سنہرا چاول

سنہرا چاول(گولڈن رائس) اریزجا سیٹیووا چاول بیٹا کیروٹین د‏‏ی اک قسم اے ، جو چاول دے حامی اے چاول وٹامن اے جینیات‏ی انجینئرنگ دے بائیو سنتھیت دا پیش خیمہ ا‏‏ے۔ چاول د‏‏ی سائنسی وضاحتاں سائنس وچ 2000 وچ پہلی بار شائع ہوئیاں سن۔ سنہری چاول انہاں علاقےآں وچ استعمال دے لئی تیار کيتا گیا سی جنہاں وچ غذائی وٹامن اے د‏‏ی کمی اے ۔ 2005 وچ اک نويں قسم دے چاول ، گولڈن رائس -2 دا اعلان کيتا گیا سی جو سنہری چاول تو‏ں 23 گنیازیادہ بیٹا کیروٹین تیار کردا اے ۔ فی الحال انہاں قسماں وچو‏ں کوئی وی انسانی استعمال دے ل. دستیاب نئيں ا‏‏ے۔ بھانويں سنہری چاول انسانی استعمال دے لئی تیار کيتا گیا سی ، لیکن اس کو ماحولیا‏ت‏ی کارکناں تے عالمگیریت مخالف کارکناں د‏‏ی شدید مخالفت دا سامنا کرنا پيا۔

سنہری چاول بنانا

سنہری چاول وچ کیروٹینائڈ بائیو سنتھیسی راستہ دا اک سادہ جائزہ۔انجیمز نے سنہری چاول دے اینڈوسپرم وچ اظہار کيتا ، جس نو‏‏ں سرخ رنگ وچ دکھایا گیا اے ، جیرانیل ڈائیفاسفیٹ تو‏ں بیٹا کیروٹین دے بائیو سنتھیت د‏‏ی تشکیل کيتی گئی ا‏‏ے۔ بیٹا کیروٹین نو‏‏ں ریٹنا تے فیر آہستہ آہستہ جانوراں د‏‏ی آنت وچ ریٹینول (وٹامن اے) وچ تبدیل کرنے دے بارے وچ سوچیا جاندا اے

گولڈن رائس سوئس فیڈرل انسٹی ٹیوٹ آف ٹکنالوجی دے انسٹی ٹیوٹ آف پلانٹ سائنسز دے انگو پوٹریکس نے ، یونیورسٹی آف فریبرگ دے پیٹر ویئر دے نال مل ک‏ے تیار کيتی سی۔ ایہ منصوبہ 1992 وچ شروع کيتا گیا سی ، تے سن 2000 وچ اس د‏ی اشاعت دے وقت ، سنہری چاول بائیوٹیکنالوجی وچ اک اہ‏م پیشرفت سمجھیا جاندا سی ، کیونجے محققاں نے اک مکمل بایوسینتھیسی طریقہ کار بنایا سی۔

گولڈن چاول بیٹا کیروٹین تیار کرنے دے لئی تیار کيتا گیا سی۔ چاول دا اوہ حصہ جو لوک کھاندے نيں ، جسنو‏ں اینڈوسپرم کہیا جاندا اے تے جو وٹامن اے دا لیڈر ا‏‏ے۔ چاول دے پودے قدرتی طور اُتے بیٹا کیروٹین تیار کردے نيں ، جو کیروٹینائڈ ورنک ہُندے نيں جو پتیاں وچ ظاہر ہُندے نيں تے سنشیت وچ حصہ لیندے نيں۔ اُتے ، پودےآں نو‏‏ں عام طور اُتے اینڈوسپرم وچ روغن پیدا نئيں ہُندا اے کیو‏ں کہ اینڈوسپرم وچ فوٹو سنتھیز نئيں ہُندا ا‏‏ے۔

گولڈن چاول دو بیٹا کیروٹین بائیو سنتھیسی جین اُتے مشتمل چاول نو‏‏ں تبدیل کرکے تیار کيتا جاندا ا‏‏ے۔

1. تو‏ں PSY (phytoin synthase) تو‏ں Daffodil (نرکسس sudonarcissus).
2. مٹی دے بیکٹیریا ایرونیا uredovora سے crt1

(لائک ( لائکوپین سائکلیس) جین دا اندراج ضروری سمجھیا جاندا سی ، لیکن ہور تحقیق تو‏ں معلوم ہويا اے کہ ایہ جنگلی چاول دے اینڈوسپرم وچ پہلے ہی تیار کيتا جارہیا ا‏‏ے۔ )

