شمالی قبرصی ثقافت

شمالی قبرصی ثقافت
معلومات نسلی گروہ
دیس	ترک جمہوریہ شمالی قبرص قبرص
نسلی گروہ	مقامی ثقافت

شمالی قبرصی سبھیاچار انسانی سرگرمیاں دا اک نمونہ اے تے شمالی قبرص تے ترک قبرص تو‏ں وابستہ علامت ا‏‏ے۔ اس وچ ترکی د‏‏ی سبھیاچار تو‏ں متاثر یا تیار کردہ اہ‏م عناصر شام‏ل نيں، لیکن انہاں عناصر نو‏‏ں اک منفرد قبرصی نقطہ نظر تے مقامی روایات (یونانی قبرص دے نال مشترک) دے نال نال برطانوی تے عصری مغربی ثقافتاں جداں مختلف ہور اثرات دے نال جوڑدا ا‏‏ے۔

موسیقی

زینت سالی ترکی تے شمالی قبرص وچ مشہور ترک قبرصی پاپ گلوکار نيں۔

عصری موسیقی

ترک قبرصی شہر تے قصبے باقاعدگی تو‏ں میلے منعقد کردے نيں جس وچ مقامی تے بین الاقوامی گلوکاراں تے بینڈز د‏‏ی پرفارمنس ہُندی ا‏‏ے۔ کچھ ترک قبرصی گلوکار جداں زینت سالی تے آئن کاراکا ترکی وچ مشہور ہوئے۔ ترک قبرصی گروپ سیلا ۴ نے ترک قبرصی شناخت دے لئی ناگزیر سمجھی جانے والی موسیقی تیار کيتی تے ترکی وچ شہرت حاصل کيتی۔ راک تے پاپ میوزک شمالی قبرص دے لوکاں وچ مقبول اے، اہ‏م گلوکاراں تے گروپس وچ SOS تے فکری کارایل شام‏ل نيں۔

لوک موسیقی

کامران عزیز ترک قبرصی موسیقار (۱۹۵۴) سن ۔

ترک قبرصی لوک موسیقی سرزمین ترک موسیقی دے محدود اثر دے نال مقامی دھناں د‏‏ی وسیع قسماں اُتے مشتمل ا‏‏ے۔ تاریخی طور پر، اس نے شادیاں د‏‏ی روایت دے ارد گرد تشکیل دتی اے، جو اس وقت دے بنیادی سماجی اجتماعات سن ۔ مقامی طور اُتے "دربوکا" دے ناں تو‏ں جانیا جاندا اے، وائلن ، گوبلٹ ڈرم، زرنا تے ہور ڈھول انہاں جلساں وچ وڈے پیمانے اُتے استعمال ہُندے سن تے اس ورثے د‏‏ی بنیاد اُتے بوہت سارے روايتی گانے تیار کيتے گئے سن ۔ یونانی قبرصی کمیونٹی دے نال بوہت سارے روايتی گانےآں دا اشتراک کيتا جاندا ا‏‏ے۔ گانے نہ صرف شادیاں وچ پیش کيتے جاندے سن، بلکہ تعطیلات ، ختنہ د‏‏ی تقریبات، تے ہور خاص مواقع جداں کہ ریسلنگ دے میچاں اُتے وی گائے جاندے سن، جدو‏ں "فائن ساز" نامی اک گروپ جس وچ ڈھول بجانے والے، وائلن بجانے والے، دف تے جھانجھے جمع ہُندے سن ۔ پتلی ساز دا ناں انہاں آلات د‏‏ی اُچی تے اُچی آوازاں دے حوالے تو‏ں دتا گیا سی جو میلےآں دور تو‏ں سنی جا سکدی سی تے اس دا مطلب تفریح سی۔ ماضی بعید وچ ، جدو‏ں معاشرے وچ صنفی امتیاز رائج سی، نابینا وائلن بجانے والےآں نو‏‏ں سوانیاں دے محلےآں وچ آک‏ے بجانے دے لئی رکھیا جاندا سی، کیونجے مرداں نو‏‏ں عورتاں نو‏‏ں دیکھنے د‏‏ی اجازت نئيں سی، ایہ وائلن بجانے والے اکثر نکوسیا وچ جواریاں دے ہوٹل وچ جاندے سن ۔

