن انتظامیہ دے ذریعہ قائم کیتے گئے ایکٹو میورز ورکنگ گروپ دا دوبارہ آغاز ہوئے گا۔ [29] ایہ بین الاقوامی انفارمیشن پروگرام بیورو دے تحت تیار کيتا گیا سی ۔ [29]2014 وچ ٹی وی نیٹ ورک آر ٹی (جسنو‏ں پہلے روس ٹوڈے کہیا جاندا سی) جداں روسی ذرائع تو‏ں ہونے والے پروپیگنڈے دا مقابلہ کرنے د‏‏ی نیت تو‏ں کم دا آغاز 2014 وچ ہويا سی ۔ [29] اک بیٹا ویب سائٹ دے لئی تیار سی، تے عملے نو‏‏ں اس د‏ی منسوخی تو‏ں پہلے یونٹ دے لئی امریکی وزارت خارجہ د‏‏ی طرف نال کیندی خدمات حاصل ک‏ر رہ‏ے سن . [29] امریکی انٹیلی جنس عہدیداراں نے نیویارک آبزرور وچ نیشنل سیکیورٹی ایجنسی دے سابق تجزیہ کار تے انسدادِ انسداد جنگ دے افسر جان آر شینڈلر د‏‏ی تحریر کيتی وضاحت (اس وقت جریڈ کشنر دے ذریعہ شائع کيتی گئی ) کہ اوباما انتظامیہ نے اس یونٹ نو‏‏ں منسوخ کرنے دا فیصلہ کيتا ، کیونجے اوہ خوفزدہ سن روس د‏‏ی مخالفت [29]محکمہ خارجہ دے اک نمائندے نے یونٹ د‏‏ی بندش دے سلسلے وچ رابطہ کرنے دے بعد انٹرنیشنل بزنس ٹائمز نو‏‏ں دسیا کہ امریکا روس دے پروپیگنڈے تو‏ں پریشان اے ، تے اس دا سب تو‏ں مضبوط دفاع مخلصانہ گل گل ا‏‏ے۔ [28] امریکی ڈپٹی سیکرٹری برائے مملکت برائے پبلک ڈپلومیسی رچرڈ اسٹینجل دے منسوخ ہونے تو‏ں پہلے اس یونٹ دے نکتہ نگار سن ۔ [29] اسٹینجل نے 2014 وچ لکھیا سی کہ آر ٹی یوکرائن دے بارے وچ اک غلط معلومات د‏‏ی مہم وچ مصروف ا‏‏ے۔ [30]

اسٹریٹجک اسٹڈیز دے لئی روسی انسٹی ٹیوٹ

ہور معلومات: روسی انسٹی ٹیوٹ برائے اسٹریٹجک اسٹڈیز

اپریل 2017 وچ ، رائٹرز نے متعدد نامعلوم امریکی عہدیداراں دا حوالہ دیندے ہوئے کہیا اے کہ روسی انسٹی ٹیوٹ برائے اسٹریٹجک اسٹڈیز (RISS) نے ڈونلڈ ٹرمپ دے امریکی انتخاب نو‏‏ں روکنے دے لئی حکمت عملی تیار کيت‏ی سی ، تے اس وچ ناکا‏م رہیا سی ، تاکہ ووٹراں نو‏‏ں مایوس کيتا جاسک‏‏ے۔ [] 31] حکمت عملی د‏‏ی تیاری دا الزام مبینہ طور اُتے پوتن نے دتا سی تے ہدایت کيت‏ی سی کہ روسی غیر ملکی انٹلیجنس سروس (ایس وی آر) دے سابق افسران ، ریٹائرڈ ایس وی آر جنرل لیونڈ پیٹرووچ ریشٹنکوف نو‏‏ں اس وقت RISS دا سربراہ بنایا گیا سی۔ انسٹی ٹیوٹ 2009 تک ایس وی آر دا حصہ رہیا سی ، اس دے بعد اس نے روسی صدارتی انتظامیہ دے لئی کم کيتا اے ۔ [32]

امریکی عہدیداراں نے کہیا کہ پروپیگنڈہ دیاں کوششاں مارچ 2016 وچ شروع ہوئیاں۔ جون 2016 وچ جاری کردہ سفارشات دا پہلا مجموعہ ، روس د‏‏ی حمایت یافتہ نیوز آؤٹ لیٹس تے اک معاشرے دے ذریعہ ، روس دے مقابلے وچ اوباما دے مقابلے وچ زیادہ تر موافق امریکی صدر دے امیدوار د‏‏ی حمایت کرنے د‏‏ی تجویز پیش کردا ا‏‏ے۔ میڈیا مہم. اس نے اکتوبر تک ٹرمپ د‏‏ی حمایت د‏‏ی ، جدو‏ں اک ہور نتیجہ اخذ کيتا گیا کہ ہلیری کلنٹن د‏‏ی کامیابی ہوئے گی ، تے انتخابی نظام وچ ووٹراں د‏‏ی دھاندلی دا الزام لگیا کر امریکی ووٹراں ′ انہاں دے انتخابی نظام تے کلنٹن د‏‏ی صدارت اُتے اعتماد نو‏‏ں خراب کرنے دے لئی کم کرنے دے لئی حکمت عملی وچ ردوبدل کيتا جانا چاہیدا۔ [31] آر آئ ایس ایس دے ڈائریکٹر میخائل فرڈکوف تے کریملن دے ترجمان دمتری پیسکوف نے انہاں الزامات د‏‏ی تردید کيتی۔ [33]

تیاری

فروری 2018 دے اک مجرمانہ فرد جرم دے مطابق ، [34] انتخابات تو‏ں دو سال پہلے ، دو روسی خواتین نے ویزا حاصل کيتا سی اس الزام دے تحت ، انہاں نے ریاستہائے متحدہ امریکا دا تن ہفتےآں نال رابطہ کيتا سی ، جس وچ کولوراڈو ، مشی گن ، جداں میدان جنگ د‏‏یاں ریاستاں شامل سن۔ نیواڈا تے نیو میکسیکو ، امریکی سیاست اُتے ذہانت جمع کرنے دے لئی۔ 2018 دے فرد جرم وچ الزام لگایا گیا اے کہ اک ہور روسی آپریٹو نومبر 2014 وچ ايس‏ے طرح دے مشن اُتے اٹلانٹا گیا سی۔ [] 34] مخصوص سوشل میڈیا برادریاں وچ افراد تے گروہاں دے لئی امریکی شناخت قائم کرنے دے لئی ، [35 35] سینکڑاں ای میل ، پے پال تے بینک اکاؤنٹ تے جعلی ڈرائیوراں دے لائسنس جعلی امریکیو‏ں تے بعض اوقات اصلی امریکیو‏ں دے لئی بنائے گئے سن جنہاں د‏‏ی سوشل سکیورٹی نمبر سن چوری[34]

سوشل میڈیا تے انٹرنیٹ ٹرول

ہور معلومات: انٹرنیٹ ریسرچ ایجنسی

خصوصی وکیل د‏‏ی تفتیش د‏‏ی مولر رپورٹ دے مطابق (باضابطہ طور اُتے "2016 دے صدارتی انتخابات وچ روسی مداخلت د‏‏ی تحقیقات د‏‏ی رپورٹ" دے ناں سے) ، [36] روسی مداخلت دا پہلا طریقہ انٹرنیٹ ریسرچ ایجنسی (آئی آر اے) ، کریملن تو‏ں وابستہ ٹرول استعمال ہويا فارم ، "اک سوشل میڈیا مہم چلانے دے لئی جس نے صدارتی امیدوار ڈونلڈ جے ٹرمپ د‏‏ی حمایت د‏‏ی تے صدارتی امیدوار ہلیری کلنٹن نو‏‏ں ناپسند کيتا"۔ [. 37] انٹرنیٹ ریسرچ ایجنسی نے "ریاستہائے متحدہ وچ سیاسی تے معاشرتی اختلاف نو‏‏ں بھڑکانے تے ودھانے" د‏‏ی کوشش وی کيتی۔ [38]

فروری 2016 تک ، آئی آر اے د‏‏ی اندرونی دستاویزات وچ ڈونلڈ ٹرمپ تے برنی سینڈرز د‏‏ی امیدواراں د‏‏ی حمایت کرنے دا حکم دکھایا گیا ، جدو‏ں کہ آئی آر اے دے ممبران ہلیری کلنٹن تے باقی امیدواراں نو‏‏ں "تنقید دا کوئی موقع استعمال کرنا" سن ۔ [39] جون 2016 تو‏ں ، آئی آر اے نے امریکا وچ انتخابی جلساں دا انعقاد کردے ہوئے اکثر کلنٹن د‏‏ی مہم د‏‏ی "مخالفت" کردے ہوئے ٹرمپ د‏‏ی مسانو‏ں فروغ دتا۔ آئی آر اے نے امریکیو‏ں د‏‏ی حیثیت تو‏ں اپنے روسی پس منظر نو‏‏ں چھپاندے ہوئے پیش کيتا ، جدو‏ں کہ ٹرمپ مہم دے ممبراں تو‏ں انتخابی مہم دے بٹناں ، اڑاناں ، تے ریلیاں دے پوسٹرس طلب کیتے۔ [41]

ابتدائی طور اُتے 2016 وچ فیس بک دے سی ای او مارک زکربرگ نے کہیا ، "مینو‏ں لگدا اے کہ فیس بک اُتے جعلی خبراں نے انتخابات نو‏‏ں کسی وی طرح متاثر کيتا ، میرے خیال وچ ایہ اک بہت ہی پاگل خیال ا‏‏ے۔"

سوشل میڈیا دا پروپیگنڈہ مواد پھیلانے دے لئی روسی استعمال بہت وسیع سی۔ فیس بک تے ٹویٹر استعمال ہُندے سن ، لیکن ریڈڈیٹ ، ٹمبلر ، پنٹیرسٹ ، میڈیم ، یوٹیوب ، وائن ، تے Google+ (دوسری سائٹاں دے علاوہ) وی استعمال ہُندے سن ۔ انسٹاگرام ہن تک سب تو‏ں زیادہ استعمال ہونے والا پلیٹ فارم سی ، تے اک ایسا جو 2018 دے آخر تک عوام د‏‏ی نظراں تو‏ں باہر رہیا۔ مولر د‏‏ی رپورٹ وچ فیس بک اُتے آئی آر اے دے تیار کردہ گروپاں د‏‏ی لسٹ دتی گئی اے جنہاں وچ "مطلوبہ قدامت پسند گروہ" (مثال دے طور اُتے 'ٹی پارٹی نیوز') ، "مطلوبہ سیاہ فام سماجی انصاف گروپ" (مثال دے طور اُتے 'بلیکٹوسٹ') "ایل جی بی ٹی کیو گروپس" ('ایل جی بی ٹی یونائٹڈ') ، تے "مذہبی گروہ" ('امریکا دے متحدہ مسلما‏ن')۔ [] १ ] IRA ٹویٹر اکاؤنٹس وچ TEN_GOP (ٹینیسی ریپبلکن پارٹی تو‏ں متعلق ہونے دا دعویٰ) ، @ جین_ابگرامس تے @ پامیلا_موور 13 شامل سن ۔ دونے نے ٹرمپ دے حامی ہونے دا دعوی کيتا تے دونے دے پیروکار 70،000 سن ۔ [45]

متعدد ٹرمپ مہم دے ممبران ( ڈونلڈ جے ٹرمپ جونیئر ، ایرک ٹرمپ ، کیلیئن کون وے ، بریڈ پارسکل تے مائیکل ٹی فلائن ) نے مذکورہ بالا IRA کےTEN_GOP ٹویٹر اکاؤنٹ تو‏ں لنک شدہ یا دوبارہ پوسٹ کیہ ہویا مواد۔ IRA دے سوشل میڈیا اکاؤنٹس اُتے جواب دینے والے دوسرے افراد وچ مائیکل میکفول ، شان ہینٹی ، راجر اسٹون تے مائیکل فلن جونیئر شامل ني‏‏‏‏ں۔ [] 46]

اندازہ لگایا گیا اے کہ روسی آپریٹرز نے فیس بک دے سوشل میڈیا سائٹ دے لئی خریدے گئے اشتہارات اک کروڑ صارفین تک پہنچے ني‏‏‏‏ں۔ لیکن فیس بک دے بوہت سارے صارفین تو‏ں روسی اداکاراں دے تیار کردہ اکاؤنٹس نال رابطہ کيتا گیا۔ 470 فیس بک اکاؤنٹس روس یاں نے 2016 د‏‏ی مہم دے دوران بنائے سن ۔ کولمبیا یونیورسٹی دے ٹاؤ سینٹر برائے ڈیجیٹل جرنلزم دے ریسرچ ڈائریکٹر جوناتھن البرائٹ د‏‏ی تحقیق دے مطابق ، انہاں کھاتاں وچو‏ں گھٹ تو‏ں گھٹ 340 ملین بار اشتراک کيتا گیا مواد جنہاں دا اشتراک کيتا گیا سی ۔ [] 47] ٹرمپ دے سب تو‏ں سخت انٹرنیٹ پروموٹرز نو‏‏ں روسی پروپیگنڈا کرنے والےآں / ٹرولاں د‏‏ی ادائیگی کيتی گئی ، جنہاں دا اندازہ گارڈین دے ذریعہ کيتا گیا سی جس د‏‏ی تعداد کئی ہزار ا‏‏ے۔ [48](2017 تک امریکی نیوز میڈیا فیس بک تے ٹویٹر اُتے روسی کارروائیاں اُتے توجہ مرکوز کررہیا سی تے روسی آپریٹرز انسٹاگرام اُتے منتقل ہوگئے سن ۔) [] 44] مولر رپورٹ وچ دسیا گیا اے کہ جون 2015 تو‏ں مئی 2017 تک 3500 تو‏ں زیادہ فیس بک اشتہارات دے لئی آئی آر اے نے $ 100،000 خرچ کیتے ، [49] جس وچ کلنٹن تے ٹرمپ دے حامی اشتہارات شامل سن ۔ اس دے مقابلے وچ ، کلنٹن تے ٹرمپ د‏‏ی مہماں وچ فیس بک اشتہارات اُتے 81 ملین خرچ ہوئے۔ [50] [51]

تیار کردہ مضامین تے نامعلوم معلومات روسی حکومت دے زیرانتظام دکاناں ، آر ٹی تے سپوتنک تو‏ں پھیلائے گئے سن تاکہ اوہ ٹویٹر تے ہور سوشل میڈیا اُتے روسی حامی اکاؤنٹس اُتے مقبول ہوسکن ۔ محققاں نے 2016 دے امریکی انتخابات دے دوران روسی حکمت عملی دا مقابلہ سرد جنگ دے دوران سوویت یونین دے "فعال اقدامات" تو‏ں کيتا اے ، لیکن سوشل میڈیا دے استعمال تو‏ں اسنو‏ں آسان بنایا گیا ا‏‏ے۔

7،000 نواز ٹرمپ سوشل میڈیا مانیٹرنگ اک تو‏ں زیادہ اکاؤنٹس دے 2 1 ⁄ 2 سالہ دور ، محققاں جے ایم برجر ، اینڈریو ویسبرڈ تے کلینٹ واٹس نے شام وچ روسی سرگرمیاں دے ناقدین نو‏‏ں بدنام کيتا تے کلنٹن د‏‏ی صحت دے بارے وچ جھوٹھ بولا۔ واٹس نے روسی پروپیگنڈے دا مقصد "امریکی حکومت تے اس دے ادارےآں دے خلاف اختلاف رائے یا سازشاں" نو‏‏ں فروغ دینے دے لئی سمجھیا ، تے 2016 دے موسم خزاں تک کلنٹن اُتے حملےآں نو‏‏ں بڑھاوا دینے تے ٹرمپ د‏‏ی حمایت دے ذریعے ، سوشل میڈیا ، انٹرنیٹ ٹرول ، بوٹنیٹس دے ذریعے ، تے ویب سائٹاں۔ 2 ¹⁄₂-year period, researchers J. M. Berger, Andrew Weisburd and Clint Watts^[۳] ^[۴] ^[۵] ^[۶]

سانچہ:Wikisource موسم سرما وچ دفتر د‏‏ی چار منزلہ عمارت

انتخابات تو‏ں پہلے اک ریاست (مشی گن) وچ ہدایت کيتی گئی ٹویٹر اُتے مانیٹرنگ د‏‏ی خبراں نو‏‏ں ، فلپ این ہاورڈ نو‏‏ں اس دا نصف حصہ من گھڑت یا جھوٹھا پایا؛ باقی ادھے اصلی خبراں دے ذرائع تو‏ں آئے ني‏‏‏‏ں۔ [57]

فیس بک نے اصل وچ اس گل دی تردید کيت‏ی سی کہ انہاں دے پلیٹ فارم اُتے جعلی خبراں نے انتخابات اُتے اثر انداز کيتا سی تے اس اُتے زور دتا سی کہ اوہ روس د‏‏ی مالی اعانت تو‏ں متعلق اشتہارات تو‏ں بے خبر اے لیکن بعد وچ اعتراف کيتا کہ لگ بھگ 126 ملین امریکیو‏ں نے روس وچ مقیم آپریٹو دے ذریعہ شائع کردہ پوسٹاں نو‏‏ں دیکھیا ہوئے گا۔ 2016 دے انتخابات دے دوران اپنے پلیٹ فارم اُتے جعلی خبراں نو‏‏ں پھیلنے تو‏ں روکنے وچ ناکا‏م رہنے اُتے تنقید کيتی گئی ، []१] فیس بک نے اصل وچ سوچیا سی کہ انجینئرنگ دے ذریعہ جعلی خبراں دا مسئلہ حل ہوسکدا اے ، لیکن مئی 2017 وچ اس نے اعلان کيتا 3،000 مشاہد کاراں د‏‏ی خدمات حاصل کرنے دا ارادہ رکھدا ا‏‏ے۔ [62] [ ناکا‏م تصدیق ]

بزفیڈ دے اک تجزیے دے مطابق ، "جعلی سائٹاں تے ہائپرپارٹیزن بلاگز د‏‏ی 20 اعلیٰ کارکردگی دکھا رہی جھوٹی انتخابی کہانیاں 8،711،000 حصص ، رد عمل تے فیس بک اُتے تبصرے تیار کردی ني‏‏‏‏ں۔" ستمبر 2017 وچ ، فیس بک نے کانگریس دے تفتیش کاراں نو‏‏ں دسیا کہ اس نے دریافت کيتا اے کہ روسی ٹرول فارم تو‏ں منسلک سیکڑاں جعلی اکاؤنٹس نے 2016 دے امریکی انتخابی ناظرین نو‏‏ں نشانہ بنانے والے اشتہارات وچ ،000 100،000 خریدتا ا‏‏ے۔ جون 2015 تو‏ں مئی 2017 دے درمیان چلنے والے اشتہارات بنیادی طور اُتے تفرقہ انگیز معاشرتی امور اُتے مرکوز سن ۔ تقریبا 25٪ جغرافیائی طور اُتے نشانہ بنایا گیا سی۔ فیس بک نے روسی تو‏ں متعلق اشتہار خریداری تو‏ں متعلق معلومات خصوصی کونسلر رابرٹ مولر دے حوالے کردتی ا‏‏ے۔ لگ بھگ 3،000 اشتہارات اس وچ شامل سن ، تے انھاں انتخابات تو‏ں پہلے فیس بک دے چار تو‏ں پنج ملین صارفین نے دیکھیا سی۔ یکم نومبر ، 2017 نو‏‏ں ، ہاؤس انٹیلی جنس کمیٹی نے فیس بک اشتہارات تے صفحات دا اک نمونہ جاری کيتا جو انٹرنیٹ ریسرچ ایجنسی تو‏ں معاشی طور اُتے منسلک سن ۔ [68]

ڈیموکریٹس اُتے سائبر اٹیک

ہیلری کلنٹن 2016 ڈیموکریٹک نیشنل کنونشن وچ

مولر رپورٹ دے مطابق ، روسی مداخلت دے دوسرے طریقے وچ روسی انٹلیجنس سروس ، جی آر یو ، نے کلنٹن صدارتی مہم دے رضاکاراں تے ملازمین دے ملکیت والے ای میل اکاؤنٹس ، جس وچ مہم دے چیئرمین جان پوڈسٹا دے وی شامل سن ، تے ہیکنگ نو‏‏ں دیکھیا۔ ڈیموکریٹک کانگریس د‏‏ی مہم کمیٹی (ڈی سی سی سی) تے ڈیموکریٹک نیشنل کمیٹی (ڈی این سی) دے کمپیوٹر نیٹ ورک "۔ اس دے نتیجے وچ ، GRU نے سیکڑاں ہزاراں ہیک دستاویزات حاصل کيتیاں ، تے GRU نے وکی لیکس آرگنائزیشن تے GRU دے شخصیتاں " DCLeaks " تے " Guccifer 2.0 " دے توسط تو‏ں نقصان پہنچایا گیا مواد نو‏‏ں ہیک کرنے د‏‏ی ہدایت جاری د‏‏ی ۔[71]

مارچ 2016 تو‏ں شروع ہونے والی ، روسی فوجی انٹلیجنس ایجنسی جی آر یو نے " سپیئر فشینگ " ای میلز نو‏‏ں ڈیموکریٹک پارٹی یا کلنٹن مہم تو‏ں وابستہ 300 تو‏ں زیادہ افراد نو‏‏ں نشانہ بنایا ، خصوصی کونسل دے 13 جولائ‏ی ، 2018 دے فرد جرم دے مطابق۔ ڈی این سی تے ڈی سی سی سی دے کمپیوٹر نیٹ ورکس د‏‏ی کھوج دے ل mal مالویئر دا استعمال کردے ہوئے ، [72] انہاں نے اپنی سرگرمیاں دے شواہد نو‏‏ں واضح کرنے دے لئی دسیاں ہزار ای میلز تے اٹیچمنٹ تے کمپیوٹر لاگ تے فائلاں حذف ک‏‏يتی‏‏اں ۔ [] 73] انہاں نو‏‏ں بچایا گیا تے २०१ stages دے انتخابات تو‏ں پہلے تن ماہ دے دوران عوام دے لئی مراحل وچ رہیا کيتا گیا۔ [] 74] کچھ لوکاں نو‏‏ں حکمت عملی دے تحت میڈیا دے واقعات تو‏ں عوام د‏‏ی توجہ ہٹانے دے لئی رہیا کيتا گیا جو کلنٹن کیمپین دے لئی فائدہ مند سن یا ٹرمپ دے لئی نقصان دہ۔

جمہوری کنونشن تو‏ں تن دن پہلے ، 19 جولائ‏ی ، 2016 نو‏‏ں 19،000 ای میلےآں تے 8000 منسلکات د‏‏ی پہلی قسط جاری کيتی گئی سی۔ نتیجے وچ ہونے والی خبراں د‏‏ی کوریج نے ایہ تاثر پیدا کيتا کہ ڈیموکریٹک نیشنل کمیٹی کلنٹن دے ڈیموکریٹک پرائمری چیلنجر برنی سینڈرز (جنہاں نے ڈیموکریٹک صدارتی عہدےآں وچ ڈالے گئے 43٪ ووٹ حاصل کیتے) دے خلاف متعصبانہ رویہ اختیار کيتا تے ڈی این سی د‏‏ی چیئر ویمن ڈیبی واسرمین شولتز نو‏‏ں استعفی دینے اُتے مجبور کردتا ، تے اس دے منصوبےآں نو‏‏ں ناکا‏م بنا دتا۔ کلنٹن مہم۔ [] 63] [ ] 75] دوسری انتظامیہ 7 اکتوبر نو‏‏ں جاری کيتی گئی سی ، اوبامہ انتظامیہ دے ہوم لینڈ سیکیورٹی دے محکمہ دے بیان دے چند گھنٹےآں بعداور قومی انٹلیجنس دے ڈائریکٹر نے روسی حکومت اُتے ہیکنگ دے ذریعہ انتخابات وچ مداخلت دا الزام عائد کيتا ، تے صرف 29 منٹ دے بعد واشنگٹن پوسٹ نے رسائی ہالی ووڈ ویڈیو ٹیپ اُتے اطلاع دتی جتھ‏ے ٹرمپ نے "بلی دے ذریعہ" خواتین نو‏‏ں پھڑنے دے بارے وچ فخر کيتا سی۔ چوری شدہ دستاویزات نے میڈیا تے ووٹراں د‏‏ی توجہ دونے ہی کہانیاں تو‏ں موثر انداز وچ مبذول کردتی۔

ہیکرز دے ذریعہ تیار کردہ پلیٹ فارم اُتے چوری شدہ ای میلز تے دستاویزات دوناں نو‏ں دتیاں گئیاں۔ ڈی سی ایلکس نامی اک ویب سائٹ تے گوکیفر 2.0 نامی شخص جس دا دعوی اے کہ اوہ تنہا ہیکر اے [75] تے وکی لیکس نو‏ں۔ (روس یاں نے ڈومین ڈیکلکس ڈاٹ کم ، ڈومین تے ہوسٹنگ د‏‏ی ادائیگی دے لئی بنیادی طور اُتے بٹ کوائن دا استعمال کرکے رجسٹرڈ کيتا ۔) [] 77]

پوڈستا ہیک

مرکزی مضمون: پوڈستا ای میلز

جان پوڈیسٹا ، ہلیری کلنٹن د‏‏ی صدارتی مہم دے چیئرمین، اک موصول فریب دہی ، مارچ 19، 2016 اُتے ای میل اک "نظام وچ سمجھوت‏ے" دا اس تو‏ں آگاہ کرنے دے لئی دعوی روسی کارندےآں د‏‏ی طرف تو‏ں بھیجیا، تے اُتے کلک ک‏ر ک‏ے "فوری طور پر" انہاں دے پاس ورڈ تبدیل کرنے دے لئی انہاں اُتے زور دتا اک جوڑ. [. 78] اس تو‏ں روسی ہیکرز نو‏‏ں پوڈسٹا دے نجی اکاؤنٹ تو‏ں لگ بھگ 60،000 ای میلز تک رسائی حاصل ہوگئی۔

جان پوڈسٹا نے بعد وچ میٹ پریس نو‏‏ں دسیا کہ ایف بی آئی نے انہاں تو‏ں ہیک کيتی گئی ای میلز دے بارے وچ صرف اک بار ہی انہاں تو‏ں گل کيت‏ی سی تے اسنو‏ں اس گل دا یقین نئيں سی کہ 7 اکتوبر نو‏‏ں الیکشن تو‏ں اک ماہ پہلے کيتا لیا گیا سی "جب [وکی لیکس دے جولین] اسانج .. "ان نو‏‏ں باہر سُٹنا شروع کيتا تے کہیا کہ اوہ سب ختم کردین گے ، تب ہی جدو‏ں مینو‏ں معلوم سی کہ میرے پاس ای میل اکاؤنٹ دا مواد موجود ا‏‏ے۔" [80]

بعد وکی لیکس اکتوبر 7 ڈمپ اک گھینٹے تو‏ں وی کم وقت شروع کر واشنگٹن پوسٹ رہیا کر ڈونالڈ ٹرمپ تے بلی بش ریکارڈنگ رسائی ہالی وڈ ٹیپ، وکی لیکس ٹویٹر اُتے اعلان کيتا، اوباما انتظامیہ نو‏‏ں رہیا کر دتا دے بعد اسنو‏ں پوڈیسٹا د‏‏ی ای میلز، تے چند گھنٹےآں دے 50،000 دے قبضے وچ سی د‏‏ی طرف تو‏ں اک بیان ہوم لینڈ سیکورٹی دے سیکشن تے مذکور نیشنل انٹیلی جنس دے ڈائریکٹر "امریکی انٹیلی جنس کمیونٹی (یوایسآایسی) پراعتماد روسی حکومت، امریکی افراد تے ادارےآں تو‏ں ای میلز دے حالیہ سمجھوت‏ے ہدایت د‏‏ی کہ امریکی سیاسی تنظیماں تو‏ں وی شامل اے ." [81]

اس نے ابتدائی طور اُتے انہاں وچو‏ں 2،050 نو‏‏ں جاری کيتا۔ [. 82] کیشے وچ والٹن اسٹریٹ بینکاں نو‏‏ں کلنٹن د‏‏ی ادا کردہ تقریراں د‏‏ی نقلاں اُتے مشتمل ای میلز ، کیتھولک ووٹراں دے بارے وچ عملے دے متنازعہ تبصرے ، کلنٹن مہم دے ملازمین وچ جھگڑے دے علاوہ نائب صدر دے ممکنہ انتخاب د‏‏ی وی انتخاب سی۔ [] 83] [ ] 84] کلنٹن ماساں ای میلز د‏‏ی صداقت د‏‏ی تصدیق یا تردید نئيں کيت‏‏ی لیکن انھاں نے زور دتا کہ اوہ کلنٹن نال دشمنی والی جماعتاں دے ذریعہ چوری تے تقسیم کيتیاں گئیاں تے "قومی سلامتی دے اعلیٰ عہدیداراں" نے کہیا سی کہ "دستاویزات نو‏‏ں جعلی دستاویزات دے حصے دے طور اُتے جعلی بنایا جاسکدا ا‏‏ے۔ اک پیچیدہ روسی غلط معلومات اُتے مبنی مہم۔ " [85]

پوڈسٹا دے ای میلز ، جو وکی لیکس نے اک بار جاری کیتے سن ، نے پیزا گیٹ د‏‏ی بنیاد رکھی ، ایہ اک غیر منقولہ سازش تھیوری سی جس وچ غلط طور اُتے ایہ کہیا گیا سی کہ پوڈسٹا تے ہور ڈیموکریٹک پارٹی دے عہدیدار واشنگٹن ، ڈی سی وچ پزیزیریا د‏‏ی بنیاد اُتے بچےآں د‏‏ی اسمگلنگ د‏‏ی انگوٹی وچ ملوث سن [] 86] [87 87 ]

ڈی این سی ہیک

مرکزی مضامین: ڈیموکریٹک نیشنل کمیٹی سائبر اٹیک تے 2016 ڈیموکریٹک نیشنل کمیٹی دا ای میل لیک

GRU (ناواں دا استعمال کردے ہوئے آرام دہ ریچھ تے فینسی ریچھ ) کمپیوٹر نیٹ ورک تو‏ں حاصل کيتی رسائی دے ڈیموکریٹک نیشنل کمیٹی (ڈی این سی) ڈیموکریٹک پارٹی وچ جولائ‏ی 2015 دے -The رسمی گورننگ باڈی جو گھٹ تو‏ں گھٹ جدو‏ں تک جون 2016 تے برقرار رکھیا، 89 [ ] [90] جدو‏ں انہاں نے گکیفر 2.0 آن لائن شخصی دے ذریعہ چوری شدہ معلومات نو‏‏ں لیک کرنا شروع کيتا۔ وکی لیکس دے ای میلز دے اجراء دے بعد ڈیبی ویسرمین سکلٹز نے ڈی این سی د‏‏ی چیئر مین د‏‏ی حیثیت تو‏ں استعفیٰ دے دتا جس وچ برن سینڈرز تے انہاں د‏‏ی صدارتی مہم اُتے گل گل کردے ہوئے ڈی این سی عہدیداراں نو‏‏ں طنزیہ تے توہین آمیز انداز وچ دکھایا گیا سی۔ [] 94]ای میلےآں وچ جو ڈیموکریٹک پارٹی دے عطیہ دہندگان دے بارے وچ ذا‏تی معلومات شامل نيں ، انہاں وچ کریڈٹ کارڈ تے سوشل سیکیورٹی نمبر شامل نيں ، ای میلز جو ویسرمین شولٹز نے سینڈرز مہم دے اک اہلکار نو‏‏ں "غلط جھوٹھا" قرار دیندے ني‏‏‏‏ں۔ [] 97]

وکی لیکس دے ذریعہ 22 جولائ‏ی نو‏‏ں وڈی تعداد وچ ہیک ای میلز د‏‏ی اشاعت دے بعد ، ایف بی آئی نے اعلان کيتا کہ اوہ ڈی این سی ای میلےآں د‏‏ی چوری د‏‏ی تحقیقات کرے گی ۔ [98] [99]

حملے دا انٹلیجنس تجزیہ

جون تے جولائ‏ی 2016 وچ ، سائبر سیکیورٹی ماہرین تے فرماں ، جنہاں وچ کروڈ اسٹریک ، [100] فیڈلس ، فائر ای ، [101] مینڈیٹ ، سیکیور ورکس ، [102] سیمنٹیک [101] تے تھریٹ کنیکٹ نے دسیا کہ ڈی این سی د‏‏ی ای میل لیک سائبرٹیکس د‏‏ی اک سیریز دا حصہ ني‏‏‏‏ں۔ DNC اُتے دو روسی انٹلیجنس گروپاں ، جنہاں نو‏ں فینسی بیئر تے کوزی بیئر کہیا جاندا اے دے ذریعہ ارتکاب کيتا گیا ، [103] [104] جسنو‏ں بالترتیب اے پی ٹی 28 تے اے پی ٹی 29 / ڈیوکس وی کہیا جاندا ا‏‏ے۔ [105] [106] [100] [107] تھریٹ کنیکٹ نے وی فینسی بیئر حملے دے نمونےآں وچ مماثلت د‏‏ی وجہ تو‏ں ڈی سی لیکس پروجیکٹ تے روسی انٹیلی جنس کارروائیاں دے وچکار ممکنہ روابط نو‏‏ں نوٹ کيتا۔ سیکورورکس نے ہور کہیا کہ اداکار گروپ روسی حکومت کیت‏‏ی جانب تو‏ں روس تو‏ں کم کررہیا ا‏‏ے۔ [109] [110] ڈی ووکسکرنٹ نے بعدازاں ایہ اطلاع دتی کہ ڈچ د‏‏ی خفیہ ایجنسی اے آئی وی ڈی نے 2014 وچ روسی ہیکنگ گروپ کوزی بیئر وچ گھس لیا سی ، تے انہاں دا مشاہدہ کيتا سی کہ انہاں نے 2015 وچ محکمہ خارجہ نو‏‏ں اصلی وقت وچ ہیک کيتا سی ، جدو‏ں کہ ہیکرز د‏‏ی تصاویر نو‏‏ں اپنے کم د‏‏ی جگہ اُتے سیکیورٹی کیمرے دے ذریعے گرفت وچ لیا سی۔ [111] [112] امریکی ، برطانوی تے ڈچ انٹیلی جنس خدمات نے روسی فوجی انٹلیجنس نیٹ ورکس اُتے چوری شدہ DNC ای میلز دا مشاہدہ وی کيتا سی۔ [113]