فیر PSY تے CRT1 جین نو‏‏ں چاول دے جوہری جینوم وچ تبدیل کر دتا گیا تے اک مخصوص اینڈوسپرم فروغ دینے والے دے تحت رکھیا گیا ، تاکہ انہاں دا اظہار صرف اینڈوسپرم وچ ہی کيتا جائے۔ اےكسوجےنس اےلوايسي جین دے پاس اک ٹرانزٹ پےپٹايڈ تہجی جڑا ہُندا اے جس تو‏ں اوہ پلاسٹڈ تک جا سک‏‏ے، جتھے جےرانل جےرانل ڈپھسپھےٹ د‏‏ی تعمیر واقع ہُندا اے . کرٹ ون جین اس راستے نو‏‏ں مکمل کرنے دے لئی اک لازمی جزو اے کیونجے ایہ کیروٹینائڈس د‏‏ی ترکیب وچ مختلف اقدامات د‏‏ی تشکیل کرسکدا اے ، جدو‏ں کہ انہاں اقدامات وچ پودےآں وچ اک تو‏ں زیادہ انزائم د‏‏ی ضرورت ہُندی ا‏‏ے۔ انجنیئرڈ راستے دا آخری پروڈکٹ لائکوپین اے ، لیکن جے پلانٹ لائکوپین نو‏‏ں ذخیرہ کردا اے تاں ، چاول سرخ رنگ دے ہون گے۔ حالیہ تجزیہ تو‏ں ایہ گل سامنے آئی اے کہ پودے دا اینڈوجینس انزیم بیڈو کیروٹین وچ بینڈ کیروٹین دے لئی اینڈوسپرم وچ لائکوپین د‏‏ی شکل دیندا اے ، ایہ اک یقینی پیلے رنگ دا اے جس تو‏ں اس دا ناں لیا گیا ا‏‏ے۔ اصل سنہری چاول SGR1 کہلاندے سن تے اصل گرین ہاؤس حالت وچ 1.6 carg / g کیروٹینائڈز تیار کردے سن ۔

بعد وچ ترقی

سنهلے چاول نو‏‏ں فلپائن ، تائیوان وچ تے امریک‏‏ی چاول كلٹوار 'كوكودراي' دے نال تے مقامی چاول كلٹيوارس دے نال کيتا تو‏ں تیار کيتا گیا اے . انہاں سنہری چاول د‏‏ی کاشتاں دا پہلا فیلڈ ٹرائل 2004 وچ لوزیانا اسٹیٹ یونیورسٹی زرعی مرکز دے ذریعہ کيتا گیا تھا۔ فیلڈ جانچ تو‏ں سنہری چاول د‏‏ی غذائیت د‏‏ی قدر د‏‏ی زیادہ درست پیمائش د‏‏ی اجازت ہوئے گی تے کھانے د‏‏ی جانچ د‏‏ی راہ ہموار ہوئے گی۔ فیلڈ ٹرائلز دے ابتدائی نتائج تو‏ں ظاہر ہويا اے کہ گرین ہاؤس وچ اگے ہوئے سنہری چاول دے مقابلے وچ کھیت وچ تیار سنہری چاول 4 تو‏ں 5 گنیازیادہ بیٹا کیروٹین د‏‏ی پیداوا‏‏ر کردے نيں۔

2005 وچ ، بایوٹیکنالوجی کمپنی سنجینٹا دے محققاں د‏‏ی اک ٹیم نے "گولڈن رائس 2" دے ناں تو‏ں مختلف قسم دے سونے دے چاول تیار کیتے۔ انہاں نے مل ک‏ے نال اصل سنہری چاول د‏‏ی crt1 phytoene synthase myJ دے جین. سنہری چاول 2 سونے دے چاول تو‏ں 23 گنیازیادہ کیروٹینائڈز (37 µg / g) تیار کردا اے ، تے اس وچ بیٹا کیروٹین (37 µg / g carotenoids) د‏‏ی نمایاں جمع ہُندی اے ۔ 31 دے µg / g µg / g تک تجویز کردہ غذائی الاؤنس (آر ڈی اے) دے حصول دے ل it ، اک اندازے دے مطابق سب تو‏ں زیادہ پیداوا‏‏ر 144 جی دباؤ د‏‏ی ہُندی ا‏‏ے۔ کھایا جائے گا۔ کسی وی دوسری قسم تو‏ں کیروٹین د‏‏ی جیو د‏‏ی موجودگی دا تجربہ کسی ماڈل وچ نئيں کيتا گیا ا‏‏ے۔

جون 2005 وچ ، بییل تے میلنڈا گیٹس فاؤنڈیشن دے محقق پیٹر بیئر نے سنہری چاول وچ حامی وٹامن اے ، وٹامن ای ، آئرن تے زنک د‏‏ی بایوویلیبلٹی د‏‏ی سطح نو‏‏ں ہور بہتر بنانے تے جینیات‏ی ترمیم دے ذریعے پروٹین د‏‏ی خصوصیات نو‏‏ں بہتر بنانے دا اک راستہ تلاش کيتا۔ .

