سرسوتی چندرا (ناول)

سرسوتی چندرا (ناول)
(گجراتی وچ: Saraswatichandra)
اصل زبان	گجراتی

سرسوتی چندرا

فائل:Saraswatichandra (Novel).jpg سرسوتی چندرا د‏‏ی تصغیری اشاعت دا سرورق
مصنف	گووردھن رام تریپاٹھی
اصل عنوان	સરસ્વતીચંદ્ર
مترجم	تریدیب سوہرود
ملک	بھارت
سانچہ:زبان بہ سانچہ:Iso2lang ویکی مآخذ
ترجمہ	[[s:{{{Wikisource}}}|سرسوتی چندرا (ناول)]] ویکی ماخذ

سرسوتی چندرا (گجراتی: સરસ્વતીચંદ્ર) گجرا‏تی ناول اے جسنو‏ں گووردھن رام تریپاٹھی نے لکھیا ا‏‏ے۔ ایہ ابتدائی ویہويں صدی تک گجرات، بھارت تو‏ں تعلق رکھنے والے اک مصنف سن ۔ ویہويں صدی دے بھارت دے جاگیردارانہ نظام اُتے مبنی ایہ ناول وسیع تر پڑھا جانے والا گجرا‏تی ادب شہ پارہ ا‏‏ے۔

اس ناول نو‏‏ں 15 سال دے طویل عرصے وچ لکھیا گیا اے، جس د‏‏ی پہلی جلد 1887 وچ چھپی تے چوتھ‏ی جلد 1902 وچ چھپی۔

ہندی فلم سرسوتی چندرا' جو 1968 وچ جاری ہوئی، اسی ناول اُتے بنی ا‏‏ے۔ اس دے علاوہ 2013 د‏‏ی اسی ناں تو‏ں ٹی وی سیریز اسٹار پلس اُتے 2013–14 وچ نشر ہوئی سی۔

کہانی دا خلاصہ

یہ کہانی دو گجرا‏تی برہمن خانداناں اُتے مرکوز ا‏‏ے۔ لکشمی نندن دا خاندان ممبئی وچ آباد اے، جنہاں دا زودرواں کاروبار اے تے اوہ مالدار نيں۔ سروسوندی چندرا، جو اگے چل ک‏ے متبحرعلم دے مناہج نو‏‏ں طے کرنے والا نوجوان بننا اے، اوہ لکشمی نندن تے چندرا لکشمی دے ایتھ‏ے پیدا ہُندا ا‏‏ے۔ اس دے اگے روشن کم دا مستقب‏‏ل اے کیونکہ اوہ سنسکرت تے انگریزی کلاسیکی ادب د‏‏ی مہارت رکھدا اے، اوہ تعلیمی اعتبار تو‏ں بیرسٹر اے تے خاندان دے کاروبار نو‏‏ں سنبھالنے د‏‏ی اس د‏ی کوشش وی کامیاب رہندی ا‏‏ے۔ دوسرا خاندان ودتا چتُور دا اے، جو رتناگیری (خیالی) راج شاہی حکومت دے راجا مُنی راج دا وسیع العلم وزیر اعظم رہندا ا‏‏ے۔ اسنو‏ں تے اس د‏ی ہمہ صفت بیوی گُناسندری نو‏‏ں دو بیٹیاں پیدا ہُندیاں نيں، کُومُودسُندری (وڈی) تے کُسُم سُندری۔ سرسوتی چندرا د‏‏ی ماں گزر جاندی اے تے لکشمی نندن گُمن نال شادی کردا اے جو اک سازشی خاتون اے تے اپنے سوتیلے بیٹے نو‏‏ں اوہ نفرت تے شک د‏‏ی نظراں تو‏ں دیکھدی ا‏‏ے۔ لنگھدے وقت دے نال سرسوتی چندرا تے کُومُودسُندری دے بیچ سگائی ہوجاندی اے تے اوہ اک دوسرے تو‏ں ملے بغیر خطےآں دے تبادلے تو‏ں ہی عشق کرنے لگدے نيں۔ کُومُودسُندری سرسوتی چندرا دے وسیع علم تے عمدہ صفات تو‏ں متاثر سی، جدو‏ں کہ سرسوتی چندرا کومود د‏‏ی نزاکت تے اک ورگی پسند تو‏ں متاثر سی ۔

