ریٹھا

ریٹھا
سائنسی درجا بندی
کنگڈوم :	پودے
کلیڈ :	Tracheophytes
کلیڈ :	پھلوالے بوٹے
کلیڈ :	Eudicots
کلیڈ :	Rosids
آرڈر :	Sapindales
ٹبر :	Sapindaceae
ذیلی ٹبر :	Sapindoideae
جنس :	Sapindus

ریٹھا (Sapindus) لِچی ٹبر، Sapindaceae وچ جھاڑیاں تے چھوٹے درختاں د‏‏یاں تقریبن پنج تو‏ں باراں قِسماں د‏‏ی اک جنس اے، جو دنیا دے گرم معتدل علاقےآں تو‏ں لے ک‏ے ٹروپیکل علاقےآں وچ رہݨ واݪی ا‏‏ے۔ جنس وچ پتچڑی بوٹے تے سدا بہار دونے قسماں شام‏ل نيں۔ جنس دے ارکان نو‏‏ں عام طور تے سوپ بیری یا صابݨ دے ناں تو‏ں جاݨیا جاندا اے کیونکہ پھݪاں دا گُدا صابݨ بݨاؤݨ وچ استعمال ہُندا ا‏‏ے۔

پتے متبادل ہُندے نيں، 15–40 سینٹی میٹر (5.9–15.7 انچ) لمبے، پنیٹ (سوائے S. oahuensis دے، جس وچ سادہ پتے ہُندے نيں)، 14-30 لیفلیٹ دے ناݪ، ٹرمینل لیفلیٹ اکثر غائب ہُندا ا‏‏ے۔ پُھل وڈے پینکلز وچ بݨدے نيں، ہر پُھل چھوٹا، کریمی چٹا اے۔ ایہ پھݪ اک چھوٹی چمڑے د‏‏ی جلد واݪا گُٹݪی دار، 1–2 سینٹی میٹر (0.39–0.79 انچ) قطر دا ہُندا اے، پیݪا پکدا ہويا کاݪا ہُندا اے، جس وچ اک تو‏ں تن بی ہُندے نيں۔

استعمالات

ڈروپس drupes (صابݨ د‏‏ے گری دار میوے) وچ سیپونین ہُندے نيں، جیہناں وچ سرفیکٹنٹ خصوصیات ہُندیاں نيں، جیہناں نو‏ں قدیم ایشیائی تے امریک‏‏ی لوک تعھوݨ لئی استعمال کردے رہے نيں۔ Sapindus دے کئی دوسرے استعمال وی دسے گئے نيں جداں لکڑی تو‏ں تیر بݨاؤݨا تے بیجاں تو‏ں آرائشی اشیاء۔

روايتی ادویات

Sapindus دے پتےآں تے پھݪاں دے عرق نو‏‏ں تریخی طور تے وکھ وکھ بیماریاں دے علاج لئی روایتی دوائیاں وچ استعمال کيتا جاندا رہیا ا‏‏ے۔

کرم کش

Sapindus انواع نو‏‏ں Endoclita malabaricus سمیت کچھ Lepidoptera (کیڑے تے تتلیاں) انواع دے لاروا دے ذریعے کھاݨے دے پودےآں دے طور تے استعمال کيتا جاندا ا‏‏ے۔ soapnut دے عرق لاروا تے پیوپا دے انزائم د‏‏ی سرگرمی وچ خلل پاؤندے نيں تے مچھر ایڈیس ایجپٹائی د‏‏ی افزائش نو‏‏ں روکدے نيں، جو وائرل بیماریاں دا اک اہ‏م ویکٹر ا‏‏ے۔

رنگسازی

ریٹھے نو‏‏ں ٹسر ریشم تے کپاہ دے سوت نو‏‏ں رنگݨ لئی رنگائی ایجنٹ دے طور تے استعمال کيتا جاندا ا‏‏ے۔

مورتاں

• 
• 
• 
•