روایتی دوائیاں

آزاد انسائیکلوپیڈیا، وکیپیڈیا توں
اینٹنیناروو، میڈاگاسکر دے اک بازار وچ روائتی دوائی
بوسٹنکس جویں کہ جمیکا پلین، بوسٹن وچ ایہہ اک لاطینی کمیونٹی نوں پورا کردا اے اتے سنتاں دیاں مورتیاں، ارداساں نال سجائیاں مومبتیاں، خوش قسمت بانس اتے ہور چیزاں دے نال لوک دوائی ویچدا اے۔

روائتی دوائی (جس نوں دیسی جاں لوک دوائی وی کیہا جاندا اے) وچ روائتی علم دے ڈاکٹری پہلو شامل ہندے ہن جو جدید دوائی دے یگ توں پہلاں وکھ وکھ سماجاں وچ پیڑھی در پیڑھی ترقی یافتہ ہوئے۔ ورلڈ ہیلتھ آرگینائیزیشن (ڈبلیو ایچ او) روائتی دوائی دی تشریح دندی اے "نظریات، وشواساں اتے وکھو وکھ سبھیاچاراں دے دیسی انوبھواں اُتے بیسڈ علم، ہنر، اتے ابھیاساں دی کل رقم، بھاویں صحتَ دے رکھ-رکھائ لئی ورتی جا سکدی اے جاں نہیں جویں کہ جسمانی اتے دماغی بیماری دی روکتھام، تشخیص، سدھار اتے علاج وچ ۔"[۱] روائتی دوائی سائنسی دوائی دے مقابلے دی اے۔

کجھ ایشیائی اتے افریکی دیساں وچ، 80% آبادی اپنیاں مڈھلیاں صحتَ دیکھبھال دیاں ضرورتاں لئی روائتی دوائی اُتے انحصار کردی اے۔ جدوں اس دے روائتی سبھیاچار توں باہر اپنایا جاندا اے، تاں روائتی دوائی نوں اکثر وکلپک دوائی دا اک روپ منیا جاندا اے۔ [۱] روائتی دوائیاں دے طور تے جانے جاندے ابھیاساں وچ روائتی یورپیئن دوائی، روائتی چینی دوائی، روائتی کوریئن دوائی، روائتی افریکی دوائی، آیروید، سدھ دوائی، یونانی، پرانے ایرانی دوائی، ایرانی (فارسی)، اسلامی دوائی، متی اتے اپھ شامل ہن۔ روائتی شاستر جو روائتی دوائی دا مطالعہ کردے ہن اوہناں وچ ہربلزم، ایتھنومائیڈسائین، ایتھنوبوٹنی، اتے میڈیکل مانو سائنس شامل ہن۔

ڈبلیو ایچ او نوٹ کردا اے، حالانکہ، "روائتی دوائیاں جاں عوامل دی نامناسب ورتوں دے منفی جاں خطرناک اثر ہو سکدے ہن" اتے ایہہ کہ روائتی دوائی پرنالیاں ولوں ورتیاں جاندیاں کئی پرتھاواں اتے طبی پودیاں دی "مہارت اتے سرکھیا دا پتہ لگاؤن لئی ہور کھوج دی ضرورت اے۔" [۱] اخیر وچ، ڈبلیوئیچؤ نے "کم شیل پالیسیاں بناؤن اتے کم سکیماں نوں لاگوُ کرن وچ میمبر راجاں دی مدد کرن لئی نوں سالاں دی حکمت عملی لاگوُ کیتی اے جو آبادی نوں تندرست رکھن وچ روائتی دوائیاں دا کردار نوں مضبوط کریگی۔" [۲]

ورتوں اتے اتہاس[سودھو]

کلاسیکل اتہاس[سودھو]

لکھتی ریکارڈ وچ، جڑھیاں بوٹیاں دا مطالعہ پرانے سمیری واسیاں نال 5000 سال پرانا اے، جنہاں نے پودیاں لئی چنگی طرحاں قائم طبی ورتوں دا ذکر کیتا۔ پرانے مصری دوائی وچ، ایبرز پپییرس توں c 1552 بی سی وچ لوک اپچاراں اتے جادوئی ڈاکٹری ابھیاساں دی لسٹ درج اے۔ [۳] پرانے نیم وچ کشورت دے تعلق وچ جڑی-بوٹیاں دی ورتوں اتے کاشت دا وی ذکر اے۔

