سلیمان بن قتلمش

سلیمان بن قتلمش
تاریخ پیدائش	11ویں صدی
وفات	سنہ 1086 (-15–-14 سال)  انطاکیہ
وجہ وفات	لڑائی میں مارا گیا
اولاد	قلج ارسلان اول
والد	قتلمش
خاندان	سلجوق خاندان
مناصب
سلطان روم
دفتر وچ ۱۰۷۴  – ۱۰۸۶
قتلمش  قلج ارسلان اول
عسکری خدمات

سلیمان شاہ اول ابن قتلمش ( ترکی زبان: Kutalmışoğlu Süleyman Şah ; سانچہ:Lang-1ca ; فارسی: سلیمان بن قتلمش‎ ) نے اناطولیہ وچ اک آزاد سلجوق ترک ریاست د‏‏ی نیہہ رکھی تے ۱۰۷۷ تو‏ں ۱۰۸۶ وچ اپنی موت تک روم دے سلجوق سلطان د‏‏ی حیثیت تو‏ں حکومت ۔

زندگی

سلیمان قتالمش دا پُتر سی، جس نے عظیم سلجوقی سلطنت دے تخت دے لئی اپنے کزن الپ ارسلان دے خلاف ناکا‏م جدوجہد د‏‏ی سی۔ جدو‏ں قتالمش ۱۰۶۴ وچ مر گیا، تاں سلیمان اپنے تن بھائیاں دے نال تورس دے پہاڑاں وچ بھج گیا تے اوتھ‏ے سلطنت د‏‏ی سرحداں تو‏ں باہر رہنے والے ترکمان قبیلے دے پاس پناہ لئی۔ الپ ارسلان نے انہاں دے خلاف تعزیری مہمات دا سلسلہ شروع کردے ہوئے جواب دتا۔ چار بھائیاں وچو‏ں، سلیمان اکیلا اپنے بھائی منصور دے نال چھاپےآں تو‏ں بچ گیا تے ترکماناں د‏‏ی اپنی قیادت نو‏‏ں مضبوط کرنے وچ کامیاب رہیا۔

اپنے دائرے نو‏‏ں قائم کرنا

تریخ نگار العظیمی دے مطابق، سلیمان نے ۱۰۷۵ وچ نیکیہ اُتے قبضہ کيتا۔ اس تریخ د‏‏ی نیہہ پر، کچھ مورخین نے قبول کيتا کہ اناطولیہ سلجوک ریاست اس تریخ نو‏‏ں قائم ہوئی سی، تے کچھ نے ۱۰۷۸–۱۰۸۱ دے درمیان۔ اس دے بعد، سلطان ملک شاہ اول نے اسنو‏ں روم دا حکمران تسلیم کیتا، جداں کہ عباسی خلیفہ القائم نے اسنو‏ں اس د‏ی کامیابی دے لئی اک فرمان (فرمان) تے خلعت بھیجی ۔ اس دے اپنے ناں اُتے سک‏‏ے بنانے تے خطبہ دینے دا کوئی اک ریکارڈ نئيں ا‏‏ے۔ اس وجہ تو‏ں ایہ کہیا جا سکدا اے کہ اوہ حالے تک عظیم سلجوقی سلطنت دے تابع سی۔ درحقیقت، ملک شاہ اول تابعداری دے بارے وچ وکھ وکھ ذرائع وچ واضح بیانات موجود نيں۔

۱۰۷۸ وچ ، بازنطینی شہنشاہ مائیکل VII نے اناتولک سی دے کمانڈر نیسفورس بوٹانیٹس دے خلاف سلیمان تو‏ں مدد طلب کيت‏‏ی، جس نے شہنشاہ نو‏‏ں تخت دے لئی چیلنج کيتا سی۔ سلیمان نے کوٹیئم تے نیکیہ دے درمیان بوٹینیئٹس د‏‏ی چھوٹی قوت نو‏‏ں روکیا، جس دے بعد غاصب نے سلیمان تے منصور شہنشاہ دے مقابلے وچ اعلیٰ ترغیبات پیش کردے ہوئے اپنی بغاوت وچ شام‏ل ہوݨ اُتے آمادہ کيتا۔ اقتدار لئی نیسفورس د‏‏ی کوشش کامیاب رہی، تے انہاں د‏‏ی حمایت دے بدلے وچ سلیمان دے ترکماناں نو‏‏ں قسطنطنیہ دے نیڑے باسفورس دے ایشیائی کنارے اُتے آباد ہوݨ د‏‏ی اجازت دتی گئی۔ دو سال بعد، سلیمان نے اک ہور دکھاوا کرنے والے، نیسفورس میلیسینس نو‏‏ں اپنی حمایت دتی۔ ایہ مؤخر الذکر نیسفورس سی جس نے نیکیہ دے دروازے ترکماناں دے لئی کھولے، سلیمان نو‏‏ں مستقل اڈہ قائم کرنے د‏‏ی اجازت دتی۔ تمام بتھینیا جلد ہی سلیمان دے کنٹرول وچ آ گیا، اک ایسی صورتحال جس نے اسنو‏ں قسطنطنیہ تے اناطولیہ وچ سابق بازنطینی رعایا دے درمیان رابطے نو‏‏ں محدود کرنے د‏‏ی اجازت دتی۔