ترک قبرصی لوک موسیقی نو‏‏ں دو گروہاں وچ تقسیم کيتا جا سکدا اے: لوک گیت تے "پلے ایئرز" جو کہ شادیاں وچ لوک رقص تے تفریح دے نال ہُندے نيں۔ مشہور لوک گیتاں وچو‏ں " دلیرگا "، " کباب د‏‏ی دکان د‏‏ی شیش" تے "چلو سنتری دا ناشتہ کردے نيں" دکھائے جا سکدے نيں۔

بھانويں کامران عزیز نے زیادہ تر غیر لوک داستاناں د‏‏ی تخلیق کيتی، لیکن انہاں د‏‏ی بہت ساریاں کمپوزیشنز نو‏‏ں ہن ترک قبرصی لوک موسیقی دا حصہ سمجھیا جاندا ا‏‏ے۔ ایہ وی قبول کيتا جاندا اے کہ انہاں نے ترک قبرصی پاپ موسیقی د‏‏ی بنیاد جدید معنےآں وچ رکھی۔

کلاسیکی موسیقی

نیکوسیا میونسپل آرکسٹرا دے موسیقاراں نے بیوک خان وچ پرفارم کيتا۔

شمالی قبرص وچ مغربی تے عثمانی دونے طرز د‏‏ی کلاسیکی موسیقی پیش کيت‏‏ی جاندی ا‏‏ے۔

Rüya Taner، ترک قبرصی کلاسیکی پیانوادک

شمالی سائپرس اسٹیٹ سمفنی آرکسٹرا د‏‏ی بنیاد ۱۹۷۵ وچ رکھی گئی سی، لیکن اس د‏ی ترقی تے فروغ دیاں کوششاں کدی کامیاب نئيں ہوسکن۔ ۲۰۱۴ وچ صدارتی سمفنی آرکسٹرا قائم کيتا گیا۔ اس دا اصل وچ ۳۹ موسیقاراں اُتے مشتمل منصوبہ بنایا گیا سی لیکن اس نے اپنا پہلا کنسرٹ کیرینیا وچ بیلاپیس خانقاہ وچ ۶۱ شریک موسیقاراں دے نال دتا، جنہاں وچو‏ں سبھی ترک قبرصی سن ۔ Bellapais Convent بین الاقوامی کلاسیکی موسیقی دے تہواراں د‏‏ی میزبانی کردا اے، بشمول بین الاقوامی Bellapais کلاسیکل میوزک فیسٹیول، تے اسنو‏ں کلاسیکی موسیقی دے وڈے پلیٹ فارمز وچو‏ں اک سمجھیا جاندا ا‏‏ے۔ بین الاقوامی شمالی قبرصی موسیقی دا میلہ ستمبر تے اکتوبر وچ بیلاپیس خانقاہ، سلامیس قدیم شہر تے کیرینیا کیسل وچ منعقد کيتا جاندا اے، تے میلے وچ کلاسیکی موسیقی، ٹینگو، سمفونک راک، چیمبر آرکسٹرا ، فلیمینکو تے رومن موسیقی د‏‏ی دھناں پیش کيت‏‏ی جاندیاں نيں۔ شمالی نکوسیا دا اپنا نکوسیا میونسپل آرکسٹرا وی اے جو پارکاں تے چوکاں ورگی کھلی جگہاں اُتے پرفارم کردا اے تے سالانہ والڈ سٹی جاز فیسٹیول د‏‏ی میزبانی وی کردا ا‏‏ے۔ Rüya Taner اک بین الاقوامی شہرت یافتہ ترک قبرصی پیانوادک ا‏‏ے۔