آیروید وچ ورتیاں جاندیاں بہت ساریاں جڑھیاں بوٹیاں اتے کھنجاں نوں پرانی بھارتی جڑھی بوٹیاں دے ماہر جویں چرکا اتے سشرت نے پہلی ہزار سال پہلاں بی۔سی۔ دوران درسایا سی۔ [۴] پہلی چینی ہربل کتاب شیننونگ بینکاؤ جنگ سی، جو ہان راجٹبر دے ویلے سنکلت کیتی گئی سی مگر اسدی پرانی تاریخ توں پرانی تاریخ اے، جس نوں بعد وچ تنگ راجٹبر دے ویلے یاؤکسنگ لون ( میڈیسنل جڑھیاں بوٹیاں دے سبھاء ) دے طور تے ودھا دتا گیا سی । مڈھلے اتے موجودہ جڑی-بوٹیاں دے علم دے مانتا حاصل یونانی کمپائیلرز وچ پائیتھاگورس اتے اس دے پیروکار، ہپوکریٹس، ارسطو، تھیؤپھراسٹس، ڈائیوسورائیڈز اتے گالین شامل ہن۔

رومن سروتاں وچ پلینی دی ایلڈر دا قدرتی اتہاس اتے سیلسس دی ڈی میڈیفوج شامل سی । [۵] پیڈنیئس ڈائیوسکورائیڈز نے اپنے ڈی میٹیریا میڈکا لئی پچھلے لکھاریاں نوں اپنے ول کھچیا اتے صحیح کیتا، بہت زیادہ نویں سامان شامل کیتی؛ اس رچنا دا کئیں بولیاں وچ ترجمہ کیتا گیا سی اتے صدیاں توں اس وچ ترکی، عربی اتے عبرانی ناں شامل کیتے گئے سن۔ [۶] De Materia Medica دے لاطینی کھرڑے جڑی دے کے اک لاطینی دے نال ملا دتا گیا سی Apuleius Platonicus (ہربیریئم Apuleii Platonici) اتے انگریز-سیکسنز وچ شامل کیتا گیا سی کوڈیکس کوٹن وٹلیؤس C.III. ایہہ چھیتی یونانی اتے رومن compilations یورپی میڈیکل تھیوری دی ریڑھ دی ہڈی بن گیا اتے فارسی ترجمہ کیتا گیا سی Avicenna (ابن موسیٰ سنائی، 980 – 1037)، فارسی Rhazes (راضی، 865 – 925) اتے یہودی مائیمونڈیز۔

کجھ زیواشم پراتنتا دے بعد روائتی دوائی وچ ورتے گئے۔ [۷]

مدھکالی اتے بعد وچ[سودھو]

عربی دیسی دوائی بدوآں دی جادو بیسڈ دوائی اتے ہیلینک دے عربی ترجمہ اتے آیورویدک میڈیکل روایت وچکار ٹکراء توں ترقی یافتہ ہوئی۔ [۸] سپین دی دیسی دوائی 711 توں 1492 تک عرباں ولوں متاثر سی۔ [۹] اسلامک وید اتے مسلم بوٹینیجسٹ جویں کہ ال-دیناوری اتے ابن ال-بائتر [۱۰] نے میٹریا دے میڈیکا دے پہلے علم وچ اہم طور تے پھلار کیتا۔ سبھ توں مشہور فارسی میڈیکل گربھ اوسینینا دی د کینن آف میڈیسن سی، جو کہ اک شروعاتی پھارماسکوپیا سی اتے کلینکل ازمائشاں دی شروعات کیتی۔ [۱۱][۱۲][۱۳] کینن دا 12 ویں صدی وچ لاطینی بولی وچ ترجمہ کیتا گیا سی اتے 17 ویں صدی تک یورپ وچ اک ڈاکٹری حق رہا۔ روائتی دوائی دی یونینی نظام وی کینن اُتے بیسڈ اے۔ [۱۴]

مڈھلے رومن-یونان دے مجموعہ دے ترجمہ ہیرنامس بوک ولوں جرمن وچ کیتے گئے سن جس دی ہربل، نوں 1546 وچ شائع کیتا گیا سی، نوں کیوٹر بچ کیہا جاندا سی۔ کتاب ڈچّ وچ ترجمہ کیتی گئی Rembert Dodoens (1517–1585) ولوں اتے ڈچّ توں انگریزی وچ Carolus Clusius, (1526–1609) ولوں، ہینری لیٹے ولوں A Nievve Herball دے طور تے 1578 وچ شائع۔ ایہہ جان گیرارڈ دا (1545–1612) Herball or General Hiftorie of Plantes بن گیا۔ [۵][۶] ہر نواں کم نویں جوڑیاں دے نال موجودہ ٹیکسٹ دا مجموعہ سی۔

