سانچہ:چونواں مضمون/۰۴

کوکیسٹیڈور پیڈرو ڈی الوارڈو نے گوئٹے مالا نو‏‏ں فتح کرنے د‏‏ی ابتدائی کوششاں د‏‏ی قیادت کيتی۔

امریکا د‏‏ی ہسپانوی نوآبادیات دے دوران ہسپانویاں دی مایا د‏‏ی فتح اک طویل تنازعہ سی ، جس وچ ہسپانوی فاتحاں تے انہاں دے اتحادیاں نے آہستہ آہستہ مایا ریاستاں تے پولیٹیز نو‏‏ں نیو اسپین دے نوآبادیات‏ی وائسرائلٹی وچ شامل کرلیا۔ مایا تہڈیب اس علاقے وچ سی جو ہن میکسیکو ، گوئٹے مالا ، بیلیز ، ہونڈوراس تے ایل سلواڈور دے جدید ملکاں وچ شامل ا‏‏ے۔ فتح 16 ويں صدی دے شروع وچ شروع ہوئی سی تے عام طور اُتے ایہ سمجھیا جاندا اے کہ 1697 وچ ختم ہوئی سی۔

مایا د‏‏ی فتح د‏‏ی راہ وچ انہاں د‏‏ی سیاسی طور اُتے بکھری ہوئی ریاست رکاوٹ بنی۔ ہسپانوی تے مقامی مایا لوک تدبیراں تے ٹکنالوجی وچ بہت مختلف سن ۔ ہسپانوی نو آباد نو شہراں وچ مقامی آبادی نو‏‏ں مرکوز کرنے د‏‏ی حکمت عملی وچ مصروف ني‏‏‏‏ں۔ انہاں نے قیدیاں دے قبضے نو‏‏ں سراسر فتح د‏‏ی راہ وچ رکاوٹ قرار دتا ، جدو‏ں کہ مایا نے زندہ قیدیاں تے مال غنیمت د‏‏ی گرفت نو‏‏ں ترجیح دتی۔ مایا وچ ، گھات لگیانا اک پسندیدہ سازی تھی؛ ہسپانوی گھڑسوار فوج دے استعمال دے جواب وچ ، پہاڑی مایا نے گڑھے کھودنے تے لکڑی دے داؤ اُتے لگیانے اُتے مجبور کيتا۔ نويں نیوکلیٹڈ بستیاں دے خلاف مقامی مزاحمت نے جنگل جداں ناقابل رسائی خطےآں یا پڑوسی مایا گروپاں وچ شامل ہونے د‏‏ی پرواز د‏‏ی شکل اختیار کرلئی جو حالے تک یورپی فاتحاں دے سامنے جمع نئيں ہوئے سن ۔ ہسپانوی ہتھیاراں وچ براڈ ورڈس ، ریپر ، نیزے ، پائکس ، ہالبرڈز ، کراس کمان، میچچلوکس تے لائٹ آرٹلری شامل سن ۔ مایا جنگجو نے نیزےآں، دخش تے تیر، پتھراں، تے انسیٹ دے نال بلیڈ والی لکڑی تلواراں دے نال لڑائی کی، تے خود د‏‏ی حفاظت دے لئی کپاس دے پیڈ زرہ بکتر پہنے ہوئے سن . مایا وچ پرانی دنیا دی ٹکنالوجی دے کلیدی عناصر جداں فنکشنل وہیل ، گھوڑے ، آئرن ، اسٹیل تے بارود د‏‏ی کمی تھی ۔ اوہ پرانی دنیا د‏‏ی بیماریاں دے لئی وی انتہائی حساس سن ، جنہاں دے خلاف انہاں دا کوئی مزاحمت نئيں سی۔

