ریٹھا
ریٹھا | |
سائنسی درجا بندی | |
کنگڈوم : | پودے |
کلیڈ : | Tracheophytes |
کلیڈ : | پھلوالے بوٹے |
کلیڈ : | Eudicots |
کلیڈ : | Rosids |
آرڈر : | Sapindales |
ٹبر : | Sapindaceae |
ذیلی ٹبر : | Sapindoideae |
جنس : | Sapindus |
ریٹھا (Sapindus) لِچی ٹبر، Sapindaceae وچ جھاڑیاں تے چھوٹے درختاں دیاں تقریبن پنج توں باراں قِسماں دی اک جنس اے، جو دنیا دے گرم معتدل علاقےآں توں لے کے ٹروپیکل علاقےآں وچ رہݨ واݪی اے۔ جنس وچ پتچڑی بوٹے تے سدا بہار دونے قسماں شامل نيں۔ جنس دے ارکان نوں عام طور تے سوپ بیری یا صابݨ دے ناں توں جاݨیا جاندا اے کیونکہ پھݪاں دا گُدا صابݨ بݨاؤݨ وچ استعمال ہُندا اے۔
پتے متبادل ہُندے نيں، 15–40 سینٹی میٹر (5.9–15.7 انچ) لمبے، پنیٹ (سوائے S. oahuensis دے، جس وچ سادہ پتے ہُندے نيں)، 14-30 لیفلیٹ دے ناݪ، ٹرمینل لیفلیٹ اکثر غائب ہُندا اے۔ پُھل وڈے پینکلز وچ بݨدے نيں، ہر پُھل چھوٹا، کریمی چٹا اے۔ ایہ پھݪ اک چھوٹی چمڑے دی جلد واݪا گُٹݪی دار، 1–2 سینٹی میٹر (0.39–0.79 انچ) قطر دا ہُندا اے، پیݪا پکدا ہويا کاݪا ہُندا اے، جس وچ اک توں تن بی ہُندے نيں۔
استعمالات
[سودھو]ڈروپس drupes (صابݨ دے گری دار میوے) وچ سیپونین ہُندے نيں، جیہناں وچ سرفیکٹنٹ خصوصیات ہُندیاں نيں، جیہناں نوں قدیم ایشیائی تے امریکی لوک تعھوݨ لئی استعمال کردے رہے نيں۔[۱][۲] Sapindus دے کئی دوسرے استعمال وی دسے گئے نيں جداں لکڑی توں تیر بݨاؤݨا تے بیجاں توں آرائشی اشیاء۔[۳]
روايتی ادویات
[سودھو]Sapindus دے پتےآں تے پھݪاں دے عرق نوں تریخی طور تے وکھ وکھ بیماریاں دے علاج لئی روایتی دوائیاں وچ استعمال کيتا جاندا رہیا اے۔[۴]
کرم کش
[سودھو]Sapindus انواع نوں Endoclita malabaricus سمیت کچھ Lepidoptera (کیڑے تے تتلیاں) انواع دے لاروا دے ذریعے کھاݨے دے پودےآں دے طور تے استعمال کيتا جاندا اے۔ soapnut دے عرق لاروا تے پیوپا دے انزائم دی سرگرمی وچ خلل پاؤندے نيں تے مچھر ایڈیس ایجپٹائی دی افزائش نوں روکدے نيں، جو وائرل بیماریاں دا اک اہم ویکٹر اے۔[۵]
رنگسازی
[سودھو]ریٹھے نوں ٹسر ریشم تے کپاہ دے سوت نوں رنگݨ لئی رنگائی ایجنٹ دے طور تے استعمال کيتا جاندا اے۔[۶]
مورتاں
[سودھو]
حوالے
[سودھو]- ↑ Austin, Daniel F. (2004). Florida Ethnobotany. CRC Press, 601–603. ISBN 978-0-8493-2332-4.
- ↑ "Highly potent anti-leishmanial derivatives of hederagenin, a triperpenoid from Sapindus saponaria L.". European Journal of Medicinal Chemistry. November 2016. https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0223523416306730?casa_token=-OUh_wXYA90AAAAA:trW1M5u6_v8we2Okes8wRVwjoHEy-63xZYbwJWz49p47kfMTZkoaXkc6Ltdp6y7x24qOoDzRlfU.
- ↑ "Soapberry (Sapindus) in Arizona". Phytoneuron. November 2020. http://www.phytoneuron.net/2020Phytoneuron/78PhytoN-SapindusArizona.pdf.
- ↑ Upadhyay A, Singh DK (2012). "Pharmacological effects of Sapindus mukorossi". Revista do Instituto de Medicina Tropical de São Paulo 54 (5): 273–280. doi: . PMID 22983291.
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
- ↑ "Sapindus emarginatus Vahl as a natural scouring agent in dyeing of cotton with Carissa carandas leaf extract". BioLife 2 (2): 599–604. 2014. http://biolifejournal.com/327%20ANJALI%20DESHMUKH%20599-604.pdf.