عورتاں دا لوک علم ایہناں ٹیکسٹ نال انکولت برو برابر وچ موجود سی۔ [۵] 44 نشے، diluents, سواد ایجنٹ اتے امولیئنٹس دے ذکر ڈیؤسکورڈیز ولوں اجے وی یورپ دے ادھکارک pharmacopoeias وچ دتے گئے ہن۔ [۶]Puritans گیرارڈ دے کم نوں ریاست ہائے متحدہ لے گئے جتھے اسنے امریکی دیسی دوائی نوں متاثر کیتا۔

پھرانسسکو ہرنینڈیز، سپین دے فلپ II دے وید نے میکسیکو وچ جانکاری اکٹھی کرن لئی 1571–1577 تک کئی سال بتائے اتے پھر ررم میڈیکارم نووا ہسپانیئے تھیسورس لکھیا، جس دے بہت سارے اڈیشن پھرانسسکو زمنیج ولوں شائع کیتے گئے ہن۔ دونو ہرناڈیج اتے Ximenez نے ایزٹیک ethnomedicinal جانکاری نوں یورپی بیماریاں دیاں دھارناواں وچ سمویا جویں کہ "نگھا"، "ٹھنڈے"، اتے "گلہ"، پر ایہہ صاف نہی اے کہ ایزٹیک نے ایہہ طبقہ ورتیا۔ [۱۵] جوان ڈی ایسٹینیپھر دے پھلورلیجیؤ میڈیسنل ڈی ٹوڈاس لاس انپھرمیڈس نے یورپیئن ٹیکسٹ نوں سنکلت کیتا اتے میکسیکو دے 35 پودے شامل کیتے۔

Martín de la Cruz نے Nahuatl وچ اک جڑی بارے لکھیا جس نوں Juan Badiano نے لاطینی وچ Libellus de Medicinalibus Indorum Herbis or Codex Barberini, Latin 241 وجوں ترجمہ کیتا گیا سی اتے 1552 وچ سپین دے راجا کارلوس V نوں دتا گیا سی۔[۱۶] ایہہ جلدبازی وچ لکھیا گیا سی۔ [۱۷] اتے پچھلے 30 سالاں دے یورپیئن قبضے توں متاثر ہویا۔ پھرے برناردنو ڈی سہگان نے نسلی شاستراں نوں سنکلت کرن لئی نسلی تکنیک دی ورتوں کیتی گئی جو کہ پھر ہسٹوریا جنرل ڈی لاس کوساس ڈے نئیوا ایسپیا بن گئی، جو 1793 وچ شائع ہوئی۔ کاسٹور درانٹے نے اپنی ہربریو نووو نوں 1585 وچ یورپ اتے پوربی اتے ویسٹ انڈیز دے طبی پودیاں دا ذکر کردیاں شائع کیتا۔ 1609 وچ اس دا جرمن وچ ترجمہ کیتا گیا اتے اگلی صدی لئی اطالوی اڈیشن شائع کیتے گئے۔

بستیوادی امریکہ[سودھو]

17 ویں اتے 18 ویں صدی دے امریکہ وچ، روائتی لوک تندرست کرن والیاں، اکثر ؤرتاں، جڑی-بوٹیاں دے اپچاراں، پکڑ اتے جچن دی ورتوں کردیاں ہن۔[۱۸] نیٹو امریکی روائتی جڑی-بوٹیاں دی دوائی نے ملیریا، پیچش، سکروی، غیر-وینریئل سپھلس اتے گوئٹر سمسیاواں دے علاج پیش کیتے۔ [۱۹] ایہناں وچوں بہت سارے جڑی-بوٹیاں اتے مقامی اپچار 19 ویں اتے 20 ویں صدی تک جاری رہے، [۲۰] کجھ پودیاں دیاں دوائیاں ولوں جدید فارماکولوجی دا ادھار بنایا گیا۔[۲۱]

جدید ورتوں[سودھو]