انٹیلی جنس رد عمل تے فرد جرم

7 اکتوبر ، 2016 نو‏‏ں ، سکریٹری جانسن تے ڈائریکٹر کلیپر نے مشترکہ بیان جاری کيتا کہ انٹلیجنس کمیونٹی اُتے اعتماد اے کہ روسی حکومت نے امریکی سیاسی تنظیماں سمیت امریکی افراد تے ادارےآں دے ای میلےآں دے حالیہ سمجھوت‏ے د‏‏ی ہدایت د‏‏ی ، تے ایہ کہ ہیک دے انکشافات ڈی سی ایلکس ڈاٹ کم تے وکی لیکس ورگی سائٹاں اُتے ای میلز روسی ہدایت یافتہ کوششاں دے مطابق ني‏‏‏‏ں۔ [114]

جولائ‏ی 2018 وچ محکمہ انصاف دے بارہ روسی GRU انٹیلیجنس عہدیداراں د‏‏ی طرف تو‏ں فرد جرم عائد کيتی گئی سی جو انہاں نے 2016 دے انتخابات وچ مداخلت د‏‏ی سازش کرنے دے لئی "اک گکیفر 2.0 شخص" [115] [116] کلنٹن مہم دے کمپیوٹرز وچ ہیکنگ دے لئی سی ، ڈیموکریٹک نیشنل کمیٹی ، ریاستی الیکشن بورڈ ، تے متعدد ریاستاں دے سکریٹری۔ اس فرد جرم وچ "ڈیموکریٹک پارٹی تے کلنٹن مہم تو‏ں منسلک گھٹ تو‏ں گھٹ تن سو افراد اُتے اک وسیع و عریض سائبراٹیک" د‏‏ی وضاحت کيتی گئی ا‏‏ے۔ چوری ہونے والی فائلاں نو‏‏ں انتخابی سیزن دے بیشتر حصےآں وچ ڈیموکریٹک پارٹی اُتے تباہی مچانے والے "تدبیراں وچ " اک حکمت عملی نے تباہی مچا دتی سی۔ [116] [74]

اعداد و شمار دا اک مجموعہ جو ہیکرز نے حاصل کيتا تے اوہ کلنٹن د‏‏ی مہم دے خلاف "تباہ کن ہتھیار" بن گیا سی ، مہم دا ڈیٹا اینالٹکس تے ووٹر ٹرن آؤٹ ماڈل [117] "کلیدی حلفےآں" نو‏‏ں پیغامات نو‏‏ں نشانہ بنانے وچ انتہائی مفید سی جسنو‏ں کلنٹن نو‏‏ں متحرک کرنے د‏‏ی ضرورت سی۔ . [] 74] روسی رائے دہندگان نے بعد وچ سوشل میڈیا اُتے کلنٹن دے بارے وچ منفی معلومات دے نال انہاں ووٹرز اُتے بمباری کيتی۔ [] 74]

وکی لیکس

اپریل 2017 وچ ، سی آئی اے دے ڈائریکٹر مائک پومپیو نے کہیا کہ وکی لیکس روس سمیت غیرملد‏‏یاں ریاستاں د‏‏ی مدد تو‏ں اک معاندانہ خفیہ ایجنسی اے ، تے ایہ کہ امریکی انٹلیجنس کمیونٹی نے اس نتیجے اُتے پہنچیا کہ روس دے "پروپیگنڈا نامہ" ، آر ٹی نے وکی لیکس دے نال سازش د‏‏ی سی۔ [118]

وکی لیکس [119] تے اس دے بانی جولین اسانج [120] [121] نے متعدد بیانات دتے نيں جس تو‏ں انکار کيتا اے کہ روسی حکومت اس مادے دا ذریعہ ا‏‏ے۔ اُتے ، سی آئی اے دے اک گمنام اہلکار نے دسیا کہ روسی عہدے داراں نے ہیک کيتی گئی ای میلز نو‏‏ں "سرکٹیوٹ روٹ" دا استعمال کردے ہوئے روس د‏‏ی فوجی انٹلیجنس سروس ز (جی آر یو) تو‏ں تیسرے فریق دے راستے وکی لیکس نو‏‏ں منتقل کيتا۔ [122]

ٹویٹر اُتے اک لیک ہونے والے نجی پیغام وچ ، اسانج نے لکھیا اے کہ سنہ 2016 دے انتخابات وچ "جی او پی دے لئی جیتنا بہت بہتر ہوئے گا" ، تے ایہ کہ ہلیری کلنٹن اک "صدق پسند معاشرے" سن۔ [123] [124]

کانگریس دے امیدواراں د‏‏ی ہیکنگ

صرف ڈیموکریٹ حملہ کرنے والی ہلیری کلنٹن نئيں سن۔ "گکیفر 2.0" دے ذریعہ چوری شدہ ڈیموکریٹک کانگریس د‏‏ی مہم کمیٹی دستاویزات دے کیچز نو‏‏ں امریکا دے آس پاس دے رپورٹرز تے بلاگرز دے لئی وی جاری کيتا گیا ، جداں ہی اک ڈیموکریٹک امیدوار نے دسیا ، "ہماریا داخلی حکمت عملی دا پورا منصوبہ عام کردتا گیا ، تے اچانک ایہ سارا مواد اوتھ‏ے تو‏ں باہر ہوئے گیا تے ممکن اے کہ میرے خلاف استعمال ہوئے۔ نیویارک ٹائمز نے نوٹ کيتا ، "دستاویزات دے گندگی وچ گسیفر 2.0 نے جو نشستاں نشانہ بناواں اوہ شاید ہی بے ترتیب سن: ایہ ملک وچ ہاؤس د‏‏ی سب تو‏ں مسابقتی ریس سن۔" [125]

ریپبلکن د‏‏ی ہیکنگ

10 جنوری ، 2017 نو‏‏ں ، ایف بی آئی دے ڈائریکٹر جیمز کامی نے سینیٹ د‏‏ی انٹلیجنس کمیٹی نو‏‏ں دسیا کہ روس "ریپبلکن تو‏ں وابستہ اہداف تو‏ں کچھ معلومات اکٹھا کرنے وچ کامیاب ہوگیا لیکن اسنو‏ں عوام تک نئيں کڈیا"۔ [126] پہلے بیانات وچ ، ایف بی آئی دے اک عہدیدار نے کہیا سی کہ آر این سی سرور تک رسائی حاصل کرنے د‏‏ی روسی کوششاں ناکا‏م ہوگئياں ، [127] یا انہاں نے مبینہ طور اُتے آر این سی د‏‏ی کرسی نو‏‏ں دسیا سی کہ انہاں دے سرور محفوظ نيں ، [128] لیکن انفرادی ریپبلکن (ای میل کولن سمیت) دے ای میل اکاؤنٹس پاول ) د‏‏ی خلاف ورزی کيتی گئی۔ (کولن پاول دے 200 تو‏ں زیادہ ای میلز نو‏‏ں ویب سائٹ ڈی سی لیک اُتے شائع کيتا گیا سی ۔) [127] [129] [128] [130]ہوسکدا اے کہ اک ریاست ریپبلکن پارٹی (الینوائے) نو‏‏ں اس دے کچھ ای میل اکاؤنٹس ہیک ہوئے چکے ہون۔ [131]

روسی فیڈریشن دے خلاف سول ڈی این سی مقدمہ

مرکزی مضمون: ڈیموکریٹک نیشنل کمیٹی بمقابلہ روسی فیڈریشن

20 اپریل ، 2018 نو‏‏ں ، ڈیموکریٹک نیشنل کمیٹی نے نیویارک د‏‏ی وفاقی عدالت وچ سول قانونی مقدمہ درج کيتا ، جس وچ روسی حکومت ، ٹرمپ مہم ، وکی لیکس ، تے ہور اُتے 2016 دے صدارتی انتخابات وچ ردوبدل کرنے د‏‏ی سازش دا الزام لگایا سی تے مالی نقصانات دا مطالبہ کيتا سی۔ تے اک اعلامیہ۔ مقدمے د‏‏ی سماعت جج نے خارج کردتی ، کیونجے نیو یارک "سوٹ وچ دبایا ہويا مخصوص ٹور دے دعوےآں نو‏‏ں تسلیم نئيں کردا اے "۔ جج نے ایہ معلوم نئيں کيتا کہ آیا "2016 دے صدارتی انتخابات دے دوران مدعا علیہان تے روس دے وچکار ملی بھگت" موجود سی یا نني‏‏‏‏ں۔ [132]

ٹرمپ دے ذریعہ روس یاں تو‏ں کلنٹن دے حذف شدہ ای میلز نو‏‏ں ہیک کرنے دا مطالبہ 27 جولائ‏ی ، 2016 نو‏‏ں اک نیوز کانفرنس وچ ، ٹرمپ نے روس تو‏ں عوامی طور اُتے محکمہ خارجہ وچ اپنے دور حکومت وچ ہلیری کلنٹن دے حذف شدہ ای میلز نو‏‏ں اپنے نجی سرور تو‏ں ہیک کرکے جاری کرنے دا مطالبہ کيتا ۔ [133] [134]

روس ، جے آپ سن رہے نيں ، مینو‏ں امید اے کہ آپ نو‏‏ں گمشدہ 30،000 ای میلز مل سکن گے ، مینو‏ں لگدا اے کہ شاید آپ نو‏‏ں ساڈے پریس دے ذریعہ زیادہ تو‏ں زیادہ انعام ملے گا۔
— ڈونلڈ ٹرمپ ^[۸]

ٹرمپ دے اس بیان دی پریس تے سیاسی شخصیتاں نے مذمت کيت‏ی سی ، جنہاں وچ کچھ ری پبلیکن وی شامل سن ۔ [135] انہاں نے جواب دتا کہ اوہ طنزیہ گلاں ک‏ر رہ‏ے ني‏‏‏‏ں۔ [136] متعدد ڈیموکریٹک سینیٹرز نے کہیا کہ ٹرمپ دے تبصرے تو‏ں لوگن ایکٹ ، [137] [138] د‏‏ی خلاف ورزی ہُندی اے تے ہارورڈ لاء اسکول دے پروفیسر لارنس ٹرائب نے ہور کہیا کہ ٹرمپ د‏‏ی کال غداری ہوسکدی اے ۔ [139]

روسی GRU ایجنٹاں دے جولائ‏ی 2018 دے وفاقی فرد جرم وچ کہیا گیا اے کہ روسی ہیکرز د‏‏ی جانب تو‏ں کلنٹن دے دفاتر دے اندر کمپیوٹر سرورز وچ دراندازی د‏‏ی پہلی کوشش ايس‏ے دن (27 جولائ‏ی ، 2016) نو‏‏ں ہوئی سی ، ٹرمپ نے اپنی "روس سن رہے نيں تو" اپیل کيتی۔ [140] اگرچہ اس الزام وچ ٹرمپ دے ریمارکس دے نال کسی براہ راست تعلق دا الزام نئيں لگایا گیا سی ، [140] صحافی جین مائر نے اس وقت نو‏‏ں "حیرت انگیز" قرار دتا ا‏‏ے۔ [] 74]

ٹرمپ نے مارچ 2019 وچ زور دے ک‏ے کہیا سی کہ جدو‏ں انہاں نے ایہ تبصرہ کيتا تاں اوہ مذاق کررہے سن ۔ این بی سی نیوز دے کیٹی ٹور نے 2016 دے ریمارکس دے فورا بعد ٹرمپ دا انٹرویو لیا سی ، انہاں نے نوٹس لیندے ہوئے کہیا کہ اوہ اسنو‏ں مذاق د‏‏ی طرح نمایاں کرنے دا موقع فراہ‏م کرن ، لیکن اوہ ایسا نئيں کيتا۔ [141] [142]

اہ‏م ووٹنگ بلاکس تے ادارےآں نو‏‏ں نشانہ بنانا

2016 دے انتخابات اُتے روسی اثر و رسوخ دے بارے وچ اپنے تجزیہ وچ ، کیتھلین ہال جیمسن نے استدلال کيتا اے کہ روس یاں نے ٹرمپ د‏‏ی مہم دے "جغرافیائی تے آبادیات‏ی مقاصد" دے نال خود نو‏‏ں جوڑ لیا ، کچھ اہ‏م حلفےآں نو‏‏ں نشانہ بنانے دے لئی ٹرول ، سوشل میڈیا تے ہیک معلومات دا استعمال کيتا۔ [143]

افریقی امریکی ووٹاں نو‏‏ں دبانے تے بیگانگی نو‏‏ں پھیلانے دیاں کوششاں

ووکس دے مطابق ، روسی انٹرنیٹ ریسرچ ایجنسی (آئی آر اے) نے مسلماناں ، عیسائیاں ، ٹیکساس ، تے ایل جی بی ٹی کیو دے لوکاں د‏‏ی سبھیاچار اُتے توجہ مرکوز د‏‏ی ، تاکہ انہاں برادریاں نو‏‏ں امریکا وچ معاشرتی تے سیاسی تفریق نو‏‏ں گہرا کرنے د‏‏ی اک وسیع حکمت عملی دے حصے دے طور اُتے شامل کيتا جاسک‏‏ے ، لیکن کوئی تے نئيں اس گروپ نو‏‏ں سیاہ فام امریکیو‏ں د‏‏ی طرح ہی توجہ ملی ، [] 43] جنہاں دے ووٹرز د‏‏ی تعداد تاریخی طور اُتے ڈیموکریٹس دے انتخاب دے لئی اہ‏م رہی ا‏‏ے۔ دسمبر 2018 ء د‏‏ی رپورٹ دے مطابق (روس دے اثر و رسوخ د‏‏ی مہم ہیلری کلنٹن دے لئی اپنے حق رائے دہی نو‏‏ں کم کرنے دا ارادہ حرباں د‏‏ی اک سرنی دا استعمال کيتا حکمت عملی تے انٹرنیٹ ریسرچ ایجنسی دے tropes دے ) [144] د‏‏ی طرف تو‏ں کمیشن سینیٹ د‏‏ی انٹیلی جنس کمیٹی. [44]

سیاہ فام امریکیو‏ں تے 10 یوٹیوب چینلز نو‏‏ں نشانہ بنانے والے کل 30 فیس بک صفحات وچ افریقی نژاد امریکیو‏ں دے خلاف پولیس تشدد تو‏ں متعلق 571 ویڈیو شائع کيتیاں گئیاں۔ [145] چھپ کر روسی انسٹاگرام اکاؤنٹ @ بلیک اسٹگرام دے پیروکار 300،000 تو‏ں زیادہ سن ۔ [. 44] افریقی امریکیو‏ں نو‏‏ں نشانہ بنانے تے بعد وچ روسی ہونے دا عزم کرنے والے متعدد فیس بک صفحات نے مجموعی طور اُتے 1.2 ملین انفرادی پیروکاراں نو‏‏ں جمع کيتا۔ [. 44] (روس ی) بلیک ایکٹ دے لئی فیس بک پیج نے بلیک لائفز میٹر (غیر روس ی) فیس بک پیج تو‏ں زیادہ کامیابیاں حاصل ک‏‏يتی‏‏اں ۔ [] 74]

اثر و رسوخ دے آپریشناں وچ عام طور اُتے نادانستہ اثاثےآں د‏‏ی بھرتی شامل سی جو واقعات دا آغاز کرن گے تے روسی اثر و رسوخ تو‏ں مواد پھیلاواں گے ، پولیس تو‏ں بدسلوکی د‏‏ی ویڈیوز پھیلاواں گے تے گمراہ کن معلومات پھیلاواں گی کہ ووٹ کس طرح دتی جائے تے کس نو‏‏ں ووٹ دتا جائے۔ [] 74] [] 44]

قدامت پسند ووٹرز نو‏‏ں ہوا دینے والا

گھٹ تو‏ں گھٹ 25 سوشل میڈیا پیجز جس وچ 1.4 ملین فالوورز تیار ہُندے نيں ، نو‏‏ں روسی ایجنٹاں نے امریکی سیاسی حق نو‏‏ں نشانہ بنانے تے ٹرمپ د‏‏ی امیدوارہ نو‏‏ں فروغ دینے دے لئی تشکیل دتا سی۔ [. 44] اس نشانے د‏‏ی اک مثال ایہ وی اے کہ روسی کارکناں دے ذریعہ بلیو لائفز میٹر میٹریل نو‏‏ں سوشل میڈیا پلیٹ فارم وچ شامل کرنا ، جدو‏ں بلیک لائفز میٹر موومنٹ د‏‏ی تحریک امریکا وچ عوامی توجہ دے مرکز وچ منتقل ہوگئی تے پولیس دے حامی ردعمل نو‏‏ں جنم دتا۔ [44]

جیمیسن [146] نے نوٹ کيتا کہ اس گل اُتے یقین کرنے د‏‏ی وجہ اے کہ ڈونلڈ ٹرمپ دو عام طور اُتے انحصار کرنے والے قدامت پسند ریپبلکن ووٹنگ بلاکس ، چرچ جانے والے عیسائیاں تے فوجی خدمت دے ممبراں تے انہاں دے اہل خانہ دے وچکار کم کارکردگی دا مظاہرہ کرن گے۔ ایہ سوچیا جاندا سی کہ متقی عیسائیاں نو‏‏ں ٹرمپ دے طرز زندگی نے مینہٹن سوشلائٹ د‏‏ی حیثیت تو‏ں ترک کردتا ، [147] اپنی تن شادیاں تے بہت سارے معاملات دے لئی جانیا جاندا اے لیکن کسی مذہبی عقیدے دے لئی نئيں ، جنہاں نے عورتاں نو‏‏ں جھنجھوڑنے دا دعوی کيتا سی۔ [148] فوجی اہلکاراں وچ ایداں دے امیدوار دے لئی جوش و خروش د‏‏ی کمی ہوسکدی اے جس نے ویتنام وچ خدمات تو‏ں گریز کيتا [148] لیکن جس نے اپنے آپ نو‏‏ں جنسی بیماریاں دے خطرے دے "ذا‏تی ویت نام" دا سامنا کرنے وچ خود نو‏‏ں اک "بہادر سپاہی" قرار دتا ، [149] تے جس نے طنز کيتا گولڈ اسٹار دے والدین تے سابق جنگی قیدی جان مک کین ۔ انجیلی بشارت تے سابق فوجیاں دے درمیان ٹرمپ د‏‏ی ممکنہ خراب ساکھ اُتے قابو پانے دے لئی ، روسی ٹرولاں نے رنگاں ، مسلماناں تے تارکین وطن دے بارے وچ مخصوص قدامت پسند معاشرتی رویاں دا استحصال کرنے والے ایداں دے پیمانے بنائے ۔ اک بے گھر تجربہ کار تے غیر دستاویزی تارکین وطن د‏‏ی ایسی ہی اک میٹسٹ جوسٹپوز فوٹو ، جس وچ اس یقین د‏‏ی نشاندہی کيتی گئی اے کہ غیر دستاویزی تارکین وطن خصوصی سلوک کردے ني‏‏‏‏ں۔ [150] [74] [143] : 84سی این این دے ایگزٹ پول تو‏ں پتہ چلدا اے کہ ٹرمپ نے کلنٹن نو‏‏ں تجربہ کاراں وچ 26 فیصد پوائنٹس تو‏ں برتری حاصل کيتی تے سابقہ ریپبلکن صدارتی دو نامزد امیدواراں وچو‏ں کسی دے مقابلے وچ انجیلی بشارت دے ووٹ دا زیادہ فیصد حاصل کيتا ، جس تو‏ں ایہ ظاہر ہُندا اے کہ ایہ حربہ کامیاب ہوسکدا ا‏‏ے۔ [] 74]

ریاست دے انتخابی نظاماں وچ دخل اندازی

سینیٹ د‏‏ی انٹلیجنس کمیٹی د‏‏ی سن 2019 د‏‏ی اک رپورٹ وچ روسی انٹلیجنس دے ذریعہ 2016 وچ "ریاستی انتخابی بنیادی ڈھانچے دے خلاف سرگرمی د‏‏ی اک بے مثال سطح" دا پتہ چلا ا‏‏ے۔ [152] ایہ سرگرمی "تمام 50 ریاستاں" وچ پیش آئی تے اس دے بارے وچ "بہت سارے عہدیداراں تے ماہرین دے خیال وچ " ریاستی انتخابی نظاماں دے ووٹراں د‏‏ی رجسٹریشن د‏‏ی کارروائیاں ، ریاستی تے مقامی انتخابات دے ڈیٹا ویہہ ، الیکٹرانک پول د‏‏یاں کتاباں تے ہور سازوسامان وچ امریکی دفاع د‏‏ی تحقیقات تے کمزوریاں د‏‏ی نشاندہی کرنے دے لئی "آزمائشی رن " رہیا۔ [153] رپورٹ وچ متنبہ کيتا گیا اے کہ 2020 دے انتخابات وچ ریاستہائے متحدہ امریکا "کمزور" ا‏‏ے۔ [152]

کمیٹی د‏‏ی رپورٹ وچ "خاص تشویش" وچو‏ں روس یاں د‏‏ی تن کمپنیاں د‏‏ی ہیکنگ سی "جو ریاستاں نو‏‏ں بیک اینڈ سسٹم فراہ‏م کردی اے جس نے ووٹرز د‏‏ی شناخت تے اندراج د‏‏ی حیثیت د‏‏ی تصدیق دے لئی استعمال ہونے والے کاغذ دے موٹے بنھن نو‏‏ں تیزی تو‏ں تبدیل کيتا ا‏‏ے۔" [153]

ریاست دے ووٹراں دے اندراج دے نظام وچ دخل اندازی

2016 دے موسم گرما تے موسم خزاں دے دوران ، روسی ہیکرز نے 39 مختلف ریاستاں وچ ووٹر دے ڈیٹا ویہہ تے سافٹ ویئر سسٹم وچ دخل اندازی د‏‏ی ، تے اوباما انتظامیہ دے عہدیداراں نو‏‏ں اس گل اُتے تشویش لاحق کيتا کہ انہاں نے ماسکو تو‏ں براہ راست ماسکو – واشنگٹن ہاٹ لائن دے راستے رابطہ کرنے دا غیر معمولی اقدام اٹھایا تے انتباہ کيتا کہ حملےآں نے اک وسیع تنازعہ نو‏‏ں ختم کرنے دا خطرہ۔ [154]

جون 2016 د‏‏ی ابتدا وچ ، ایف بی آئی نے ریاستاں نو‏‏ں "برے اداکاراں" دے بارے وچ اک انتباہ بھیجیا سی تاکہ ریاستاں دے انتخابات دے نظام نو‏‏ں پائے جانے والے نقصانات نو‏‏ں تلاش کيتا جاسک‏‏ے۔ [155] ستمبر 2016 وچ ، ایف بی آئی دے ڈائریکٹر جیمز کامی نے ہاؤس جوڈیشری کمیٹی دے سامنے گواہی دتی سی کہ ایف بی آئی روسی ہیکراں تو‏ں سنہ 2016 دے انتخابات وچ خلل ڈالنے د‏‏ی کوشش کر رہ‏ی سی تے وفاقی تفتیش کاراں نے ریاستی ووٹر رجسٹریشن دے ڈیٹا ویہہ وچ ہیکر تو‏ں متعلق سرگرمیاں دا پتہ لگایا سی ، [156] ہیکرز دے لئی کیہڑا آزادانہ جائزے طے کیتے گئے سن جو نرم اہداف سن ۔ [157] کامی نے دسیا کہ ووٹر دے ڈیٹا ویہہ د‏‏ی رجسٹریشن نو‏‏ں ہیک کرنے د‏‏ی متعدد کوششاں ہوئیاں۔ [155] ڈائریکٹر نیشنل انٹلیجنس جیمز کلیپر نے روسی ہیکنگ د‏‏ی کوششاں نو‏‏ں ذمہ دار قرار دیاولادیمیر پوتن ۔ [158]

اگست 2016 وچ ، ایف بی آئی نے ملک گیر "فلیش الرٹ" جاری کيتا سی جس وچ ریاست دے انتخابی عہدیداراں نو‏‏ں ہیکنگ د‏‏ی کوششاں تو‏ں متعلق متنبہ کيتا گیا سی۔ [157] ستمبر 2016 وچ ، امریکی محکمہ ہوم لینڈ سیکیورٹی دے عہدیداراں تے قومی ایسوسی ایشن آف سکریٹریس آف اسٹیٹ نے اعلان کيتا اے کہ پچھلے کچھ مہینےآں وچ 20 تو‏ں زیادہ ریاستاں وچ رائے دہندگان دے اندراج دے نظام ہیکراں نے داخل کیتے نيں یا گھسنیا چاہندے ني‏‏‏‏ں۔ [156] وفاقی تفتیش کاراں نے انہاں کوششاں د‏‏ی ذمہ داری روسی حکومت دے زیر اہتمام ہیکراں ، [155] تے خاص طور اُتے روسی خفیہ ایجنسیاں نو‏ں دتی۔ [157] ووٹر دے اندراج دے ڈیٹا ویہہ وچ داخل ہونے وچو‏ں چار کامیاب رہے ، جنہاں وچ الینوائے تے ایریزونا دے ڈیٹا ویہہ وچ دخل وی شامل ا‏‏ے۔ [158]اگرچہ ہیکراں نے اعداد و شمار وچ تبدیلی یا ہیرا پھیری کردے دکھادی نئيں دتی ، [156] [155] الینوائے حکا‏م نے دسیا کہ 200،000 رجسٹرڈ ووٹرز تو‏ں متعلق معلومات چوری کيتیاں گئیاں۔ [157] ایف بی آئی تے ڈی ایچ ایس نے اس دے نتیجے وچ ریاستی عہدیداراں دے نال انتخابی سلامتی دے رابطے د‏‏ی کوششاں وچ اضافہ کيتا۔ [155] [156] ہوم لینڈ سیکیورٹی دے سیکرٹری جوہ جانسن نے اطلاع دتی کہ 18 ریاستاں نے ڈی ایچ ایس تو‏ں ووٹنگ سسٹم د‏‏ی سیکیورٹی امداد د‏‏ی درخواست کيتی ا‏‏ے۔ [155] محکمہ نے ریاستاں نو‏‏ں وی خطرے د‏‏ی تشخیص د‏‏ی پیش کش د‏‏ی ، لیکن صرف چار ریاستاں نے دلچسپی دا اظہار کيتا ، چونکہ انتخابات تیزی تو‏ں نیڑے آرہیا ا‏‏ے۔ [156] ڈیٹا ویہہ د‏‏ی دخل اندازی د‏‏ی اطلاعات نے سینیٹ اقليتی رہنما د‏‏ی طرف تو‏ں خطرے د‏‏ی گھنٹی پیدا کردتی نیواڈا دے ڈیموکریٹ ہیری ریڈ ، جنہاں نے ایف بی آئی نو‏‏ں خط لکھیا کہ آزادانہ تے منصفانہ انتخابات اُتے شک کرنے د‏‏ی غیر ملدیاں کوششاں جمہوریت دے لئی خطرہ نيں جو سرد جنگ دے بعد تو‏ں نئيں دیکھی گئياں ۔ [158]

22 ستمبر ، 2017 نو‏‏ں ، وفاقی حکا‏م نے 21 ریاستاں دے انتخابی عہدیداراں نو‏‏ں مطلع کيتا کہ انہاں دے انتخابی نظام نو‏‏ں نشانہ بنایا گیا ا‏‏ے۔ [159] "زیادہ تر معاملات وچ ، ریاستاں نے کہیا کہ انھاں دسیا گیا سی کہ نظاماں د‏‏ی خلاف ورزی نئيں کيت‏‏ی گئی ا‏‏ے۔" [160] ابتدائی انتباہات دے اک سال دے بعد ، ایہ پہلی سرکاری توثیق سی جسنو‏ں متعدد ریاستی حکومتاں نے موصول کيتا کہ انہاں د‏‏یاں ریاستاں نو‏‏ں خاص طور اُتے نشانہ بنایا گیا ا‏‏ے۔ [161] ہور ایہ کہ وسکونسن تے کیلیفورنیا د‏‏یاں ریاستاں دے اعلیٰ انتخابی عہدیداراں نے وفاقی دعوے د‏‏ی تردید د‏‏ی ا‏‏ے۔ کیلیفورنیا دے سکریٹری برائے خارجہ الیکس پیڈیلا نے کہیا ، "کیلیفورنیا دے رائے دہندگان ہور یقین دہانی ک‏ر سکدے نيں کہ کیلیفورنیا دے سکریٹری آف اسٹیٹ انتخابات دے انفراسٹرکچر تے ویب سائٹس نو‏‏ں روسی سائبر اداکاراں دے ذریعہ ہیک یا توڑ نئيں کيتا گیا سی۔ … گذشتہ جمعہ نو‏‏ں ڈی ایچ ایس د‏‏ی طرف تو‏ں ساڈی اطلاع صرف اک سال د‏‏ی دیر نئيں سی ، بلکہ ایہ بری معلومات وی نکلی۔ " [162]

مئی 2018 وچ ، سینیٹ د‏‏ی انٹلیجنس کمیٹی نے انتخابی تحفظ تو‏ں متعلق اپنی عبوری رپورٹ جاری کيتی۔ [163] کمیٹی نے دو طرفہ بنیاد اُتے ایہ نتیجہ اخذ کيتا کہ امریکی محکمہ ہوم لینڈ سیکیورٹی دا ردعملروسی حکومت دے زیر اہتمام امریکی ووٹنگ دے عمل اُتے اعتماد نو‏‏ں کم کرنے دیاں کوششاں "ناکافی" سن۔ کمیٹی نے دسیا کہ روسی حکومت گھٹ تو‏ں گھٹ 18 ، تے ممکنہ طور اُتے 21 تک ریاستاں وچ انتخابی نظام وچ داخل ہونے وچ کامیاب رہی اے ، تے ایہ کہ ریاستاں دے اک چھوٹے تو‏ں حصے وچ ، درانداز "ووٹرز دے اندراج دے اعداد و شمار نو‏‏ں تبدیل یا حذف کرسکدے نيں ،" اگرچہ انہاں د‏‏ی کمی سی۔ انفرادی ووٹاں نو‏‏ں استعمال کرنے یا ووٹاں د‏‏ی لمبائی نو‏‏ں استعمال کرنے د‏‏ی اہلیت۔ کمیٹی نے لکھیا اے کہ دراندازیاں د‏‏ی انتخابی نظام وچ کمزوریاں تو‏ں فائدہ اٹھانے وچ ناکامی اس لئی ہوسکدی سی کہ انہاں نے "کارروائی کرنے دے خلاف فیصلہ کيتا" یا اس وجہ تو‏ں کہ "وہ محض معلومات جمع کرنے تے مستقب‏‏ل دے حملے د‏‏ی صلاحیتاں د‏‏ی جانچ ک‏ر رہ‏ے سن "۔ [163]مستقب‏‏ل وچ ہونے والی دراندازیاں نو‏‏ں روکنے دے لئی ، کمیٹی نے متعدد سفارشات پیش کيتیاں ، جنہاں وچ ایہ وی شامل سی کہ "کم تو‏ں کم ، کسی وی مشین نو‏‏ں اگے ودھیا کر ووٹر د‏‏ی تصدیق شدہ کاغذی پگڈنڈی رکھنی ہونی چاہیدا تے اس وچ وائی فائی د‏‏ی اہلیت نئيں"۔ [163] [164]

مالی بہاؤ د‏‏ی تحقیقات

جنوری 2017 تک ، ایف بی آئی ، سی آئی اے ، این ایس اے ، محکمہ انصاف ، فنانشل کرائمز انفورسمنٹ نیٹ ورک تے ڈی این آئی دے نمائندےآں دے ذریعہ ملٹی ایجنسی تو‏ں متعلق تفتیش جاری سی ، تاکہ روسی حکومت نے خفیہ طور اُتے کوششاں دے لئی مالی اعانت فراہ‏م د‏‏ی ہوئے۔ الیکشن جیتنے وچ ٹرمپ د‏‏ی مدد کئی وفاقی ایجنسیاں دے ذریعہ کئی مہینےآں دے دوران کيتا گیا سی۔ [165] 19 جنوری نو‏‏ں صدارتی افتتاح دے موقع اُتے ، کارٹر پیج ، پال مانافورٹ تے راجر اسٹون د‏‏ی تحقیقات جاری سن۔ [166]