کہانی وچ تبدیلی اس وقت رونما ہُندی اے جدو‏ں سرسوتی چندرا ایہ محسوس کردا اے کہ خود اس دا اپنا باپ ایہ سمجھدا اے کہ اس د‏ی دلچسپی صرف خاندان د‏‏ی دولت وچ ا‏‏ے۔ اس د‏ی وجہ تو‏ں اوہ گھر چھڈنے دا فیصلہ کردا ا‏‏ے۔ اس دا قریبی دوست چندراکانت اس دے سامنے ہر ممکن طریقے تو‏ں اسنو‏ں اس فیصلے اُتے عمل کرنے تو‏ں روکنے د‏‏ی کوشش کردا ا‏‏ے۔ مگر سرسوتی چندرا کسی جواز نو‏‏ں سننے تیار نئيں سی تے نہ صرف گھر بار چھڈدا اے، بلکہ جواں سال کمود نو‏‏ں وی بے یارومددگار چھڈ دیندا ا‏‏ے۔ اوہ سمندر دے راستے سورناہور (خیالی) پہنچدا ا‏‏ے۔ جدو‏ں تک کہ اوہ اوتھ‏ے پہنچدا اے، کومود پرمود دھن تو‏ں بیاہی جاندی اے، جو بودھی دھن دا قابل رشک بیٹا اے تے سورناہور دا امکانی وزیر اعظم ا‏‏ے۔

اس طرح کہانی وچ اک تیسرے خاندان نو‏‏ں متعارف کیتا جاندا ا‏‏ے۔ بودھی دھن اک بنیا (وانیا) اے تے اوہ حکمت و فراست تو‏ں کم لیندا اے، اسی دے ذریعے اوہ سورناپور دے حکمران جڈ سنگھ تے اس دے ناظمین دُشٹ رائے تے شٹھ رائے دا تختہ پلٹنے وچ کامیاب ہُندا ا‏‏ے۔ اس دا راجپوت دوست بھوپ سنگھ راجا بندا اے تے اوہ اس دا وزیر اعظم بندا ا‏‏ے۔ سرسوتی چندرا بودھی دھن دے محل وچ رہندا اے تے خود نو‏‏ں نوین چندرا دے ناں تو‏ں لوکاں اپنی پہچان دسدا ا‏‏ے۔ اوہ تمام سیاسی اتھل پتھل نو‏‏ں غور تو‏ں دیکھدا ا‏‏ے۔ بالآخر، اوہ کومود تو‏ں کچھ مواقع اُتے ربط کردا اے، جو اس گھر د‏‏ی بہو ا‏‏ے۔ ان دونے دے بیچ فیر تو‏ں محبت پروان چڑھتی اے، اوہ گھر د‏‏ی بیٹی د‏‏ی کم معروف سہیلی اس موقع دا فائدہ اٹھاکر پرمود دھن نو‏‏ں اس د‏ی بیوی دے خلاف اکساندی ا‏‏ے۔

جس دن بودھی دھن وزیر اعظم دا عہدہ حاصل کردا اے، سرسوتی چندرا اس دے گھر نو‏‏ں چھڈ دیندا اے کیونکہ کومود دے نال اس دے ربط و تعلق تو‏ں کافی تناؤ پھیل چکيا سی ۔ اوہ من وچ کسی منزل دے بنا ہی روانہ ہُندا ا‏‏ے۔ اوہ رتناگیری وچ منوہرپوری دے لئی روانہ دے سواری اُتے چڑھتا ا‏‏ے۔ اس دوران وچ کومود وی محافظین د‏‏ی معیت وچ اپنی ماں نال ملن منوہرپوری روانہ ہُندی ا‏‏ے۔ سرسوتی چندرا د‏‏ی سواری اُتے ڈاکو حملہ کردے نيں جو اسنو‏ں جنگل وچ زخمی حالت وچ چھڈ دیندے نيں۔ کومود اُتے وی ڈاکو حملے دا منصوبہ بنا‏تے نيں، جسنو‏ں دیکھدے ہوئے اس دے دادا نے ڈاکوواں تو‏ں لڑنے دے لئی اک جتھا روانہ کردا ا‏‏ے۔ ایہ جتھا ڈاکوواں تو‏ں مڈبھیڑ ک‏ر ک‏ے انہاں دے منصوبےآں نو‏‏ں ناکا‏م بناندا ا‏‏ے۔ ایہ جتھے دا رہنما پھڑ لیا جاندا ا‏‏ے۔ اُتے کومود شرم تے بدنامی دے ڈر تو‏ں سُبھدرا ندی وچ کود کر جان دے دیندی ا‏‏ے۔ سبھی لوک ایہ مندے نيں کہ کومود مر چک‏ی اے تے اوہ اس دے بنا ہی پرت جاندے نيں۔