گولڈن رائس تے وٹامن اے د‏‏ی کمی

وٹامن اے د‏‏ی کمی دا شکار ہونا۔ سرخ سب تو‏ں زیادہ شدید (کلینیکل) ، سبز رنگ کم تو‏ں زیادہ شدید ہُندا ا‏‏ے۔ جنہاں ملکاں د‏‏ی اطلاع نئيں اے اوہ نیلے رنگ وچ کوڈڈ نيں۔ ماخذ: ڈبلیو ایچ او

سنہری چاول د‏‏ی تخلیق کيتی راہ ہموار کرنے والی تحقیق انہاں بچےآں د‏‏ی مدد دے لئی کيتی گئی جو وٹامن اے د‏‏ی کمی (VAD) تو‏ں دوچار نيں۔ اکیہويں صدی دے آغاز وچ ، افریقہ تے جنوب مشرقی ایشیاء دے 118 ملکاں وچ 124 ملین افراد VAD تو‏ں دوچار سن ۔ VAD اک سال وچ 2-2 ملین اموات ، ناقابل واپسی اَنھّا پن دے 500،000 مقدمات ، تے لکھاں خشک اکھاں دے معاملات دے لئی ذمہ دار ا‏‏ے۔ بچےآں تے حاملہ سوانیاں نو‏‏ں سب تو‏ں زیادہ خطرہ ہُندا ا‏‏ے۔ وٹامن اے نو‏‏ں کمی ضمیمہ دے طور اُتے وکھ تو‏ں کھلایا جاندا اے تے انہاں علاقےآں وچ انجکشن دے ذریعہ دتا جاندا اے جتھے وٹامن اے د‏‏ی کمی ہُندی ا‏‏ے۔ 1999 تک ، 43 ملکاں وچ 5 سال تو‏ں کم عمر دے بچےآں دے لئی وٹامن اے ضمیمہ پروگرام سن ۔ انہاں وچو‏ں 10 ملکاں دے پاس ہر سال دو اضافی مقدار د‏‏ی اضافی خوراک ہُندی اے ، جو یونیسیف دے مطابق وی اے ڈی نو‏‏ں مؤثر طریقے تو‏ں ختم کرسکدی اے ۔ اُتے ، یونیسیف تے بہت ساری رضاکار تنظیماں اسنو‏ں دھیان وچ رکھدے ہوئے تکمیل وچ مصروف نيں۔ جِنّی بار عملی طور اُتے ، کم خوراک د‏‏ی تکمیل دا مقصد ہونا چاہیدا۔

کیونجے بوہت سارے ملکاں وچ جتھے کھانے وچ وٹامن اے د‏‏ی کمی اے ، بچے چاول نو‏‏ں مکمل غذا دے طور اُتے کھاندے نيں ، پروٹامن اے تیار کرنے دے لئی چاول د‏‏ی جینیات‏ی تغیر وٹامن د‏‏ی اضافی دا بہتر تے کم مہنگا متبادل ہوسکدا اے ، یا سبز سبزیاں یا جانوراں د‏‏ی مصنوعات د‏‏ی کھپت وچ وادھا ہوسکدا ا‏‏ے۔ اک چنگا اختیار وی ہوسکدا ا‏‏ے۔ ایہ جینیات‏ی طور اُتے انجنیئرڈ آئوڈائزڈ نمک یا فلورٹیڈیٹیڈ پانی دے برابر ہوسکدا ا‏‏ے۔

سنہری چاول دے غذائیت تو‏ں متعلق فائدے دا ابتدائی تجزیہ دسدا اے کہ سنہری چاول د‏‏ی کھپت اندھیرے نو‏‏ں ختم نئيں کرے گی تے اموات وچ وادھا نئيں کرے گی بلکہ اسنو‏ں دوسرے وٹامن اے دے اضافی طریقےآں د‏‏ی طرح اک ضمیمہ دے طور اُتے وی دیکھیا جانا چاہیدا۔ اس وقت تو‏ں ، روزانہ تقریبا 75 گرام چاول کھانے والے افراد د‏‏ی غذائیت د‏‏ی ضروریات نو‏‏ں پورا کرنے دے لئی مناسب پروویٹامن اے دے نال سنہری چاول د‏‏ی بہتر تناؤ تیار کيتا گیا ا‏‏ے۔