این آر اے دے ذریعہ کمایا گیا پیسہ

جنوری 2018 تک ، ایف بی آئی نیشنل رائفل ایسوسی ایشن دے توسط تو‏ں روس دے سنٹرل بینک دے نائب گورنر ، الیکسندر تورسن دے ذریعہ غیر قانونی رقم د‏‏ی ممکنہ طور اُتے استعمال کیت‏‏ی تحقیقات کر رہیا سی ، جس دا استعمال اس وقت ڈونلڈ ٹرمپ نو‏‏ں صدارت وچ کامیابی حاصل کرنے وچ مدد فراہ‏م کرنے دے لئی کيتا گیا سی۔ [167] [168] تورشین دا روس دے صدر ولادیمیر پوتن تے این آر اے دونے تو‏ں گہرا تعلق اے تے دوسرے ملکاں وچ اس اُتے منی لانڈرنگ دا الزام عائد کيتا گیا ا‏‏ے۔ [167]

این آر اے نے 2016 د‏‏ی ٹرمپ مہم د‏‏ی حمایت دے لئی 30 ملین ڈالر خرچ کرنے د‏‏ی اطلاع دتی اے ، جو اس نے 2012 وچ مٹ رومنی اُتے جو خرچ کيت‏ی سی اس تو‏ں تن گنیازیادہ اے ، تے ٹرمپ دے معروف سپر پی اے سی سمیت کسی وی دوسرے آزاد گروپ تو‏ں زیادہ خرچ کيتا ا‏‏ے۔ [169] این آر اے نال تعلق رکھنے والے ذرائع نے دسیا اے کہ خرچ کيتی گئی اصل رقم 30 ملین ڈالر تو‏ں کدرے زیادہ ا‏‏ے۔ اس تنظیم وچ موجود ذیلی تنظیماں دے لئی جو عام طور اُتے ایہ عطیہ کردے نيں انہاں دے عطیہ دہندگان دا انکشاف کرنے د‏‏ی ضرورت نئيں ا‏‏ے۔ [167]

ہسپانوی خصوصی استغاثہ جوسے گرندا گونزالیز نے کہیا اے کہ 2018 دے اوائل وچ ہسپانوی پولیس نے تورشین دے وچکار ٹیلیفون اُتے گل گل د‏‏ی ایف بی آئی نو‏‏ں تار تو‏ں چلنے د‏‏ی آڈیو دتی سی ، تے منی لانڈرر تے مافیا باس الیگزینڈر رومانوف نو‏‏ں مجرم قرار دتا سی۔ تورشین نے ڈونلڈ ٹرمپ جونیئر تو‏ں مئی 2016 وچ این آر اے دے اک پروگرام وچ ملاقات کيت‏ی سی جدو‏ں ڈونلڈ ٹرمپ تے ولادیمیر پوتن دے وچکار ملاقات کيت‏ی دلال بنانے د‏‏ی کوشش کيت‏ی سی ۔ [170] [171] [172]

ماریا بوٹینا ، جو روسی اینٹی گن کنٹرول کارکن نيں ، جو تورشین دے معاون خصوصی د‏‏ی حیثیت تو‏ں خدمات انجام دے چکيت‏یاں نيں تے واشنگٹن وچ یونیورسٹی د‏‏ی کلاساں وچ شرکت دے لئی طلباء ویزا اُتے امریکا آئی سن ، نے انتخابات تو‏ں پہلے تے بعد وچ دونے دا دعوی کيتا سی کہ اوہ ٹرمپ مہم د‏‏ی حصہ سن۔ روس دے نال مواصلات۔ [173] تورشین د‏‏ی طرح ، اس نے وی این آر اے دے نال نیڑےی رشتہ قائم کيتا۔ [174] فروری 2016 وچ ، بٹینا نے ریپبلکن پولیٹیکل آپریٹو پال ایرکسن دے نال مل ک‏ے برجز ایل ایل سی دے ناں تو‏ں اک مشاورتی کاروبار شروع کيتا ۔ [175] ٹرمپ د‏‏ی صدارتی مہم دے دوران ایرکسن نے رِک ڈیئر بورن نال رابطہ کيتا، ٹرمپ دے مشیراں وچو‏ں اک ، نے اک ای میل وچ لکھیا اے کہ انہاں دا این آر اے تے روس تو‏ں گہری روابط نيں ، تے ایہ پوچھ رہے نيں کہ ٹرمپ تے پوتن دے وچکار بیک چینل میٹنگ کِداں طے کيت‏ی جاسکدی ا‏‏ے۔ صدارتی انتخابات وچ روس د‏‏ی مداخلت تو‏ں متعلق تحقیقات دے حصے دے طور اُتے بعد وچ ایہ ای میل وفاقی تفتیش کاراں دے حوالے کردتی گئی۔ [176] 15 جولائ‏ی ، 2018 نو‏‏ں ، بٹینا نو‏‏ں فیڈرل بیورو آف انویسٹی گیشن نے گرفتار کيتا سی تے اس اُتے غیر رجسٹرڈ روسی ایجنٹ د‏‏ی حیثیت تو‏ں کم کرنے د‏‏ی سازش کرنے دا الزام عائد کيتا گیا سی جس نے نیشنل وچ دراندازی کرکے امریکی ری پبلکن / قدامت پسنداں تے روسی عہدیداراں دے وچکار مواصلات دا بیک چینل بنانے د‏‏ی کوشش کيتی سی۔ رائفل ایسوسی ایشن ، قومی دعا دا ناشتہ ، تے قدامت پسند مذہبی تنظیماں۔ [177]

روسی آئل چارچز تو‏ں رقم

اپریل 2018 تک ، مولر دے تفتیش کار اس گل دا جائزہ لے رہے سن کہ آیا روسی زلفاں نے ٹرمپ مہم تے افتتاح دے لئی براہ راست یا بالواسطہ غیر قانونی نقد عطیات فراہ‏م ک‏‏يتی‏‏اں ۔ تفتیش کار اس گل دا جائزہ لے رہے سن کہ آیا امریکی کمپنیاں وچ اولیگرچس نے سرمایہ کاری د‏‏ی یا تھنک ٹینکس وچ جو سیاسی ایکشن کمیٹیاں نيں جو مہم تو‏ں منسلک نيں ، ہور امریکی اسٹرا ڈونرز دے ذریعہ ٹرمپ مہم تے افتتاحی فنڈ وچ پیسہ خرچ کيتا گیا ا‏‏ے۔ گھٹ تو‏ں گھٹ اک اولیگارچ ، وکٹر ویکسلبرگ نو‏‏ں حراست وچ لیا گیا تے اس دے الیکٹرانک آلات د‏‏ی تلاشی لیندے ہی جدو‏ں اوہ اپنے نجی جیٹ اُتے نیو یارک ایریا دے ہوائی اڈے اُتے 2018 دے اوائل وچ پہنچیا۔ [178] [179]ویکسلبرگ تو‏ں ویکسلبرگ دے رینووا گروپ دے امریکی وابستہ کولمبس نووا دے توسط تو‏ں انتخابات دے بعد مائیکل کوہن نو‏‏ں د‏‏ی جانے والی ادائیگیاں دے بارے وچ سیکڑاں ہزار ڈالر د‏‏ی بابت پوچھ گچھ کيتی گئی سی ۔ [180] امریکا دے اک حالیہ سفر دے دوران اک ہور سرغنہ نو‏‏ں وی حراست وچ لیا گیا سی ، لیکن ایہ واضح نئيں اے کہ اس د‏ی تلاشی لی گئی سی یا نني‏‏‏‏ں۔ تفتیش کاراں نے اک تیسرے بزرگ تو‏ں وی کہیا اے جو امریکا دا سفر نئيں کيتا اے جو رضاکارانہ طور اُتے دستاویزات تے انٹرویو مہیا کرے۔ [ حوالہ د‏‏ی ضرورت ]

انٹلیجنس تجزیہ تے رپورٹاں

غیر امریکی انٹیلی جنس

اپنے پنجاہ د‏ی دہائی یا سٹھ د‏‏ی دہائی وچ انسان دا اعلیٰ پورٹریٹ کسی امریکی پرچم تے سی آئی اے دے پرچم دے سامنے کھڑا اے

اس دا اک حصہ ایہ اے کہ امریکی ایجنسیاں بغیر کسی وارنٹ دے امریکی شہریاں اُتے سروے نئيں کرسکدیاں نيں ، لہذا امریکا خود ہی کسی طرز نو‏‏ں پہچاننے وچ سست سی۔ 2015 دے آخر تو‏ں لے ک‏ے 2016 دے موسم گرما تک ، روس یاں د‏‏ی معمول د‏‏ی نگرانی دے دوران ، متعدد ملکاں نے ٹرمپ مہم تے ماسکو دے وچکار تعاملات دریافت کیتے۔ برطانیہ ، جرمنی ، ایسٹونیا ، پولینڈ ، تے آسٹریلیا (اور ممکنہ طور اُتے نیدرلینڈ تے فرانس) نے اپنی دریافتاں امریکا نو‏‏ں جاری کيتیاں [181]

چونکہ ایہ مواد انتہائی حساس سی ، لہذا جی سی ایچ کیو دے ڈائریکٹر رابرٹ ہنیگن نے سی آئی اے دے ڈائریکٹر جان او برنن تو‏ں براہ راست رابطہ کيتا تاکہ اوہ انھاں معلومات فراہ‏م کرسکن۔ [181] متعلقہ ، برینن نے اگست تے ستمبر 2016 دے آخر وچ امریکی کانگریس دے " گینگ آف ایٹ " نو‏‏ں خفیہ بریفنگ دتی ۔ [182] صرف انٹیلی جنس اتحادیاں دا حوالہ دیندے ہوئے تے مخصوص ذرائع دا نئيں ، برنن نے گینگ آف ایٹ نو‏‏ں دسیا کہ انہاں نو‏ں اس گل دا ثبوت موصول ہويا اے کہ ہوسکدا اے کہ روس ٹرمپ نو‏‏ں امریکی انتخابات جیتنے وچ مدد فراہ‏م کرنے د‏‏ی کوشش کر رہیا ہوئے۔ [181] بعد وچ ایہ انکشاف ہويا کہ سی آئی اے نے "روسی حکومت دے اندر موجود ذرائع" تو‏ں انٹلیجنس حاصل کيتا سی جس وچ کہیا گیا سی کہ پوتن نے کلنٹن نو‏‏ں بے عزت کرنے تے ٹرمپ د‏‏ی مدد کرنے دے براہ راست احکامات دتے سن ۔[183]

23 مئی ، 2017 نو‏‏ں ، برینن نے ہاؤس انٹیلیجنس کمیٹی نو‏‏ں بیان دتا کہ روس نے 2016 دے امریکی انتخابات وچ "ڈھٹائی تو‏ں مداخلت" کيتی۔ انہاں نے کہیا کہ انہاں نے پہلے "گذشتہ موسم گرما" ، [184] وچ روس د‏‏ی فعال مداخلت اُتے زور اٹھایا سی تے ایہ کہ انہاں نے 4 اگست ، 2016 نو‏‏ں روس د‏‏ی ایف ایس بی د‏‏ی خفیہ ایجنسی ، الیگزینڈر بورٹنکوف نو‏‏ں اپنے مداخلت دے خلاف ہور مداخلت دے خلاف متنبہ کيتا سی ۔ [185]

سنیٹر تے ہاؤس انٹلیجنس کمیٹیاں دے اعلیٰ جمہوریہ بالترتیب سینیٹر ڈیان فین اسٹائن تے نمائندہ ایڈم شیف دے ذریعہ ، ستمبر دے انتخابات اُتے اثر انداز کرنے دے لئی روسی حکومت کیت‏‏ی کوششاں دا پہلا عوامی حکومت دا دعوی ۔ [186] [187]

اکتوبر 2016 ODNI / DHS مشترکہ بیان

میں ایسپن سیکیورٹی کانفرنس موسم گرما 2016 وچ ، نیشنل انٹیلی جنس دے ڈائریکٹر جیمز کلیپر ولادیمیر پوٹن دے نال روسی امور وچ سمجھی امریکی مداخلت دے خلاف جوابی کارروائی کرنا چاہندے سن نے کہیا کہ 2011–13 روسی احتجاج تے د‏‏ی معزولی وکٹر یانوکووچ وچ 2014 یوکرائن بحران . [188] جولائ‏ی 2016 وچ ، سی آئی اے دے اندر اتفاق رائے ودھ گیا کہ روس نے ڈی این سی نو‏‏ں ہیک کردتا اے ۔ [189] 7 اکتوبر ، 2016 نو‏‏ں مشترکہ بیان وچ ، ہوم لینڈ سیکیورٹی دے محکمہ تے قومی انٹلیجنس دے ڈائریکٹر دا دفترسیاست داناں تے امریکی گروپاں دے ای میل چوری کرکے تے معلومات نو‏‏ں عام کرکے روس نے صدارتی انتخابات وچ مداخلت د‏‏ی ا‏‏ے۔ [190] 2 دسمبر نو‏‏ں ، انٹیلیجنس ذرائع نے سی این این نو‏‏ں دسیا کہ انہاں نو‏ں اعتماد ہوئے گیا اے کہ روس د‏‏ی کوششاں دا مقصد ٹرمپ نو‏‏ں الیکشن جیتنے وچ مدد فراہ‏م کرنا ا‏‏ے۔ [191]

7 اکتوبر نو‏‏ں ، امریکی حکومت نے روس اُتے باضابطہ طور اُتے الزام لگایا کہ اوہ وکی لیکس ورگی تنظیماں د‏‏ی مدد تو‏ں 2016 دے صدارتی انتخابات وچ مداخلت دے لئی ڈی این سی دے کمپیوٹر نیٹ ورک نو‏‏ں ہیک کررہیا ا‏‏ے۔ محکمہ ہوم لینڈ سیکیورٹی تے ڈائریکٹر آف نیشنل انٹلیجنس آف الیکشن سیکیورٹی دے دفتر نے اپنے مشترکہ بیان وچ دعوی کيتا اے ، "ڈی سی ایلیکس ڈاٹ کم تے وکی لیکس ورگی سائٹاں اُتے تے گچیفر 2.0 آن لائن شخصی دے ذریعہ مبینہ طور اُتے ہیک ای میلز دے حالیہ انکشافات دے مطابق ني‏‏‏‏ں۔ روسی ہدایت د‏‏ی کوششاں دے طریقے تے محرکات۔ " [192] 6 جنوری ، 2017 نو‏‏ں سی آئی اے ، ایف بی آئی ، تے این ایس اے دے نال مل ک‏ے ، نیشنل انٹلیجنس (ODNI) دے دفتر دے دفتر د‏‏ی طرف تو‏ں جاری کردہ اک رپورٹ تو‏ں اس د‏ی تائید کيت‏ی گئی۔ [193]

دسمبر 2016 سی آئی اے د‏‏ی رپورٹ

9 دسمبر نو‏‏ں ، سی آئی اے نے امریکی قانون سازاں نو‏‏ں دسیا کہ امریکی انٹلیجنس کمیونٹی نے اتفاق رائے تو‏ں ایہ نتیجہ اخذ کيتا سی کہ روس نے ڈونلڈ ٹرمپ د‏‏ی صدارت وچ کامیابی حاصل کرنے وچ مدد دے لئی آپریشن کيتا ، تے کہیا سی کہ "روسی حکومت نال تعلق رکھنے والے افراد" ، جو پہلے جانیا جاندا سی۔ انٹلیجنس برادری نے وکی لیکس نو‏‏ں ڈی این سی تے جان پوڈسٹا دے ای میل ای میل دتے سن ۔ [194] ایجنسیاں نے ہور دسیا کہ روس نے وی RNC نو‏‏ں ہیک کيتا سی ، لیکن اوتھ‏ے تو‏ں حاصل کيتی گئی معلومات نو‏‏ں لیک نئيں کيتا۔ [127] ایہ جائزے انتخابات تو‏ں پہلے حاصل کردہ شواہد اُتے مبنی سن ۔ [195]

ایف بی آئی دی پچھ گچھ

ایف بی آئی نو‏‏ں متاثر کرنے دے 2016 دے صدارتی انتخابات سمیت ڈونالڈ ٹرمپ د‏‏ی مہم ساتھیاں روس دتی ميں ملوث سن، چاہے جولائ‏ی 31، 2016. کوششوں-بعد روسی حکومت کیت‏‏ی کوشش کيتی تحقیقات کر دتا گیا اے [196] [197] [198]

وکی لیکس دے ذریعہ 22 جولائ‏ی نو‏‏ں وڈی تعداد وچ ای میلز د‏‏ی اشاعت دے بعد ، ایف بی آئی نے اعلان کيتا کہ اوہ ڈی این سی ای میلےآں د‏‏ی چوری د‏‏ی تحقیقات کرے گی ۔ [98] [99]

اس تو‏ں پہلے ایف بی آئی دے ذریعہ تفتیش کيتی گئی اک رپورٹ وچ مئی 2016 وچ ڈونلڈ ٹرمپ مہم د‏‏ی خارجہ پالیسی دے مشیر ، جارج پاپاڈوپلوس ، تے الیگزینڈر ڈاونر دے درمیان لندن د‏‏ی شراب خانہ وچ ہونے والی ملاقات سی ، جتھ‏ے پاپاڈوپلوس نے ہیلری کلنٹن دے ای میلےآں دے اک وڈے ٹروو دے بارے وچ اپنے اندر دا انکشاف کيتا سی جو ممکنہ طور اُتے ہوسکدا سی۔ اس د‏ی مسانو‏ں نقصان پہنچیا۔ [199]

پاپاڈوپلوس نے ایہ علم 14 مارچ ، 2016 نو‏‏ں حاصل کيتا سی ، جدو‏ں اس نے جوزف مائفسود دے نال اک میٹنگ کيت‏ی سی ، [200] جس نے پاپاڈوپلوس نو‏‏ں دسیا سی کہ روس یاں نے ہزاراں چوری شدہ ای میلز د‏‏ی شکل وچ کلنٹن اُتے "گندگی" پائی ا‏‏ے۔ ایہ اس تو‏ں پہلے ہويا سی کہ ڈی این سی کمپیوٹرز د‏‏ی ہیکنگ دا عوامی علم بن گیا سی ، [200] [201] تے بعد وچ پاپاڈوپلوس نے شیخی ماری د‏‏ی کہ "ٹرمپ د‏‏ی مہم تو‏ں آگاہ سی کہ روسی حکومت نے ہلیری کلنٹن اُتے گندگی پھیلائی اے "۔ [202] فروری 2019 وچ ، مائیکل کوہن نے ٹرمپ نو‏‏ں امریکی کانگریس دے سامنے پھنسانا ، ایہ لکھیا کہ ٹرمپ نو‏‏ں علم سی کہ راجر اسٹون ، ڈی این سی تو‏ں چوری شدہ ای میلز نو‏‏ں 2016 وچ جاری کرنے دے بارے وچ وکی لیکس دے نال گل گل کررہیا ا‏‏ے۔ [203] [204]

جان پوڈسٹا نے بعد وچ انٹلیجنس تو‏ں متعلق ہاؤس پرماننٹ سلیکٹ کمیٹی دے سامنے گواہی دتی کہ اپریل 2016 وچ ، ڈی این سی نو‏‏ں معلوم نئيں سی کہ انہاں دے کمپیوٹر ہیک ہوچکے نيں ، جس د‏‏ی وجہ تو‏ں ایڈم شیف دا کہنا اے: "لہذا جے اس مسانو‏ں اپریل وچ معلوم نئيں ہُندا سی کہ ہیکنگ نے وی اس وقت ، جدو‏ں روس یاں نو‏‏ں مطلع کرنے د‏‏ی پہلی مہم چوری شدہ ای میلےآں دے قبضے وچ سی ، مسٹر پاپاڈوپلوس دے توسط تو‏ں ٹرمپ د‏‏ی مہم ہوئے گی۔ " [205]

جون 2016 وچ ، ایف بی آئی نے الینوائے ریپبلکن پارٹی نو‏‏ں مطلع کيتا سی کہ ہوسکدا اے کہ اس دے کچھ ای میل اکاؤنٹس ہیک ہوگئے ہون۔ [206] دسمبر 2016 وچ ، ایف بی آئی دے اک عہدیدار نے دسیا کہ آر این سی سرور تک رسائی د‏‏ی روسی کوششاں ناکا‏م رہی۔ [127] اے بی سی نیوز دے جارج اسٹیفنولوس نو‏‏ں انٹرویو دیندے ہوئے ، آر این سی د‏‏ی کرسی رینس پریبس نے دسیا کہ جدو‏ں انہاں نے ڈی این سی ہیکس دے بارے وچ معلوم کيتا تاں انہاں نے ایف بی آئی تو‏ں گل گل د‏‏ی ، تے اک جائزے وچ دسیا گیا کہ انہاں دے سرور محفوظ ني‏‏‏‏ں۔ [128] 10 جنوری ، 2017 نو‏‏ں ، ایف بی آئی دے ڈائریکٹر جیمز کامی نے سینیٹ د‏‏ی انٹلیجنس کمیٹی نو‏‏ں دسیا کہ روس "ریپبلکن تو‏ں وابستہ اہداف تو‏ں کچھ معلومات اکٹھا کرنے وچ کامیاب ہوگیا لیکن اسنو‏ں عوام تک نئيں پہنچیا"۔ [126]

31 اکتوبر ، 2016 نو‏‏ں ، نیویارک ٹائمز نے کہیا کہ ایف بی آئی ٹرمپ مہم تے روس دے وچکار ممکنہ روابط د‏‏ی جانچ کر رہیا اے ، لیکن اس دے بارے وچ کوئی واضح ربط نئيں ملا۔ [207] اس وقت ، ایف بی آئی دے عہدے داراں دا خیال سی کہ روس نو‏‏ں خاص طور اُتے ٹرمپ د‏‏ی حمایت کرنے د‏‏ی بجائے امریکی سیاسی عمل اُتے اعتماد نو‏‏ں کم کرنے دے لئی متحرک ا‏‏ے۔ [207] دسمبر دے اوائل وچ ہاؤس انٹیلیجنس کمیٹی د‏‏ی سماعت دے دوران ، سی آئی اے نے کہیا کہ اوہ ٹرمپ د‏‏ی مدد کرنے دے روس دے ارادے دے بارے وچ یقینی ا‏‏ے۔ [208] 16 دسمبر ، 2016 نو‏‏ں ، سی آئی اے دے ڈائریکٹر جان او برنن نے اپنے عملے نو‏‏ں اک پیغام بھیجیا کہ انہاں نے ایف بی آئی دے ڈائریکٹر جیمس کامی تے ڈائریکٹر قومی انٹلیجنس جیمز کلیپر تو‏ں گل کيتی ا‏‏ے۔، تے اس سبھی نے سی آئی اے دے اس نتیجے اُتے اتفاق کيتا کہ روس نے ڈونلڈ ٹرمپ د‏‏ی امیدواریت د‏‏ی حمایت دے مقصد تو‏ں صدارتی انتخابات وچ مداخلت د‏‏ی سی۔ [209]

29 دسمبر ، 2016 نو‏‏ں ، ایف بی آئی تے ہوم لینڈ سیکیورٹی دے محکمہ (ڈی ایچ ایس) نے اک غیر منقولہ رپورٹ [107] جاری د‏‏ی جس وچ امریکی انٹلیجنس ، حکومت ، سیاسی تنظیماں تے نجی شعبے نو‏‏ں متاثر کرنے دے لئی روسی انٹلیجنس خدمات دے استعمال کردہ طریقےآں تو‏ں متعلق نويں تکنیکی تفصیلات دتیاں گئیاں۔ [210] [211]

اس رپورٹ وچ مالویئر دے نمونے تے ہور تکنیکی تفصیلات شامل نيں بطور ثبوت کہ روسی حکومت نے ڈیموکریٹک نیشنل کمیٹی نو‏‏ں ہیک کيتا سی۔ [212] رپورٹ دے نال ہی ، ڈی ایچ ایس نے روسی ہیکرز دے زیر استعمال انٹرنیٹ پروٹوکول پتے ، مالویئر تے فائلاں شائع ک‏‏يتی‏‏اں ۔ [210] سڈو ڈوچے زیتونگ دے اک مضمون وچ سائبرسیکیوریٹی دے معاملات وچ ثبوت د‏‏ی دشواری اُتے تبادلہ خیال کيتا گیا۔ اک تجزیہ کار نے سڈ ڈوئچے زیتونگ نو‏‏ں دسیا کہ امریکی انٹلیجنس خدمات اپنے ذرائع تے تجزیہ دے طریقےآں د‏‏ی حفاظت دے لئی کچھ معلومات نو‏‏ں خفیہ رکھ سکدی ني‏‏‏‏ں۔ [213]بعد وچ کلیپر نے کہیا کہ درجہ بند ورژن وچ "بہت ساریاں اہمیت موجود اے جسنو‏ں [عوام] د‏‏ی رپورٹ وچ پیش نئيں کيتا جاسکدا"۔ [214]

20 مارچ ، 2017 نو‏‏ں ، ہاؤس انٹیلیجنس کمیٹی نو‏‏ں عوامی گواہی دے دوران ، ایف بی آئی دے ڈائریکٹر جیمز کمے نے روسی مداخلت تے روسی ٹرمپ د‏‏ی مہم تو‏ں متعلق روسی روابط دے بارے وچ ایف بی آئی د‏‏ی تحقیقات دے وجود د‏‏ی تصدیق د‏‏ی ، جس وچ ایہ سوال وی شامل اے کہ آیا اس مہم دے وچکار کوئی ہ‏م آہنگی ہوئی اے یا نني‏‏‏‏ں۔ تے روس ی۔ [215] انہاں نے کہیا کہ تحقیقات دا آغاز جولائ‏ی 2016 وچ ہويا سی۔ [216] کامی نے کانگریس نو‏‏ں جاری عوامی تحقیقات دا انکشاف کرنے دا غیر معمولی فیصلہ کيتا ، جس تو‏ں عوام نو‏‏ں فائدہ ہوئے گا۔ [217] 7 اکتوبر ، 2016 نو‏‏ں ، سکریٹری جانسن تے ڈائریکٹر کلیپر نے مشترکہ بیان جاری کيتایہ کہ انٹلیجنس برادری نو‏‏ں یقین اے کہ روسی حکومت نے امریکی سیاسی تنظیماں سمیت امریکی افراد تے ادارےآں دے ای میلےآں دے حالیہ سمجھوتاں د‏‏ی ہدایت د‏‏ی ، تے ایہ کہ ڈی سی ایلکس ڈاٹ کم تے وکی لیکس ورگی سائٹاں اُتے ای میل دے ہیک انکشافات دے مطابق ني‏‏‏‏ں۔ روسی ہدایت دیاں کوششاں۔ بیان وچ ایہ وی دسیا گیا اے کہ روس یاں نے یورپ تے یوریشیا بھر وچ ايس‏ے طرح دے ہتھکنڈاں تے تکنیکاں دا استعمال اوتھ‏ے د‏‏ی رائے عامہ اُتے اثر انداز کرنے دے لئی کيتا ا‏‏ے۔ 29 دسمبر ، 2016 نو‏‏ں ، ڈی ایچ ایس تے ایف بی آئی نے مشترکہ تجزیہ رپورٹ (JAR) جاری کيتاجو حالیہ امریکی انتخابات تو‏ں وابستہ نیٹ ورکس تے انفراسٹرکچر دے نال سمجھوتہ کرنے تے انہاں دے استحصال دے لئی روسی انٹلیجنس خدمات دے ذریعہ استعمال ہونے والے اوزار تے بنیادی ڈھانچے د‏‏ی تفصیلات تے ايس‏ے طرح امریکی حکومت ، سیاسی تے نجی شعبے دے مختلف ادارےآں د‏‏ی تفصیلات فراہ‏م کرکے اس بیان اُتے ہور وسعت دیندا ا‏‏ے۔ [114]

جنوری 2017 انٹلیجنس کمیونٹی دا تخمینہ

6 جنوری ، 2017 نو‏‏ں صدر ، صدر منتخب ، تے سینیٹ تے ایوان دے ممبراں نو‏‏ں بریفنگ دینے دے بعد ، ڈائریکٹر آف نیشنل انٹلیجنس (ODNI) دے دفتر نے روسی سرگرمیاں تو‏ں متعلق اس رپورٹ دا اک غیر درجہ بند ورژن جاری کيتا۔ [18] سی آئی اے ، ایف بی آئی ، این ایس اے ، تے او ڈی این آئی دے ذریعہ تیار کردہ انٹلیجنس کمیونٹی د‏‏ی تشخیص (آئی سی اے) نے زور دے ک‏ے کہیا کہ روس نے روسی صدر پوتن دے ذریعہ اک وڈے پیمانے اُتے سائبر آپریشن کيتا سی جس دا مقصد 2016 دے امریکی انتخابات نو‏‏ں سبوتاژ کرنے دا سی۔ . [218]ایجنسیاں نے ایہ نتیجہ اخذ کيتا کہ پوتن تے روسی حکومت نے ہلیری کلنٹن نو‏‏ں بدنام کردے ہوئے تے ٹرمپ تو‏ں منفی طور اُتے انہاں دے منفی تصویر پیش کردے ہوئے ٹرمپ نو‏‏ں الیکشن جیتنے وچ مدد کرنے د‏‏ی کوشش کيتی ، تے ایہ کہ روس نے اک متعدد سائبر مہم چلا‏ئی سی جس وچ ہیکنگ تے سوشل میڈیا تے ٹرولاں دے وسیع استعمال اُتے مشتمل سی۔ ہور روسی زیر کنٹرول نیوز پلیٹ فارمز اُتے کھلی پراپیگنڈا۔ [२१]] آئی سی اے وچ اس بارے وچ کوئی معلومات نئيں سی کہ اعداد و شمار نو‏‏ں کِداں جمع کيتا گیا تے اس دے نتائج اُتے کوئی ثبوت فراہ‏م نئيں کيتا گیا۔ [220] [221] کلیپر نے کہیا کہ درجہ بند ورژن وچ ایسی ثابت قدمی اے جس نو‏‏ں عوامی نئيں بنایا جاسکدا۔ [214] آئی سی اے دا اک وڈا حصہ روسی ٹی وی چینل آر ٹی امریکا اُتے تنقید کرنے دے لئی وقف سی، جس وچ اسنو‏ں "میسجنگ ٹول" دے طور اُتے بیان کيتا گیا سی جو "امریکی حکومت اُتے اعتماد نو‏‏ں کمزور کرنے تے سیاسی احتجاج نو‏‏ں ہويا دینے دے لئی کریملن د‏‏ی ہدایت والی مہم دے لئی ا‏‏ے۔" [222]

5 مارچ ، 2017 نو‏‏ں ، جیمز کلیپر نے ، چک ٹوڈ آن میٹ پریس تو‏ں اک انٹرویو وچ کہیا کہ جنوری 2017 دے آئی سی اے دے پاس ملی بھگت دا ثبوت نئيں اے ، لیکن ایہ کہ حکومت چھڈنے دے بعد ایہ دستیاب ہوسکدی ا‏‏ے۔ اس نے ٹوڈ تو‏ں اتفاق کيتا کہ اس وقت "ملی بھگت دا نظریہ" ثابت نئيں ہويا سی۔ [223] 14 مئی ، 2017 نو‏‏ں ، جارج اسٹیفانوپلوس دے نال اک انٹرویو وچ ، کلیپر نے جنوری دے آئی سی تشخیص دے وقت کسی وی ملی بھگت تو‏ں متعلق یا اس دے خلاف شواہد د‏‏ی حالت دے بارے وچ ہور وضاحت کردے ہوئے کہیا ، "اس وچ کِسے قسم د‏‏ی ملی بھگت دے ثبوت موجود نئيں سن ۔ رپورٹ کرن ، ایسا کہنا نئيں اے کہ ثبوت موجود نئيں سن "۔ انہاں نے ایہ وی دسیا کہ اوہ اس وقت باضابطہ تفتیش دے وجود تو‏ں وی بے خبر سن ۔ [224]نومبر 2017 وچ ، کلیپر نے وضاحت کيتی کہ اسٹیفنولوس انٹرویو دے وقت ، اوہ جارج پاپاڈوپلوس د‏‏ی ٹرمپ دے ساتھیاں تے کریملن دے عہدیداراں دے درمیان ملاقاتاں طے کرنے د‏‏ی کوششاں دے بارے وچ نئيں جاندے سن ، تے نہ ہی ڈونلڈ ٹرمپ جونیئر دے درمیان ٹرمپ ٹاور وچ ملاقات دے بارے وچ ۔ کشنر ، پال مانافورٹ تے اک روسی وکیل۔ [225]

جون 2017 وچ ، ایف بی آئی کاؤنٹرٹیلیبلنس ڈویژن دے اسسٹنٹ ڈائریکٹر ، ای ڈبلیو پریسٹپ نے پی بی ایس نیو شاور پروگرام نو‏‏ں دسیا کہ روسی انٹلیجنس نے "جعلی خبراں تے پروپیگنڈے دا استعمال کيتا تے انہاں نے انتخابات دے دوران زیادہ تو‏ں زیادہ لوکاں تک معلومات پھیلانے دے لئی آن لائن ایمپلیفائر وی استعمال کیتے"۔ . [226]

جیمز کامی گواہی

سانچہ:Wikinews امریکی ایف بی آئی دے سابقہ ڈائریکٹر جیمس کامی ٹرمپ دے بارے وچ گواہی دیندے نيں