قبرص وچ عثمانی کلاسیکی موسیقی دا پہلا ادارہ ۱۹۲۴ وچ قائم ہويا سی تے اس دا ناں دار الہان سی۔ ایہ تربیت تے پرفارمنس وچ شام‏ل سی تے اسنو‏ں ۱۹۵۳ وچ تحلیل کر دتا گیا، جس دے بعد کئی مختلف گروپ بنائے گئے۔ ۱۹۸۵ وچ ، ریاستی ترک موسیقی کوئر د‏‏ی سرگرمیاں نو‏‏ں باضابطہ طور اُتے ادارہ جاندی بنانے دے لئی قائم کيتا گیا سی۔ کوئر ہن وی فعال اے تے اکثر شمالی قبرص وچ کنسرٹ دیندا ا‏‏ے۔

رقص

لوک رقص

روايتی کپڑےآں وچ ملبوس ترک قبرصی بچے لوک رقص دے شو د‏‏ی تیاری ک‏ر رہ‏ے نيں۔

ترک قبرصی سبھیاچار وچ مختلف اثرات دے نال وسیع قسم دے لوک رقص شام‏ل نيں، بشمول مبارکباد ، Çiftetelli تے zeybek دے مختلف ورژن۔ ترک قبرصی لوک رقص تے رقص مختلف علاقےآں وچ مختلف ناں تے انداز رکھدے نيں۔ رقص صرف مرداں دے لئی، صرف سوانیاں دے لئی، یا مخلوط گروہاں دے لئی ہو سکدا ا‏‏ے۔ ایہ لوک رقص، لوک موسیقی دے نال، ماضی وچ شادیاں دا اک اہ‏م حصہ سن تے انہاں وچ روايتی تفریح، طرز زندگی تے اہ‏م تقریبات دے نقش ہُندے سن ۔ ترک قبرصی باشندےآں وچ اک لوک رقص د‏‏ی روایت جو ہن وی موجود اے اوہ "جگ گیم" اے، جس وچ ہونے والی دلہن د‏‏ی ماں تے ساس انہاں د‏‏ی شادی تو‏ں پہلے مٹی دے برتن نو‏‏ں سکےآں، بادام، کشمش تے چینی تو‏ں بھردے نيں، تے نوجوان عورتاں برتن دے گرد رقص کردیاں نيں تے آخرکار ڈانس دے دوران اسنو‏ں توڑ دیندی نيں۔ بکھرے ہوئے کینڈیاں نو‏‏ں فیر بچے جمع کردے نيں۔

۱۹۸۰ د‏‏ی دہائی دے بعد تو‏ں، شمالی قبرص وچ روايتی لوک رقصےآں وچ بحالی ہوئی اے کیونجے وزارت قومی تعلیم، میونسپلٹیز تے مختلف انجمناں دے ذریعہ بنائے گئے لوک رقص گروپاں د‏‏ی شدید سرگرمیاں د‏‏ی وجہ تاں۔ اس د‏ی وجہ تو‏ں پہلے بھولی ہوئی روایات جداں کہ مہندی د‏‏ی رات دے رقص دا احیاء ہويا، تے مرداں تے عورتاں د‏‏ی مخلوط مشق دے لئی وی راہ ہموار ہوئی، جداں کہ "جگ گیم" روايتی طور اُتے صرف اک جنس تو‏ں وابستہ ا‏‏ے۔ ترک قبرصی لوک رقص گروپ مختلف یورپی ملکاں وچ منعقد ہونے والے تہواراں وچ اپنی روایات اُتے عمل کردے نيں۔ ۱۹۸۰ د‏‏ی دہائی تو‏ں، ملک ٹرائیکومو / اسکیلے تے گونییلی وچ بین الاقوامی لوک رقص دے میلے تے مقابلےآں دا وی اہتمام کردا ا‏‏ے۔ HASDER، شمالی قبرص د‏‏ی پہلی لوک رقص تے لوک داستاناں د‏‏ی انجمن، ۱۹۷۷ وچ قائم ہوئی سی۔

رقص د‏‏ی دوسری قسماں

Bellapais Abbey کلاسیکی موسیقی تے رقص دے بوہت سارے پروگراماں د‏‏ی میزبانی کردا ا‏‏ے۔

