ریڈی بادشاہت
Reddi kingdom | |
---|---|
1325–1448 | |
دار الحکومت | ادنکی (initial) Kondavidu راجامنڈری |
مذہب | ہندو مت |
حکومت | Monarchy |
تاریخ | |
• قیام | 1325 |
• موقوفی نطام | 1448 |
آیزو 3166 رمز | [[آیزو 3166-2:|]] |
آندھرا خطے دی جدید ذاتاں وجے نگر سلطنت دے آخری مرحلے تک ابتدا وچ نئيں سن ۔ [۱]
اصل
[سودھو]ریڈی کنگز (1325–1448) | |
پرالیہ ویما ریڈی | (1325–1353) [۳] |
اناوٹا ریڈی | (1353–1364) [۳] |
انایما ریڈی | (1364–1386) [۳] |
کمارگیری ریڈی | (1386–1402) [۳] |
کٹیا وما ریڈی | (1395–1414) |
پیڈا کوماندی وما ریڈی | (1402–1420) [۳] |
راچہ وما ریڈی | (1420–1424) [۳] |
اللڈا ریڈی | (1414–1423) |
ویربھدرہ ریڈی | (1423–1448) |
تغلق خاندان دے زیر قبضہ ہونے دے بعد ، 1323 وچ کاکتیہ مملکت دا خاتمہ ، اندھرا وچ اک سیاسی خلا پیدا ہويا۔ اسلامی فاتحین اس جنگ نوں قابلیت دے نال مل کے اس خطے نوں موثر کنٹرول وچ رکھنے تے مستقل لڑائی وچ ناکام رہے۔ مقامی تیلگو جنگجوواں نے 1347 تک پورے خطے نوں نقصان پہنچایا۔ [۱]
اس دے نتیجے وچ ، تلنگانہ دے علاقے وچ مسونوریس (ابتدائی طور اُتے ساحلی آندھرا وچ مقیم سن ) تے ریچارلس نوں عروج ملیا ، ساحلی پٹی وچ تیسرے جنگجو گروہ پینٹا قبیلے دے ریڈی نوں عروج ملیا - . [۱]
پرولایا ویما ریڈی ، (کمدی ویما دے ناں توں وی جانیا جاندا اے ) دے ذریعہ تقریبا 13 1325 وچ قائم کيتا گیا سی ، اس دا علاقہ ساحل دے نال نال جنوب وچ نیلور تے مغرب وچ سریسیلم تک پھیلا ہويا اے۔ انہاں دے بعد اناوٹا ریڈی نے کامیابی حاصل کيتی جس نے ریاست نوں وڈے پیمانے اُتے مستحکم کيتا تے ضلع گنٹور وچ کونڈاویڈو وچ اس دا دار الحکومت قائم کيتا۔ [۱]
سن 1395 تک ، مشرقی گوداوری ضلع ، راجہمنڈری وچ اس دے دار الحکومت دے نال ، ايسے نسب دی اک شاخ دے ذریعہ ، دوسری ریڈی بادشاہت قائم ہوئی۔ [۱]
ریڈی سلسلہ وچوں کِسے نوں وی کاکتیہ عہد دے ذرائع وچ کوئی تذکرہ نئيں ملدا اے تے نہ ہی انہاں دی ابتدا دے بارے وچ قطعی طور اُتے پتہ چلا جاسکدا اے۔ لیکن ، انہاں دے نوشتہ جات تے شائستہ نسخےآں توں پتہ چلدا اے کہ اوہ کاکتیہ دے آخر وچ پیدا ہوئے 'فوجی ملیؤ(military milieu)' توں پیدا ہوئے سن تے انہاں دا مقامی تیلگو جنگجو سبھیاچار دے نال تسلسل سی۔ [۱]
حکمرانی دے بغیر