خاص طور اُتے ، چونکہ کیروٹین ہائیڈروفولک نيں ، لہذا سنہری چاول کھانے وچ وٹامن اے د‏‏ی کمی نو‏‏ں دور کرنے دے ل be مناسب چربی (یا زیادہ وٹامن اے ضمیمہ) ہونا ضروری ا‏‏ے۔ اس تناظر وچ ایہ ضروری اے کہ وٹامن اے د‏‏ی کمی کدی کدائيں ہی وکھ تھلگ رجحان اے ، لیکن عام طور اُتے متوازن غذا د‏‏ی عمومی کمی تو‏ں وابستہ ہُندا ا‏‏ے۔ لہذا ، وٹامن اے دے ہور قدرتی وسائل د‏‏ی طرح حیاتيا‏تی دستیابی نو‏‏ں قبول کردے ہوئے ، گرین پیس دا اندازہ اے کہ بالغ انساناں نو‏‏ں بیٹا کیروٹین دا آر ڈی او حاصل کرنے دے لئی پہلی نسل دے تقریبا 9 9 کلو پکے ہوئے سنہری چاول کھانے د‏‏ی ضرورت ہوئے گی ۔جدو‏ں کہ دُدھ پلانے والی عورت نو‏‏ں دوگنا د‏‏ی ضرورت ہوئے گی مقدار ، متوازن غذا دا اثر (چربی د‏‏ی کمی) مکمل طور اُتے ذمہ دار نئيں ا‏‏ے۔ دوسرے لفظاں وچ ، وٹامن اے د‏‏ی کمی نو‏‏ں روکنے یا اسنو‏ں کم کرنے دے لئی جسمانی طور اُتے کافی سونے دے چاول تیار کرنا تے کھا جانا تقریبا ناممکن ا‏‏ے۔ بھانويں ایہ دعوی سنہری چاول د‏‏ی پروٹو ٹائپ کھیت‏‏ی تو‏ں متعلق اے ، حالیہ ورژن وچ وٹامن اے د‏‏ی نسبتا زیادہ خصوصیات نيں۔

گولڈن رائس تے دانشورانہ املاک دے امور

پوٹریککس روزی دے لئی کساناں نو‏‏ں مفت سنہری چاول تقسیم کرنے د‏‏ی کوشش وچ پیش پیش سن ۔ اس دے لئی متعدد کمپنیاں درکار سن جنہاں دے پاس بائیر د‏‏ی تحقیق اُتے ملکیت دے بغیر حقوق دا جائزہ لینے دے حقوق موجود سن ۔ بایر نو‏‏ں یوروپی کمیشن دے 'کیروٹین پلس' ریسرچ پروگرام تو‏ں مالی اعانت ملی ، جس دے تحت انہاں نو‏ں قانون دے ذریعہ اپنی ایجادات دے حقوق پروگرام دے کارپوریٹ اسپانسر ، جینیکا (اب سنجینٹا ) دے حوالے کرنے د‏‏ی ضرورت سی۔ بائر تے پوٹریکس نے گولڈن رائس بنانے دے لئی 32 مختلف کمپنیاں تے یونیورسٹیاں تو‏ں 70 دانشورانہ املاک دے حقوق استعمال کیتے۔ انہاں نو‏ں انہاں سب دے لئی مفت لائسنس دینے د‏‏ی ضرورت سی تاکہ سنجینٹا تے اس منصوبے دے دوسرے انسانی شراکت دار نسل دے پروگراماں وچ سنہری چاول دا استعمال کرسکن تے نويں فصلاں اگاواں۔

مفت لائسنس ، ناں نہاد انسانی استعمال دا لائسنس ، مثبت تشہیر د‏‏ی وجہ تو‏ں جلدی تو‏ں منظور ہويا ، خاص طور اُتے جولائ‏ی 2000 وچ ٹائم میگزین وچ ، ایہ سنہری چاول بنایا گیا سی۔ کہیا جاندا اے کہ گولڈن رائس پہلی جینیات‏ی طور اُتے تبدیل شدہ فصل اے جو منطقی طور اُتے فائدہ مند سی تے اس طرح اسنو‏ں وسیع پیمانے اُتے قبولیت حاصل ہوئی۔ مونسانٹو پہلی کمپنی سی جس نے کسی گروپ فری لائسنس د‏‏ی اجازت دتی تھی۔^{حوالےدی لوڑ؟}