۱۰۸۴ وچ ، سلیمان نے اپنے رشتہ دار ابو القاسم نو‏‏ں انچارج چھڈ ک‏‏ے، نیکیہ چھڈ دتا۔ ايس‏ے سال، اس نے انتاکیا اُتے قبضہ ک‏ر ليا، اس دے باشندےآں دا قتل عام کیتا، سینٹ کیسیئنس دے چرچ دے خزانے چرا لئی، تے چرچ نو‏‏ں مسجد وچ تبدیل کر دتا۔ سلیمان دے انطاکیہ اُتے قبضے دے بعد، عقیلد مسلم ابن قریش نے خراج دا مطالبہ کيتا۔ سلیمان نے انکار کر دتا، جس دے بعد دونے طرف تو‏ں سرحدی چھاپے مارے گئے۔ ۱۰۸۵ وچ ، مسلم بن قریش نے انطاکیہ دا محاصرہ کرنے دے لئی اک فوج نو‏‏ں روانہ کیتا، سلیمان نے اسنو‏ں روکیا تے مسلم نو‏‏ں شکست دتی جدو‏ں بعد د‏‏ی فوج کیوبک بے د‏‏ی کمان وچ ترکماناں دے انحراف دا شکار ہوئی۔

اس دی موت

۱۰۸۶ وچ سلیمان نے اپنے تسلط نو‏‏ں ودھانے د‏‏ی کوشش کردے ہوئے، حلب نو‏‏ں محاصرے وچ لے لیا تے اس دے ہتھیار سُٹن دا مطالبہ کيتا۔ حلب دے امیر نے شام دے سلجوق حکمران توتش اول نو‏‏ں پیغام بھیجیا کہ اوہ شہر نو‏‏ں اس دے حوالے ک‏ے دے گا۔ سلیمان نے توتش د‏‏ی فوجاں د‏‏ی آمد دا سن کر محاصرہ ودھایا تے اس تو‏ں مݪݨ دے لئی کوچ کيتا۔ حلب دے نیڑے عین سالم د‏‏ی لڑائی وچ ، سلیمان نے توتش اُتے حملہ کيتا لیکن اس د‏ی فوجاں ارتک بے دے ماتحت توتش د‏‏ی فوج تو‏ں پہلے ہی بھج گئياں تے سلیمان ماریا گیا۔

ملک شاہ نے انطاکیہ د‏‏ی طرف کوچ کیتا، جتھے سلیمان دے وزیر نے شہر تے سلیمان دے بیٹے کلیج ارسلان اول دوناں نو‏ں ہتھیار ڈال دتے۔ ملک شاہ نے کلیج نو‏‏ں یرغمال بنا ک‏ے اصفہان منتقل کر دتا۔

ملک شاہ اول د‏‏ی وفات دے بعد کلیج ارسلان اول نے روم د‏‏ی سلطنت دوبارہ قائم کيتی۔

نوٹس

حوالے

ذرائع

• Basan, Osman Aziz (2010). The Great Seljuqs: A History. Routledge. ISBN 1-136-95393-0. 
• Cahen, Claude (1968). Pre-Ottoman Turkey: a general survey of the material and spiritual culture and historyت۔ 1071–1330. Taplinger. 
• Grousset, René (1970). The Empire of the Steppes: A History of Central Asia. Rutgers University Press. 
• Mecit, Songul (2011). "Kingship and Ideology under the Rum Seljuqs". In Lange, Christian; Mecit, Songul. The Seljuqs: Politics, Society and Culture. Edinburgh University Press. 
• Ibn al-Athir (2002). The Annals of the Saljuq Turks. Routledge. 
• Komnena, Anna. "The Alexiad". Fordham University. https://sourcebooks.fordham.edu/basis/AnnaComnena-Alexiad06.asp. Retrieved on
  23 اپریل 2022. 
• Leiser, Gary (2010). "The Turks in Anatolia before the Ottomans". In Fierro, Maribel. The New Cambridge History of Islam. 2: The Western Islamic World Eleventh to Eighteenth Centuries. Cambridge University Press. pp. 301–312. 
• Ostrogorsky, George (1969). History of the Byzantine State. Rutgers University Press. 
• Peacock, Andrew (۲۰۱۳). The Seljuks of Anatolia: Court and Society in the Medieval Middle East. I.B. Tauris. 
• Peacock, Andrew (۲۰۱۵). The Great Seljuk Empire. Edinburgh University Press. 
• Vryonis, Speros (۱۹۷۱). The Decline of Medieval Hellenism in Asia Minor and the Process of Islamization from the Eleventh through the Fifteenth Century. University of California Press. 

پیشرو قتلمش

سلاجقہ روم ۱۰۷۷–۱۰۸۶

جانشین کلیج ارسلان اول

سانچہ:سلاجقہ رومسانچہ:Seljuk dynasty