[سودھو]ریڈی بادشاہاں نے 1325 توں لے کے 1448 تک سوا سو سال تک ساحلی تے وسطی آندھرا اُتے حکمرانی کيتی۔ [۴] [۴] ریڈی بادشاہی دی زیادہ توں زیادہ حد تک ، شمال توں کٹک ، اڑیسہ جنوب وچ کانچی تے سریسلیم مغرب وچ پھیلی۔ [۵] مملکت دا ابتدائی راجگڑھاڈانہاں دی سی۔ [۶]بعد وچ ، اسنوں کونڈویڈو منتقل کر دتا گیا تے راجاہمونڈریماں ماتحت ادارہ قائم کيتا گیا۔ [۶] ریڈیاں اپنی مضبوطی دے لئی جانیا جاندا سی۔ دو وڈے پہاڑی قلعے ، اک کونڈاپلی ، 20 کلو میٹر شمال مغرب وچ وجئے واڑہ تے دوسرا کونڈا وڈو وچ 30 گنٹور دے مغرب وچ کلومیٹر مغرب وچ ریڈی بادشاہاں دے قلعے دی تعمیر دی مہارت دی گواہی اے۔ [۵] پیلناڈو خطے وچ بیلمکونڈہ ، ونوکونڈہ تے نگرجنکونڈا دے قلعے وی ریڈی مملکت دا حصہ سن ۔ ایہ خاندان 15 واں صدی دے وسط تک اقتدار وچ رہیا۔ 1424 وچ ، کونڈاویڈو نوں وجے نگر سلطنت توں جوڑ لیا گیا تے راججہندری نوں گاجاپتیاں نے پچیس سال بعد ہی فتح کر ليا۔ وجے نگر دے کرشنا دیوا رایا دے ذریعہ گاجاپتی پرتاپرودر دیوا دی شکست دے بعد آخر کار گاجپتیاں نے ساحلی آندھرا دا کنٹرول کھو دتا۔ اس طرح ریڈی بادشاہت دے علاقے وجے نگر سلطنت دے زیر قبضہ آئے
مذہب
[سودھو]ریڈی حکمراناں نے کاکتیاں دے بعد دے ميں تلنگانہ نمایاں کردار ادا کيتا۔ سن 1323 وچ دہلی سلطان دی فوج نے ورنگل اُتے حملہ کرنے تے کاکاٹیا دے حکمران پرتاپ رودر اُتے قبضہ کرنے دے بعد کاکاٹیا سلطنت دا خاتمہ ہويا۔ ورنگل حملہ آوراں دے ہتھ پيا تے اولوغ خان نے ورنگل تے تلنگانہ دی کمان کيتی۔ تیلگو ملک وچ غیر ملکی یلغار تے انتشار دے اس دور دے دوران ، بغاوت دے بیج دو شہزادےآں ، انایا منٹری تے کولانی رودرادیوا نے بوئے سن ۔ انہاں نے ریاست دے حصول دے مقصد دے نال تلگو امور نوں متحد کيتا۔ مسونوری پرالیہ نایاک ، پرالیہ ویما ریڈی ، ریچارلا سنگماما نایاک ، کوپپولا پرالیہ نایاک تے مانچیکونڈا گانپاتائنائک نمایاں رئیس سن ۔ مسونوری پرالیہ نایاک تیلگو امرا دے اس کنفیڈریشن دے منتخب رہنما سن جنہاں نے متحد ہوکے سلطنت دی حکمرانی نوں ختم کرنے دا عزم کيتا سی۔ انہاں نے ورنگل توں انہاں قوتاں نوں پسپا کرنے وچ کامیابی حاصل کيتی تے فیر خود اپنی آزاد ریاستاں قائم کيتیاں۔
آندھرا دی تریخ دے اس اراجک دور دے دوران ہی پرلیا ویما ریڈی نے سن 1325 وچ ریڈی بادشاہی قائم کيتی۔ ریڈی حکمراناں نے ہندو مذہب تے اس دے ادارےآں دی سرپرستی تے حفاظت کيتی۔ ریڈدی بادشاہاں دے ذریعہ برہمناں نوں لبرل گرانٹ دتا گیا تے برہمناں دے زرگراں نوں بحال کر دتا گیا۔ ویدک علوم دی حوصلہ افزائی کيتی گئی۔ دے ہندو مندراں سریسلیم تے ابوبیلم وچ زیادہ سہولیات فراہم کيتیاں گئیاں۔ پرولیا ویما ریڈی دی اک وڈی تعداد برہمناں اُتے عنایات کاں. اوہ اپریما - بھوڈانا-پارسورما کے لقب توں مشہور سن ۔ اس نے سریسیلم مالیکارجنا سوامی ہیکل دی وڈی مرمت دا کم شروع کيتا تے اس نے کرشنا ندی توں ہیکل تک جانے والی سیڑھیاں دی تعمیر کيتی۔ اہوبیلم وچ نرسمہا سوامی مندر انہاں دے دور وچ بنایا گیا سی۔ اس نے شیو دے لئی 108 مندر بنائے سن ۔ [۵]