عالمی دے کجھ کھیتراں وچ لوک طبی دا پرسار تہذیبی اصولاں مطابق بدلدا اے۔ [۲۲] کجھ جدید دوائی پودا پھائیٹو کیمیکلز اُتے بیسڈ اے جو کہ لوک دوائی وچ ورتی جاندی سی۔ کھوجکرتا دسدے ہن کہ بہت سارے وکلپک علاج "پلیسبو دے علاجاں توں انکڑیاں نالوں وکھرے ہندے ہن۔" [۲۳]

علم نشریاتی اتے رچنا[سودھو]

سغیرملکی دوائی عام طور اُتے کمیونٹی، پروار اتے لوکاں ولوں "اکٹھی کیتی" جان تک زبانی براڈکاسٹ کیتی جاندی اے۔ کسے دتے سبھیاچار دے اندر، دیسی دوائی علم دے عنصر کئیاں ولوں وکھرے طور تے جانے جا سکدے ہن، جاں اوہناں نوں اکٹھا کیتا جا سکدا اے اتے چنگا کیتا جا سکدا اے جویں کہ اک شمن جاں دائی۔[۲۴] تن کارک چنگا کرن والے دا کردار نوں جائز ٹھہراؤندے ہن – اوہناں دے اپنے یعقین، اوہناں دے کماں دی کامیابی اتے کمیونٹی دے یعقین۔[۲۵] جدوں دیسی دوائی دے داعویاں نوں کسے سبھیاچار ولوں ردّ کر دتا جاندا اے، عام طور اُتے تن قسماں دے پالن کرن والے اجے وی اس دی ورتوں کردے ہن – اوہ جو اس وچ پیدا ہوئے اتے سماجی ہندے ہن جو مستقل وشواسی بن جاندے ہن، عارضی وشواسی جو سنکٹ دے ویلے اس ول مڑدے ہن، اتے اوہ جہڑے صرف خاص پہلوآں وچ یعقین کردے ہن، اس سبھ وچ نہیں۔ [۲۶] [ تصدیق دی لوڑ ]

تشریح اتے ووکیبولری[سودھو]

روائتی دوائی نوں کئی وار لوک دوائی نالوں وکھرا منیا جا سکدا اے، اتے لوک دوائی دے رسمی پہلوآں نوں شامل کرن لئی منیا جاندا اے۔ اس تشریح دے تحت لوک دوائی نال لمبے ویلے توں اپچار ہندے ہن اتے عام لوکاں ولوں اسدا مشق کیتا جاندا اے۔ لوک دوائی وچ سریر دے سریر سائنس اتے صحتَ سنبھال دے علاج دی مشق اتے وچار ہندے ہن جو کسے سبھیاچار وچ جانے جاندے، عام علم دے طور تے غیر رسمی طور تے سنچارت ہندے ہن، اتے اسدا مشق جاں اوہناں ولوں لاگوُ کیتا جاندا اے جسدا سبھ توں پہلاں تجربہ ہندا اے۔

لوک دوائی[سودھو]

Curandera Cuenca, Ecuador وچ اک limpieza کارکردگی کردا ہویا۔

بہت سارے دیساں نے لوک دوائی وجوں ورنت مشق کیتے جو روائتی، وگیان-ادھارتن، اتے ادارہ جاتی نظام دیاں روائتی دوائیاں ولوں پرستت کیتیاں گئیاں میڈیکل ابھیاساں دے نال مل سکدیاں ہن۔ [۲۷] لوک دوائی پرمپراواں دیاں اداہرناں ہن روائتی چینی دوائی، روائتی کوریئن دوائی، عربی دیسی دوائی، ائگر روائتی دوائی، جاپانی کمپی دوائی، روائتی آدواسی جھاڑی دی دوائی، اتے جارجیئن لوک چکتسا ۔ [۲۸]

آسٹریلیائی جھاڑی دی دوائی[سودھو]

عام طور اُتے، آسٹریلیا وچ آدواسی اتے ٹورس سٹریٹ آئیلینڈر دے لوکاں ولوں ورتی جاندی جھاڑی دی دوائی پودے دی سامان، جویں سکّ، پتے اتے بیج توں بنائی جاندی اے، حالانکہ جانوراں دے پیداواراں دی ورتوں وی ہو سکدی اے۔ [۲۹] روائتی دوائی دا اک وڈا حصہ ہربل دوائی اے، جو کہ بیماری دے علاج جاں روکتھام لئی قدرتی پودیاں دے مادےآں دی ورتوں اے۔[۳۰]