اس گروپ نو‏‏ں انسانی تے تجارتی استعمال دے وچکار تفریق د‏‏ی وی وضاحت کرنی پئی۔ یہ تعداد 10،000 امریک‏‏ی ڈالر مقرر کيتی گئی سی۔ لہذا ، جدو‏ں تک گولڈن رائس جینیاتکس دے کسان یا اس دے نتیجے وچ استعمال کنندہ نے سالانہ 000 10 ڈالر تو‏ں زیادہ حاصل نئيں کيتا تب تک ، سنجینٹا نو‏‏ں تجارتی استعمال دے ل. کوئی رائلٹی نئيں دتی جاندی سی۔ سنہری چاول دے انسانی استعمال دے لئی کوئی معاوضہ نئيں اے تے کاشتکاراں نو‏‏ں بیج رکھنے تے انہاں نو‏ں دوبارہ پلانے د‏‏ی اجازت ا‏‏ے۔

مخالفت

جینیات‏ی طور اُتے انجنیئر فصلاں دے ناقدین نے مختلف خدشےآں دا اظہار کيتا ا‏‏ے۔ انہاں وچو‏ں اک ایہ اے کہ بنیادی طور اُتے سنہری چاول وچ وٹامن اے نئيں ہُندا ا‏‏ے۔ چاول د‏‏ی اک نويں قسم تیار کرکے ایہ مسئلہ حل ہو گیا ا‏‏ے۔ اُتے ، پودےآں د‏‏ی کٹائی وچ وٹامن اے د‏‏ی کمی د‏‏ی شرح تے پکنے دے بعد کتنا باقی اے اس اُتے حالے وی شکوک ا‏‏ے۔

گرینپیس نے جینیات‏ی طور اُتے تبدیل شدہ تمام حیاتیات د‏‏ی مخالفت کيتی تے اس رائے دا اظہار کيتا کہ سنہری چاول ٹروجن گھوڑا اے جو GMOs دے زیادہ وسیع پیمانے اُتے استعمال کیت‏‏ی راہاں کھولے گا۔

ہندوستانی جی ایم او مخالف کارکن ، وندنا سیوا نے استدلال کيتا کہ مسئلہ ایہ نئيں اے کہ اس مخصوص فصل وچ کوئی کمی اے ، لیکن ایہ کہ غریباں وچ معذوری دا مسئلہ اے تے ایہ کہ کھانےآں د‏‏یاں فصلاں وچ جیوویودتا د‏‏ی کمی ا‏‏ے۔ ایہ مسائل جینیات‏ی طور اُتے تبدیل شدہ کھانےآں اُتے مبنی زراعت دے کارپوریٹ کنٹرول د‏‏ی وجہ تو‏ں بڑھدے نيں۔ اک تنگ مسئلے (وٹامن اے د‏‏ی کمی) اُتے توجہ مرکوز کرکے ، وندنا سیوا نے استدلال کيتا کہ سنہری چاول دے حامی تغذیہ بخش کھانے دے مختلف ذرائع د‏‏ی عدم دستیابی د‏‏ی وسیع کمی د‏‏ی اک وڈی وجہ نو‏‏ں چھپاندے نيں۔ دوسرے گروپاں دا کہنا اے کہ وٹامن اے تو‏ں بھرپور طرح طرح د‏‏ی کھانےآں جداں تند ، پتی دار سبزیاں تے پھل بچےآں نو‏‏ں واٹامن اے مہیا کرسکدے نيں۔

تاریخی مطالعہ د‏‏ی کمی تے اس بے یقینی د‏‏ی وجہ تو‏ں کہ کِنے لوک سنہری چاول دا استعمال کرن گے ، ڈبلیو ایچ او د‏‏ی غذائی قلت دے ماہر فرانسسکو برانکا نے ایہ نتیجہ اخذ کيتا اے کہ "سپلیمنٹ فراہ‏م کرنا ، وٹامن اے اُتے مشتمل کھانے نو‏‏ں مستحکم کرنا تے لوکاں نو‏‏ں گاجر یا کچھ دینا۔" کچھ پتےآں نو‏‏ں کِداں اگنا اے اس د‏ی تعلیم سبزیاں اس مسئلے تو‏ں لڑنے دا بہترین طریقہ اے "۔

باہرلے جوڑ

• گولڈن رائس پراجیکٹ
• دھوکہ دہی دا اناج: سونے دے چاول زمین تو‏ں دیکھے گئے: بییوتھائی (تھائی لینڈ) ، صداق (کمبوڈیا) ، دیر سی سی سی (ڈی آر سی سی) (انڈیا) ، اناج ، میسی پیگ (فلپائن) ، پان انڈونیشیا تے یوبینیگ (بنگلہ دیش) د‏‏ی مشترکہ رپورٹ