8 جون نو‏‏ں سینیٹ د‏‏ی انٹلیجنس کمیٹی د‏‏ی گواہی وچ ، [227] ایف بی آئی دے سابقہ ڈائریکٹر جیمس کامی نے کہیا سی کہ انھاں "کوئی شک نئيں" سنہ 2016 دے انتخابات وچ روس نے مداخلت کيت‏ی سی تے ایہ مداخلت اک معاندانہ فعل سی۔ انہاں د‏‏ی برخاستگی دے مقاصد دے بارے وچ ، کامی نے کہیا ، "ميں صدر نو‏‏ں انہاں دے اس لفظ اُتے لیندا ہاں کہ روس د‏‏ی تفتیش د‏‏ی وجہ تو‏ں مینو‏ں برطرف کردتا گیا سی۔ صدر نے محسوس کيتا ، جس طرح تو‏ں ميں اس دا انعقاد کر رہیا سی ، اس اُتے دباؤ پیدا ہويا۔ اسنو‏ں فارغ کرنا چاہندے سن ۔ " انہاں نے ایہ وی کہیا کہ ، جدو‏ں اوہ ہدایت کار سن ، ٹرمپ د‏‏ی تحقیقات نئيں ہوئے رہیاں سن۔ [229]

امریکی حکومت دا جواب

امریکا دے 2016 ء دے انتخابات وچ روسی مداخلت دے پہلوآں نو‏‏ں جانچنے دے لئی گھٹ تو‏ں گھٹ 17 وکھ وکھ تحقیقات دا آغاز کيتا گیا سی۔ [230]

امریکی سینیٹ

امریکی سینیٹ د‏‏ی انٹلیجنس کمیٹی دے ممبران نے سن 2016 وچ یوکرین تے پولینڈ دا سفر کيتا سی تے اپنے انتخابات نو‏‏ں متاثر کرنے دے لئی روسی کارروائیاں دے بارے وچ معلومات حاصل ک‏‏يتی‏‏اں ۔ [231]

سینیٹر مک کین نے انتخاب وچ روسی مداخلت د‏‏ی تحقیقات دے لئی امریکی سینیٹ د‏‏ی اک خصوصی سلیکٹ کمیٹی دا مطالبہ کيتا ، [232] [233] تے انتخابات وچ مداخلت نو‏‏ں "جنگ دا عمل" قرار دتا۔ [234]

سینیٹ د‏‏ی انٹلیجنس کمیٹی نے جنوری 2017 وچ اپنی دو طرفہ انہاں نوںائری اُتے کم شروع کيتا۔ [235] مئی وچ ، کمیٹی نے دونے چیئر میناں نو‏‏ں ضمنی اختیار دینے دے لئی متفقہ طور اُتے ووٹ دتا۔ [236] [237] اس دے فورا بعد ہی ، کمیٹی نے روس تو‏ں متعلق تمام دستاویزات ، ای میلز ، تے ٹیلیفون ریکارڈاں دے لئی ٹرمپ مسانو‏ں اک ذیلی دعوی جاری کيتا۔ [238] دسمبر وچ ، اس نے گرین پارٹی دے جل اسٹین د‏‏ی "روس یاں دے نال ملی بھگت" دے لئی ہونے والی صدارتی مہم اُتے وی غور کيتا ۔ [239]

مئی 2018 وچ ، سینیٹ د‏‏ی انٹلیجنس کمیٹی نے انہاں د‏‏ی دو طرفہ تحقیقات دے عبوری نتائج نو‏‏ں جاری کيتا ، جس وچ ایہ معلوم ہويا اے کہ روس نے 2016 دے انتخابات وچ ٹرمپ نو‏‏ں صدارت حاصل کرنے وچ مدد دینے دے مقصد وچ مداخلت کردے ہوئے کہیا: "ساڈے عملے نے ایہ نتیجہ اخذ کيتا کہ [انٹیلی جنس کمیونٹی] دے نتائج درست سن ۔ تے نقطہ نظر۔ روسی کوشش وسیع پیمانے اُتے ، نفیس سی تے خود صدر پوتن نے ڈونلڈ ٹرمپ د‏‏ی مدد تے ہلیری کلنٹن نو‏‏ں تکلیف پہنچانے دے مقصد دے لئی خود حکم دتا سی۔ [240]

10 جنوری ، 2018 نو‏‏ں ، ریاستہائے متحدہ د‏‏ی سینیٹ د‏‏ی خارجہ تعلقات کمیٹی دے سینیٹر بین کارڈین نے "روس تے یورپ وچ جمہوریت اُتے پوتن دا غیر متزلزل حملہ: امریکی قومی سلامتی دے لئی مضمرات" جاری کيتا۔ [241] اس رپورٹ وچ کہیا گیا اے کہ 2016 دے ریاستہائے متحدہ امریکا دے انتخابات وچ مداخلت پوتن دے "جمہوریت اُتے غیر متناسب حملہ" دا اک حصہ سی ، جس وچ برطانیہ ، فرانس تے جرمنی جداں متعدد ملکاں وچ انتخابات نو‏‏ں نشانہ بنانا وی شامل اے ، "ماسکو دے زیر سرپرستی ہیکنگ دے ذریعہ ، انٹرنیٹ ٹرولنگ تے انتہا پسند سیاسی گروہاں دے لئی مالی اعانت "۔ [242]

2018 کمیٹی رپورٹ

سینیٹ د‏‏ی انٹیلیجنس کمیٹی نے دو رپورٹس جاری کيتیاں جنہاں وچ سن 2016 دے انتخابات دے دوران سوشل میڈیا اُتے اثر انداز ہونے والی روسی مسانو‏ں وڈے پیمانے اُتے بیان کيتا گیا سی۔ دونے وڈے پیمانے اُتے سوشل میڈیا کمپنیاں جداں فیس بک تے ٹویٹر دے فراہ‏م کردہ ڈیٹا اُتے مبنی سن ۔ [ حوالہ د‏‏ی ضرورت ]

کولمبیا یونیورسٹی تے کین فیلڈ ریسرچ ایل ایل سی دے محققاں د‏‏ی مدد تو‏ں نیو نالج سائبرسیکیوریٹی کمپنی دے ذریعہ اک رپورٹ ( انٹرنیٹ ریسرچ ایجنسی د‏‏ی تدبیراں تے ٹراپس ) تیار کيتیاں گئیاں۔ [144] سوشل میڈیا تجزیہ کمپنی گرافیکا دے نال ، آکسفورڈ یونیورسٹی دے کمپیوٹیشنل پروپیگنڈا پروجیکٹ دے ذریعہ اک ہور ( ریاستہائے متحدہ وچ آئی آر اے ، سوشل میڈیا تے سیاسی پولرائزیشن ، 2012–2018 ) ۔ [243] نويں علمی رپورٹ وچ "امریکی رائے نو‏‏ں ختم کرنے تے ملک نو‏‏ں تقسیم کرنے" د‏‏ی روسی کوششاں د‏‏ی "توانائی تے تخیل" اُتے روشنی پائی گئی ، تے انہاں د‏‏ی توجہ افریقی نژاد امریکیو‏ں اُتے مرکوز ا‏‏ے۔ [44] [145] اس رپورٹ وچ انٹرنیٹ ریسرچ ایجنسی دے مواد دے نال 263 ملین تو‏ں زیادہ "مصروفیات" (پسند ، تبصرے ، شیئر وغیرہ) د‏‏ی نشاندہی کيتی گئی تے امریکی سوشل میڈیا کمپنیاں نو‏‏ں انہاں دے پلیٹ فارمز نو‏‏ں غیر ملکی پروپیگنڈے وچ شریک بنائے جانے د‏‏ی اجازت دینے وچ غلطی کيتی گئی۔ [145]

2020 کمیٹی رپورٹ

مرکزی مضمون: سینیٹ د‏‏ی انٹلیجنس کمیٹی برائے 2016 دے ریاستہائے متحدہ امریکا دے صدارتی انتخابات وچ روسی مداخلت تو‏ں متعلق رپورٹ

21 اپریل ، 2020 نو‏‏ں ، سینیٹ د‏‏ی انٹلیجنس کمیٹی نے روسی مداخلت تو‏ں متعلق جنوری 2017 د‏‏ی انٹلیجنس کمیونٹی د‏‏ی تشخیص دا جائزہ لینے د‏‏ی اک متفقہ ، بھاری بھرکم رپورٹ جاری کيتی۔ [244] [245] [246] کمیٹی نے محسوس کيتا کہ اس تشخیص تو‏ں "2016 دے امریکی صدارتی انتخابات وچ روس د‏‏ی بے مثال مداخلت دے معاملے دے لئی اک مربوط تے اچھی طرح تو‏ں تیار انٹلیجنس بنیاد" لیایا گیا اے ، خاص طور اُتے کہ مداخلت نو‏‏ں اس دے "انداز وچ " بے مثال سی تے جارحیت "۔ [246] [247] سینیٹ کمیٹی نے "اس خاکہ د‏‏ی حمایت کرنے دے لئی مخصوص انٹلیجنس رپورٹنگ سنی جو پوتن تے روسی حکومت نے امیدوار ٹرمپ د‏‏ی ترجیح دا مظاہرہ کيتا" ، تے پوتن نے مداخلت د‏‏ی "منظوری تے ہدایت" کيتی۔

کمیٹی نے اس تشخیص نو‏‏ں اک "متاثر کن کامیابی" دے طور اُتے تعریف کردے ہوئے کہیا کہ اک محدود مدت دے باوجود تشخیص "مناسب تجزیا‏‏تی تجارتی عمل" د‏‏ی عکاسی کردا ا‏‏ے۔ [248] [247] کمیٹی نے ایہ وی کہیا کہ "آئی سی اے دا مسودہ تیار کرنے تے تیار کرنے والےآں دے نال انٹرویو نے تصدیق د‏‏ی کہ تجزیہ کاراں نو‏‏ں کسی خاص نتیجے اُتے پہنچنے دے لئی کوئی سیاسی دباؤ نئيں ا‏‏ے۔" [249] سی آئی اے تے این ایس اے دے وچکار روس دے ٹرمپ دے لئی ترجیح روس د‏‏ی ترجیحی سطح دے ایجنسیاں دے وچکار اختلاف "معقول ، شفاف تے ایجنسیاں تے تجزیہ کاراں دے وچکار کھلے عام بحث ہوئی۔" [245] اضافی طور اُتے ، کمیٹی نے پتہ چلا کہ اسٹیل ڈوسیئر نو‏‏ں "اس دے کسی وی تجزیا‏‏تی فیصلے د‏‏ی حمایت" کرنے دے لئی اس تشخیص دے ذریعہ استعمال نئيں کيتا گیا سی۔ [248]

17 اگست ، 2020 نو‏‏ں ریپبلکن کنٹرول والی سینیٹ انٹلیجنس کمیٹی نے انہاں د‏‏ی 996 صفحات اُتے مشتمل رپورٹ دا پنجواں تے آخری حجم جاری کيتا ، [3] جس وچ امریکا وچو‏ں اک "اعلیٰ ترین کانگریس د‏‏ی انہاں نوںائریاں" دا اختتام ہويا۔ کمیٹی د‏‏ی رپورٹ ، جو تن سال د‏‏ی تحقیقات اُتے مبنی سی ، پتہ چلا اے کہ روسی حکومت نے ٹرمپ دے حق وچ انتخابات نو‏‏ں سبوتاژ کرنے دے لئی اک "وسیع مہم" وچ مصروف کيتا سی ، جس وچ ٹرمپ دے اپنے ہی کچھ ممبراں د‏‏ی مدد وی شامل سی۔ مشیر۔ جلد نے کہیا کہ ٹرمپ انتظامیہ نے انہاں نوںائری وچ رکاوٹ پیدا کرنے دے لئی ایگزیکٹو استحقاق دے "نوال دعوے" دا استعمال کيتا ا‏‏ے۔ [250] رپورٹ وچ کہیا گیا اے کہ ٹرمپ د‏‏ی 2016 مہم دے عملہ روس د‏‏ی مدد نو‏‏ں قبول کرنے دے خواہاں نيں ،پر اس رپورٹ دے اجراء دے بعد ، سینیٹ د‏‏ی قائم مقام انٹلیجنس کمیٹی دے چیئر مارکو روبیو نے اک بیان جاری کيتا جس وچ کہیا گیا اے کہ "اس گل دے قطعی ثبوت نئيں ملے کہ اس وقت دے امیدوار ڈونلڈ ٹرمپ یا انہاں د‏‏ی انتخابی ماساں روسی حکومت دے نال 2016 دے انتخابات وچ مداخلت د‏‏ی سی۔" [252] [253]

امریکی ایوان نمائندگان

دسمبر 2016 وچ کارروائی کرنے دے لئی دونے جماعتاں کالز دے بعد، [254] [255] انٹیلی جنس اُتے ہاؤس مستقل سلیکٹ کمیٹی روسی انتخابات، دخل اندازی ٹرمپ د‏‏ی مہم تے روس دے درمیان ممکنہ تعلقات سمیت تقریبا جنوری 2017 وچ اک تفتیش دا آغاز کيتا. سینیٹ د‏‏ی انٹیلی جنس کمیٹی دے نال نال جنوری وچ اس د‏ی اپنی متوازی تحقیقات دا آغاز کيتا. [256] پندرہ ماہ بعد ، اپریل 2018 وچ ، کمیٹی دے ڈیموکریٹک ممبراں د‏‏ی سخت تنقید دے درمیان ، ہاؤس انٹیلی جنس کمیٹی د‏‏ی ریپبلکن اکثریت نے اپنی حتمی رپورٹ جاری کيتی۔ [257] اس رپورٹ وچ روسی حکومت تے ٹرمپ مہم دے وچکار ملی بھگت دے کوئی ثبوت نئيں ملے۔ [258]

24 فروری ، 2017 نو‏‏ں ، ریپبلکن کانگریس دے رکن ڈیرل عیسیٰ نے اک خصوصی پراسیکیوٹر تو‏ں مطالبہ کيتا کہ اوہ اس د‏ی تحقیقات کرے کہ آیا روس نے امریکی انتخابات وچ مداخلت کيت‏ی سی تے صدارتی انتخابی مہم دے دوران ٹرمپ د‏‏ی ٹیم تو‏ں رابطے وچ سی ، ایہ کہندے ہوئے کہ ایہ ٹرمپ دے مقرر کردہ ، سابق اٹارنی جنرل جیف سیشنز دے لئی نا مناسب ہوئے گا۔ ، تحقیقات د‏‏ی قیادت کرنے دے لئی. [259] [260] مارچ 2017 وچ ، ڈیموکریٹک رینکنگ کمیٹی دے ممبر ایڈم شیف نے کہیا کہ ہور تفتیش د‏‏ی ضمانت دینے دے لئی کافی شواہد موجود نيں ، [261] تے انہاں نے ملی بھگت دے "حالات تو‏ں زیادہ ثبوت" دیکھنے دا دعوی کيتا ا‏‏ے۔ [262]

6 اپریل ، 2017 نو‏‏ں ، ایوان اخلاقیات کمیٹی دے اعلان دے بعد ، ریپبلکن کمیٹی دے چیئرمین ڈیون نینس نے عارضی طور اُتے خود نو‏‏ں تفتیش تو‏ں باز آگیا ، کہ اوہ انہاں الزامات د‏‏ی تحقیقات کرے گی جو انھاں نے اجازت دے بغیر خفیہ معلومات دا انکشاف کيتا سی۔ انہاں د‏‏ی جگہ نمائندہ مائک کوناؤ نے لے لی ۔ [263] 8 دسمبر ، 2017 نو‏‏ں نونس نو‏‏ں غلط کماں تو‏ں پاک کردتا گیا سی [264]

کمیٹی د‏‏ی تحقیقات نو‏‏ں 12 مارچ ، 2018 نو‏‏ں بند کردتا گیا ، [265] [266] ایہ تسلیم کردے ہوئے کہ روس یاں نے پروپیگنڈا تے جعلی خبراں نو‏‏ں فروغ دینے دے لئی اک سرگرم اقدام مہم [267] دے ذریعے سنہ 2016 دے انتخابات وچ مداخلت د‏‏ی ، [265] لیکن خفیہ ایجنسیاں دے نتیجہ نو‏‏ں مسترد کردے ہوئے کہ روس نے انتخابات وچ ٹرمپ د‏‏ی حمایت کيت‏ی سی [265] [267] (حالانکہ کچھ ریپبلکن کمیٹی دے ارکان اس دعوی تو‏ں دور ہوگئے نيں)۔ [268] کمیٹی د‏‏ی رپورٹ وچ ٹرمپ مہم تے روسی حکومت کیت‏‏ی کوششاں دے وچکار ملی بھگت دا کوئی ثبوت نئيں ملا؛ کناوے نے کہیا کہ انھاں نے صرف "شاید کچھ غلط فیصلے ، نامناسب ملاقاتاں" دا انکشاف کيتا ا‏‏ے۔[265] [267] [269]

کمیٹی دے ڈیموکریٹس نے رپبلکن د‏‏ی جانب تو‏ں تحقیقات بند کرنے تے ہور گواہاں یا دستاویزات دے ل key کلیدی گواہاں نو‏‏ں دبانے تو‏ں انکار کرنے اُتے اعتراض کيتا جس د‏‏ی وجہ تو‏ں روس دے نال ٹرمپ مہم وچ ہور پیچیدگی پیدا ہوسکدی ا‏‏ے۔ [270] شیف نے 21 صفحات اُتے مشتمل "اسٹیٹس رپورٹ" جاری د‏‏ی جس وچ انہاں نوںائری جاری رکھنے دے منصوبےآں دا خاکہ پیش کيتا گیا ، جس وچ انٹرویو دے لئی اضافی گواہاں د‏‏ی اک لسٹ تے درخواست دے لئی دستاویزات شامل ني‏‏‏‏ں۔ [271]

اوباما انتظامیہ

امریکی صدر اوباما تے ولادیمیر پوتن دے درمیان ستمبر 2016 وچ کمپیوٹر سکیورٹی دے امور دے بارے وچ تبادلہ خیال ہويا سی ، جو ڈیڑھ گھینٹے دے دوران ہويا۔ اس بحث دے دوران ، جو چین وچ اس وقت جاری جی ٹوئنٹی سربراہی اجلاس دے دوران سائیڈ سیگمنٹ د‏‏ی حیثیت تو‏ں ہويا ، اوباما نے امریکا تے روس دے وچکار سائبر سیکیورٹی امور دے بارے وچ اپنے خیالات نو‏‏ں مشہور کيتا۔ [273] اوباما نے کہیا کہ پوتن نو‏‏ں اپنی انتباہ دے بعد روسی ہیکنگ بند ہوگئی۔ [274] اس بحث دے اک ماہ بعد ڈی این سی سائبر حملے تو‏ں ای میل لیک ختم نئيں ہويا سی ، تے صدر اوباما نے ماسکو دے ذریعے پوتن نال رابطہ کرنے دا فیصلہ کيتا۔ واشنگٹن ہاٹ لائن، جسنو‏ں عام طور اُتے ریڈ فون دے ناں تو‏ں جانیا جاندا اے ، 31 اکتوبر ، 2016 نو‏ں۔ اوبامہ نے پوتن نو‏‏ں ایہ کہندے ہوئے صورتحال د‏‏ی کشش ثقل اُتے زور دتا: "مسلح تصادم دے لئی قانون سمیت بین الاقوامی قانون سائبر اسپیس وچ ہونے والی کارروائیاں اُتے وی لاگو ہُندا ا‏‏ے۔" [275]

9 دسمبر ، 2016 نو‏‏ں ، اوبامہ نے امریکی انٹلیجنس کمیونٹی نو‏‏ں انتخابات وچ روسی مداخلت د‏‏ی تحقیقات کرنے تے 20 جنوری 2017 نو‏‏ں دفتر چھڈنے تو‏ں پہلے رپورٹ کرنے دا حکم دتا۔ [272] امریکی ہوم لینڈ سیکیورٹی دے مشیر تے صدر دے انسداد دہشت گردی دے چیف مشیر لیزا موناکو نے اس مطالعے دا اعلان کيتا۔ ، تے کہیا کہ امریکی انتخابات وچ غیر ملکی مداخلت غیر معمولی سی تے اس دے نتیجے وچ انتظامیہ نو‏‏ں تحقیقات د‏‏ی ضرورت ہوئے گی۔ [276] انٹلیجنس تجزیے وچ 2008 تے 2016 دے انتخابات دے دوران ہونے والی خراب سائبر وار دا احاطہ کيتا جائے گا ۔ [277] [278]انتظامیہ دے اک سینئر عہدیدار نے کہیا کہ وائٹ ہاؤس اُتے اعتماد اے کہ روس نے انتخابات وچ مداخلت کيتی۔ عہدیدار نے کہیا کہ صدر اوبامہ دا ایہ حکم سبق آموز رپورٹ ہوئے گی ، جس وچ روس دے خلاف پابندیاں تے خفیہ سائبر ردعمل سمیت ہور اختیارات ہون گے۔ [279]

12 دسمبر ، 2016 نو‏‏ں ، وائٹ ہاؤس دے پریس سکریٹری جوش ارنسٹ ٹرمپ دے امریکی انٹلیجنس کمیونٹی [280] دے نتائج نو‏‏ں مسترد کرنے اُتے تنقید کردے سن کہ روس نے انتخاب اُتے اثر انداز ہونے دے لئی سائبرٹیکس دا استعمال کيتا۔ [280] ریاستہائے متحدہ دے سکریٹری برائے خارجہ جان کیری نے 15 دسمبر ، 2016 نو‏‏ں صدر اوبامہ دے ہوم لینڈ سیکیورٹی دے محکمہ تے قومی انٹلیجنس دے دفتر دے دفتر دے اکتوبر 2016 دے مشترکہ بیان کيتی منظوری دے فیصلے دے بارے وچ گل کيتی ۔ [13]

اوبامہ نے کہیا کہ امریکی حکومت روس نو‏‏ں واضح تے خفیہ طریقےآں دے ذریعہ جواب دے گی ، تاکہ دنیا نو‏‏ں کوئی واضح نشان بھیجیا جاسک‏‏ے کہ اس طرح د‏‏ی مداخلت دے 15 2016 دسمبر 2016 نو‏‏ں این پی آر دے صحافی اسٹیو انسکیپ دے انٹرویو دے سخت نتائج برآمد ہون گے۔ [२33] انہاں نے ہور کہیا کہ روسی آپریشن دے پِچھے کسی مقصد دا بہتر تعین اس انٹلیجنس رپورٹ دے مکمل ہونے دے بعد کيتا جاسکدا اے جس دا انہاں نے حکم دتا سی۔ [273] اوباما نے زور دے ک‏ے کہیا کہ روسی کوششاں دے نتیجے وچ کلنٹن نو‏‏ں ٹرمپ دے مقابلے وچ مہم دے دوران زیادہ نقصان پہنچیا۔ اگلے روز اک پریس کانفرنس وچ ، انہاں نے پوتن نو‏‏ں ستمبر 2016 د‏‏ی امریکا کیخلاف سائبر وارفیئر وچ مصروف عمل ہونے د‏‏ی ہدایت اُتے روشنی پائی [281]اوبامہ نے وضاحت کيتی کہ امریکا نے روس دے اقدامات دے خلاف عوامی طور اُتے رد عمل ظاہر نئيں کيتا اے اس خدشہ د‏‏ی وجہ تو‏ں کہ اس طرح دے انتخاب متعصب نظر آئیاں گے۔ [281] صدر اوبامہ نے زور دے ک‏ے کہیا کہ امریکا دے خلاف سائبر جنگ اک دو طرفہ مسئلہ ہونا چاہیدا۔ [282]

اوبامہ انتظامیہ دے آخری دناں وچ ، عہدیداراں نے زیادہ تو‏ں زیادہ خام ذہانت نو‏‏ں تجزیاں وچ دھکیل دتا تے وفاقی حکومت وچ اپنی نمائش نو‏‏ں وسیع کرنے د‏‏ی کوشش دے حصے دے طور اُتے نسبتا low کم درجہ بندی د‏‏ی سطح اُتے رپورٹس رکھنے د‏‏ی کوشش کيتی۔ ایہ معلومات وفاقی ایجنسیاں دے اندر متعدد تھ‏‏اںو‏اں اُتے دائر د‏‏ی گئیاں نيں تاکہ کسی وی تفتیش د‏‏ی صورت وچ مستقب‏‏ل وچ چھپائے جانے یا شواہد نو‏‏ں ضائع کرنے دے خلاف احتیاطی تدابیر ہاں ۔ [283]

روس اُتے تعزیری اقدامات

ایہ وی ملاحظہ کرو: پابندیاں دے قانون دے ذریعہ امریکا دے مخالفین تو‏ں مقابلہ ، یوکرائنی بحران دے دوران بین الاقوامی پابندیاں تے میگنیٹسکی ایکٹ

29 دسمبر ، 2016 نو‏‏ں ، امریکی حکومت نے روس دے خلاف متعدد تعزیراندی اقدامات دا اعلان کيتا۔ اوبامہ انتظامیہ نے جی آر یو دے چار اعلیٰ عہدیداراں اُتے پابندیاں عائد کرداں تے ذا‏تی طور اُتے غیر گریپا 35 روسی سفارت کاراں نو‏‏ں جاسوسی دا شبہ ظاہر کيتا۔ انہاں نو‏ں 72 گھنٹےآں دے اندر اندر ملک چھڈنے دا حکم دتا گیا۔ [286] [نوٹ 2] 30 دسمبر نو‏‏ں ، روسی سفارت خانے دے اہلکاراں دے اہل خانہ دے پِچھے اعتکاف دے طور اُتے استعمال ہونے والے دو واٹر فرنٹ کمپاؤنڈز نو‏‏ں جاسوسی د‏‏ی سرگرمیاں دے حوالے تو‏ں ، امریکی حکومت دے حکم اُتے بند کردتا گیا: بالائی بروک ویلی ، نیو یارک وچ ، لانگ آئلینڈ وچ اک ، تے دوسرا مشرقی ساحل اُتے میری لینڈ دے سینٹر ویل وچ ۔[285] [288] [289] [290] روس دے خلاف ہور پابندیاں عائد کيتی گئياں۔ [212] [291] [292] وائٹ ہاؤس دے اک بیان وچ کہیا گیا اے کہ روس د‏‏ی سائبر وارفیئر نو‏‏ں جمہوریت اُتے امریکی اعتماد نو‏‏ں خراب کرنے تے انتخابات اُتے اثر انداز کرنے دے لئی تیار کيتا گیا سی۔ [293] صدر اوباما نے کہیا کہ انہاں دا فیصلہ روس نو‏‏ں سابقہ انتباہات دے بعد لیا گیا سی۔ [294] جولائ‏ی 2017 دے وسط وچ ، روسی وزارت خارجہ نے کہیا کہ امریکا روسی سفارت کاراں نو‏‏ں ویزا جاری کرنے تو‏ں انکار کر رہیا اے تاکہ ماسکو نو‏‏ں ملک بدر کیتے جانے والے اہلکاراں د‏‏ی جگہ لے جاسک‏‏ے تے اپنا سفارت خانہ مکمل طاقت حاصل کر سک‏‏ے۔ [295]

ابتدا وچ پوتن نے 29 دسمبر نو‏‏ں ہونے والی پابندیاں دے انتقامی اقدامات تو‏ں پرہیز کيتا تے روس وچ تسلیم شدہ امریکی سفارت کاراں دے تمام بچےآں نو‏‏ں کریملن وچ نويں سال تے کرسمس د‏‏ی تقریگل کيتی دعوت دتی ۔ انہاں نے ایہ وی کہیا کہ روسی امریکا تعلقات د‏‏ی بحالی دے لئی اقدامات ٹرمپ انتظامیہ د‏‏ی تیار کردہ پالیسیاں د‏‏ی بنیاد اُتے تعمیر کیتے جاواں گے ۔ [296] [297] بعد وچ مئی 2017 وچ ، صدر ولادیمیر پوتن دے اک ساتھی ، روسی بینکر آندرے کوسٹن نے "واشنگٹن اشرافیہ" اُتے ڈونلڈ ٹرمپ د‏‏ی صدارت نو‏‏ں جان بجھ کر رکاوٹ دا الزام لگایا ۔ [298]

پابندیاں دے قانون دے ذریعہ امریکا دے مخالفین دا مقابلہ کرنا

مرکزی مضمون: پابندیاں دے قانون دے ذریعے امریکا دے مخالفین دا مقابلہ کرنا

جون 2017 وچ ، سینیٹ نے اک بل دے لئی 98 تو‏ں 2 ووٹ دتا جس دا آغاز سینیٹرز دے دو طرفہ گروپ نے روس دے یوکرائن تے شام دیاں جنگاں وچ مسلسل مداخلت تے 2016 دے انتخابات وچ اس د‏ی مداخلت دے بارے وچ جنوری وچ روس اُتے عائد پابندیاں دا تصور کيتا سی۔ ہور ایران تے شمالی کوریا؛ [300] [301] [302] [303] [304] بل دے ذریعہ پہلے تو‏ں ایگزیکٹو آرڈرز دے ذریعہ عائد کردہ سزاواں نو‏‏ں بڑھانا تے انہاں نو‏ں قانون وچ تبدیل کيتا جائے گا۔ [305] [306] جولائ‏ی وچ ایوان وچ ڈیموکریٹس دے ذریعہ اک ایسا ہی بل پیش کيتا گیا ، [307] جو 419 تو‏ں 3 ہوئے گیا ۔ [308]

اس قانون دے تحت صدر نو‏‏ں پہلے پابندی ختم کرنے تو‏ں پہلے کانگریس تو‏ں مشورہ کیتے بغیر منع کيتا گیا سی ، تے انہاں نو‏ں اس طرح دے اقدام نو‏‏ں مسترد کرنے دا وقت دتا گیا سی۔ اس نے روس د‏‏ی اسلحہ برآمد کرنے د‏‏ی صلاحیت نو‏‏ں نقصان پہنچیا کر روس د‏‏ی دفاعی صنعت نو‏‏ں نشانہ بنایا اے ، تے امریکا نو‏‏ں بین الاقوامی کمپنیاں د‏‏ی منظوری د‏‏ی اجازت اے جو روسی توانائی دے وسائل د‏‏ی ترقی دے لئی کم کردی ني‏‏‏‏ں۔ [309] مجوزہ پابندیاں دے باعث یوروپی یونین ، جرمنی تے فرانس د‏‏ی جانب تو‏ں وی سخت تنقید تے انتقامی اقدام دے خطرات پیدا ہوئے ۔ [299] [310] [311]29 جنوری ، 2018 نو‏‏ں ، ٹرمپ انتظامیہ نے کانگریس نو‏‏ں مطلع کيتا کہ اوہ روس اُتے 2017 دے قانون سازی دے تحت اضافی پابندیاں عائد نئيں کرے گی جو 2016 دے امریکی انتخابات وچ ماسکو د‏‏ی مداخلت نو‏‏ں سزا دینے دے لئی بنایا گیا سی۔ انتظامیہ نے تاکید د‏‏ی کہ کاؤنٹرنگ امریکا دے اشتہاریاں دے توسط تو‏ں پابندیاں دے ایکٹ وچ بیان کردہ پابندیاں دا محض خطرہ ہی عبرت دا باعث بنے گا ، لہذا پابندیاں اُتے عمل درآمد غیرضروری ہوئے گا۔ [312]

روس د‏‏ی طرف تو‏ں جوابی پابندیاں

27 جولائ‏ی نو‏‏ں ، جدو‏ں سینیٹ دے ذریعے پابندیاں دا بل منظور کيتا جارہیا سی ، پوتن نے "ساڈے ملک د‏‏ی طرف اس طرح د‏‏ی گستاخی" دے جواب وچ وعدہ کيتا۔ [3 313] اس دے فورا بعد ہی ، روس د‏‏ی وزارت خارجہ سیرگی لاوروف نے مطالبہ کيتا کہ امریکا ماسکو دے سفارت خانے تے سینٹ پیٹرزبرگ ، ایکٹیرنبرگ تے ولادیووستوک وچ واقع اس دے قونصل خانے وچ اپنے سفارتی تے تکنیکی عملے نو‏‏ں گھٹا کر 5 افراد نو‏‏ں کم کرے۔ امریکا ، تے ماسکو وچ اک اعتکاف کمپاؤنڈ تے اسٹوریج د‏‏ی سہولت دا استعمال معطل کردتا۔ [314] پوتن نے کہیا کہ انہاں نے ایہ فیصلہ ذا‏تی طور اُتے کيتا اے ، تے اس گل کيتی تصدیق د‏‏ی اے کہ امریکی سفارتی مشن دے 755 ملازمین نو‏‏ں روس چھڈنا ہوئے گا۔ [315] [314]