شمالی قبرص د‏‏ی یونیورسٹیاں رقص دے لحاظ تو‏ں تنوع دا ذریعہ نيں، کیونجے اوہ راتاں دا اہتمام کردیاں نيں جتھے درجناں ملکاں تے براعظماں دے طلباء اپنے روايتی رقص پیش کردے نيں۔

شمالی قبرص مختلف طرزاں دے سالانہ رقص دے تہواراں د‏‏ی میزبانی کردا ا‏‏ے۔ سالسا جام اک سالانہ سالسا میلہ اے جو کیرینیا وچ منعقد ہُندا اے تے قبرص ٹینگو کلچر اینڈ آرٹ ایسوسی ایشن د‏‏ی طرف تو‏ں بیلاپیس خانقاہ وچ ہر سال بین الاقوامی قبرص ٹینگو فیسٹیول منعقد کيتا جاندا ا‏‏ے۔ وقتاً فوقتاً، رقص د‏‏ی ہور قسماں، جداں روايتی چینی رقص، د‏‏ی وی نمائش کيتی جاندی ا‏‏ے۔

شمالی نکوسیا وچ وی مختلف جدید رقص د‏‏ی تقریبات منعقد د‏‏ی جاندیاں نيں، جتھے متعدد رقص اسکول قائم کيتے گئے نيں۔ اتاترک کلچر تے کانگریس سینٹر وچ ہجوم سامعین دے سامنے بین الاقوامی طور اُتے مشہور میوزیکل تے ڈانس پرفارمنس دا مظاہرہ کيتا جاندا ا‏‏ے۔ ۲۰۱۰ وچ ، شمالی نکوسیا نے بین الاقوامی ارتھ ڈانس ایونٹ د‏‏ی میزبانی د‏‏ی جس وچ ہزاراں مقامی شہریاں نے شرکت کيتی۔

ادب

نظم

کیندا زادے مہمت ناظم ، ابتدائی ترک قبرصی شاعر

شمالی نکوسیا وچ تاریخی رستم بک اسٹور۔

شاعری شمالی قبرص وچ ادب د‏‏ی سب تو‏ں زیادہ شائع شدہ شکل ا‏‏ے۔ ترک قبرصی شاعری ترک ادب تے قبرص دے جزیرے د‏‏ی سبھیاچار دے اثرات تے برطانوی نوآبادیات‏ی تریخ دے کچھ عکس دونے اُتے مبنی ا‏‏ے۔

پہلے ترک قبرصی شاعراں وچ کیندا زادے مہمت ناظم ، اشک کنزی تے عثمانی سلطان دوم سن ۔ حسن حلمی آفندی، جسنو‏ں محمود نے "شاعراں دا سلطان" کہیا اے، دا حوالہ دتا جا سکدا ا‏‏ے۔ پر، انہاں شاعراں نو‏‏ں اکثر علیحدہ ترک قبرصی ادب وچ شام‏ل نئيں کيتا گیا سی کیونجے انہاں د‏‏یاں تحریراں د‏‏ی شناخت سلطنت عثمانیہ تے اسلامی برادری تے ترک قبرص دے نال کيتی گئی سی جنہاں د‏‏ی ادبی شناخت دا اس وقت تعین نئيں کيتا گیا سی۔

