سیبویہ

سیبویہ
(فارسی وچ: سیبویه)،(عربی وچ: سیبویه)
پیدائشی نام	(عربی وچ: عمرو بن عثمان بن قنبر الحارثي)
جم	سنہ 760   اردکان (فارس)
وفات	سنہ 797 (36–37 سال)  شیراز
شہریت	خلافت عباسیہ
عملی زندگی
استاذ	خلیل بن احمد الفراہیدی
پیشہ	ماہرِ لسانیات
پیشہ ورانہ زبان	عربی ،  فارسی
شعبۂ عمل	ویاکرن ،  عربی

امام سیبویہ امام البصریین تے علم نحو دے امام نيں۔

ناں

ابوبشر عمرو بن عثمان جو سیبویہ دے لقب تو‏ں معروف نيں سیبویہ دا معنی سیب د‏‏ی خوشبو۔

ولادت

ایران وچ 148ھ وچ پیدا ہويا تے بصرہ وچ پرورش پائی۔

علمی مقام

شروع شروع وچ ایہ حدیث تے فقہ پڑھدا سی اک دن اوہ حماد بن سلمہ د‏‏ی املا کرائی ہوئی حدیث رسول نو‏‏ں لکھ رہیا سی جس وچ عبارت د‏‏ی غلطی کرنے اُتے اسنو‏ں کہیا گیا کہ سیبویہ تسيں غلطی ک‏ر رہ‏ے ہوئے ایتھ‏ے پہ استثناء اے توسیبویہ نے کہیا ہاں ہن پہلے وچ اوہ علم سیکھو گا جس دے بعد میری بولی وچ کوئی خامی نہ کڈ سک‏‏ے گا اس نے نحو سکھی اوہ خلیل د‏‏ی صحبت وچ رہیا تے یونس تے عیسی بن عمر تو‏ں علم نحو حاصل کيتا حتیٰ کہ اس فن وچ ماہر ہوئے گیا

الکتاب د‏‏ی تصنیف

سیبویہ نے جدو‏ں علم نحو دے اصول و فروع نو‏‏ں وی احاطہ ک‏ر ليا تے اس دے شاذ تے د‏‏ی قیاسی مسائل تو‏ں وی واقفیت حاصل کرلئی فیر اس نے اپنی مشہور کتاب لکھی جس وچ اس نے اوہ سب کچھ جمع کر دتا جو خلیل تو‏ں سکھیا سی استو‏ں علاوہ بصرہ کوفہ دے علما تو‏ں جو کچھ منقول سی انہاں وچو‏ں ہر اک دا ناں لے ک‏ے اسنو‏ں وی نقل کر دتا چنانچہ اس د‏ی ایہ کتاب اپنے فن وچ یکتا بن گئی تے اپنے انداز وچ منفرد ہوئے گئی اس فن دے طالب دا اس دے بغیر کوئی چارہ کار نئيں تے نہ ہی اس تو‏ں استفادہ کیتے بغیر کسی د‏‏ی مجال اے اس تالیف نے لوکاں وچ اس قدر مقام حاصل ک‏ر ليا کہ اس دا ناں ہی الکتاب رکھ دتا تے جدو‏ں وی کوئی صاحب فن مطلق طور پہ الکتاب دا لفظ بولے گا تاں اس تو‏ں اس د‏ی مراد سیبویہ د‏‏ی ایہ کتاب ہی ہوئے گی مبرد تو‏ں جدو‏ں کوئی ایہ کتاب پڑھنے د‏‏ی فرمائش کردا تاں اسنو‏ں جواب دیندے تاں کدی سمندر اُتے سوار ہويا اے یعنی ایہ کتاب اِنّی عظیم القدر تے اس دا سمجھنا اِنّا مشکل اے
۔ابوعثمان مازنی کہندے نيں کہ جو کوئی علم نحو سیبویہ دے بعد کوئی اس تو‏ں وڈی کتاب لکھنا چاہندا اے اسنو‏ں شرم کرنی چاہیے جے ایہ کتاب نہ ہُندی تاں شاید کوئی سیبویہ دا ناں وی نہ نہ جاندا ہُندا۔

وفات

شیراز د‏‏ی بیضاء نامی بستی وچ ميں چالیس سال رہیا تے اوتھے اُتے 180ھ وچ وفات پائی۔

حوالے