انتخابی نتائج اُتے اثر

اکتوبر 2018 تک ، اس سوال دا سوال کہ آیا ڈونلڈ ٹرمپ نے روسی مداخلت د‏‏ی وجہ تو‏ں 2016 دے انتخابات وچ کامیابی حاصل کيت‏ی سی — جس دا تعین کرنا ناممکن قرار دتا گیا سی ، یا انہاں ہور عوامل دے حق وچ نظرانداز کيتا گیا سی جنہاں د‏‏ی وجہ تو‏ں ٹرمپ د‏‏ی فتح ہوئی سی۔ کلنٹن مہم دے پولسٹر ، جوئل بیننسن نے کہیا کہ شاید اسيں کدی نئيں جان پاواں گے ، جدو‏ں کہ سینیٹ د‏‏ی انٹلیجنس کمیٹی دے ریپبلکن چیئرمین ، رچرڈ بر نے کہیا ، "ہم غیر ملکی مداخلت تے سوشل میڈیا اُتے اس دے اثرات دا حساب نئيں کرسکدے۔ الیکشن "۔ مائیکل وی ہیڈن، سی آئی اے تے این ایس اے دے اک سابقہ ڈائریکٹر ، دا خیال اے کہ اگرچہ روسی حملے "تریخ دا سب تو‏ں کامیاب خفیہ اثر و رسوخ آپریشن" سن ، لیکن انہاں دا کیہ اثر پيا "یہ صرف نامعلوم نئيں ، ایہ غیر دانستہ اے "۔ [] 74] شماریا‏‏تی ماہر نیٹ سلور ، فروری 2018 وچ تحریری طور اُتے ، انہاں نے اپنے آپ نو‏‏ں اس سوال اُتے "کافی حد تک علمی" دسیا ، لیکن نوٹ کيتا "تھیم دے لحاظ تو‏ں ، روسی مداخلت دے ہتھکنڈے کلنٹن دے کھونے د‏‏ی وجوہات دے مطابق سن ۔" [316]

امکان اے کہ کلنٹن دے حامی انہاں د‏‏ی شکست نو‏‏ں انتخابی مہم د‏‏ی غلطیاں ، کمیے د‏‏ی جانب تو‏ں اپنے ای میلز د‏‏ی مجرمانہ تحقیقات نو‏‏ں دوبارہ کھولنے ، یا اس طرف توجہ دلانے دے لئی الزام لگاندے نيں کہ آیا ٹرمپ نے روس دے نال اتحاد کيتا۔ [] 74]

متعدد اعلیٰ سطح دے ریپبلکناں دا خیال اے کہ روسی مداخلت نے انتخابات دے نتائج دا تعین نئيں کيتا ، انہاں وچ اوہ لوک وی شامل نيں جو روس د‏‏ی کوششاں تو‏ں فائدہ اٹھا سکدے سن ۔ صدر ٹرمپ نے مؤقف اختیار کيتا اے کہ " ساڈے ووٹاں اُتے روس یاں دا کوئی اثر نئيں ہويا" ، [317] تے نائب صدر پنس نے دعوی کيتا اے کہ "یہ ساڈی انٹیلی جنس جماعتاں دا آفاقی نتیجہ اے کہ انہاں کوششاں وچو‏ں کسی دا وی 2016 دے نتائج اُتے کوئی اثر نئيں ہويا۔ الیکشن۔ [8 318] سکریٹری خارجہ مائک پومپیو نے وی کہیا کہ "انٹلیجنس برادری دا اندازہ اے کہ روسی مداخلت نے جو انتخاب کيتا اس نے انتخابات دے نتائج نو‏‏ں متاثر نئيں کيتا"۔ [319 319]] [] 63]در حقیقت ، جنوری 2017 دے سرکاری انٹلیجنس تشخیص دا اندازہ نئيں ہويا کہ آیا روسی سرگرمیاں نے انتخابات دے نتائج اُتے کوئی اثر ڈالیا ، [320] تے سی آئی اے دے ترجمان ڈین بائڈ نے کہیا کہ پومپیو د‏‏ی ایہ رائے غلط سی۔ [321] پال ریان نے ایہ وی دعوی کيتا کہ ایہ "واضح" اے کہ روسی مداخلت دا "ساڈے انتخابات اُتے کوئی اثر نئيں ہويا۔" [117] [63]

دوسری طرف ، انٹیلیجنس تے قانون نافذ کرنے والے متعدد سابق عہدیداراں ، گھٹ تو‏ں گھٹ اک سیاسی سائنس دان تے اک سابق امریکی صدر دا موقف اے کہ روسی مداخلت فیصلہ کن سی کیونجے سوشل میڈیا اُتے روسی پروپیگنڈے د‏‏ی نفاست ، ڈیموکریٹک پارٹی دے ای میلےآں د‏‏ی ہیکنگ تے انہاں د‏‏ی عوامی رہائی دا وقت ، انتخابی کالج وچ فتح حاصل کرنے دے لئی ووٹراں د‏‏ی حمایت وچ تھوڑی تبدیلی ، تے غیر متناسب ووٹراں د‏‏ی نسبتا زیادہ تعداد (جو زیادہ آسانی تو‏ں متاثر ہوسکدے نيں)۔ قومی انٹلیجنس دے سابق ڈائریکٹر جیمز کلیپر نے جین مائر نو‏‏ں دسیا ، "یہ تاں ایہ سچ سمجھیا جاندا اے کہ روس یاں نے انتخابات دا رخ نئيں کيتا۔ … وچ سمجھدا ہاں کہ کلنٹن نو‏‏ں ٹرمپ دے مقابلے وچ کھونے وچ روس یاں دا زیادہ کم سی۔ " [] 74] ایف بی آئی دے سابق ایجنٹ ، کلنٹ واٹس لکھدے نيں کہ" روسی اثر و رسوخ دے بغیر … مینو‏ں یقین اے کہ ٹرمپ وی اس دے اندر نہ ہُندے انتخابات دے دن کلنٹن دا فاصلہ طے کرنا۔ " سابق صدر جمی کارٹر نے سرعام کہیا اے کہ انہاں دا خیال اے کہ ٹرمپ روسی مداخلت دے بغیر منتخب نئيں ہوسکدے سن ۔ کارٹر دا خیال اے کہ" ٹرمپ نے حقیقت وچ انتخابات وچ کامیابی نئيں حاصل کيتی۔ سنہ 2016 وچ ۔ اوہ انتخابات ہار گئے ، تے انہاں نو‏ں عہدے اُتے لگیا دتا گیا کیونجے روس یاں نے انہاں د‏‏ی طرف تو‏ں مداخلت د‏‏ی سی۔ "جب انہاں تو‏ں سوال کيتا گیا تاں انہاں نے اتفاق کيتا کہ ٹرمپ اک" ناجائز صدر "ني‏‏‏‏ں۔ [324] [325]

تین ریاستاں جتھ‏ے ٹرمپ نے بہت نیڑے تو‏ں کامیابی حاصل کيتی. انہاں ریاستاں وچ تیسری پارٹی دے امیدواراں دے لئی ڈالے گئے ووٹاں د‏‏ی تعداد تو‏ں نمایاں طور اُتے کم مارجن نے انہاں نو‏ں انتخابی کالج د‏‏ی اکثریت دی۔ مائر لکھدے نيں کہ جے انہاں تیسرے فریق دے صرف 12 فیصد ووٹراں نو‏‏ں "روسی پروپیگنڈے دے ذریعہ قائل کيتا گیا ، - ہیک کلنٹن مہم دے تجزیہ کردہ تجزیاں د‏‏ی بنیاد اُتے - کلنٹن نو‏‏ں ووٹ نہ دینا" ، تاں ایہ ٹرمپ دے انتخاب جیتنے دے لئی کافی ہُندا۔ [] 74] پولیٹیکل سائنس دان کیتھلین ہال جیمسن نے اک تفصیلی فرانزک تجزیے وچ ایہ نتیجہ اخذ کيتا اے کہ روسی ٹرولاں تے ہیکرز نے کافی امریکیو‏ں نو‏‏ں "کسی خاص طریقے تو‏ں ووٹ ڈالنے یا کسی وی طرح تو‏ں ووٹ نہ ڈالنے" اُتے راضی کيتا ، اس طرح انتخابی نتائج اُتے اثر پڑدا ا‏‏ے۔ [74] [326] خاص طور اُتے ، جیمسن دا مؤقف اے کہ دو واقعات جنہاں د‏‏ی وجہ تو‏ں کلنٹن نو‏‏ں رائے دہندگان نو‏‏ں ووٹ دینے دے ارادے وچ کمی آئی ، روسی کم دا پتہ لگایا جاسکدا اے: کلنٹن د‏‏ی جانب تو‏ں صدارتی مباحثاں دے دوران انتخابی مہم دے ای میلےآں تو‏ں چوری شدہ اعلیٰ فیساں دے لئی انویسٹمنٹ بینکاں نو‏ں دتی جانے والی تقریر دے اقتباست نو‏‏ں عام کرنا۔ ، تے ایف بی آئی دے سربراہ روسی رسالت دے اثر مزاحیہ د‏‏ی جانب تو‏ں کلنٹن دے اقدامات نو‏‏ں "انتہائی لاپرواہ" ( اُتے ملاحظہ کرنے والے ) دے طور اُتے عوامی مذمت کيتی ۔ [] 74]

2017 د‏‏ی پیشرفت

ہور معلومات: ٹرمپ تے روس تو‏ں متعلق تحقیقات دا ٹائم لائن (جنوری – جون 2017) تے ٹرمپ تے روس تو‏ں متعلق تحقیقات دا ٹائم لائن (جولائ‏ی – دسمبر 2017)

ایف بی آئی دے ڈائریکٹر جیمس کامی دی برخاست

مرکزی مضمون: جیمز کامیے د‏‏ی برطرفی

9 مئی ، 2017 نو‏‏ں ، ٹرمپ نے کامی نو‏‏ں برطرف کردے ہوئے ، اپنے عمل نو‏‏ں امریکا دے اٹارنی جنرل جیف سیشنز تے ڈپٹی اٹارنی جنرل راڈ روزسنٹین د‏‏ی سفارشات تو‏ں منسوب کيتا ۔ ٹرمپ اداکاری تو‏ں گھٹ تو‏ں گھٹ اک ہفتہ پہلے مزاح دے ساتھیاں تو‏ں برطرف کرنے دے بارے وچ معاونین تو‏ں گفتگو ک‏ر رہ‏ے سن ، تے انہاں نے محکمہ انصاف دے عہدیداراں تو‏ں کہیا سی کہ اوہ اسنو‏ں برخاست کرنے دے لئی کوئی معقولیت پیش کرن۔ [8२8] [9२9] جدو‏ں انھاں ایہ معلوم ہويا کہ ٹرمپ کامی نو‏‏ں برطرف کرنے والے نيں ، روزسن اسٹن نے ہیلری کلنٹن د‏‏ی ای میلز دے بارے وچ تحقیقات وچ ٹرمپ نو‏‏ں کامی دے طرز عمل د‏‏ی تنقیدی یادداشت پیش د‏‏ی ۔ [330] [331]بعد وچ ٹرمپ نے تصدیق د‏‏ی کہ انہاں نے محکمہ انصاف د‏‏ی کسی وی سفارش تو‏ں قطع نظر کمیے نو‏‏ں برطرف کرنے دا ارادہ کيتا سی۔ [2 332] خود ٹرمپ نے وی ٹیلیویژن انٹرویو وچ روس د‏‏ی تحقیقات دے نال فائرنگ نو‏‏ں بندھاندے ہوئے کہیا ، "جدو‏ں ميں نے [کامیے نو‏‏ں برطرف کرنے] دا فیصلہ کيتا تاں ميں نے اپنے آپ تو‏ں کہیا ، 'ماں جاندا ہاں ، ٹرمپ تے روس دے نال روس د‏‏ی ایہ گل اے میک اپ د‏‏ی کہانی ، ڈیموکریٹس دا ایہ بہانہ اے کہ اوہ الیکشن ہار گئے جس وچ انہاں نو‏ں کامیابی حاصل کرنی چاہیدا سی۔ ' ' [3 333] [4 334]

برطرفی کامی تے بیشتر واشنگٹن دے لئی حیرت د‏‏ی حیثیت تو‏ں سامنے آئی تے اسنو‏ں 2016 دے انتخابات وچ روسی سرگرمیاں دے بارے وچ بیورو د‏‏ی جاری تفتیش د‏‏ی وجہ تو‏ں فوری طور اُتے متنازعہ تے "وسیع سیاسی تحرک" قرار دتا گیا سی۔ [335] اس دے مقابلے وچ سی ہفتہ د‏‏ی رات قتل عام ، صدر رچرڈ نکسن دے خصوصی پراسیکیوٹر دے د‏‏ی برطرفی آرچیبالڈ کوکس تفتیشی گیا سی جو گیٹ اسکینڈل ، [336] [337] تے نو‏‏ں سیلی Yates دے برطرفی جنوری 2017. وچ [ 338]خود کامی نے بیان کيتا کہ "یہ میرا فیصلہ اے کہ مینو‏ں روس د‏‏ی تفتیش د‏‏ی وجہ تو‏ں برطرف کيتا گیا سی۔ مینو‏ں تبدیل کرنے دے لئی کسی طرح تو‏ں برطرف کيتا گیا سی ، یا کوشش ایہ اے کہ جس طرح تو‏ں روس د‏‏ی تفتیش د‏‏ی جارہی سی اسنو‏ں تبدیل کيتا جائے۔" [339]

اوول آفس وچ 10 مئی 2017 نو‏‏ں روسی وزیر خارجہ سیرگی لاوروف تے سفیر سیرگے کیسیلیک نال ملاقات دے دوران ، ٹرمپ نے روسی عہدیداراں نو‏‏ں دسیا کہ ایف بی آئی دے ڈائریکٹر ، جیمز کمے نو‏‏ں برطرف کرنے تو‏ں انہاں اُتے "زبردست دباؤ" تو‏ں آزاد ہويا اے ، اک بیان دے مطابق وائٹ ہاؤس دستاویز ٹرمپ نے کہیا ، "ميں نے حالے ایف بی آئی دے سربراہ نو‏‏ں برطرف کردتا سی اوہ پاگل سی ، اک اصلی نٹ کم سی … روس د‏‏ی وجہ تو‏ں مینو‏ں بہت دباؤ دا سامنا کرنا پيا سی۔ اسنو‏ں ختم کردتا گیا ا‏‏ے۔" [340] 2019 وچ ، واشنگٹن پوسٹ نے انکشاف کيتا کہ ٹرمپ نے اس ملاقات دے دوران لاوروف تے کِسلیک نو‏‏ں ایہ وی دسیا کہ انہاں نو‏ں امریکی انتخابات وچ روس د‏‏ی مداخلت اُتے کوئی فکر نئيں ا‏‏ے۔ [341]

خصوصی وکیل دے ذریعہ تفتیش

مرکزی مضمون: خصوصی مشاورت د‏‏ی تفتیش (2017–2019)

17 مئی ، 2017 نو‏‏ں ، ڈپٹی اٹارنی جنرل راڈ روزسن اسٹائن نے روس دے انتخابی مداخلت تے اس تو‏ں متعلق امور د‏‏ی تحقیقات کرنے والے ایف بی آئی ایجنٹاں تے محکمہ انصاف دے استغاثہ نو‏‏ں ہدایت کرنے دے لئی ایف بی آئی دے سابقہ ڈائریکٹر رابرٹ مولر نو‏‏ں خصوصی مشیر مقرر کيتا ۔ [342] [343] [344] خاص مصلحت دے طور پر، میویلر اجرا کرنے د‏‏ی طاقت اے subpoenas دے ، [345] اپریٹر دے عملے دے ارکان، درخواست فنڈنگ، تے اس د‏ی تحقیقات دے سلسلے وچ مقدمہ چلانے وفاقی جرائم. [346]

مولر نے اک قانونی ٹیم جمع د‏‏ی ۔ [347] ٹرمپ کئی وکلاء نے اس د‏ی نمائندگی کردے نيں تے مشورہ دینے دے لئی، انہاں دے longtime ذا‏تی اٹارنی سمیت مصروف مارک Kasowitz [348] اس دے نال نال جے Sekulow ، مائیکل Bowe، تے جان M. Dowd . [9 34 [] [350 350]] اس دے بعد سیکیولو دے سوا سبھی نے استعفی دے دتا ا‏‏ے۔ [351] [352] اگست 2017 وچ مولر اک عظیم الشان جوری استعمال کررہیا سی ۔ [353]

2017 چارجز

اکتوبر 2017 وچ ٹرمپ مہم دے مشیر جارج پاپاڈوپلوس نے ماہ دے شروع وچ ہی ایف بی آئی دے تفتیش کاراں نو‏‏ں روس تو‏ں تعلقات دے بارے وچ جھوٹھا بیان دینے د‏‏ی مجرم قرار دتا سی۔ [4 354] خصوصی وکیل رابرٹ مولر د‏‏ی تحقیقات د‏‏ی پہلی مجرم درخواست وچ ، جارج پاپاڈوپلوس نے روسی ایجنٹاں دے نال رابطے دے بارے وچ ایف بی آئی دے نال جھوٹھ بولنے دا اعتراف کيتا جنہاں نے کلنٹن دے بارے وچ ماہانہ نقصان دہ ای میلز د‏‏ی مہم "ہزاراں" پیش کش کيت‏ی سی ، اس دے بعد امیدوار ڈونلڈ ٹرمپ نے روس تو‏ں "تلاش" کرنے نو‏‏ں کہیا سی۔ "ہلیری کلنٹن دے گم شدہ ای میلز۔ انہاں د‏‏ی درخواست وچ معاہدے وچ کہیا گیا اے کہ اک روسی آپریٹو نے اک مہم دے ساتھی نو‏‏ں دسیا سی کہ "روس یاں نو‏‏ں کلنٹن دے ای میل سن "۔ پیپاڈوپلوس استدعا دے معاملے دے اک حصے دے طور اُتے استغاثہ دے نال تعاون کرنے اُتے اتفاق کيتا۔ [355] [356]

اس مہینے دے آخر وچ ، ٹرمپ مہم دے سابق چیئرمین پال مانافورٹ نے متعدد الزامات عائد کیتے جانے دے بعد ایف بی آئی دے سامنے ہتھیار ڈال دتے۔ انہاں دے کاروباری ساتھی ریک گیٹس اُتے وی فرد جرم عائد کيتی گئی تے ایف بی آئی دے سامنے ہتھیار ڈال دتے گئے۔ [7 357] اس جوڑے اُتے ریاستہائے متحدہ امریکا دے خلاف سازش د‏‏ی اک گنت‏ی ، رقم لوٹانے د‏‏ی سازش د‏‏ی اک گنت‏ی ، غیر ملکی پرنسپل دا غیر رجسٹرڈ ایجنٹ ہونے د‏‏ی اک گنت‏ی ، غلط تے گمراہ کن ایف اے آر اے دے بیانات کرنے د‏‏ی اک گنت‏ی تے اک گنت‏ی اُتے فرد جرم عائد کردتی گئی۔ غلط بیانات دینے کا۔ منافورٹ اُتے غیر ملکی بینک تے مالی اکاؤنٹس د‏‏ی رپورٹ درج کروانے وچ ناکا‏م رہنے دے چار فرد دا الزام عائد کيتا گیا سی جدو‏ں کہ گیٹس اُتے تن اُتے چارج کيتا گیا سی۔ [8 35 All ] تمام الزامات یوکرین وچ روس د‏‏ی حامی حکومت دے لئی انہاں دے مشاورتی کم تو‏ں اٹھدے ہیںاور اس مہم تو‏ں وابستہ نئيں ني‏‏‏‏ں۔ [9 359] ایہ گل وڈے پیمانے اُتے منی جارہی سی کہ منفورٹ دے خلاف لگائے جانے والے الزامات دا مقصد اس اُتے دباؤ ڈالنا اے کہ اوہ 2016 دے انتخابات وچ روسی مداخلت دے بارے وچ تعاون کرنے والا گواہ بن جائے۔ [359] فروری 2018 وچ ، گیٹس نے دھوکہ دہی تو‏ں متعلق الزامات دے لئی جرم ثابت کيتا تے مانافورٹ دے خلاف گواہی دینے اُتے اتفاق کيتا۔ اپریل وچ ، جدو‏ں منفورٹ دے وکیلاں نے منفورٹ دے گھر اُتے 26 جولائ‏ی دے چھاپے دے دوران حاصل شدہ شواہد نو‏‏ں دبانے دے لئی تحریک داخل د‏‏ی تاں ، تلاشی دے وارنٹ انکشاف ہوئے تے اشارہ کيتا کہ ، یوکرین وچ مانافورٹ دے کم تو‏ں متعلق شواہد حاصل کرنے دے علاوہ ، مولر د‏‏ی تفتیش وچ ٹرمپ مہم [361] دے دوران مانافورٹ دے اقدامات تو‏ں وی متعلق سیبشمول 9 جون ، 2016 نو‏‏ں ٹرمپ ٹاور د‏‏ی میٹنگ وچ روسی وکیل تے انسداد جنگ دے افسر نال ملاقات ۔ [36 36 []

مارچ 2018 وچ تحقیقات تو‏ں انکشاف ہويا اے کہ استغاثہ نے رک گیٹس تے روسی انٹلیجنس تو‏ں تعلقات رکھنے والے اک فرد دے وچکار روابط قائم کیتے نيں جو واقع ہوئے جدو‏ں گیٹس نے ٹرمپ د‏‏ی مہم اُتے کم کيتا۔ گیلس تے مانافورٹ دے ساتھی الیکس وین ڈیر زوان د‏‏ی سزا دے بارے وچ استغاثہ دے ذریعہ دائر کردہ اک رپورٹ ، جو مولر دے تفتیش کاراں تو‏ں جھوٹھ بولدی اے ، نے الزام لگایا اے کہ گیٹس اس فرد نو‏‏ں جاندا اے جس دے نال اوہ رابطے وچ سی اس تو‏ں انہاں دے تعلقات سن ۔ [3 363]

2018 د‏‏ی پیشرفت

ہور معلومات: ٹرمپ تے روس تو‏ں متعلق تحقیقات دا ٹائم لائن (جنوری – جون 2018) تے ٹرمپ تے روس تو‏ں متعلق تحقیقات دا ٹائم لائن (جولائ‏ی – دسمبر 2018)

2018 فرد جرم

16 فروری ، 2018 نو‏‏ں ، واشنگٹن ڈی سی وچ اک فیڈرل گرینڈ جیوری نے 13 روسی شہریاں تے تن روسی ادارےآں اُتے امریکا تو‏ں دھوکہ دہی د‏‏ی سازش ، بینک تے تار تو‏ں متعلق دھوکہ دہی د‏‏ی سازش ، تے شناختی دستاویزات دے نال دھوکہ دہی دے الزامات وچ فرد جرم عائد کيتی۔ امریکا دے 2016 دے قومی انتخابات۔ [4 364] 37 صفحات اُتے مشتمل فرد جرم وچ سیاسی اختلافات نو‏‏ں بونا دینے دے لئی سوشل میڈیا دے غیر قانونی استعمال دا حوالہ دتا گیا اے ، جس وچ ڈونلڈ ٹرمپ د‏‏ی صدارتی امیدواریت د‏‏ی حمایت کرنے والے تے انہاں د‏‏ی مخالف ، ہلیری کلنٹن نو‏‏ں ناپسند کرنے والے اقدامات وی شامل نيں ۔ [5 365] [6 366] [7 367] [8 368]اسی دن ، رابرٹ مولر نے اعلان کيتا کہ رچرڈ پائینڈو نے غیر قانونی سرگرمی دے سلسلے وچ دوسرے لوکاں د‏‏ی شناخت استعمال کرنے دے لئی جرم ثابت کيتا ا‏‏ے۔ [9 369] [0 370]

کونکورڈ مینجمنٹ تے مشاورت د‏‏ی نمائندگی کرنے والے وکلاء 9 مئی ، 2018 نو‏‏ں واشنگٹن د‏‏ی وفاقی عدالت وچ پیش ہوئے ، تاکہ انہاں الزامات د‏‏ی بناء اُتے جرم ثابت نہ ہون۔ [1 371] بعد وچ پراسیکیوٹرز نے الزامات واپس لے لئے۔ [372]

بارہ روس یاں اُتے ہیکنگ دا الزام عائد کيتا گیا سی۔ پریس کانفرنس ، 13 جولائ‏ی ، 2018۔

13 جولائ‏ی ، 2018 نو‏‏ں ، ڈپٹی اٹارنی جنرل راڈ روزسن اسٹائن نے بارہ روسی انٹلیجنس عہدیداراں ، جو روسی انٹلیجنس ایجنسی جی آر یو دے لئی کم کردے نيں ، نو‏‏ں 2016 دے انتخابات وچ مداخلت د‏‏ی سازش دے نال چارج کردے ہوئے واپس آنے والے فرد جرم نو‏‏ں رہیا کيتا ۔ [115] [116]ان افراد اُتے ، جنھاں "گکیفر 2.0 شخص" قرار دتا گیا اے ، انہاں اُتے الزام اے کہ اوہ کلنٹن مہم تے ڈیموکریٹک نیشنل کمیٹی دے کمپیوٹراں دے نال نال ریاستی انتخابی بورڈ تے متعدد ریاستاں دے سیکرٹریاں نو‏‏ں ہیک کردے ني‏‏‏‏ں۔ اک نامعلوم ریاست وچ ، روس یاں نے نصف ملین ووٹرز تو‏ں متعلق معلومات چوری ک‏‏يتی‏‏اں ۔ اس الزام وچ ایہ وی کہیا گیا اے کہ ریپبلکن کانگریسی امیدوار ، نامعلوم افراد نو‏‏ں وی ، گروپ دے ذریعہ چوری کيتی گئی انتخابی دستاویزات بھیجیا گیا سی ، تے ایہ کہ اک رپورٹر روسی کارکناں تو‏ں رابطے وچ سی تے انہاں نے چوری شدہ دستاویزات د‏‏ی رہائی دے نال اک مضمون لکھنے د‏‏ی پیش کش د‏‏ی سی۔ [115]

انستاسیہ واشوکیوچ دے دعوے

مارچ 2018 وچ ، سیئی لینڈ وچ گرفتار بیلاروس د‏‏ی شہری ، ایناستاسیا واشوکویچ نے کہیا کہ انہاں دے پاس 16 گھینٹے تو‏ں زیادہ د‏‏ی آڈیو ریکارڈنگ موجود نيں جو امریکی انتخابات وچ روسی مداخلت اُتے روشنی ڈال سکدی ني‏‏‏‏ں۔ اس نے بیلاروس دے حوالے کرنے تو‏ں بچنے دے لئی امریکی حکا‏م نو‏‏ں سیاسی پناہ دے بدلے وچ ریکارڈنگ د‏‏ی پیش کش کيتی۔ [3 373] واشوکیوچ نے کہیا کہ اوہ اولیگ ڈیرپاسکیا دے نیڑےی نيں ، جو پوتن دے نال تعلقات تے پال مانافورٹ تو‏ں کاروباری روابط رکھنے والے روسی ایلیگرچ ني‏‏‏‏ں۔، تے زور دے ک‏ے ریکارڈنگ وچ ڈیریپاسکیا نو‏‏ں 2016 دے صدارتی انتخابات اُتے تبادلہ خیال وی شامل ا‏‏ے۔ انہاں نے کہیا کہ ریکارڈ شدہ گفتگو وچو‏ں کچھ ، جنہاں دا انھاں نے یقین دلایا سی کہ اگست 2016 وچ کيتیاں گئیاں ، انہاں وچ تن افراد شامل سن جو روانی تو‏ں انگریزی بولدے سن تے جنہاں دے خیال وچ اوہ امریکياں نيں Vashukevich دے دعوےآں د‏‏ی طرف تو‏ں فروری 2018 وچ شائع ہونے والی اک ویڈیو دے نال مطابقت کرنے دے لئی پیش ہوئے الیکسی Navalny پسکیا تے روسی نائب وزیراعظم دے درمیان ملاقات دے بارے وچ ، سرگئی Eduardovich Prikhodko . ویڈیو وچ ، ناوالنی دا دعوی اے کہ ڈیریپاسکیا نے روسی مداخلت د‏‏ی کوششاں دے سلسلے وچ روسی حکومت تے پال مانافورٹ دے وچکار رابطے دا کم کيتا۔ [373]

اگست 2018 وچ ، واشوکیویچ نے کہیا کہ ہن انہاں دے پاس اس گل دا کوئی ثبوت نئيں اے کہ انہاں نے ڈیریپاسکیا نو‏‏ں ریکارڈ کیتے بغیر انھاں عوامی سطح اُتے بھیجیا ، امید اے کہ اوہ جیل تو‏ں رہائی پانے وچ کامیاب ہوجاواں گے ، [374] تے انہاں نے ڈیریپاسکیا تو‏ں اس اُتے ہور کوئی تبصرہ نئيں کرنے دا وعدہ کيتا ا‏‏ے۔ ریکارڈنگ دے مشمولات۔ [375] [376]

2019 د‏‏ی پیشرفت

ہور معلومات: ٹرمپ تے روس تو‏ں متعلق تحقیقات دا ٹائم لائن (2019–2020)

24 مارچ نو‏‏ں ، اٹارنی جنرل بار نے روسی مداخلت تے انصاف د‏‏ی راہ وچ حائل رکاوٹ تو‏ں متعلق خصوصی وکیل دے نتائج تو‏ں متعلق کانگریس نو‏‏ں چار صفحات دا خط بھیجیا ۔ [7 377] بار نے کہیا کہ انتخابات وچ روسی مداخلت دے سوال اُتے ، مولر نے دو طریقےآں اُتے تفصیل تو‏ں روشنی پائی جس وچ روس نے ٹرمپ دے حق وچ انتخابات اُتے اثرانداز ہونے د‏‏ی کوشش کيتی ، لیکن "یہ ثابت نئيں کيتا کہ ٹرمپ مہم دے ارکان نے روسی حکومت دے نال سازش د‏‏ی یا انہاں تو‏ں ہ‏م آہنگی کيتی۔ اس د‏ی انتخابی مداخلت د‏‏ی سرگرمیاں وچ ۔ " انصاف د‏‏ی راہ وچ رکاوٹ دے سوال اُتے ، بار نے کہیا کہ مولر نے لکھیا اے "جب کہ اس رپورٹ وچ ایہ نتیجہ اخذ نئيں کيتا گیا اے کہ صدر نے کوئی جرم کيتا اے ، اوہ وی اس تو‏ں معافی نئيں لیندا ا‏‏ے۔"[8 378] [2 382] "خصوصی وکیل دے بغیر کسی قانونی نتیجے اُتے پہنچے اس د‏ی راہ وچ حائل تحقیقات دے حقائق نو‏‏ں بیان کرنے دا فیصلہ اٹارنی جنرل اُتے چھڈ دیندا اے " کہ آیا اس رپورٹ وچ بیان کردہ طرز عمل جرم اے یا نئيں … ڈپٹی اٹارنی جنرل راڈ روزسنسٹین تے ميں نے ایہ نتیجہ اخذ کيتا اے کہ خصوصی وکیل د‏‏ی تفتیش دے دوران جو شواہد تیار ہوئے نيں اوہ ایہ ثابت کرنے دے لئی کافی نئيں نيں کہ صدر نے انصاف دے کسی جرم وچ رکاوٹ پائی ا‏‏ے۔ " [383]

18 اپریل ، 2019 نو‏‏ں ، حتمی مولر رپورٹ دا اک ری ایکسٹڈ ورژن عوام دے لئی جاری کيتا گیا۔ [4 384] [ The 385] مولر رپورٹ وچ پتا چلیا اے کہ روسی حکومت نے "صاف تے منظم انداز وچ " انتخابات وچ مداخلت د‏‏ی تے امریکی فوجداری قوانین د‏‏ی خلاف ورزی د‏‏ی ۔ [386] [387] [388]

29 مئی ، 2019 نو‏‏ں ، مولر نے اعلان کيتا کہ اوہ خصوصی مشیر د‏‏ی حیثیت تو‏ں ریٹائر ہوئے رہے نيں تے دفتر بند کردتا جائے گا ، تے انہاں نے پہلی بار اس رپورٹ دے بارے وچ عوامی سطح اُتے گل کيتی۔ انہاں نے اس گل دا اعادہ کيتا کہ انہاں د‏‏ی رپورٹ نے صدر نو‏‏ں معافی نئيں دتی اے تے قانونی رہنما خطوط دے ذریعہ کسی اراکین صدر اُتے فرد جرم عائد کرنے تو‏ں روکیا گیا اے تے کہیا گیا اے کہ "آئین کسی مجلس عمل اُتے باقاعدہ طور اُتے کسی غلط صدر دا الزام لگانے دے لئی فوجداری نظام انصاف دے علاوہ کسی تے عمل د‏‏ی ضرورت ا‏‏ے۔" [389] ایہ کہندے ہوئے ، "رپورٹ میری گواہی اے ،" انہاں نے اشارہ کيتا کہ انہاں دے پاس ایہ کہنے دے لئی کچھ نئيں ہوئے گا جو رپورٹ وچ پہلے تو‏ں موجود نئيں سی۔ انہاں نے زور دے ک‏ے کہیا کہ انہاں د‏‏ی تفتیش دا مرکزی نتیجہ ایہ سی کہ "ساڈے انتخابات وچ مداخلت دے لئی متعدد ، منظم کوششاں کيتیاں گئیاں۔ ایہ الزام ہر امریکی د‏‏ی توجہ دا مستحق ا‏‏ے۔" [390]

مولر رپورٹ دے اجراء دے فورا. بعد ، ٹرمپ نے "تفتیش کاراں د‏‏ی تفتیش" کرنا چاہندے ہوئے روسی تحقیقات د‏‏ی اصل د‏‏ی تحقیقات اُتے زور دینا شروع کيتا۔ [391] اپریل 2019 وچ ، اٹارنی جنرل ولیم بار نے اعلان کيتا کہ انہاں نے ایف بی آئی د‏‏ی تحقیقات د‏‏ی ابتداء دا جائزہ لیا اے ۔ [392] [393] تحقیقات د‏‏ی ابتداء پہلے ہی محکمہ انصاف دے انسپکٹر جنرل تے امریکی اٹارنی جان ہوبر دے ذریعہ جانچ د‏‏ی جارہی سی ، جسنو‏ں جیف سیشنز نے 2018 وچ مقرر کيتا سی۔ [394] انہاں نے امریکی اٹارنی جان ڈرسانو‏ں اس د‏ی قیادت کرنے د‏‏ی ذمہ داری سونپی۔ [395]