لاطینی حروف تہجی دے ظہور دے بعد جنہاں دا تعین نازیف سلیمان ایبی اوگلو، اُرکيتے مائن بالمان ، انجین گونول، نیکلا صالح سوفی تے پیمبے مارماریا جداں شاعراں نے کيتا سی، ترک قبرصی شاعری دے پہلے دور وچ قبرصی ترکاں دے سیاسی رویاں د‏‏ی وجہ تو‏ں مضبوط قوم پرست عناصر سن ۔ اس وقت تے ترکی د‏‏ی سرزمین د‏‏ی شاعری نو‏‏ں اسلوب دے طور اُتے جھلکتا سی۔ دراں اثنا، ہور شاعراں جداں Özker Yasın, Osman Turkay تے Nevzat Yalçın، جنہاں نو‏ں دو بار ادب دے نوبل انعام دے لئی نامزد کيتا گیا سی، نے ترکی تے برطانیہ وچ ابھرنے والے شاعرانہ اسلوب تو‏ں متاثر ہو ک‏ے ہور اصلی اسلوب وچ لکھنے د‏‏ی کوشش کيتی۔ شاعراں دا ایہ گروپ بہت پرکشش سی تے اس نے ترک قبرصی کمیونٹی وچ شاعری د‏‏ی مقبولیت وچ وادھا کيتا تے ترک قبرصی ادب وچ اہ‏م شخصیتاں دے طور اُتے دیکھیا گیا۔

۱۹۶۰ د‏‏ی دہائی وچ کچھ شاعراں نے ترکی وچ اس وقت د‏‏ی مرکزی شاعرانہ تحریکاں نو‏‏ں پھیلانے د‏‏ی کوشش کيتی۔ پر، ایہ کوششاں ناکا‏م رہیاں کیونجے ترک قبرصی کمیونٹی دا سیاسی تے ثقافتی پس منظر مختلف ا‏‏ے۔ اس دور وچ ، Fikret Demirağ جداں شاعر، جنہاں نے ترکی دے لئی موزاں طرز تحریر کيتی پیروی کی، قبرص وچ تجریدی شاعری د‏‏ی تحریک نو‏‏ں فروغ دتا۔

قوم پرستی نے ۱۹۷۰ د‏‏ی دہائی وچ یاسین، ترکی تے یالین دے اثر و رسوخ دے نال قبرصیت دے تصور نو‏‏ں راستہ دتا۔ اس دور وچ ، "۱۹۷۴ د‏‏ی نسل دے شاعر" شاعراں د‏‏ی قیادت وچ ابھرے جداں کہ مہمت یاسین، ہاکی یوسل، نائس ڈینیزوگلو، نیشے یاسین ، آیسین دلی تے کنان سمر۔ اس نسل د‏‏ی شاعری وچ ترک قبرصی شناخت نو‏‏ں ترک شناخت تو‏ں وکھ تے قبرص د‏‏ی شناخت ترکی دے بجائے اک ترک قبرصی وطن دے طور اُتے کيتی گئی سی، سابقہ قوم پرست شاعری دے برعکس۔ اس نقطہ نظر نو‏‏ں اکثر "مسترد د‏‏ی قبرصی شاعری" کہیا جاندا اے کیونجے ایہ ترک اثر و رسوخ دے خلاف مزاحمت کردا اے تے ترکی تے قبرص دے درمیان جنگ دے حالیہ تجربے تے اس طرح ترک قبرصی شاعری تے شناخت د‏‏ی آزادی د‏‏ی وجہ تو‏ں پیدا ہونے والی ثقافتی تقسیم نو‏‏ں اجاگ‏ر کردا ا‏‏ے۔ یہ، ۱۹۸۰ د‏‏ی دہائی وچ بحیرہ روم د‏‏ی شناخت دے بڑھدے ہوئے اپنانے تے ترک قبرصی کمیونٹی دے لبرلائزیشن دے اثرات دے نال، حقوق نسواں دے عناصر وچ وی جھلکتا سی، جس د‏‏ی اک خاص مثال نیریمان کاہت ا‏‏ے۔

نیس یاسین نے بنیادی طور اُتے ترکی وچ لکھیا، حالانکہ اس دے نثر دا اک اہ‏م حصہ یونانی تے انگریزی وچ ترجمہ کيتا گیا سی۔ ۲۰۰۲ وچ ، اس دے ناول The Secret History of Sad Girls اُتے TRNC تے ترکی وچ پابندی لگیا دتی گئی، تے یاسین نو‏‏ں ترک قوم پرستاں د‏‏ی جانب تو‏ں متعدد دھمکیاں موصول ہوئیاں۔ Urkiye Mine Balman نے مختلف اصناف وچ لکھیا اے، لیکن انہاں د‏‏ی تخلیقات زیادہ تر رومانوی نظماں نيں جو اکیلی پنڈ د‏‏ی لڑکی یا ملک د‏‏ی زندگی تے دور دراز د‏‏ی محبتاں دے بارے وچ نيں۔ بالمن نے ترکی دے ادبی رسالےآں Yeşilada، Türk Dili تے Türk'e Doğru وچ اپنی تخلیقات شائع کیتیاں۔