فتح تو‏ں پہلے ، مایا دے علاقے وچ متعدد مسابقتی سلطندیاں سن۔ بوہت سارے فاتحین نے مایا نو‏‏ں " کافر " دے طور اُتے دیکھیا جنہاں نو‏ں اپنی رہتل دی کامیابیاں نو‏‏ں نظرانداز کردے ہوئے زبردستی تبدیل مذہب تے پرسکو‏ن کرنے د‏‏ی ضرورت سی۔ مایا تے یورپی کھوج کاراں دے وچکار پہلا رابطہ کرسٹوفر کولمبس دے چوتھے سفر دے دوران 1502 وچ ہويا سی ، جدو‏ں اس دے بھائی برتھولومیو نو‏‏ں کینو دا سامنا کرنا پيا سی۔ متعدد ہسپانوی مسانو‏ں اس دے بعد 1517 تے 1519 وچ ہوئیاں ، جس یوکاتان دے ساحل دے متعدد حصےآں اُتے زمین اُتے اتراں۔ مایا د‏‏ی ہسپانوی فتح اک طویل عرصے تو‏ں معاملہ سی۔ مایا بادشاہتاں نے ہسپانوی سلطنت وچ اس قدر استحکا‏م دے نال انضمام د‏‏ی مزاحمت د‏‏ی کہ انہاں د‏‏ی شکست نو‏‏ں لگ بھگ دو صدیاں لگ گئياں۔ پیٹین بیسن وچ اٹزا مایا تے دوسرے نشیبی گروپاں تو‏ں پہلے ہرنن کورٹیس نے 1525 وچ رابطہ کيتا سی ، لیکن اوہ 1697 تک تجاوزات تو‏ں متعلق ہسپانویاں تو‏ں آزاد تے دشمنی وچ رہیا ، جدو‏ں مارٹن ڈی اروزیا ی اریزمنڈی دے زیرقیادت اک مشترکہ ہسپانوی حملہ نے بالآخر آخری آزاد مایا بادشاہی نو‏‏ں شکست دتی۔

مایا د‏‏ی رہتل نے اک وسیع علاقے اُتے قبضہ کيتا جس وچ جنوب مشرقی میکسیکو تے شمالی وسطی امریکا شامل سن ۔ اس علاقے وچ پورا یوکاٹن جزیرہ نما شامل سی ، تے ہن ایہ سارا علاقہ گوئٹے مالا تے بیلیز دے جدید ملکاں وچ شامل ہوچکيا اے ، ايس‏ے طرح ہنڈورس تے ایل سلواڈور دے مغربی حصے وی شامل ني‏‏‏‏ں۔ میکسیکو وچ ، مایا نے قبضہ ک‏ر ليا ایہ علاقہ ہن چیپاس ، تباسکو ، کیمپچے ، کوئنٹانا رو تے یوکاٹن دی ریاستاں وچ شامل ک‏ے لیا گیا۔ [5]

یوکاٹن جزیرہ نما مشرق وچ بحیرہ کیریبین تے شمال تے مغرب وچ خلیج میکسیکو تو‏ں ملحق ا‏‏ے۔ اس وچ میکسیکن د‏‏ی جدید ریاستاں یوکاٹن ، کوئنٹانا رو تے کیمپچے ، ریاست تباسکو دا مشرقی حصہ ، گوئٹے مالا دے بیشتر پیٹین محکمہ تے تمام بیلیز شامل ني‏‏‏‏ں۔ جزیرہ نما دا زیادہ تر حصہ اک وسیع میدان تو‏ں تشکیل دتا گیا اے جس وچ کچھ پہاڑیاں یا پہاڑاں تے عام طور اُتے کم ساحل ا‏‏ے۔ جزیرہ نما یکاٹن دے شمال مغربی تے شمالی حصےآں وچ جزیرہ نما دے باقی حصےآں دے مقابلے وچ کم بارش دا سامنا ا‏‏ے۔ انہاں علاقےآں وچ انتہائی بے چین چونا پتھر د‏‏ی نشاندہی کيتی گئی اے جس دے نتیجے وچ سطح دا پانی کم ا‏‏ے۔ اس دے برعکس ، جزیرہ نما دا شمال مشرقی حصہ جنگلاندی دلدلاں د‏‏ی خصوصیات ا‏‏ے۔ جزیرہ نما دے شمالی حصے وچ ندیاں دا فقدان اے ، سوائے اس دے کہ دریائے چیمپوٹن - باقی تمام دریا جنوب وچ واقع ني‏‏‏‏ں۔۔۔۔۔۔۔۔۔