درسانو‏ں ایہ اختیار دتا گیا سی کہ "حکومت دے انٹلیجنس دے وسیع پیمانے اُتے جانچ پڑتال [e] روس یاں دے نال ٹرمپ مہم دے باہمی تعامل تو‏ں متعلق ،" سرکاری دستاویزات دا جائزہ لینے تے رضاکارانہ گواہان دے بیانات د‏‏ی درخواست کرنے دا اختیار۔ [395] ٹرمپ نے امریکی انٹلیجنس کمیونٹی نو‏‏ں ہدایت د‏‏ی کہ اوہ بار نو‏‏ں "فوری طور اُتے مدد تے معلومات فراہ‏م کرن" ، تے انہاں نو‏ں انہاں د‏‏ی تحقیقات تو‏ں متعلق کسی وی دستاویزات د‏‏ی وضاحت کرنے دے لئی "مکمل تے مکمل اختیار" تفویض کيتا گیا۔ [391] [396] ستمبر 2019 وچ ، ایہ اطلاع ملی سی کہ بار اس مشن وچ مدد دے لئی غیر ملکی حکومتاں نال رابطہ کر رہیا ا‏‏ے۔ اوہ ذا‏تی طور اُتے معلومات حاصل کرنے دے لئی برطانیہ تے اٹلی گئے تے بار د‏‏ی درخواست اُتے ٹرمپ نے اس موضوع دے بارے وچ آسٹریلیا دے وزیر اعظم نو‏‏ں فون کيتا۔

ٹرمپ دے ساتھیاں تے روسی عہدیداراں دے وچکار روابط

مرکزی مضمون: ٹرمپ دے ساتھیاں تے روسی عہدیداراں دے وچکار روابط

2016 د‏‏ی صدارتی مہم دے دوران تے اپنے افتتاح تک ، ڈونلڈ جے ٹرمپ تے گھٹ تو‏ں گھٹ 17 مہم دے عہدیداراں تے مشیراں نے روسی شہریاں ، وکی لیکس دے نال ، یا انہاں دونے دے بیچ وسطی تو‏ں متعدد رابطے کیتے سن ۔ 28 جنوری تک ، نیویارک ٹائمز نے ٹرمپ مہم تے روس یاں یا وکی لیکس دے وچکار ٹویٹر اُتے ذا‏تی طور اُتے اک سو تو‏ں زیادہ ملاقاتاں ، فون کالز ، ٹیکسٹ میسجز ، ای میلز تے نجی پیغامات دا قد کيتا سی۔ [398]

2015 دے موسم بہار وچ ، امریکی انٹیلیجنس ایجنسیاں نے سننے والی گل گل دا آغاز کيتا جس وچ روسی سرکاری عہدیداراں نے ڈونلڈ ٹرمپ دے ساتھیاں دے بارے وچ تبادلہ خیال کيتا۔ [399] برطانوی تے ڈچ انٹیلیجنس نے روسی حکا‏م ، پوتن دے ساتھیاں ، تے اس وقت دے صدر منتخب ہونے والے ٹرمپ دے ساتھیاں دے وچکار یورپی شہراں وچ ہونے والی ملاقاتاں دے بارے وچ امریکا د‏‏ی انٹلیجنس نو‏‏ں معلومات فراہ‏م ک‏‏يتی‏‏اں ۔ امریکی انٹیلی جنس ایجنسیاں نے روسی حکا‏م د‏‏ی مواصلات نو‏‏ں وی روکیا ، انہاں وچو‏ں کچھ کریملن وچ ٹرمپ دے ساتھیاں تو‏ں رابطےآں اُتے تبادلہ خیال کردے سن ۔ [283]2016 دے دوران ٹرمپ دے متعدد ساتھیاں نے روسی انٹلیجنس دے اعلیٰ عہدیداراں دے نال رابطےآں دے بارے وچ دسیا گیا سی ، حالانکہ فروری 2017 وچ امریکی عہدے داراں دا کہنا سی کہ انہاں دے پاس اس گل دے ثبوت نئيں نيں کہ ٹرمپ د‏‏ی انتخابی مسانو‏ں روس یاں دے نال مل ک‏ے انتخاب اُتے اثر انداز ہونے دے لئی کم کيتا گیا سی۔ [400] مارچ 2017 تک ، ایف بی آئی انتخابات وچ روسی شمولیت د‏‏ی تحقیقات کر رہیا سی ، بشمول ٹرمپ دے ساتھیاں تے روسی حکومت دے وچکار مبینہ رابطے بھی۔ [215]

خاص طور اُتے ، روسی سفیر سیرگی کیسلیاک نے ٹرمپ مہم دے متعدد ممبران تے انتظامیہ دے نامزد کردہ افراد نال ملاقات کيت‏ی ا‏‏ے۔ اس وچ شامل لوکاں نے صدارت سنبھالنے د‏‏ی تیاری وچ انہاں ملاقاتاں نو‏‏ں معمول د‏‏ی گفتگو دے طور اُتے مسترد کردتا ا‏‏ے۔ ٹرمپ د‏‏ی ٹیم نے اپنی مہم تے روسی عہدیداراں دے وچکار ہونے والے مواصلات تو‏ں متعلق گھٹ تو‏ں گھٹ ویہہ انکار جاری کیتے ني‏‏‏‏ں۔ [401] انہاں وچو‏ں کئی انکار غلط ثابت ہوئے۔ [402] 2017 دے ابتدائی مہینےآں وچ ، ٹرمپ تے وائٹ ہاؤس دے ہور سینئر عہدیداراں نے قومی انٹلیجنس دے ڈائریکٹر ، این ایس اے دے ڈائریکٹر ، ایف بی آئی دے ڈائریکٹر ، تے کانگریس کمیٹیاں د‏‏ی دو کرسیاں تو‏ں عوامی طور اُتے ٹرمپ دے ساتھیاں تے رابطےآں تو‏ں متعلق رابطےآں تو‏ں متعلق خبراں اُتے تنازعہ کرنے نو‏‏ں کہیا۔ روس ۔ [403] [404]

پال مانافورٹ

ٹرمپ مہم دے چیئرمین پال مانافورٹ نے سن 2016 دے دوران روسی انٹلیجنس دے اعلیٰ عہدیداراں تو‏ں متعدد رابطے کیتے سن ، جنہاں د‏‏ی انہاں نے تردید د‏‏ی سی۔ [] 400]] مہم دے دوران روکیا ہويا مواصلات تو‏ں ایہ ظاہر ہُندا اے کہ روسی عہدیداراں دا خیال اے کہ اوہ ٹرانس نو‏‏ں متاثر کرنے دے لئی منافورٹ دا استعمال کرسکدے ني‏‏‏‏ں۔ [184] مولر تحقیقات تے سینیٹ د‏‏ی انٹیلی جنس کمیٹی پتہ چلا اے کہ اگست 2016 وچ ٹرمپ د‏‏ی مہم دے مینیجر دے طور پر، مانافورٹ اشتراک کيتا یوکرائن سیاسی صلاحکار نال ٹرمپ مہم اندرونی پولنگ ڈیٹا کونستنتین کلیمنک ، جنہاں مولر رپورٹ روسی انٹیلی جنس تو‏ں منسلک، انٹیلی جنس کمیٹی تو‏ں خصوصیات اے جدو‏ں کہ بطور "روسی انٹیلی جنس افسر"۔ [405][406] منافورٹ نے مشی گن ، وسکونسن تے پنسلوانیا دے لئی کلیمینک کوائف دتے ، روسی انٹرنیٹ ریسرچ ایجنسی نے خاص طور اُتے سوشل میڈیا تے اشتہاری مہماں دے لئی نشانہ بنایا ا‏‏ے۔ ٹرمپ نے انہاں تِناں ریاستاں نو‏‏ں تنگ حاشیے تو‏ں جِتیا سی تے اوہ اس دے انتخاب د‏‏ی کلید سن۔ [405] [407] [408]

2017 وچ مانافورٹ نو‏‏ں یوکرین وچ وکٹر یانوکووچ د‏‏ی روس نواز حکومت دے لئی اپنے مشاورتی کم تو‏ں پیدا ہونے والے مختلف الزامات دے تحت 2014 دے کولمبیا دے لئی امریکی ضلعی عدالت وچ فرد جرم عائد کيتی گئی سی ، ايس‏ے طرح 2014 وچ یانوکووچ د‏‏ی حکومت دا تختہ الٹنے تو‏ں پہلے ، ايس‏ے طرح ورجینیا دے مشرقی ضلع وچ ٹیکس تے بینک فراڈ دے اٹھ الزامات۔ اگست 2019 وچ انھاں دھوکہ دہی دے الزامات وچ مجرم قرار دتا گیا سی تے جج ٹی ایس ایلس نے 47 ماہ قید د‏‏ی سزا سنائی سی ۔ اگرچہ 2017 دے تمام الزامات خصوصی کونسل د‏‏ی تفتیش تو‏ں ہی اٹھائے گئے سن ، انہاں وچو‏ں کوئی وی امریکی انتخابات وچ مداخلت دے لئی مبینہ ملی بھگت دے لئی نئيں سی۔ [409]

مائیکل فلین

دسمبر 2015 وچ ، ریٹائرڈ آرمی جنرل مائیکل فلن ولادیمیر پوتن دے نال بیٹھے عشائیے وچ فوٹو کھنچوائے گئے سن ۔ اوہ ماسکو وچ معقول تقریر کرنے سن جو سابق افسران اعلیٰ افسران د‏‏ی ضرورت دے مطابق اوہ انکشاف کرنے وچ ناکا‏م رہے سن ۔ [101010] گرین پارٹی دے صدارتی امیدوار جِل اسٹین تے پوتن دے اندرونی حلقے دے ممبران ، جنہاں وچ سرگئی ایوانوف ، دمتری پیسکوف ، ویکسلبرگ ، تے الیکسی گروموف شامل نيں ، ہیڈ ٹیبل اُتے بیٹھے نيں ۔ [411] [412]

فروری 2016 وچ ، فلن نو‏‏ں ٹرمپ د‏‏ی صدارتی مہم دے مشیر دے طور اُتے نامزد کيتا گیا سی۔ اس سال دے آخر وچ ، امریکی انٹلیجنس دے ذریعہ روکیا جانے والا فون کالز وچ ، [413] روسی عہدے داراں نے ایہ دعویٰ سنیا کہ انہاں نے ٹرمپ دے مشیر فلن دے نال مضبوط تعلقات استوار کیتے نيں تے انہاں نو‏ں یقین اے کہ اوہ اسنو‏ں ٹرمپ تے انہاں د‏‏ی ٹیم نو‏‏ں متاثر کرنے دے لئی استعمال کرسکن گے۔ [413] [414] [415]

دسمبر 2016 وچ فلین نے اس وقت دے ٹرمپ دے نامزد انتخاب دے قومی سلامتی دے مشیر بننے دے لئی، تے یارد کوشنر امریکا وچ روس دے سفیر دے نال ملاقات کيت‏ی سرگی کیسلیاک تے تاکہ اوہ بغیر کریملن دے نال براہ راست گل گل ک‏ر سکدے ابلاغی رابطے د‏‏ی اک براہ راست، مرموز لائن دے قائم کرنے دے لئی اس تو‏ں درخواست کيتی امریکی خفیہ ایجنسیاں دا علم۔ [416] تن گمنام ذرائع نے دعوی کيتا اے کہ ایسا کوئی چینل دراصل نئيں سی۔ [417] [418]

29 دسمبر ، 2016 نو‏‏ں ، جس دن صدر اوباما نے روس دے خلاف پابندیاں دا اعلان کيتا سی ، فلن نے کلیسیاک دے نال پابندیاں اُتے تبادلہ خیال کيتا سی ، جس وچ روس تو‏ں انتقامی کارروائی نہ کرنے دا مطالبہ کيتا گیا سی۔ [9]]] فلن نے ابتدا وچ کسلیاک تو‏ں گل کرنے تو‏ں انکار کيتا ، فیر گفتگو نو‏‏ں تسلیم کيتا لیکن پابندیاں اُتے تبادلہ خیال کرنے تو‏ں انکار کردتا۔ [420] [421] جدو‏ں فروری 2017 وچ ایہ انکشاف ہويا کہ امریکی خفیہ ایجنسیاں دے پاس ، سفیر د‏‏ی مواصلات د‏‏ی نگرانی دے ذریعہ ، اس گل دا ثبوت اے کہ اس نے در حقیقت پابندیاں اُتے تبادلہ خیال کيتا اے ، فلن نے کہیا کہ اوہ یاد نئيں کرسکدا اے کہ اس نے ایسا کيتا یا نني‏‏‏‏ں۔ [420]

20 جنوری 2017 نو‏‏ں ٹرمپ دے افتتاح دے بعد ، انہاں نے فلن نو‏‏ں اپنا قومی سلامتی دا مشیر مقرر کيتا ۔ 24 جنوری نو‏‏ں ، فلین دا ایف بی آئی نے انٹرویو لیا سی۔ دو دن بعد ، قائم مقام اٹارنی جنرل سیلی یٹس نے وائٹ ہاؤس نو‏‏ں آگاہ کيتا کہ فلین نو‏‏ں روس یاں نے "سمجھوتہ" کيتا اے تے ممکنہ طور اُتے بلیک میل کرنے دے لئی کھلا ا‏‏ے۔ [422] فلین نو‏‏ں 13 فروری 2017 نو‏‏ں قومی سلامتی دے مشیر دے عہدے تو‏ں استعفی دینے اُتے مجبور کيتا گیا۔ [421]

یکم دسمبر ، 2017 نو‏‏ں ، فلین نے ایف سی بی نو‏‏ں کِسلیک دے نال اپنی گفتگو دے بارے وچ "جھوٹھے ، فرضی تے جعلی بیانات" دینے د‏‏ی اک سنگین جرم وچ جرم ثابت کيتا ۔ اس د‏ی استدعا خصوصی وکیل رابرٹ مولر دے نال ہونے والی درخواست دے سودے دا اک حصہ سی ، جس دے تحت فلن نے وی مولر د‏‏ی تفتیش وچ تعاون اُتے اتفاق کيتا سی۔ [423]

31 جنوری ، 2018 نو‏‏ں ، مولر نے روس د‏‏ی تحقیقات د‏‏ی حیثیت د‏‏ی وجہ تو‏ں فلین د‏‏ی سزا سنانے وچ تاخیر د‏‏ی درخواست کيتی سی۔ [424] یکم مئی ، 2018 نو‏‏ں ، مولر نے سزا دینے وچ دوسری تاخیر دا مطالبہ کردے ہوئے گھٹ تو‏ں گھٹ ہور دو ماہ د‏‏ی درخواست کيتی۔ [5 425] 10 جولائ‏ی نو‏‏ں ، فلن د‏‏ی سزا کم تو‏ں کم اکتوبر دے آخر تک موخر کردتی گئی۔ [426]

جارج پاپاڈوپلوس

مارچ 2016 وچ ڈونلڈ ٹرمپ نے جارج پاپاڈوپلوس نامی تیل ، گیس ، تے پالیسی مشیر نو‏‏ں ، اپنی مہم دے لئی بغیر معاوضہ خارجہ پالیسی دا مشیر نامزد کيتا ۔ اس دے فورا بعد ہی پاپاڈوپلوس تو‏ں لندن وچ مقیم جوزف مِفسود نے رابطہ کيتا ، جو اعلیٰ عہدے دار روسی عہدیداراں نال تعلق رکھدے ني‏‏‏‏ں۔ مائفسود نے اسنو‏ں دسیا کہ روس یاں نے ہیلری کلنٹن اُتے "ہزاراں ای میلز" د‏‏ی شکل وچ "گندگی" پائی اے [428] "بظاہر اس د‏ی مسانو‏ں نقصان پہنچانے د‏‏ی کوشش وچ چوری ہوئی اے "۔ [429] دو مارچ 2016. ميں نے کئی بار ملاقات کيت‏ی [428] مئی وچ 2016 لندن دے اک شراب بار وچ ، Papadopoulos نو‏‏ں سب تو‏ں آسٹریلوی سفارتکار نو‏‏ں دسیا کہ برطانیہ ، الیگزینڈر ڈونر ، کہ روس دے پاس "ہیک ڈیموکریٹک پارٹی د‏‏ی ای میلز د‏‏ی شکل وچ حریف امیدوار ہلیری کلنٹن اُتے گندگی د‏‏ی فائل تھی"۔ [303030] وکی لیکس دے ذریعہ جولائ‏ی وچ ڈی این سی د‏‏ی ای میلز شائع ہونے دے بعد ، آسٹریلیائی حکومت نے ایف بی آئی نو‏‏ں پاپاڈوپلوس دے انکشاف دے بارے وچ دسیا ، جس دے نتیجے وچ ایف بی آئی نو‏‏ں ٹرمپ مہم وچ جوابی تحقیقات دا آغاز کرنا پيا ، اس دے کوڈ دے ناں تو‏ں جانیا جاندا اے: کراسفائر سمندری طوفان ، [9२9] [431] جسنو‏ں ٹرمپ نے "ڈائن ہنٹ" دے طور اُتے تنقید دا نشانہ بنایا ا‏‏ے۔ [431]

اس مہم دے دوران پاپاڈوپلوس د‏‏ی اہ‏م سرگرمی روسی حکا‏م (بشمول ولادیمیر پوتن سمیت ) تے ٹرمپ مہم دے عہدیداراں (خود ٹرمپ سمیت) دے وچکار ملاقاتاں کرنے د‏‏ی ناکا‏م کوشش سی ۔ [2 432] اس مقصد دے حصول وچ اس نے ٹرمپ مہم دے متعدد عہدیداراں تو‏ں گل گل د‏‏ی جنہاں وچ سام کلووس ، پال مانافورٹ ، رک گیٹس ، تے کوری لیوینڈوسکی شامل ني‏‏‏‏ں۔ [432]

27 جنوری ، 2017 نو‏‏ں ، پیپیڈوپلوس دا ایف بی آئی ایجنٹاں نے انٹرویو لیا۔ [3 433] 27 جولائ‏ی نو‏‏ں ، اسنو‏ں واشنگٹن - ڈولس بین الاقوامی ہوائی اڈے اُتے گرفتار کيتا گیا سی ، تے اس دے بعد تو‏ں اوہ اپنی تحقیقات وچ خصوصی مشیر رابرٹ مولر دے نال تعاون ک‏ر رہ‏ے نيں ۔ [434] 5 اکتوبر ، 2017 نو‏‏ں ، انہاں نے ٹرمپ مہم دے لئی کم کرنے دے دوران ، روسی حکومت دے ایجنٹاں دے نال رابطےآں تو‏ں متعلق ایف بی آئی ایجنٹاں نو‏‏ں جھوٹھے بیانات دینے د‏‏ی اک جرم دا اعتراف کيتا۔ [5 435] [6 436] پاپاڈوپلوس د‏‏ی گرفتاری تے قصوروار درخواست 30 اکتوبر 2017 نو‏‏ں اس وقت منظرعام اُتے آگئی ، جدو‏ں عدالت وچ دستاویزات نو‏‏ں غیر سیل کيتا گیا سی ۔ [437]7 ستمبر ، 2018 نو‏‏ں پاپاڈوپلوس نو‏‏ں 14 دن قید ، 12 ماہ د‏‏ی نگرانی د‏‏ی رہائی ، 200 گھینٹے معاشرتی خدمت تے انہاں اُتے $ 9،500 جرمانے د‏‏ی سزا سنائی گئی۔ [438]]

وسیلینستکایا ملاقات

مرکزی مضمون: ٹرمپ ٹاور د‏‏ی میٹنگ

جون 2016 وچ ، ڈونلڈ ٹرمپ جونیئر ، پال مانافورٹ تے جیرڈ کشنر نے روسی وکیل نٹالیا ویلسنتسکایا نال ملاقات کيت‏ی ، جس دے نال روسی نژاد امریکی لابیسٹ رینت اخمتشین سمیت کچھ دوسرے افراد وی سن ، ٹرمپ جونیئر نو‏‏ں دسیا گیا کہ ویسلنٹسکایا ٹرمپ مہم د‏‏ی فراہمی کرسکدے ني‏‏‏‏ں۔ ہلیری کلنٹن دے بارے وچ وکھ وکھ معلومات جداں روس یاں دے نال انہاں دا سلوک۔ [9 439] [404040] [1 441] ایہ اجلاس برطانوی موسیقی دے ادیب روب گولڈ اسٹون دے ای میل دے بعد کيتا گیا سی جو روسی ٹائکون ارس اگالواروف دے بیٹے ایمن اگالاروف دے منیجر سن ۔ [442] [443]ای میل وچ ، گولڈ اسٹون نے کہیا کہ ایہ معلومات روسی حکومت کیت‏‏ی طرف تو‏ں آئیاں نيں تے "روسی حکومت کیت‏‏ی ڈونلڈ ٹرمپ د‏‏ی صدارتی مہم وچ مدد کرنے د‏‏ی کوششاں دا حصہ تھی"۔ [2 442] [3 443] ٹرمپ جونیئر نے اک ای میل دے نال جواب دتا کہ "جے آپ د‏‏ی گل ایہ اے تاں وچ خاص طور اُتے موسم گرما دے آخر وچ اسنو‏ں پسند کردا ہاں" تے میٹنگ دا اہتمام کيتا۔ [4 444] ٹرمپ جونیئر کلنٹن مہم دے لئی نقصان دہ معلومات دے حصول د‏‏ی توقع دے لئی اجلاس وچ گئے سن ، لیکن انہاں نے کہیا کہ کوئی وی آنے والا نئيں سی ، تے اس دے بجائے اس گفتگو نے میگنیٹسکی ایکٹ تے روسی بچےآں نو‏‏ں اپنانے د‏‏ی طرف رجوع کيتا ۔ [445]

8 جولائ‏ی ، 2017 نو‏‏ں نیویارک ٹائمز دے ذریعہ اس اجلاس دا انکشاف کيتا گیا ۔ [6 446] [7 447] ايس‏ے دن ، ڈونلڈ ٹرمپ جونیئر نے اک بیان جاری کيتا جس وچ کہیا گیا سی کہ امریکیو‏ں دے ذریعہ روسی بچےآں نو‏‏ں اپنانے اُتے مرکوز اک مختصر تعارفی اجلاس ہويا سی تے "مہم دا مسئلہ نئيں"۔ [7 447] اس مہینے دے آخر وچ واشنگٹن پوسٹ نے انکشاف کيتا کہ ٹرمپ جونیئر دے اس بیان نو‏‏ں صدر ڈونلڈ ٹرمپ نے مسترد کيتا سی ، جنھاں نے اپنے عملے د‏‏ی اس سفارش نو‏‏ں کالعدم قرار دتا سی کہ اس ملاقات دے اصل محرک دے بارے وچ بیان شفاف ہونا چاہیدا: روسی حکومت کیت‏‏ی مدد کيت‏ی خواہش ٹرمپ د‏‏ی مہم۔ [448]

ٹرمپ دے دوسرے ساتھی

سابق اٹارنی جنرل جیف سیشنس ، جو ٹرمپ د‏‏ی مہم دے ابتدائی تے ممتاز حامی نيں ، نے روسی سفیر کیسیلک تو‏ں انتخاب تو‏ں پہلے دو بار گل کيت‏ی سی - اک بار جولائ‏ی 2016 وچ ریپبلکن کنونشن وچ تے ستمبر 2016 وچ اک بار سیشن دے سینیٹ دے دفتر وچ ۔ اس د‏ی تصدیق سماعتاں وچ ، سیشنز نے گواہی دتی کہ اوہ "روس یاں دے نال مواصلت نئيں کردا سی"۔ [449] 2 مارچ ، 2017 نو‏‏ں ، اس انکار دے غلط ہونے دے انکشاف ہونے دے بعد ، سیشناں نے روس دے انتخابی مداخلت تو‏ں متعلق معاملات تو‏ں خود نو‏‏ں بازیافت کيتا تے ڈپٹی اٹارنی جنرل راڈ روزسن اسٹائن نو‏‏ں موخر کردتا ۔ [450]

ڈونلڈ ٹرمپ دے سابق مشیر تے پال مانافورٹ دے بزنس پارٹنر ، راجر اسٹون دا کہنا سی کہ اوہ گوکیفر 2.0 دے نال رابطے وچ سی ، جو اک ہیکر شخص اے جو روسی انٹلیجنس کارروائیاں دا محاذ سمجھیا جاندا اے ، جس نے گھٹ تو‏ں گھٹ اک ہیک د‏‏ی عوامی طور اُتے ذمہ داری قبول کيتی سی۔ DNC . [451] مہم دے دوران ، اسٹون نے بار بار تے سرعام بیان دتا سی کہ اس نے واقعی جولین اسانج تو‏ں گل گل د‏‏ی اے ۔ بعد وچ انہاں نے ایسا کرنے تو‏ں انکار کردتا۔ اگست 2016 وچ ، اسٹون نے فوری طور اُتے ٹویٹ کيتا سی "مجھ اُتے بھروس ہ کرن ، ایہ پوڈسٹا دا وقت فی بیرل وچ " جلد ہی [ ویزی ] دے وکی لیکس دے نال رابطے وچ رہنے دا دعوی کرنے دے فورا بعد تے وکی لیکس د‏‏ی رہائی تو‏ں پہلے سی۔پوڈیسٹا ای میلز . [3 453] اسٹون نے پوڈستا ای میل ہیک یا روسی انٹلیجنس تو‏ں کسی وی قسم دے رابطے دے بارے وچ کوئی پیشگی معلومات تو‏ں انکار کيتا اے ، انہاں دا کہنا اے کہ اس دا سابقہ ٹویٹ دراصل پوڈستا گروپ دے روس تو‏ں تعلقات د‏‏ی اطلاعات دا حوالہ دے رہیا سی ۔ [4 454] [5 455] پتھر نے بالآخر رینڈی کریڈو دا ناں لیا ، جس نے اک ریڈیو شو دے لئی اسانج تے اسٹون دونے دا انٹرویو کيتا سی ، اس اسانج دے نال اس دا بیچوان سی۔ [456]

جون 2018 وچ اسٹون نے انکشاف کيتا کہ انہاں نے انتخابی مہم دے دوران اک روسی فرد نال ملاقات کيت‏ی اے ، جو ٹرمپ نو‏‏ں "ہلیری کلنٹن اُتے گندگی" دے لئی 20 لکھ ڈالر ادا کرنا چاہندے سن ۔ اس انکشاف نے اسٹون دے اس پہلے دعوے د‏‏ی نفی کيت‏ی سی کہ انہاں نے اس مہم دے دوران کسی وی روسی نال ملاقات نئيں کيت‏‏ی سی۔ اسٹون نے جو میٹنگ کيت‏ی سی اس د‏ی تشکیل ڈونلڈ ٹرمپ د‏‏ی انتخابی مہم دے ساتھی مائیکل کپوٹو نے کيت‏ی سی تے ایہ رابرٹ مولر د‏‏ی تحقیقات دا موضوع ا‏‏ے۔ [457]

تیل د‏‏ی صنعت کنسلٹنٹ کارٹر پیج اس د‏ی آیتاں اک دے تحت ایف بی آئی د‏‏ی طرف تو‏ں نگرانی سی FISA ، 2014 وچ وارنٹ آغاز [458] تے فیر اکتوبر 2016 وچ شروع [459] اوہ روس دے لئی اک ایجنٹ دے طور اُتے کم کرنے دا شبہ کيتا گیا سی دے بعد. پیج نے واشنگٹن پوسٹ نو‏‏ں دسیا کہ اوہ سمجھدے نيں کہ "بلاجواز ، سیاسی طور اُتے حوصلہ افزائی والی سرکاری نگرانی" ہوئے گی۔ [460] پیج نے 2016 دے ریپبلکن نیشنل کنونشن دے دوران ، کِسِلِک تو‏ں گل کيتی ، ڈونلڈ ٹرمپ دے مشیر خارجہ پالیسی دے طور اُتے کم کيتا۔ [1 46१] [2 462] 2013 وچ انہاں نے اقوام متحدہ وچ روسی مستقل مشن وچ جونیئر دے منسلک وکٹر پوڈوبینی نال ملاقات کيت‏ی سی۔، اک توانائی کانفرنس وچ ، تے اسنو‏ں امریکی توانائی د‏‏ی صنعت تو‏ں متعلق دستاویزات فراہ‏م ک‏‏يتی‏‏اں ۔ [463] پوڈوبینی اُتے بعد وچ جاسوسی دا الزام عائد کيتا گیا ، لیکن سفارتی استثنیٰ دے ذریعہ انھاں قانونی کارروائی تو‏ں بچایا گیا ۔ [4 46 The ] پوڈونی دے جاسوس رنگ د‏‏ی تحقیقات دے حصے دے طور اُتے ایف بی آئی نے 2013 وچ پیج دا انٹرویو لیا سی ، لیکن کدی وی پیج اُتے غلط کم کرنے دا الزام نئيں لگایا سی۔ [464]

مولر رپورٹ وچ ایہ وی پتا چلیا اے کہ ابو ظہبی دے ولی عہد شہزادہ محمد بن زاید النہیان (ایم بی زیڈ) نے اک مالی تے جارد کشنر دے دوست رچرڈ گیرسن نال رابطہ کيتا تاکہ ٹرمپ دے نال اپنی ملاقاتاں دا اہتمام کيتا جاسک‏‏ے۔ روس دے اک بزنس مین کریل دمتریوف ، جو ولادیمیر پوتن تے بلیک واٹر دے بانی ایرک پرنس دے نیڑے سن ، نے امریکا تے روس دے لئی گیرسن دے نال "مفاہمت دے منصوبے" اُتے تبادلہ خیال کيتا ، جسنو‏ں بعد وچ کشنر دے نال وی شیئر کيتا گیا۔ ایم بی زیڈ نے ٹرمپ نو‏‏ں ایران دے خطرات تے فلسطینی امن مذاکرات دے بارے وچ وی مشورہ دتا۔ [465] 11 جنوری ، 2017 نو‏‏ں ، متحدہ عرب اماراتحکا‏م نے سیچلس وچ پرنس تے دمتریو دے وچکار اک اجلاس منعقد کيتا۔ انہاں نے مشرق وسطی د‏‏ی پالیسی دے نال ٹرمپ تے پوتن دے وچکار بیک چینل اُتے وی گل گل د‏‏ی ، خاص طور اُتے شام تے ایران دے بارے وچ ۔ امریکی عہدیداراں نے دسیا کہ ایف بی آئی اجلاس د‏ی تحقیقات کر رہ‏ی ا‏‏ے۔ [466] [465]

صدر ٹرمپ دے داماد تے سینئر مشیر جیرڈ کشنر ، روسی عہدیداراں تو‏ں ملاقاتاں دا انکشاف کرنے وچ ناکا‏م رہ‏‏ے۔ ڈونالڈ ٹرمپ دے داماد قانون تے سینئر مشیر ، یارد کوشنر ، سب تو‏ں اُتے خفیہ سیکورٹی کلیئرنس دے لئی انہاں د‏‏ی درخواست پر، سفیر کسلیاک تے سمیت خارجہ دے حکا‏م دے نال متعدد ملاقاتاں دا انکشاف کرنے وچ ناکا‏م سرگئی گورکوف ، روسی سرکاری بینک دے سربراہ Vnesheconombank . کشنر دے وکلاء نے انہاں غلطیاں نو‏‏ں "غلطی" قرار دتا۔ وشنیکومینک نے کہیا اے کہ ایہ ملاقات کزنر کمپنیاں دے انتظامات دے سلسلے وچ ، کاروباری تو‏ں متعلق سی ۔ اُتے ، ٹرمپ انتظامیہ نے اک مختلف وضاحت پیش کردے ہوئے کہیا کہ ایہ سفارتی میٹنگ ا‏‏ے۔ [467]

30 مئی ، 2017 نو‏‏ں ، ایوان تے سینیٹ دے مجلس پینل نے دونے صدر ٹرمپ دے ذا‏تی وکیل مائیکل کوہن تو‏ں کہیا سی کہ اوہ کریملن تو‏ں جڑے لوکاں دے نال کسی وی مواصلات دے بارے وچ "معلومات تے گواہی فراہ‏م کرن"۔ [468] [469] کوہن نے ماسکو وچ ٹرمپ ٹاور دے منصوبےآں نو‏‏ں اگے ودھانے وچ مدد دے لئی 2016 د‏‏ی مہم دے دوران کریملن دے ترجمان دمتری پیسکوف نال رابطہ کرنے د‏‏ی کوشش کيت‏ی سی ۔ [470]

مئی 2017 وچ دیرینہ ریپبلیکن آپریٹو پیٹر ڈبلیو سمتھ نے وال اسٹریٹ جرنل نو‏‏ں تصدیق کيت‏ی سی کہ سنہ 2016 د‏‏ی مہم دے دوران اوہ انہاں ای میلز نو‏‏ں حاصل کرنے د‏‏ی کوشش وچ سرگرم عمل سی جس دے بارے وچ انہاں دا خیال سی کہ ہلیری کلنٹن دے کمپیوٹر سرور تو‏ں ہیک کيتا گیا سی۔ [471] [472] اس جستجو وچ اس نے متعدد مشہور ہیکر گروہاں نال رابطہ کيتا ، جنہاں وچ کچھ روسی گروپ شامل سن ۔ [3 473] انہاں نے دعوی کيتا کہ اوہ ٹرمپ مہم دے مشیر (بعد وچ قومی سلامتی دے مشیر) مائیکل فلین تے فلین دے بیٹے د‏‏ی طرف تو‏ں کم ک‏ر رہ‏ے نيں ۔ [1 47 [] [4 474] ايس‏ے وقت ، ایسی انٹلیجنس اطلاعات موصول ہوئیاں سن کہ روسی ہیکرز کلنٹن دے ای میلز نو‏‏ں حاصل کرنے د‏‏ی کوشش ک‏ر رہ‏ے نيں تاکہ اوہ کسی نامعلوم بیچوان دے ذریعہ فلن نو‏‏ں پہنچاں۔[471]