نیٹو امریکن دوائی[سودھو]

امیریکن نیٹو اتے الاسکا دیسی دوائی علاج دے روائتی روپ ہن جو کہ ہزاراں سالاں توں چلیاں آ رہیاں ہن۔

گھریلو اپچار[سودھو]

گھریلو اپچار (جس نوں کئی وار دانی علاج وی کیہا جاندا ہے ) اک بیماری جاں بیماری دا علاج کرن والا علاج اے جس وچ کجھ مصالے، جڑیاں بوٹیاں، سبزیاں جاں ہور عام چیزاں لگائیاں جاندیاں ہن۔ گھریلو اپچاراں وچ طبی خاصیتاں ہو سکدیاں ہن جاں ہو سکدیاں ہن جو بیماری دا علاج جاں علاج کردیاں ہن جاں کسے بیماری دا سوال اے، کیونکہ ایہہ عام طور تے لیپرسن ولوں لنگھیاں جاندیاں ہن (جس نوں انٹرنیٹ ولوں ہال ہی دے سالاں وچ سہولت دتی گئی اے)۔ بہت سارے صرف روایت جاں عادت دے نتیجے وجوں ورتے جاندے ہن جاں کیونکہ اوہ پلیسبو اثر نوں متاثر کرن وچ بااثر ہندے ہن۔ [۳۱]

گھریلو اپچار دی اک ودھیرے مشہور اداہرن ساہ دی لاگ جویں کہ زکام جاں ہلکے پھلو دا علاج کرن لئی چکن سوپ دی ورتوں اے۔ گھریلو اپچاراں دیاں دوجیاں اداہرناں وچ ٹٹیاں ہڈیاں قائم کرن وچ مدد لئی ڈیکٹ ٹیپ شامل ہن؛ اتے duct ٹیپ جاں superglue planter warts دا علاج کرن لئی ؛ اتے گلے دے درد دے علاج لئی کوگیل موگیل۔ پہلے سمیاں وچ ماواں نوں سبھ توں ودھ گمبھیر اپچار سونپے جاندے سن۔ تریخی ککبکّ اکثر ڈریپپیسیا، بخاراں عورتاں دیاں شکایتاں دے علاج نال بھریاں ہندیاں ہن۔ [۳۲] ایلوویرا پودے دے حصے چمڑی دے روگاں دے علاج لئی ورتے جاندے ہن۔ [۳۳] بہت سارے یورپیئن لکئر جاں ڈائیجسٹس اصل وچ طبی اپچاراں وجوں ویچے گئے سن۔ چینی لوک طبی وچ، طبی کنجیز (جڑھیاں بوٹیاں نال لمبے پکائے چاول دے سوپ)، غذا اتے سوپ علاج دے ابھیاساں دا حصہ ہن۔ [۳۴]

تنقید[سودھو]

سرکھیا دیاں چنتاواں[سودھو]

حالانکہ 130 دیساں دے لوک دوائیاں بارے نیم ہن، ایہناں دی ورتوں نال جڑے جوکھم ہن۔ ایہہ اکثر منیا جاندا اے کہ کیونکہ منیاں جاندیاں دوائیاں ہربل جاں قدرتی ہندیاں ہن کہ اوہ سرکھات ہن، پر جڑیاں-بوٹیاں دے اپچاراں دی ورتوں نال کئی ساودھانیاں جڑیاں ہوئیاں ہن۔ [۳۵]

خطرے والیاں قسماں دی ورتوں[سودھو]

کئی وار روائتی دوائیاں وچ خطرے والیاں ذاتیاں دے حصے شامل ہندے ہن، جویں کہ دکھن-پوربی ایشیا وچ ہولی لورس ۔

خطرے وچ پئے جانور، جویں کہ ہولی لوریج، کئی وار روائتی دوائیاں بناؤن لئی مار دتے جاندے ہن۔ [۳۶]

روائتی دوائی وچ شارق پھنس دی ورتوں وی کیتی گئی اے، اتے حالانکہ اوہناں دی پربھاوشیلتا سدھ نہیں ہوئی اے، ایہہ شارق دی آبادی اتے اوہناں دے ماحول نوں نقصان پہنچا رہی اے۔ [۳۷]

غیر-قانونی ہاتھی دنداں دے وپار وچ انشک طور تے پارمپرک چینی دوائی خریدن والیاں نوں لبھیا جا سکدا اے۔ ہاتھی دند دی منگ خطرے والیاں پرجاتیاں جویں کہ رائنو اتے ہاتھی دے شکار دا اک وڈا کارن اے۔ [۳۸]