ادب
[سودھو]تیلگوادب ریڈی بادشاہاں دے ماتحت پھلا پھولا ۔ ریڈی بادشاہ وی سنسکرت دی سرپرستی کردے سن ۔ خود ریڈی بادشاہ دے متعدد ممتاز اسکالر تے مصنف سن ۔ کمارگیری ریڈی ، کٹایا ویما ریڈی تے پیڈاکمدی ویما ریڈی انہاں وچ سب توں نمایاں سن ۔ ایرپراگڈا (ایرانا) ، سری ناتھ تے پوٹانا اس دور دے قابل ذکر شاعر سن ۔ ایرپراگڈا ، کیویترایا (شاعراں دا تثلیث) دا آخری آخری ، پرالیہ ویما ریڈی دا درباری شاعر سی۔ انہاں نے مہابھارت دا تلگو ترجمہ مکمل کيتا۔ انہاں نے ناننیا بھٹو (آڈی کاوی ، جس نے مہابھارت دا تلگو وچ ترجمہ شروع کيتا) دے ذریعہ مہابھارتکے ارنیا پروا دی پیش کش نوں مکمل کيتا۔ اس نے ہری وامسا تے نرسمہا پرانا لکھیا سی۔ ارونا دا چامو شکل (شاعری دا اک انداز) وچ رامائن دا ترجمہ ختم ہوئے گیا اے
انتظامیہ
[سودھو]انتظامیہ نوں "دھرمسوتراس" دے مطابق کيتا گیا سی۔ زراعت توں ودھ دا چھٹا حصہ ٹیکس دے طور اُتے عائد کيتا گیا سی۔ انووٹہ ریڈی دے دور حکومت وچ کسٹم ڈیوٹی تے تجارت اُتے ٹیکس ختم کر دتا گیا۔ اس دے نتیجے وچ ، تجارت وچ ترقی ہوئی۔ موٹوپلی بندرگاہ دے ذریعے سمندری تجارت کيتی جاندی سی۔ تاجراں دی اک وڈی تعداد اس دے نیڑے بس گئی۔ انویما ریڈی دے دور وچ 'وسنتسوتالو' منانے دا احیاء ہويا سی۔ ریڈدی بادشاہاں نے برہمناں نوں لبرل گرانٹ دتا سی۔ ذات پات دا نظام دیکھیا گیا۔ راچا ویما ریڈی دے ذریعہ بھاری ٹیکس نے اسنوں انتہائی غیر مقبول بنا دتا۔ [۵]
نوٹ تے حوالے
[سودھو]کتاب دے ذرائع
[سودھو]- A Comprehensive History of Medieval India: From Twelfth to the Mid-Eighteenth Century, 2011
- History of the Andhras up to 1565 A. D., 1988
- History and Culture of Andhra Pradesh: From the earliest times to the present day, 1994
- Rao, Velcheru Narayana (2003). "Multiple Literary Cultures in Telugu: Court, Temple and Public". In Sheldon I. Pollock (ed.). Literary cultures in history: reconstructions from South Asia. University of California Press. pp. 383–436. ISBN 978-0-520-22821-4.
- Srinatha: The Poet Who Made Gods and Kings, 2012(رکنیت درکار)زمرہ:زر اشتراک درکار مواد کے روابط پر مشتمل صفحات
- History of the Reddi Kingdoms (Circa. 1325 A.D., to circa. 144B A.D.), 1946
- Pre-colonial India in Practice: Society, Region, and Identity in Medieval Andhra, 2001