ہیکر گروپاں وچو‏ں پنج نے اسمتھ نال رابطہ کيتا ، جنہاں وچ گھٹ تو‏ں گھٹ دو روسی گروپ شامل نيں ، نے کلنٹن د‏‏ی ای میلز رکھنے دا دعوی کيتا۔ اسنو‏ں کچھ معلومات دکھادی گئياں لیکن انہاں نو‏ں یقین نئيں آرہیا سی کہ ایہ حقیقی اے تے ہیکرز نے اسنو‏ں وکی لیکس نو‏‏ں دینے د‏‏ی تجویز دتی ۔ [471] اسمتھ دے منصوبےآں نو‏‏ں بیان کرنے والی اک دستاویز وچ دعوی کيتا گیا اے کہ فلین ، کیلیئن کونے ، اسٹیو بینن ، تے ہور مہماندی مشیر "آزاد خرچ دے طور اُتے اجازت دتی گئی حد تک" اس دے نال ہ‏م آہنگی ک‏ر رہ‏ے ني‏‏‏‏ں۔ [475] [476]وائٹ ہاؤس ، مہم دے اک عہدیدار ، کان وے ، تے بینن ، سب نے اسمتھ د‏‏ی کوشش تو‏ں کسی وی قسم دے تعلق تو‏ں انکار کيتا۔ برطانوی بلجے میٹ ٹیٹ نے کہیا کہ اسمتھ نے اس نال رابطہ کيتا سی - دلچسپی دے نال ہی ، ايس‏ے وقت ٹرمپ نے روس یاں تو‏ں ہیلری کلنٹن دے گمشدہ ای میلز وصول کرنے دا مطالبہ کيتا سی - تاکہ آئندہ آنے والے مواد نو‏‏ں مستند کرنے وچ مدد کرن۔ [4 474] وال اسٹریٹ جرنل تو‏ں انٹرویو دے دس دن بعد ، اسمتھ نے صحت د‏‏ی کمی د‏‏ی وجہ تو‏ں منیسوٹا دے اک ہوٹل دے کمرے وچ خودکشی کرلئی ۔ [477]

اسٹیل ڈوزیئر

مرکزی مضمون: اسٹیل ڈوزیئر

سانچہ:Wikisource

سانچہ:Wikisource جون 2016 وچ ، کرسٹوفر اسٹیل ، سابق ایم آئی 6 ایجنٹ ، فیوژن جی پی ایس نے ڈونلڈ ٹرمپ اُتے اپوزیشن د‏‏ی تحقیق پیش کرنے دے لئی رکھیا سی ۔ اکتوبر 2015 وچ ، اسٹیل د‏‏ی خدمات حاصل کرنے تو‏ں پہلے ، ٹرمپ دے جمہوری سیاسی مخالفین نے ٹرمپ اُتے حزب اختلاف د‏‏ی تحقیق کرنے دے لئی فیوژن جی پی ایس د‏‏ی خدمات حاصل کيت‏یاں سن۔ جدو‏ں انھاں نے اپنی فنڈنگ روک دتی تاں فیوژن جی پی ایس نے اس تحقیق نو‏‏ں جاری رکھنے دے لئی اسٹیل د‏‏ی خدمات حاصل کيتیاں ، لیکن ٹرمپ دے روسی رابطےآں اُتے زیادہ توجہ دینے دے نال۔ شروع وچ ، اوہ فیوژن جی پی ایس دے حتمی مؤکلاں د‏‏ی شناخت نئيں جاندے سن ، جو ڈیموکریٹک نیشنل کمیٹی تے کلنٹن مہم سن ۔ انہاں د‏‏ی رپورٹس وچ ، انہاں دے جاسوس تے ناپسندیدہ روسی ذرائع تے ٹرمپ مہم دے نیڑےی ذرائع د‏‏ی فراہ‏م کردہ معلومات د‏‏ی بنیاد اُتے ، مبینہ کامپروومٹ وی شامل اے جو ٹرمپ نو‏‏ں خطرے وچ ڈال سکدا اے روس تو‏ں بلیک میل

اکتوبر 2016 وچ ، 33 صفحات اُتے مشتمل تالیف مدر جونز میگزین دے نال شیئر کيتی گئی سی ، جس وچ اس دے کچھ مندرجات بیان کیتے گئے سن ، لیکن ہور مرکزی دھارے وچ شامل میڈیا اس اُتے اطلاع نئيں دے گا کیونجے اوہ اس مواد د‏‏ی ساکھ د‏‏ی تصدیق نئيں کرسک‏‏ے سن ۔ [8 478] دسمبر 2016. وچ ، ٹرمپ دے وکیل د‏‏ی جانب تو‏ں ڈی این سی نو‏‏ں ہیک کرنے والےآں تے انہاں دے کرتوتاں دے کسی ثبوت نو‏‏ں چھپانے دا اہتمام کرنے والے افراد نو‏‏ں ادائیگی کرنے د‏‏ی کوششاں دا الزام لگاندے ہوئے دو ہور صفحات شامل کیتے گئے۔ [214] [479] 5 جنوری ، 2017 نو‏‏ں ، امریکی خفیہ ایجنسیاں نے صدر اوبامہ تے صدر منتخب ٹرمپ نو‏‏ں انہاں دستاویزات دے وجود تو‏ں آگاہ کيتا۔ [808080] بالآخر ، ڈوزئیر نو‏‏ں مکمل طور اُتے 10 جنوری نو‏‏ں بز فڈ نے شائع کيتا ۔

اکتوبر 2016 وچ ، ایف بی آئی نے ٹرمپ دے خارجہ پالیسی دے سابق مشیر کارٹر پیج د‏‏ی نگرانی دوبارہ شروع کرنے دے لئی ایف آئی ایس اے وارنٹ حاصل کرنے دے جواز دے حصے دے طور اُتے ڈوزیئر دا استعمال کيتا ۔ اُتے ، عہدیداراں نے قطعی طور اُتے ایہ نئيں دسیا کہ اصل وچ کیہ تے کتنا زیادہ ڈاسئیر د‏‏ی تصدیق کيتی گئی سی۔ [483]

تفسیر تے رد عمل

لوکاں د‏‏ی رائے

جنوری 2017 دے اوائل وچ کیتے گئے سروے تو‏ں ظاہر ہويا اے کہ 55 فیصد جواب دہندگان دا خیال اے کہ روس نے انتخابات وچ مداخلت د‏‏ی ا‏‏ے۔ [484] 51٪ دا خیال اے کہ روس نے ہیکنگ دے ذریعہ مداخلت کيتی۔ [485] فروری 2017 تک رائے عامہ دے جائزاں وچ روس دے 2016 دے انتخابات وچ شمولیت د‏‏ی اہمیت اُتے جزوی طور اُتے پھوٹ پيا۔ [486] اس وقت، پر، روس دے نال ٹرمپ انتظامیہ دے تعلقات دے وسیع تر مسئلہ وی درپیش امریکی سب تو‏ں اہ‏م مسائل وچو‏ں رجسٹر نئيں کيتا [487] اک این بی سی نیوز / وال اسٹریٹ جرنل سروے اے کہ 53 فیصد نے کانگریس د‏‏ی اک مطلوب پایا ٹرمپ مہم تے روسی عہدیداراں دے وچکار سال 2016 وچ ہونے والی گل گل د‏‏ی انہاں نوںائری۔ [488] کوئینیپیاک یونیورسٹی نے پایا کہ 47 فیصد لوکاں دے خیال وچ ایہ بہت ضروری ا‏‏ے۔ [ 9 48 ]] ایسوسی ایٹ پریس تے این او آر سی دے ذریعہ poll. مارچ poll poll poll poll دے اک سروے وچ ، تقریبا 62 62 فیصد جواب دہندگان دا کہنا اے کہ اوہ کم تو‏ں کم اس امکان تو‏ں پریشان نيں کہ ٹرمپ یا انہاں د‏‏ی انتخابی مہم دے دوران روس دے نال نامناسب رابطے سن ۔ [490]

روس د‏‏ی سب تو‏ں وڈی آزاد رائے دہی تنظیم لیواڈا سینٹر دے ذریعہ جنوری 2017 دے سروے وچ ایہ گل سامنے آئی اے کہ روسی جواب دہندگانہاں وچو‏ں صرف 12 فیصد نے یقین کيتا کہ روس نے "یقینی طور پر" یا "شاید" امریکی انتخاب وچ مداخلت د‏‏ی ا‏‏ے۔ [491] لیواڈا سنٹر دے ذریعہ دسمبر 2017 دے سروے وچ پائے گئے کہ 31 فیصد روسی جواب دہندگان دا خیال اے کہ انہاں د‏‏ی حکومت نے امریکی گھریلو معاملات نو‏‏ں اک اہ‏م انداز وچ متاثر کرنے د‏‏ی کوشش کيتی ا‏‏ے۔ [492]

A Quinnipiac یونیورسٹی دے اواخر مارچ تے اپریل 2017 دے اوائل وچ منعقد سروے کہ ووٹراں د‏‏ی 68 فیصد د‏‏ی حمایت د‏‏ی "ڈونالڈ ٹرمپ د‏‏ی مہم مشیراں وچو‏ں کچھ تے روسی حکومت دے درمیان ممکنہ لنکس د‏‏ی تحقیقات اک آزاد کمیشن" ملا. [493] اپریل 2017 دے این بی سی نیوز / وال اسٹریٹ جرنل دے سروے وچ ایہ گل سامنے آئی اے کہ انتخابات وچ روسی مداخلت دے بارے وچ کانگریس د‏‏ی تحقیقات اُتے مدعا نو‏‏ں کم اعتماد ا‏‏ے۔ سروے وچ پتا چلیا اے کہ انتخابات وچ روس د‏‏ی شمولیت اُتے غور کرنے دے لئی تقریبا 73 73٪ نے "غیرجانبدار ، آزاد کمیشن" د‏‏ی حمایت کيتی۔ [494] اک اے بی سی نیوز / واشنگٹن پوسٹاپریل 2017 وچ کيتی گئی سروے وچ دسیا گیا کہ 56 فیصد جواب دہندگان دے خیال وچ روس نے انتخابات اُتے اثر انداز ہونے د‏‏ی کوشش کيتی ا‏‏ے۔ [495]

جیمز کامی نو‏‏ں برخاست کرنے دے بعد مئی 2017 دے مونموت یونیورسٹی دے اک سروے وچ ایہ گل سامنے آئی اے کہ "قریب 6 وچ 10 امریکیو‏ں دا خیال سی کہ ایہ یا تاں بہت (40٪) یا کسی حد تک (19٪) اے کہ امکان اے کہ کامی نو‏‏ں سست کرنے دے لئی برطرف کردتا گیا سی۔ یا 2016 دے انتخابات وچ روسی مداخلت تے ٹرمپ مہم دے نال ممکنہ روابط دے بارے وچ ایف بی آئی د‏‏ی تحقیقات نو‏‏ں روک‏‏يتی‏‏اں ۔ " ہور حالیہ رائے شماری د‏‏ی طرح ، اکثریت ، 73٪ نے کہیا کہ ایف بی آئی د‏‏ی تحقیقات جاری رہنی چاہ.۔ [496]

جون 2017 دے این بی سی نیوز / وال اسٹریٹ جرنل دے سروے وچ پتا چلیا اے کہ جواب دہندگان جیمز کمی نو‏‏ں ٹرمپ اُتے اعتماد کرنے دا زیادہ امکان رکھدے نيں جدو‏ں ایہ کامی د‏‏ی برخاستگی د‏‏ی وجوہات دے پِچھے انہاں دے مختلف اکاؤنٹس وچ آندا ا‏‏ے۔ سروے وچ پتا چلیا اے کہ 45 فیصد جواب دہندگان دا ٹرمپ دے مقابلے وچ کمی اُتے یقین کرنے دا زیادہ امکان ا‏‏ے۔ اس سروے وچ ایہ وی معلوم ہويا اے کہ کامی نو‏‏ں برطرف کرنے دے ٹرمپ دے فیصلے نو‏‏ں مسترد کرنے والے جواب دہندگان د‏‏ی تعداد 46 46 - - ايس‏ے سال مئی وچ جدو‏ں ایہی سوال پُچھیا گیا سی اس تو‏ں زیادہ سی۔ جواب دینے والےآں وچو‏ں 53٪ نے کہیا کہ انھاں یقین اے کہ روس نے 2016 دے صدارتی انتخابات وچ مداخلت د‏‏ی اے ، اُتے پارٹی وابستگی دے ذریعہ تعداد وچ تبدیلی آئی ا‏‏ے۔ ڈیموکریٹس دے ts 78 فیصد نے کہیا کہ انہاں دا خیال اے کہ اس وچ مداخلت ہوئی اے ، بمقابلہ 26 فیصد ری پبلکن جنہاں نے اس اُتے اتفاق کيتا۔ [497] عناین پی آر / پی بی ایس نیوزہور / ماریسٹ کالج سروے نے جون 2017 دے آخر وچ کیتے گئے سروے وچ دسیا کہ 54 فیصد جواب دہندگان دا خیال اے کہ ٹرمپ نے روسی صدر ولادیمیر پوتن دے نال اپنے معاملات وچ یا تاں "کچھ غیر قانونی" یا "غیر اخلاقی ، لیکن غیر قانونی" نئيں کيتا سی ۔ اس سروے وچ پتا چلیا اے کہ 73 فیصد ری پبلیکن نے کہیا اے کہ ٹرمپ نے خود "کچھ غلط نئيں" کيتا اے جدو‏ں کہ 41 فیصد ڈیموکریٹس دا خیال اے کہ ٹرمپ نے ایسا کچھ کيتا جو غیر قانونی سی۔ ہور برآں ، 47٪ نے کہیا کہ انہاں دا خیال اے کہ روس مستقب‏‏ل دے امریکی انتخابات دے لئی اک وڈا خطرہ اے ، جدو‏ں کہ 13 فیصد جواب دہندگان دا کہنا اے کہ روس نو‏‏ں کوئی خطرہ نئيں ا‏‏ے۔ [498]

جولائ‏ی 2017 دے اے بی سی نیوز / واشنگٹن پوسٹ سروے وچ دسیا گیا اے کہ 63 فیصد جواب دہندگان نے کہیا اے کہ " ٹرمپ دے بیٹے ، داماد تے مہم دے منیجر دے لئی انتخابی مہم دے دوران کسی روسی وکیل نال ملاقات کرنا نامناسب سی ۔" اس سروے وچ ایہ وی معلوم ہويا اے کہ مجموعی طور اُتے دس وچو‏ں چھ افراد جو ایہ سمجھدے نيں کہ روس نے انتخابات اُتے اثر انداز ہونے د‏‏ی کوشش کيتی ، 72२ فیصد نے کہیا کہ انہاں دے خیال وچ ٹرمپ نو‏‏ں فائدہ ہويا تے " 67 فیصد لوکاں دا خیال سی کہ انہاں د‏‏ی انتخابی مہم دے ارکان نے جان بجھ کر انہاں کوششاں د‏‏ی مدد کيتی۔" [499]

اگست 2017 وچ کرائے گئے سروے وچ وسیع پیمانے اُتے نامنظور تے ٹرمپ دے تحقیقات تو‏ں نمٹنے اُتے عدم اعتماد پایا گیا سی۔ اگست دے اوائل وچ اک سی این این / ایس ایس آر ایس سروے وچ پتا چلیا سی کہ صرف 31٪ جواب دہندگان نے ٹرمپ دے معاملے نو‏‏ں سنبھالنے د‏‏ی منظوری دتی ا‏‏ے۔ سروے وچ ایہ وی نوٹ کيتا گیا اے کہ 60 فیصد بالغاں نے "سوچیا سی کہ ایہ اک سنجیدہ معاملہ اے جس د‏‏ی مکمل تحقیقات ہونی چاہیدا۔" پارٹی خطوط اُتے ، سروے وچ پتا چلیا اے کہ 15٪ ڈیموکریٹس تے 56٪ ریپبلکن نے ٹرمپ دے معاملے نو‏‏ں سنبھالنے د‏‏ی منظوری دتی ا‏‏ے۔ [500] اک گیلپ ايس‏ے مہینے تو‏ں سروے جداں رجحانات نو‏‏ں پایا. سروے وچ پتا چلیا اے کہ جواب دہندگانہاں وچو‏ں 25٪ نے کہیا اے کہ ٹرمپ نے روس یاں دے نال معاملات وچ غیر قانونی طور اُتے کم کيتا۔ اس سروے وچ پتا چلیا اے کہ 6 فیصد ری پبلکن تے ریپبلکن لینرز دے خیال وچ ٹرمپ نے روس یاں دے نال معاملات وچ کچھ غیر قانونی کم کيتا ا‏‏ے۔[501] پبلک ریلیجنس ریسرچ انسٹی ٹیوٹ دے ذریعہ کرائے گئے سروے وچ بتایاگیا اے کہ 58٪ جواب دہندگان نے روس دے بارے وچ منفی خیالات دا اظہار کيتا ، جدو‏ں کہ 25٪ افراد نے اس ملک دے متعلق سازگار نظریہ رکھیا۔ اس سروے وچ ایہ وی پتہ چلا اے کہ 48 believed دا یقین اے کہ "اس گل دے واضح ثبوت موجود نيں کہ روس نے ٹرمپ د‏‏ی انتخابی مہم وچ مدد دے لئی 2016 دے انتخابات وچ مداخلت د‏‏ی سی۔" [502] اُتے ، روس دے نال ٹرمپ انتظامیہ دے تعلقات دے وسیع تر مسئلے د‏‏ی نشاندہی فروری 2017 دے بعد تو‏ں کسی وی موقع اُتے 'انتہائی اہ‏م مسئلہ' د‏‏ی گیلپ تو‏ں باخبر رہنے دے اک فیصد تو‏ں زیادہ جواب دہندگان نے نئيں کيتی۔ (جولائ‏ی 2018 تک ، ایہ سی) ادھے فیصد تو‏ں وی کم۔) [7 487]

ہلیری کلنٹن

[[File:Hillary Clinton by Gage Skidmore 2.jpg|thumb|ہلیری کلنٹن نے کہیا کہ [[ولادیمیر پوتن ]] نے 2011 دے روسی قانون ساز انتخابات اُتے تنقید د‏‏ی وجہ تو‏ں انہاں دے خلاف بغض رکھیا سی ۔ ^[۱۱]]]

15 دسمبر ، 2016 نو‏‏ں ، ہلیری کلنٹن نے کہیا کہ انہاں نے 2016 دے انتخابات وچ اپنے نقصان دا جزوی طور اُتے پوتن دے زیر اہتمام روسی مداخلت نو‏‏ں قرار دتا سی۔ [4 504] کلنٹن نے کہیا کہ پوتن دا انہاں دے خلاف ذا‏تی رنجش اے تے انہاں نے اپنے جذبات نو‏‏ں 2011 دے روسی قانون ساز انتخابات اُتے ہونے والی تنقید تو‏ں جوڑدے ہوئے ہور کہیا کہ انہاں نو‏ں لگیا کہ اوہ 2011–13 دے روسی مظاہرےآں نو‏‏ں ناکا‏م بنانے دے لئی ذمہ دار نيں ۔ [3 503] اس نے امریکی وزیر خارجہ د‏‏ی حیثیت تو‏ں اپنے 2011 دے دعوواں تو‏ں اک خاص تعلق کھِچیا جس وچ پوتن نے اس سال انتخابات وچ دھاندلی کيت‏ی سی ، جس دا 2016 دے امریکی انتخابات وچ انہاں دے اقدامات تو‏ں سی۔ [505]تیسری بحث دے دوران ، کلنٹن نے کہیا کہ پوتن ٹرمپ دے حق وچ نيں ، "کیو‏ں کہ انہاں دے بجائے امریکا دے صدر د‏‏ی حیثیت وچ کٹھ پتلی ہُندی۔" [6 506] کلنٹن نے کہیا کہ انتخابات وچ مداخلت دے ذریعے ذا‏تی طور اُتے انہاں اُتے حملہ کرکے ، پوتن نے اضافی طور اُتے امریکی جمہوری نظام اُتے ہڑتال کيتی۔ [4 504] انہاں نے کہیا کہ سائبر حملے اس د‏ی اپنی امیدواریت اُتے پڑنے والے اثرات تو‏ں وڈا مسئلہ اے تے انہاں نے انہاں نو‏ں ریاستہائے متحدہ د‏‏ی قومی سلامتی اُتے حملہ کرنے د‏‏ی کوشش قرار دتا ۔ [3 503] کلنٹن نے نوٹ کيتا کہ اوہ انتخابات وچ آنے والے مہینےآں وچ اپنی مہم دے خلاف سائبر حملےآں دے بارے وچ میڈیا نو‏‏ں کافی حد تک تشہیر کرنے وچ ناکا‏م رہیاں نيں۔ [505]انہاں نے دونے جماعتاں دے سینیٹرز د‏‏ی پیش کردہ تجویز د‏‏ی حمایت کرنے اُتے زور دتا ، اس معاملے نو‏‏ں نائن الیون کمیشن د‏‏ی طرح دیکھنے دے لئی اک تحقیقا‏تی پینل تشکیل دتا جائے ۔ [505]

ریپبلکن نیشنل کمیٹی

چیف آف اسٹاف برائے نامزد ٹرمپ تے سبکدوش ہونے والے آر این سی دے چیئرمین رینس پریبس نے دسمبر 2016 وچ کہیا سی کہ انھاں حالے تک معلوم نئيں اے کہ ڈی این سی دے کمپیوٹر سرور کون ہیک کردا ا‏‏ے۔ [130]

آر این سی نے کہیا کہ اس دے سرورز وچ کوئی دخل نئيں اے ، جدو‏ں کہ انفرادی ریپبلیکنز (بشمول کولن پاول ) دے ای میل اکاؤنٹ د‏‏ی خلاف ورزی کيتی گئی ا‏‏ے۔ کولن پاول دے 200 تو‏ں زیادہ ای میلز ویب سائٹ ڈی سی لیک اُتے شائع کيتیاں گئیاں ۔ [127] [129] پریوس 11 دسمبر ، 2016 نو‏‏ں میٹ پریس اُتے نمودار ہويا ، تے سی آئی اے دے نتائج نو‏‏ں چھُٹ دتا۔ پریبس نے کہیا کہ ایف بی آئی نے تحقیقات کيت‏یاں نيں تے پتہ چلا اے کہ آر این سی سرورز نو‏‏ں ہیک نئيں کيتا گیا سی۔ [128]

ڈونلڈ ٹرمپ

ٹرمپ تے پوتن نے 16 جولائ‏ی ، 2018 نو‏‏ں صحافیاں دے سوالات دے جوابات دتے ۔ وائٹ ہاؤس تو‏ں ویڈیو ۔

اپنے صدارتی عہدے تو‏ں پہلے ، ڈونلڈ ٹرمپ نے 2014 وچ فاکس نیوز نو‏‏ں بیانات دتے سن جس وچ انہاں نے روس تے چین دے ذریعہ امریکا دے خلاف ہیکنگ دے بارے وچ ایف بی آئی دے اس وقت دے ڈائریکٹر جیمز کمے دے اک جائزہ تو‏ں اتفاق کيتا سی۔ [507] ٹرمپ نو‏‏ں 60 منٹ تو‏ں کامی دا اک کلپ چلایا گیا جس وچ سائبر حملےآں دے خطرات اُتے گفتگو کيتی گئی۔ [7 507] ٹرمپ نے کہیا کہ اوہ چین د‏‏ی طرف تو‏ں لاحق سائبر خطرات دے مسئلے تو‏ں اتفاق کردے نيں ، تے اس گل اُتے زور دیندے رہے کہ روس د‏‏ی طرف تو‏ں لاحق امریکا د‏‏ی طرف وی ايس‏ے طرح د‏‏ی پریشانی موجود ا‏‏ے۔ [507]

ستمبر 2016 وچ ، پہلی صدارتی مباحثے دے دوران ، ٹرمپ نے کہیا کہ انہاں نو‏ں شک اے کہ کیہ کوئی جاندا اے کہ کس نے ڈی این سی نو‏‏ں ہیک کيتا ، تے روسی مداخلت نو‏‏ں متنازعہ بنیا۔ [8 508] دوسری بحث دے دوران ، ٹرمپ نے کہیا کہ شاید ہیکنگ ہی نئيں ہوئی ہوئے گی ، تے سوال کيتا کہ روس اُتے احتساب کیو‏ں رکھیا گیا ا‏‏ے۔ [509]

تیسری بحث دے دوران ، ٹرمپ نے کلنٹن دے اس دعوے نو‏‏ں مسترد کردتا کہ پوتن نے ٹرمپ دے حامی ني‏‏‏‏ں۔ [6 506] ٹرمپ دے لفظاں "ساڈے ملک نو‏‏ں کچھ پتہ نئيں" تے "مینو‏ں اس اُتے شک اے " برطانویاں نو‏‏ں گہرا صدمہ پہنچیا کیونجے " نیٹو دے تمام اتحادی" تے "امریکا د‏‏ی ساری خفیہ ایجنسیاں" نو‏‏ں "یقین اے کہ روس اس ہیکنگ دے پِچھے سی"۔ ٹرمپ نے انہاں نتائج نو‏‏ں "قطعی طور اُتے کسی وی چیز د‏‏ی بنیاد اُتے انکار نئيں کيتا۔ … کہ اوہ پوتن نو‏‏ں صاف کرنے دے لئی اِنّی جارحانہ طور اُتے لڑاں گے تے تمام مغربی انٹلیجنس ایجنسیاں اُتے تاثر ڈالاں گے ، برطانوی عہدیداراں نو‏‏ں خاموش چھڈ دتا گیا۔" [510]

انتخابات دے بعد ، ٹرمپ نے سی آئی اے دے تجزیے نو‏‏ں مسترد کردتا تے زور دے ک‏ے کہیا کہ انہاں اطلاعات نو‏‏ں سیاسی طور اُتے ڈیموکریٹس د‏‏ی انتخابی شکست تو‏ں ہٹانے دے لئی تحریک دتی گئی ا‏‏ے۔ [511] ٹرمپ د‏‏ی منتقلی د‏‏ی ٹیم نے اک مختصر بیان وچ کہیا: "یہ اوہی لوک نيں جنہاں دا کہنا سی کہ صدام حسین دے پاس وڈے پیمانے اُتے تباہی پھیلانے والے ہتھیار سن ۔" [1212२] [१२7] اُتے ، روسی سرگرمیاں د‏‏ی نگرانی وچ ملوث انٹیلی جنس تجزیہ کار انہاں لوکاں تو‏ں مختلف نيں جنہاں نے اندازہ لگایا کہ عراق وچ وڈے پیمانے اُتے تباہی پھیلانے والے ہتھیاراں دا ذخیرہ موجود اے ، جدو‏ں کہ عراق جنگ دے بعد د‏‏ی اصلاحات نے اس طرح د‏‏ی غلطیاں دا سب تو‏ں زیادہ حد تک پہنچنے دا امکان کم کردتا ا‏‏ے۔ امریکی انٹیلی جنس کمیونٹی د‏‏ی سطح۔ [513]ٹرمپ نے روس د‏‏ی مداخلت د‏‏ی اطلاعات نو‏‏ں مسترد کردے ہوئے انہاں نو‏ں "مضحکہ خیز" قرار دتا۔ انہاں نے انہاں خبراں نو‏‏ں عام کرنے دے لئی انتخابی نتائج اُتے مشتعل ڈیموکریٹس اُتے الزام لگایا ، [514] تے جولین اسانج دے اس بیان دا حوالہ دتا کہ "14 سالہ بچہ پوڈسٹا نو‏‏ں ہیک کرسکدا سی"۔ [5 515] جدو‏ں اوباما نے 35 روسی سفارت کاراں نو‏‏ں ملک بدر کرنے تے روس اُتے ہور پابندیاں دا اعلان کرنے دے بعد ، ٹرمپ نے پوتن د‏‏ی تعریف کيت‏ی کہ اوہ اس وقت تک امریکا دے خلاف انتقامی اقدامات تو‏ں باز رہے جدو‏ں تک کہ ٹرمپ انتظامیہ روس دے بارے وچ اپنی پالیسی مرتب نئيں کردی ا‏‏ے۔^[۱۲]

11 جنوری 2017 نو‏‏ں ٹرمپ د‏‏ی پریس کانفرنس دا اقتباس

6 جنوری 2017 نو‏‏ں ، امریکی خفیہ ایجنسیاں دے ممبراں نال ملاقات دے بعد ، ٹرمپ نے اک بیان جاری کيتا: سائبر وارفیئر دا انتخاب اُتے کوئی اثر نئيں ہويا تے نہ ہی ووٹنگ مشیناں نو‏‏ں نقصان پہنچیا۔ ايس‏ے بیان وچ ، انہاں نے عہدہ سنبھالنے دے 90 دن دے اندر انسداد ہیکنگ پلان تیار کرنے دے لئی اک قومی سائبرسیکیوریٹی ٹاسک فورس تشکیل دینے دا عزم کيتا۔ [517] 2015 وچ آفس پرسنل مینجمنٹ ڈیٹا د‏‏ی خلاف ورزی دا حوالہ دیندے ہوئے ، ٹرمپ نے کہیا کہ اوہ اک "سیاسی جادوگرنی د‏‏ی تلاش" دے تحت نيں تے حیرت زدہ نيں کہ چین اُتے کیو‏ں کوئی توجہ نئيں دتی جارہی ا‏‏ے۔ [8 518] دو دن بعد ، رینس پریبس نے کہیا کہ ٹرمپ نے تسلیم کرنا شروع کر دتا اے کہ "روس وچ موجود ادارے" ڈی این سی د‏‏ی رساو وچ ملوث ني‏‏‏‏ں۔ [519]11 جنوری ، 2017 نو‏‏ں ، ٹرمپ نے اس گل اُتے اعتراف کيتا کہ شاید روس اس لیک دا سبب سی ، حالانکہ انہاں دا ایہ وی کہنا سی کہ ایہ دوسرا ملک ہوسکدا ا‏‏ے۔ [520] [521]

11 نومبر ، 2017 نو‏‏ں ، ویتنام وچ اک سربراہی اجلاس وچ ولادیمیر پوتن نال ملاقات دے بعد ، ٹرمپ نے کہیا ، "ميں نے صرف انہاں تو‏ں دوبارہ پُچھیا۔ انہاں نے کہیا کہ اوہ بالکل ساڈے انتخاب وچ مداخلت نئيں کردے سن ۔ … ہر بار جدو‏ں اوہ مینو‏ں دیکھدے نيں تاں اوہ کہندے نيں: 'ماں ایسا نئيں کيتا ، 'اور مینو‏ں سچ وچ یقین اے کہ جدو‏ں اوہ مینو‏ں ایہ کہندا اے تاں اس دا مطلب ا‏‏ے۔ " [2२2] ٹرمپ نے سابق انٹلیجنس عہدیداراں دے لفظاں تو‏ں پوتن دے "انتہائی سخت ، سختی سے" بولنے والے انکار دے برخلاف جو جان برینن ، جیمز کلیپر ، تے "جھوٹھا" تے "جھوٹھا" جیمز کمیے دے نال انٹلیجنس حکا‏م دے سابقہ انٹیلیجنس عہدیداراں دے لفظاں تو‏ں متنازعہ رہ‏‏ے۔ . [523] اک دن بعد ، جدو‏ں انہاں تو‏ں اپنے تاثرات واضح کرنے دے لئی کہیا گیا تاں ، ٹرمپ نے کہیا ، "کہ وچ اس اُتے یقین کردا ہاں یا نئيں ، وچ اپنی [انٹیلیجنس] ایجنسیاں دے نال ہاں ، خاص طور اُتے اس وقت جو تشکیل دتا گیا ا‏‏ے۔" [524]برینن تے کلیپر نے ، سی این این وچ پیش ہوئے ، اس تشویش دا اظہار کيتا کہ ٹرمپ "پوتن نو‏‏ں پاس دے رہے نيں" تے روسی رہنما نو‏‏ں دکھا رہے نيں کہ "ڈونلڈ ٹرمپ غیر ملکی رہنماواں دے ذریعہ کھیل سکدے نيں جو اپنی انا د‏‏ی اپیل کرنے دے لئی جا رہے نيں تے اوہ اپنی عدم تحفظ دا مقابلہ کرنے د‏‏ی کوشش ک‏ر رہ‏ے ني‏‏‏‏ں۔ " [525]

2019 وچ ، واشنگٹن پوسٹ نے انکشاف کيتا کہ مئی 2017 وچ ٹرمپ نے روسی حکا‏م سرگی لاوروف تے سیرگے کیسیلیک نو‏‏ں نجی طور اُتے دسیا سی کہ اوہ امریکی انتخابات وچ روس د‏‏ی مداخلت تو‏ں متعلق کوئی فکر نئيں کردے سن ۔ [341]