ایہہ وی ویکھو[سودھو]

  • بائیوپروسپیکٹنگ، لوک طبی علم دا وپاری استحصال
  • لوک راضی
  • ہربل دوائی
  • نیٹو امریکن ایتھنوبوٹنی
  • پرانیاں پتنیاں دی کہانی
  • پھارماکوگنوسی
  • روائتی افریکی دوائی
  • روائتی چینی دوائی
  • طبی پودے
  • آیروید
  1. ↑ ۱.۰ ۱.۱ ۱.۲ "Traditional Medicine: Definitions". World Health Organization. 2008-12-01. http://www.who.int/medicines/areas/traditional/definitions/en/. 
  2. ↑ "WHO traditional medicine strategy: 2014–2023". دسمبر 2013. http://www.who.int/medicines/publications/traditional/trm_strategy14_23/en/. 
  3. ↑ "Ebers' Papyrus". http://www.whonamedit.com/synd.cfm/443.html. 
  4. ↑ Girish Dwivedi, Shridhar Dwivedi (2007). History of Medicine: Sushruta – the Clinician – Teacher par Excellence. National Informatics Centre. 
  5. ↑ ۵.۰ ۵.۱ ۵.۲ Kay, MA (1996). Healing with plants in the American and Mexican West. Tucson: University of Arizona Press, 19–20. ISBN 978-0-8165-1646-9. 
  6. ↑ ۶.۰ ۶.۱ ۶.۲ Raphael, Sandra (1994). The Illustrated herbal. London: Frances Lincoln. ISBN 978-0-7112-0914-5. 
  7. ↑ van der Geer, Alexandra; Dermitzakis, Michael (2010). "Fossils in pharmacy: from "snake eggs" to "Saint's bones"; an overview". Hellenic Journal of Geosciences 45: 323–332. http://www.hellenjgeosci.geol.uoa.gr/45/van%20der%20Geer%20&%20Dermitzakis.pdf. 
  8. ↑ Slikkerveer, L. J. (1990). Plural medical systems in the Horn of Africa: the legacy of "Sheikh" Hippocrates. London: Kegan Paul International. ISBN 978-0-7103-0203-8. 
  9. ↑ García Sánchez, E (1990). "Árboles y arbustos en los textos agrícolas andalusíes (I)", Ciencias de la naturaleza en Al-Andalus : textos y estudios (in Spanish). Consejo Superior de Investigaciones Científicas. ISBN 978-84-00-07727-3. 
  10. ↑ Diane Boulanger (2002)، "The Islamic Contribution to Science, Mathematics and Technology"، OISE Papers، in STSE Education، Vol. 3.
  11. ↑ Tschanz David W (2003). "Arab Roots of European Medicine". Heart Views 4: 2. 
  12. ↑ Eldredge Jonathan D (2003). "The Randomised Controlled Trial design: unrecognized opportunities for health sciences librarianship". Health Information and Libraries Journal 20: 34–44 [36]. doi:10.1046/j.1365-2532.20.s1.7.x. PMID 12757434. 
  13. ↑ Bloom Bernard S.، Retbi Aurelia, Dahan Sandrine, Jonsson Egon (2000). "Evaluation Of Randomized Controlled Trials On Complementary And Alternative Medicine". International Journal of Technology Assessment in Health Care 16 (1): 13–21 [19]. doi:10.1017/s0266462300016123. PMID 10815350. 
  14. ↑ Heller, M. (2001). Traditional medicine in Asia (PDF), World Health Organization, 31. ISBN 9789290222248. 
  15. ↑ Ortiz de Montellano, B (1975). "Empirical Aztec medicine". Science 188 (4185): 215–20. doi:10.1126/science.1090996. PMID 1090996. 
  16. ↑ Heinrich, M (2005). "Plants as medicines", The Cultural history of plants. Routledge, 205–238. ISBN 978-0-415-92746-8. 
  17. ↑ Lozoya, Xavier (2016). "Libellus de Medicinalibus Indorum Herbis (Librito de las yerbas medicinales de los indios) o Códice Badiano". https://arqueologiamexicana.mx/mexico-antiguo/libellus-de-medicinalibus-indorum-herbis-librito-de-las-yerbas-medicinales-de-los. 
  18. ↑ Rosalyn Fraad Baxandall, Linda Gordon, Susan Reverb, America's Working Women: A Documentary History, 1600 to the Present, W. W. Norton & Company, 1995, p. 50