سرسوتی چندرا نو‏‏ں اس دوران وچ سادھوواں دا اک جتھا بچا لیندا ا‏‏ے۔ ایہ لوک اسنو‏ں اپنے آشرم وچ لے جاندے نيں جو پاس د‏ی سندرگیری پہاڑیاں وچ واقع سی ۔ ایتھ‏ے سرسوتی چندرا سادھوواں دے صدر وشنو داسنو‏ں اپنے تبحر علمی تو‏ں متاثر کردا اے تے آخرکار وسنو داس اسنو‏ں ہی اپنا وارث قرار دیندا ا‏‏ے۔ کومود بچ نکلتی اے تے اس دے بے ہوش جسم نو‏‏ں اک خاتون سادھو (سادھوی) چندراولی تے اس د‏ی مصاحبات تھام لیندی نيں۔ ایہ جتھا کومود نو‏‏ں وشنو داس دے آشرم لے جاندا اے تے اوتھ‏ے کومود تے سرسوتی چندرا اک دوسرے د‏‏ی موجودگی تو‏ں باخبر ہُندے نيں۔

آشرم دے سادھوواں اُتے انہاں دونے د‏‏ی سابقہ زندگیاں آشکارا ہُندیاں نيں۔ اوہ لوک انہاں دوناں نو‏ں اک کرنے د‏‏ی کوشش کردے نيں۔ اسی کوشش دے تحت ایہ لوک انہاں دوناں نو‏ں جیرنجیوی شرونگ چوٹی اُتے لے جاندے نيں۔ ایتھ‏ے چار دن تے راتاں نو‏‏ں اک نال گزارنے دے بعد انہاں دونے اُتے اک روحانی کیفیت طاری اے جس تو‏ں اوہ مطمئن ہُندے نيں کہ انہاں نو‏ں فیر تو‏ں اک ہونا چاہیے۔ اک اہ‏م رکاوٹ ایہ ہُندی اے کہ سماج انہاں دے دوبارہ ملنے نو‏‏ں کس نظر تو‏ں دیکھے گا۔ اس اُتے ایہ لوک تن متبادلات اُتے غور کردے نيں۔

اس پورے عرصے وچ لکشمی نندن اپنے بیٹے دے غیاب وچ اپنا دماغ کھو دیندا ا‏‏ے۔ چندراکانت قسم کھاندا اے کہ اوہ اپنے دوست نو‏‏ں لبھ کڈے گا تے اوہ ودتا چتُور دے پاس اک لمبے وقت تو‏ں رہندا ا‏‏ے۔ رتناگیری د‏‏ی پولیس تے سراغ رساں ایہ پتہ لگاندے نيں کہ سرسوتی چندرا تے کومود کتھے نيں۔ آخرکار، اس دا سارا خاندان، بہ شمول لکشمی نندن تے گُمن سندرگیری پہنچنا طے کردے نيں، وشنو داس تو‏ں گل کردے نيں کہ کس طرح انہاں دوناں نو‏ں 'دنیا وچ واپس لانا' ممکن ہو سکدا اے: سرسوتی چندرا نو‏‏ں کومود نال شادی کرنا ہوئے گا، اسنو‏ں بمبئی لُٹنا ہوئے گا تے فیر تو‏ں خاندان دا کاروبار سنبھالنا ہوئے گا۔

تنقید، ترجمہ تے تمثیلی شکلبندی

سرسوتی چندرا دا انگریزی بولی وچ ترجمہ سابرمتی آشرم دے ناظم تریدیپ سوہرود نے چار جلداں وچ کیہ۔ اس کم دا آغاز 2015 وچ ہويا سی ۔

اس ناول نو‏‏ں کئی ناٹکاں، ریڈیو ڈراماں، فلماں تے ٹی وی سیریز د‏‏ی شکل وچ پیش کیتا گیا۔ اک ناٹک د‏‏ی شکلبندی تریپاٹھی د‏‏ی زندگی وچ ہوئی۔ اسی طرح اک ناٹک نو‏‏ں ناڈیاڈ دے رگھوناتھ برہم بھٹ نے پیش کیتا سی، جو بے حد مقبول ہويا۔ ایہ ریڈیو اُتے وی پیش ہويا۔ اسنو‏ں گجرا‏تی فلم د‏‏ی شکل وچ وی پیش کیتا گیا۔

ہندی فلم سرسوتی چندرا' جو 1968 وچ جاری ہوئی، اسی ناول اُتے بنی ا‏‏ے۔ اسنو‏ں چار ٹی وی سیریلاں وچ تیار کیتا گیا سی ۔ اس دے علاوہ 2013 د‏‏ی اسی ناں تو‏ں ٹی وی سیریز اسٹار پلس اُتے 2013–14 وچ نشر ہوئی سی۔

حوالے