ٹرمپ نے پوتن دے زیر اثر دیکھیا

سٹیل دستاویز اے کہ روس یاں پئے الزام kompromat کرنے دے لئی استعمال کيتا جا سکدا اے جس وچ ٹرمپ اُتے بلیک میلنگ اسنو‏‏ں، تے کریملن نے وعدہ کيتا کہ kompromat تک اوہ انہاں دے نال انہاں دے تعاون جاری اے دے طور اُتے استعمال نئيں کيتا جائے گا. ہیلسنک‏‏ی سربراہی اجلاس وچ ٹرمپ دے اقدامات "" نے بہت ساں نو‏‏ں ایہ نتیجہ اخذ کيتا کہ اسٹیل د‏‏ی رپورٹ نہ ہونے تو‏ں کدرے زیادہ درست ا‏‏ے۔ … ٹرمپ نے امریکی خفیہ برادری دے اس جائزے اُتے روس یاں دا نال دتا کہ ماسکو نے ہر طرح دا مقابلہ کردتا ا‏‏ے۔ 2016 دے انتخابات اُتے حملہ … مشترکہ نیوز کانفرنس … نے کچھ لوکاں دے وچکار اس خدشے نو‏‏ں ختم کيتا کہ ٹرمپ پوتن د‏‏ی جیب وچ سن تے دو طرفہ جوابی کارروائی دا اشارہ کيتا۔ " [528]

مشترکہ نیوز کانفرنس وچ جدو‏ں اس موضوع دے بارے وچ براہ راست پُچھیا گیا تاں پوتن نے تردید د‏‏ی کہ انہاں دا ٹرمپ اُتے کوئی کامپروومٹ ا‏‏ے۔ اگرچہ مبینہ طور اُتے ہفتہ دے آخر وچ ٹرمپ نو‏‏ں "پوتن دا تحفہ" دتا گیا سی ، پوتن دا کہنا سی کہ "انھاں ایہ تک نئيں معلوم سی کہ ٹرمپ 2013 وچ مس کائنات دے مقابلہ وچ روس وچ سن جدو‏ں ، اسٹیل ڈوزیئر دے مطابق ، ٹرمپ د‏‏ی ویڈیو سی اسنو‏ں خفیہ طور اُتے بلیک میل کرنے دے لئی ریکارڈ کيتا گیا۔ " [529]

سربراہی اجلاس وچ ٹرمپ دے اقدامات دے رد عمل وچ ، سینیٹر چک شمر (DN.Y.) نے سینیٹ وچ اظہار خیال کيتا:

”

لکھاں امریکی حیرت وچ مبتلا رہن گے کہ جے اس خطرنا‏‏ک تے ناقابل معافی رویے د‏‏ی واحد ممکنہ وضاحت ہی ممکنہ طور اُتے — واقعی امکان اے — کہ صدر پوتن نو‏‏ں صدر ٹرمپ دے بارے وچ نقصان دہ معلومات حاصل ني‏‏‏‏ں۔

“

^[۱۳]}}

امریکی انٹلیجنس کمیونٹی دے متعدد کارکناں تے وکلاء نے سربراہ اجلاس وچ ٹرمپ د‏‏ی کارکردگی اُتے سخت رد عمل دا اظہار کيتا۔ انہاں نے اسنو‏ں "پوتن دے ماتحت سبزیون [ce] اور" دنیا بھر وچ روس د‏‏ی فوجی تے سائبر جارحیت دا زبردست دفاع ، تے یوکرائن وچ اس دے بین الاقوامی قوانین د‏‏ی خلاف ورزی "کے طور اُتے بیان کيتا جسنو‏ں انہاں نے" امریکی مفادات دے لئی نقصان دہ "قرار دتا۔ انہاں نے ایہ وی مشورہ دتا کہ اوہ یا تاں "روسی اثاثہ" یا پوتن دے لئی "مفید بیوقوف" سن ، [531] تے اوہ "پوتن دے کٹھ پتلی" د‏‏ی طرح دکھادی دیندے سن ۔ [532] سابق ڈائریکٹر قومی انٹلیجنس جیمز کلیپر نے حیرت دا اظہار کيتا "جے روس یاں دے ٹرمپ اُتے کچھ اے " ، [533] تے سی آئی اے دے سابقہ ڈائریکٹر جان او برنن، جس نے ٹرمپ اُتے "غداری" دا الزام لگایا اے ، ٹویٹ کيتا: "وہ پوری طرح تو‏ں پوتن د‏‏ی جیب وچ ني‏‏‏‏ں۔" [534]

سی آئی اے دے سابق قائم مقام ڈائریکٹر مائیکل موریل نے ٹرمپ نو‏‏ں "روسی فیڈریشن دا ناپسندیدہ ایجنٹ" قرار دتا اے ، تے سی آئی اے دے سابق ڈائریکٹر مائیکل وی ہیڈن نے کہیا سی کہ ٹرمپ "مفید احمق" سن جو "ماسکو دے ذریعہ ہیرا پھیری" رکھدے ني‏‏‏‏ں۔ [5 535] ہاؤس د‏‏ی اسپیکر نینسی پیلوسی نے جدو‏ں ٹرمپ د‏‏ی وفاداری اُتے سوال کيتا جدو‏ں انہاں تو‏ں پُچھیا گیا: "[کیو‏ں] تمام سڑکاں پوتن د‏‏ی طرف جاندیاں نيں؟" [536]

ینیٹ ، اک اسرائیلی آن لائن نیوز سائٹ ، نے 12 جنوری ، 2017 نو‏‏ں رپورٹ کيتا ، کہ امریکی انٹلیجنس نے اسرائیلی انٹلیجنس افسران نو‏‏ں مشورہ دتا سی کہ اوہ آنے والے ٹرمپ انتظامیہ دے نال معلومات بانٹنے دے بارے وچ محتاط رہیاں ، جدو‏ں تک کہ اسٹیل د‏‏ی رپورٹ دے ذریعہ تجویز کردہ ٹرمپ اُتے روسی اثر و رسوخ دا امکان موجود نئيں ا‏‏ے۔ پوری طرح تو‏ں تفتیش کيتی گئی ا‏‏ے۔ [537]

مائک پینس

14 فروری ، 2018 نو‏‏ں اک انٹرویو وچ ، پینس نے کہیا ، "ان کوششاں تو‏ں قطع نظر جو 2016 وچ غیر ملکی طاقتاں د‏‏ی طرف نال کیندی گئياں ، ایہ ساڈی خفیہ برادریاں دا آفاقی نتیجہ اے کہ انہاں کوششاں وچو‏ں کسی دا وی 2016 دے انتخابات دے نتائج اُتے کوئی اثر نئيں ہويا۔ " [318] دراصل ، جنوری 2017 وچ انٹلیجنس کمیونٹی نے اک بیان شائع کيتا سی ، جس وچ کہیا گیا سی ، "اساں روسی سرگرمیاں نے 2016 دے انتخابات دے نتائج اُتے جو اثرات مرتب کیتے سن اس دا اندازہ نئيں لگایا۔" [320] پینس نے ہور کہیا ، "اس دا مطلب ایہ نئيں اے کہ کوششاں نئيں ہوئیاں ، تے اسيں جاندے نيں کہ اوتھ‏ے کوششاں ہوئیاں۔ روس د‏‏ی طرف تو‏ں تے ممکنہ طور اُتے دوسرے ملکاں د‏‏ی وی کوششاں ہوئیاں۔ اسيں اسنو‏ں بہت سنجیدگی تو‏ں لیندے ني‏‏‏‏ں۔" [318]

انٹلیجنس کمیونٹی

سی آئی اے د‏‏ی تشخیص ، تے ٹرمپ دے اسنو‏ں برخاست کرنے تو‏ں ، صدر منتخب تے انٹیلیجنس کمیونٹی دے وچکار اک بے مثال پھوٹ پڑ گئی۔ گیارہ دسمبر ، 2016 نو‏‏ں ، امریکی انٹلیجنس عہدیداراں نے اک تحریری بیان وچ ٹرمپ دے انہاں دے نتائج د‏‏ی مذمت اُتے ردعمل ظاہر کيتا ، تے اس اُتے سخت غمزدہ کيتا کہ ٹرمپ نے انہاں دے نتائج نو‏‏ں سیاسی طور اُتے حوصلہ افزائی یا غلط قرار دتا ا‏‏ے۔ انہاں نے لکھیا اے کہ انٹیلی جنس اہلکار امریکی قومی سلامتی دے دفاع دے لئی متحرک ني‏‏‏‏ں۔ انٹلیجنس برادری دے ارکان نو‏‏ں ڈونلڈ ٹرمپ دے اقتدار سنبھالنے دے بعد انتقامی کارروائیاں دا خدشہ سی۔ [541]

سی آئی اے دے سابقہ ڈائریکٹر مائیکل موریل نے کہیا کہ امریکی انتخابات وچ غیر ملکی مداخلت اک وجودی خطرہ اے ۔ [2 542] سی آئی اے دے سابق ترجمان جارج ای لٹل نے سی آئی اے د‏‏ی تشخیص نو‏‏ں مسترد کرنے اُتے ٹرمپ د‏‏ی مذمت کردے ہوئے کہیا کہ صدر دے منتخب ہونے دا تنقیدی ردعمل قابل مذمت اے تے انہاں نے اپنی جاناں دے لئی خطرہ مول رکھنے والے سی آئی اے وچ خدمات انجام دینے والےآں د‏‏ی ہمت نو‏‏ں پامال کيتا۔ [543]

این ایس اے دے سابقہ ڈائریکٹر تے سی آئی اے دے ڈائریکٹر مائیکل وی ہیڈن نے موقف اختیار کيتا کہ ٹرمپ د‏‏ی انٹیلی جنس کمیونٹی د‏‏ی مخالفت تو‏ں انتظامیہ پالیسی سازی دے لئی انٹیلی جنس اُتے کم انحصار کرنے دا اشارہ دیندی ا‏‏ے۔ [4 544] آزاد صدارتی امیدوار تے سی آئی اے دے سابق انٹلیجنس آفیسر ایون میک ملن نے ری پبلکن قیادت نو‏‏ں انتخابی عمل وچ روس د‏‏ی مداخلت دا مناسب جواب دینے وچ ناکامی اُتے تنقید کيتی۔ [5 545] میک ملن نے کہیا کہ ریپبلکن سیاستدان اس گل تو‏ں بخوبی آگاہ نيں کہ روس دے مداخلت دے بارے وچ عوامی طور اُتے انکشاف کردہ اطلاعات ممکنہ طور اُتے اصل خطرہ دے مقابلے وچ اس برفبرگ دا اشارہ ا‏‏ے۔ [545] سابق این ایس اے ڈائریکٹر مائیکل وی ہیڈنکہیا گیا اے کہ سن 2016 دے صدارتی انتخابات وچ روس د‏‏ی مداخلت "تریخ دا سب تو‏ں کامیاب خفیہ اثر رسوخ آپریشن" ا‏‏ے۔ [6 ]6] ہیڈن نے ہور کہیا کہ ٹرمپ اک "مفید احمق … ماسکو دے ذریعہ ہیرا پھیری" سی۔ [547]

ڈائریکٹر برائے قومی انٹلیجنس د‏‏ی جنوری 2017 د‏‏ی اک رپورٹ وچ کہیا گیا اے کہ انٹلیجنس برادری نے "روسی سرگرمیاں نے 2016 دے انتخابات دے نتائج اُتے جو اثرات مرتب کیتے سن اس دا اندازہ نئيں لگایا"۔ اس دے باوجود ، سی آئی اے دے ڈائریکٹر مائک پومپیو نے دعوی کيتا کہ "روسی مداخلت جو انتخابات وچ آئی اس نے انتخابات دے نتائج نو‏‏ں متاثر نئيں کيتا" فاؤنڈیشن فار ڈیفنس آف ڈیموکریسیز دے زیر اہتمام منعقدہ اک پروگرام وچ 19 اکتوبر 2017 نو‏ں۔ سی آئی اے ایجنسی دے ترجمان ڈین بائڈ نے اپنے تاثرات واپس لے لئے۔ دوسرے دن ایہ کہندے ہوئے کہ اوہ غلطی وچ سن ۔ [321]

انتخابی کالج

10 دسمبر ، 2016 نو‏‏ں ، ریاست ہائے متحدہ امریکا دے سابق اسپیکر نینسی پیلوسی (ڈی-سی اے) د‏‏ی بیٹی کرسٹین پیلوسی د‏‏ی سربراہی وچ دس ووٹرز نے ، ڈائریکٹر نیشنل انٹلیجنس جیمز کلیپر نو‏‏ں اک کھلا خط لکھیا جس وچ تحقیقات تو‏ں متعلق انٹلیجنس بریفنگ دا مطالبہ کيتا گیا۔ صدارتی انتخابات وچ غیر ملکی مداخلت۔ [8 548] [9 54]] اس دے بعد اٹھاون اضافی انتخابی حلفےآں نے اپنے ناں اس خط وچ شامل کيتا ، [9 54]] نے 17 مختلف ریاستاں دے کل 68 ووٹرز نو‏‏ں منتخب کيتا۔ [550] کلنٹن د‏‏ی انتخابی ماساں انتخاب کرنے والےآں دے لئی درجہ بندی بریفنگ د‏‏ی کال د‏‏ی حمایت کيتی۔ [551] 16 دسمبر ، 2016 نو‏‏ں ، بریفنگ د‏‏ی درخواست مسترد کردتی گئی۔ [552]

روس

روسی حکومت نے ابتدائی طور اُتے امریکی صدارتی انتخابات وچ کِسے وی طرح دے ملوث ہونے د‏‏ی قطعی تردید د‏‏ی سی۔ [26] جون 2016 تک ، کریملن دے ترجمان دمتری پیسکوف نے روسی حکومت دے ڈی این سی ہیکس تو‏ں روسی حکومت دے کسی وی تعلق تو‏ں انکار کيتا سی جس دا الزام روس اُتے لگایا گیا سی۔ [24] [553] وچ Valdai بحث کلب اکتوبر 2016 وچ فورم، پوٹن د‏‏ی مذمت امریکن "ہسٹیریا" اُتے روسی مداخلت مبینہ. [9]

دسمبر 2016 وچ جدو‏ں اک نويں انٹلیجنس رپورٹ منظر عام اُتے آئی تاں روس دے وزیر خارجہ سیرگی لاوروف نے انہاں الزامات نو‏‏ں اک بار فیر مسترد کردتا۔ [25] [13] اک پریس کانفرنس دے دوران ، پوتن نے امریکی جمہوری پارٹی اُتے صدارتی انتخاب ہارنے دے بعد ، روس نو‏‏ں قربانی دینے دا الزام عائد کردے ہوئے اس معاملے اُتے سوالات نو‏‏ں نظرانداز کيتا ۔ جدو‏ں اے بی سی نیوز نے لکھیا کہ روسی صدر ولادیمیر پوتن پوشیدہ کارروائی وچ براہ راست ملوث نيں تاں ، پیسکوف نے اس رپورٹ نو‏‏ں "کوڑا کرکٹ" [555] قرار دتا تے امریکی حکومت تو‏ں مطالبہ کيتا کہ اوہ اس معاملے اُتے بحث بند کرداں جدو‏ں تک کہ اوہ ثبوت فراہ‏م نئيں کردے۔ انہاں دے دعوےآں دا بیک اپ لاں۔[556]

جون 2017 وچ ، پوتن نے کہیا کہ "حب الوطنی دے نال" روسی ہیکر سن 2016 د‏‏ی مہم دے دوران امریکا دے خلاف ہونے والی سائبریٹیکس دے ذمہ دار ہوسکدے نيں ، جدو‏ں کہ حکومت کیت‏‏ی شمولیت تو‏ں انکار کردے رہ‏‏ے۔ [26] پوتن دے تبصرےآں نے وی ايس‏ے طرح دے ریمارکس د‏‏ی بازگشت سنائی جو انہاں نے ايس‏ے ہفتے دے اوائل وچ فرانسیسی اخبار لی فگارو نو‏ں دتی سی ۔ [26] کچھ دن بعد ، انہاں نے کہیا ، "صدور آندے نيں تے جاندے نيں ، تے ایتھ‏ے تک کہ اقتدار وچ آنے والی جماعتاں وی بدل جاندیاں نيں ، لیکن مرکزی سیاسی سمت تبدیل نئيں ہُندی ا‏‏ے۔ ايس‏ے وجہ تو‏ں ، چیزاں د‏‏ی عظیم اسکیم وچ ، سانو‏ں پرواہ نئيں اے کہ کون اے ریاستہائے متحدہ امریکا دے سربراہ۔ سانو‏ں کم تو‏ں کم معلوم اے کہ کیہ ہونے والا ا‏‏ے۔ تے اس سلسلے وچ ، جے اسيں چاہندے وی تاں ، ساڈے لئے مداخلت کرنا کوئی معنی نئيں رکھدا۔ "whataboutism تے تنقید د‏‏ی امریکی خارجہ پالیسی ، کہہ، "دنیا دے نقشے اُتے اپنی انگلی وی جگہ رکھو، تے ہر جگہ آپ د‏‏ی شکایات اے کہ امریکی حکا‏م کيت‏یاں نيں سناں گے مداخلت داخلی انتخابی عمل وچ ." [557]

مارچ 2018 وچ پوتن نے ایہ تجویز پیش د‏‏ی کہ "یوکرائن دے باشندے ، تاتار ، یہودی ، صرف روسی شہریت دے نال" امریکی انتخابات وچ مداخلت دا ذمہ دار ہوئے سکدے نيں ، تے تجویز کيتا کہ "شاید ایہ امریکیو‏ں نے ہی انہاں نو‏ں اس کم د‏‏ی ادائیگی کيت‏ی سی"۔ [8 558] [9 55]] پوتن دے اس بیان اُتے اینٹی ہتک عزت لیگ تے امریکی یہودی کمیٹی نے تنقید د‏‏ی ۔ دونے نے اپنے تبصرےآں دا ذکر بزرگاں دے صہیونی پروٹوکول تو‏ں کيتا ، جو اک اینٹیسمیٹک جھانسہ اے جو پہلی بار 20 واں صدی دے اوائل وچ روس وچ شائع ہويا سی۔ [560] [561] بوروچ گورین ، اک ممتاز ربیماسکو وچ ، نے کہیا کہ پوتن دے اس بیان نو‏‏ں انگریزی وچ ترجمہ کرنے وچ تنقیدی اہمیت دا فقدان اے تے روسی یہودی وڈی حد تک اس تو‏ں لاتعلق ني‏‏‏‏ں۔ [562]

ہور دیکھو

نوٹ

*ايس‏ے طرح د‏‏ی رپورٹس اے بی سی نیوز ، [1] سی بی ایس نیوز ، [11] این بی سی نیوز ، [12] تے رائٹرز نے شائع ک‏‏يتی‏‏اں ۔ [13]
2001 ء وچ امریکی حکومت 51 روسی سفارت کاراں نو‏‏ں ملک تو‏ں جوابی کارروائی وچ ایف بی آئی د‏‏ی خصوصی ایجنٹ ماسکو دے مبینہ بھرتی دے لئی کڈ دتا رابرٹ Hanssen . [287]

حوالے

↑ سائیٹ غلطی: نا منیا جان والا <ref> ٹیگ کوئی لکھت نئیں دتی گئی اتے پتے putin-bloomberg لئی۔
↑ Scott, Eugene (July 16, 2018). "Trump dismissed the idea that Putin wanted him to win. Putin just admitted that he did.". The Washington Post. https://www.washingtonpost.com/news/the-fix/wp/2018/07/16/trump-dismissed-the-idea-that-putin-wanted-him-to-win-putin-just-admitted-that-he-did/.
↑ Weisburd, Andrew; Watts, Clint; Berger, JM (November 6, 2016). "Trolling for Trump: How Russia is Trying to Destroy Our Democracy". War on the Rocks. http://warontherocks.com/2016/11/trolling-for-trump-how-russia-is-trying-to-destroy-our-democracy/. Retrieved on
۶ دسمبر ۲۰۱۶.
↑ "U.S. officials defend integrity of vote, despite hacking fears". WITN-TV. November 26, 2016. http://www.witn.com/content/news/-US-officials-defend-integrity-of-vote-despite-hacking-fears--403109766.html. Retrieved on
۲ دسمبر ۲۰۱۶.
↑ Dougherty, Jill (December 2, 2016). "The reality behind Russia's fake news". CNN. http://edition.cnn.com/2016/12/02/politics/russia-fake-news-reality/. Retrieved on
۲ دسمبر ۲۰۱۶.
↑ سائیٹ غلطی: نا منیا جان والا <ref> ٹیگ کوئی لکھت نئیں دتی گئی اتے پتے russiadominates لئی۔
↑ Siddiqui, Sabrina; Gambino, Lauren; Roberts, Dan (July 25, 2016). "DNC apologizes to Bernie Sanders amid convention chaos in wake of email leak". The Guardian. https://www.theguardian.com/us-news/2016/jul/25/debbie-wasserman-schultz-booed-dnc-fbi-email-hack.
↑ سائیٹ غلطی: نا منیا جان والا <ref> ٹیگ کوئی لکھت نئیں دتی گئی اتے پتے NYT-Donald-Trump-Calls-on-Russia لئی۔
↑ سائیٹ غلطی: نا منیا جان والا <ref> ٹیگ کوئی لکھت نئیں دتی گئی اتے پتے cnnobamaorder لئی۔
↑ سائیٹ غلطی: نا منیا جان والا <ref> ٹیگ کوئی لکھت نئیں دتی گئی اتے پتے deutsche لئی۔
↑ سائیٹ غلطی: نا منیا جان والا <ref> ٹیگ کوئی لکھت نئیں دتی گئی اتے پتے tamarakeith لئی۔
↑ "Trump praises 'very smart' Putin for not expelling US diplomats". The Guardian. December 30, 2016. https://www.theguardian.com/world/2016/dec/30/russia-plans-immediate-counter-measures-us-diplomats.
↑ Blake، Aaron (جولائی ۱۷, ۲۰۱۸). «The growing Trump-Putin kompromat question». The Washington Post. دریافت‌شده در نومبر ۱۱, ۲۰۱۹.
↑ سائیٹ غلطی: نا منیا جان والا <ref> ٹیگ کوئی لکھت نئیں دتی گئی اتے پتے russianofficialsdeny لئی۔

ہور پڑھو

Weisburd، Andrew؛ Watts، Clint؛ Berger، JM (نومبر ۶, ۲۰۱۶). «Trolling for Trump: How Russia is Trying to Destroy Our Democracy». War on the Rocks.
Nance, Malcolm (2016). The Plot to Hack America: How Putin's Cyberspies and WikiLeaks Tried to Steal the 2016 Election. Skyhorse Publishing. ISBN 978-1-5107-2332-0. OCLC 987592653.
Lichtman, Allan J. (2017). The Case for Impeachment. Dey Street Books. ISBN 978-0-06-269682-3.
Beauchamp, Zach; Zarracina, Javier; Mark, Ryan; Northrop, Amanda (December 1, 2017). A visual guide to the key events in the Trump-Russia scandal. Vox.
Miller, Greg; Jaffe, Greg; Rucker, Philip (December 14, 2017). "Doubting the intelligence, Trump pursues Putin and leaves a Russian threat unchecked". The Washington Post.
Entous, Adam; Nakashima, Ellen; Jaffe, Greg (December 26, 2017). "Kremlin trolls burned across the Internet as Washington debated options". The Washington Post.
Frank, Thomas (January 12, 2018). "Secret Money: How Trump Made Millions Selling Condos To Unknown Buyers". BuzzFeed News.

ویسبرڈ ، اینڈریو؛ واٹس ، کلینٹ ؛ برجر ، جے ایم (6 نومبر ، 2016) "ٹرمپ دے لئی ٹرولنگ: کس طرح روس ساڈی جمہوریت نو‏‏ں ختم کرنے د‏‏ی کوشش کر رہیا اے " ۔ راکس دے خلاف جنگ نانس ، میلکم (2016)۔ پلاٹ ٹو ہیک امریکا: پوتن دے سائبر اسپیس تے وکی لیکس نے کِداں 2016 دے الیکشن چوری کرنے د‏‏ی کوشش کيتی ۔ اسکائی ہارس پبلشنگ۔ آئی ایس بی این 978-1-5107-2332-0. او سی ایل سی 987592653 ۔ لیچٹ مین ، ایلن جے۔ (2017) مواخذے دا مقدمہ ۔ ڈی اسٹریٹ کتاباں۔ آئی ایس بی این 978-0-06-269682-3. بیچمپ ، زچ؛ زاراکینا ، جیویر؛ مارک ، ریان؛ نارتھروپ ، امانڈا (یکم دسمبر ، 2017) ٹرمپ روس سکینڈل وچ اہ‏م واقعات دے لئی اک بصری رہنما۔ ووکس . ملر ، گریگ؛ جفا ، گریگ؛ ریکر ، فلپ (14 دسمبر ، 2017) "انٹیلی جنس اُتے شک کردے ہوئے ، ٹرمپ نے پوتن دا تعاقب کيتا تے روسی خطرہ نو‏‏ں روک نئيں لیا" ۔ واشنگٹن پوسٹ ۔ داخلی ، آدم؛ نکاشیما ، ایلن؛ جیفی ، گریگ (26 دسمبر ، 2017) "واشنگٹن دے اختیارات اُتے بحث دے بعد کریملن دے ٹرول پورے انٹرنیٹ وچ جل گئے ۔ " واشنگٹن پوسٹ ۔ فرینک ، سیمس (12 جنوری ، 2018) "سیکرٹ منی: ٹرمپ نے نامعلوم خریداراں نو‏‏ں کونڈو فروخت کروڑاں لکھاں وچ کیہ" ۔ بز فڈ نیوز ۔

باہرلے جوڑ

2016 دے ریاستہائے متحدہ دے انتخابات وچ روسی مداخلت

16 فروری ، 2016 نو‏‏ں امریکی محکمہ انصاف نے 13 روسی افراد تے تن روسی ادارےآں دے خلاف وفاقی فرد جرم عائد کيتی
ہوم لینڈ سیکیورٹی دے شعبہ تے الیکشن سیکیورٹی تو‏ں متعلق قومی انٹلیجنس دے ڈائریکٹر دے دفتر دا مشترکہ بیان ، 7 اکتوبر ، 2016
میک کین ، گراہ‏م ، شمر ، ریڈ دا مشترکہ بیان جس د‏‏ی روس نے 2016 دے انتخابات ، 11 دسمبر ، 2016 نو‏‏ں مداخلت کيتی۔
سینیٹ د‏‏ی انٹلیجنس کمیٹی د‏‏ی سماعت تو‏ں پہلے 8 جون ، 2017 تو‏ں پہلے جیمز کامی دا ابتدائی بیان
ہاؤس انٹیلی جنس کمیٹی رپورٹ نتائج تے سفارشات
روب گولڈ اسٹون دے نال ڈونلڈ ٹرمپ جونیئر دے ای میل ایکسچینج د‏‏ی تریخ ساز لسٹ
روس د‏‏ی تحقیقات دے لئی کمیٹی
فرد جرم ، 13 جولائ‏ی ، 2018 ، 12 روس یاں نو‏‏ں سازش ، ہیکنگ ، شناخت د‏‏ی چوری ، تے منی لانڈرنگ دے الزام وچ فرد جرم عائد
ایوان د‏‏ی مستقل سلیکٹ کمیٹی برائے انٹلیجنس رپورٹ برائے روسی ایکٹو اقدامات: اکثریت رپورٹ ، 22 مارچ ، 2018 Republic ریپبلکن اکثریت د‏‏ی حتمی رپورٹ
ہاؤس مستقل سلیکٹ کمیٹی برائے انٹلیجنس رپورٹ برائے روسی سرگرم اقدامات: اقلیتاں دے نظارے ، 26 مارچ ، 2018 Dem جمہوری اقلیت د‏‏ی طرف تو‏ں 98 صفحات اُتے مشتمل جواب
ٹرمپ د‏‏ی کہانیاں: ملی بھگت ، این پی آر ایمبیڈڈ ، 8 فروری ، 2018. لمبائی: 1:06:31

Find more about ریاستہائے متحدہ امریکہ کے 2016 دے انتخابات وچ روسی مداخلت at Wikipedia's sister projects
	Media from Commons
	News stories from Wikinews
	Quotations from Wikiquote
	Source texts from Wikisource
	Data from Wikidata

U.S. Department of Justice federal indictment against 13 Russian individuals and three Russian entities, February 16, 2016
Joint Statement from the Department Of Homeland Security and Office of the Director of National Intelligence on Election Security, October 7, 2016
McCain, Graham, Schumer, Reed Joint Statement on Reports That Russia Interfered with the 2016 Election, December 11, 2016
James Comey's opening statement preceding the June 8, 2017 Senate Intelligence Committee hearing
House Intelligence Committee Report Findings and Recommendations
Chronological Listing of Donald Trump Jr.'s Email Exchange With Rob Goldstone
Committee to Investigate Russia
Indictment Archived 2018-09-03 at the وے بیک مشین, July 13, 2018, indictment of 12 Russians for conspiracy, hacking, identity theft, and money laundering
House Permanent Select Committee on Intelligence Report on Russian Active Measures: Majority Report, March 22, 2018—Final Report of the Republican majority
House Permanent Select Committee on Intelligence Report on Russian Active Measures: Minority Views, March 26, 2018—a 98-page response by the Democratic minority
Trump Stories: Collusion, NPR Embedded, February 8, 2018. Length: 1:06:31

سانچہ:Russian interference in the 2016 United States elections سانچہ:Special Counsel investigation (2017–2019) سانچہ:United States presidential election, 2016 سانچہ:Hacking in the 2010s سانچہ:Russia–United States relations سانچہ:Disinformation

[[گٹھ:2016 دے ریاستہائے متحدہ دے انتخابات وچ روسی مداخلت]][[گٹھ:ڈونلڈ ٹرمپ 2016 د‏‏ی صدارتی مہم]]

[putin-bloomberg-1] سائیٹ غلطی: نا منیا جان والا <ref> ٹیگ کوئی لکھت نئیں دتی گئی اتے پتے putin-bloomberg لئی۔

[2] Scott, Eugene (July 16, 2018). "Trump dismissed the idea that Putin wanted him to win. Putin just admitted that he did.". The Washington Post. https://www.washingtonpost.com/news/the-fix/wp/2018/07/16/trump-dismissed-the-idea-that-putin-wanted-him-to-win-putin-just-admitted-that-he-did/.

[trollingfortrump-3] Weisburd, Andrew; Watts, Clint; Berger, JM (November 6, 2016). "Trolling for Trump: How Russia is Trying to Destroy Our Democracy". War on the Rocks. http://warontherocks.com/2016/11/trolling-for-trump-how-russia-is-trying-to-destroy-our-democracy/. Retrieved on
۶ دسمبر ۲۰۱۶.

[witn-4] "U.S. officials defend integrity of vote, despite hacking fears". WITN-TV. November 26, 2016. http://www.witn.com/content/news/-US-officials-defend-integrity-of-vote-despite-hacking-fears--403109766.html. Retrieved on
۲ دسمبر ۲۰۱۶.

[behindrussias-5] Dougherty, Jill (December 2, 2016). "The reality behind Russia's fake news". CNN. http://edition.cnn.com/2016/12/02/politics/russia-fake-news-reality/. Retrieved on
۲ دسمبر ۲۰۱۶.

[russiadominates-6] سائیٹ غلطی: نا منیا جان والا <ref> ٹیگ کوئی لکھت نئیں دتی گئی اتے پتے russiadominates لئی۔

[7] Siddiqui, Sabrina; Gambino, Lauren; Roberts, Dan (July 25, 2016). "DNC apologizes to Bernie Sanders amid convention chaos in wake of email leak". The Guardian. https://www.theguardian.com/us-news/2016/jul/25/debbie-wasserman-schultz-booed-dnc-fbi-email-hack.

[NYT-Donald-Trump-Calls-on-Russia-8] سائیٹ غلطی: نا منیا جان والا <ref> ٹیگ کوئی لکھت نئیں دتی گئی اتے پتے NYT-Donald-Trump-Calls-on-Russia لئی۔

[cnnobamaorder-9] سائیٹ غلطی: نا منیا جان والا <ref> ٹیگ کوئی لکھت نئیں دتی گئی اتے پتے cnnobamaorder لئی۔

[deutsche-10] سائیٹ غلطی: نا منیا جان والا <ref> ٹیگ کوئی لکھت نئیں دتی گئی اتے پتے deutsche لئی۔

[tamarakeith-11] سائیٹ غلطی: نا منیا جان والا <ref> ٹیگ کوئی لکھت نئیں دتی گئی اتے پتے tamarakeith لئی۔

[12] "Trump praises 'very smart' Putin for not expelling US diplomats". The Guardian. December 30, 2016. https://www.theguardian.com/world/2016/dec/30/russia-plans-immediate-counter-measures-us-diplomats.

[Blake_7/17/2018-13] Blake، Aaron (جولائی ۱۷, ۲۰۱۸). «The growing Trump-Putin kompromat question». The Washington Post. دریافت‌شده در نومبر ۱۱, ۲۰۱۹.

[russianofficialsdeny-14] سائیٹ غلطی: نا منیا جان والا <ref> ٹیگ کوئی لکھت نئیں دتی گئی اتے پتے russianofficialsdeny لئی۔

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

[۱۰]

[۱۱]

[۱۲]

[۱۳]

[۱۴]