  19. ↑ Madsen, Deborah L. The Routledge Companion to Native American Literature, Routledge, 2015
  20. ↑ Swerdlow JL. Medicine Changes: late 19th to early 20th century. Nature's Medicine: Plants that Heal. Washington, D.C.: National Geographic Society; 2000. pp. 158–91.
  21. ↑ Eugenia M. Fulcher, Robert M. Fulcher, Cathy Dubeansky, Pharmacology: Principles and Applications''، Soto Elsevier Health Sciences, 2014, p. 5
  22. ↑ Bakx Keith (1991). "The 'eclipse' of folk medicine in western society.". Sociology of Health and Illness 13: 20–38. doi:10.1111/1467-9566.ep11340307. 
  23. ↑ The Economist، "Alternative Medicine: Think yourself better"، 21 مئی 2011, pp. 83–84.
  24. ↑ Acharya, D (2008). Indigenous Herbal Medicines: Tribal Formulations and Traditional Herbal Practices. Jaipur: Aavishkar Publishers. ISBN 978-81-7910-252-7. 
  25. ↑ Maurice Mwu, Eric Gbodossou (دسمبر 2000). "ALTERNATIVE MEDICINE: NIGERIA The role of traditional medicine". https://www.thelancet.com/pdfs/journals/lancet/PIIS0140-6736(00)91989-5.pdf. 
  26. ↑ Laguerre, Michel S. (1987). Afro-Caribbean folk medicine. New York: Bergin & Garvey. ISBN 978-0-89789-113-4. 
  27. ↑ "Traditional, complementary and integrative medicine". World Health Organization. 2018. http://www.who.int/traditional-complementary-integrative-medicine/about/en/. 
  28. ↑ "WHO Traditional Medicine Strategy 2014–2023". World Health Organization. 2013. http://apps.who.int/iris/bitstream/handle/10665/92455/9789241506090_eng.pdf?sequence=1. 
  29. ↑ "Traditional Aboriginal Bush Medicine". Aboriginal Art Online. http://www.aboriginalartonline.com/culture/medicine.php. 
  30. ↑ "Select Your Library – Credo Reference". http://search.credoreference.com/content/entry/columency/herbal_medicine/0. 
  31. ↑ "Placebo Effect: A Cure in the Mind". Scientific American. فروری–مارچ 2009. http://www.scientificamerican.com/article/placebo-effect-a-cure-in-the-mind/. 
  32. ↑ Catherine Esther Beecher Mrs. Beecher's Housekeeper and Healthkeeper 1874. Retrieved on 2007-11-05.
  33. ↑ Sidgwick, G. P; McGeorge, D; Bayat, A (2015). "A comprehensive evidence-based review on the role of topicals and dressings in the management of skin scarring". Archives of Dermatological Research 307 (6): 461–477. doi:10.1007/s00403-015-1572-0. PMID 26044054. 
  34. ↑ Prince Wen Hui's Cook Bob Flaws and Honora Wolf 1985
  35. ↑ "National Policy on Traditional Medicine and Regulation of Herbal Medicines – Report of a WHO Global Survey". World Health Organization. اپریل 2016. http://apps.who.int/medicinedocs/en/d/Js7916e/2.html. 
  36. ↑ Starr, C.; Nekaris, K. A. I.; Streicher, U.; Leung, L. K. -P. (2011). "Field surveys of the Vulnerable pygmy slow loris Nycticebus pygmaeus using local knowledge in Mondulkiri Province, Cambodia" (PDF). Oryx 45 (1): 135–142. doi:10.1017/S0030605310001316. http://journals.cambridge.org/article_S0030605310001316. 
  37. ↑ "Traditional medicines continue to thrive globally – CNN.com". http://www.cnn.com/2009/HEALTH/06/24/traditional.treatment/index.html. 
  38. ↑ Gao, Yufang; Clark, Susan G. (1 دسمبر 2014). "Elephant ivory trade in China: Trends and drivers". Biological Conservation 180: 23–30. doi:10.1016/j.biocon.2014.09.020. ISSN 0006-3207. https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0006320714003371. 

باہرلےجوڑ[سودھو]

"https://pnb.wikipedia.org/w/index.php?title=روایتی_دوائیاں&oldid=588039" توں لیا