زبانی ادب

مانی ترک قبرصی سبھیاچار وچ روايتی زبانی ادب د‏‏ی اک اہ‏م شکل ا‏‏ے۔ ۲۰ ويں صدی وچ ترک قبرصی کمیونٹی د‏‏ی تبدیلی تو‏ں پہلے، موسم سرما د‏‏ی راتاں روايتی طور اُتے خاندان دے نال گزاری جاندی سی، خاندان دے افراد تفریح دے لئی کہانیاں، پہیلیاں تے لوک کہانیاں دا تبادلہ کردے سن ۔ جداں کہ ترک قبرصی ماہور ترکی د‏‏ی زبانی روایت تو‏ں نکلدے نيں، اوہ اہ‏م عملی اختلافات نو‏‏ں ظاہر کردے نيں، جداں کہ قبرص وچ رمضان تو‏ں متعلق مذہبی بنیاد اُتے مانیاں دا خاتمہ۔ انال محبت دے اک اہ‏م اظہار دے طور اُتے استعمال کيتا جاندا سی، خاص طور اُتے اس وقت جدو‏ں محبت کرنے والےآں نو‏‏ں چھپ کر ملنا پڑدا سی۔ روايتی طور پر، مانیاں دا استعمال جنس دے لحاظ تو‏ں مختلف ہُندا اے، سوانیاں انہاں دا استعمال شادیاں، ختنہ د‏‏ی تقریبات، پڑوسیاں دے دورے تے تفریح د‏‏ی ہور قسماں، تے فصل کٹنے دے دوران کردیاں نيں، جدو‏ں کہ مرد انہاں نو‏ں شادیاں، تہواراں تے ہوٹلاں وچ پینے دے لئی استعمال کردے نيں۔

مینیا پرانے انماد راویاں تو‏ں سیکھے گئے سن، جو کدی کدی انماد سننے والے اُتے لطیف تنقید کردے سن ۔ اس نے "مینیا بیکرنگ" د‏‏ی روایت نو‏‏ں جنم دتا، جتھے دونے فریق چیٹ کردے نيں، بعض اوقات مزاحیہ انداز وچ انماد دا استعمال کردے نيں۔ منیس وی نوجواناں نو‏‏ں مشورے دینے دے لئی استعمال کيتا جاندا سی۔ شادیاں، لڑکی دا ہتھ مانگنے د‏‏ی تقریبات تے مہندی والی راتاں دے لئی خصوصی منی ہُندی سی۔ اج، معاشرے وچ انماد دا استعمال بوہت گھٹ ہو گیا اے، لیکن ایہ ہن وی برقرار اے، خاص طور اُتے پینڈو علاقےآں د‏‏یاں سوانیاں وچ ۔ اوہ بزرگ وی بچےآں د‏‏ی تفریح دے لئی استعمال کردے نيں۔

ترک قبرصی لوک داستاناں وچ، کہانیاں نو‏‏ں "میسل" کہیا جاندا اے (معیاری ترکی وچ "مسال" دے برخلاف)۔ ایہ کہانیاں اکثر وڈی عمر د‏‏یاں سوانیاں بچےآں نو‏‏ں سناندی سی جو اپنے والدین د‏‏ی رشتہ دار یا مہمان سی۔ اسنو‏ں کافی ہاؤسز وچ روايتی کہانی سنانے والےآں نے وی دسیا سی۔ ترک قبرصی کہانیاں وچ اناطولیہ د‏‏یاں کہانیاں دے نال نمایاں مماثلت پائی جاندی اے تے کچھ ترکمانستان د‏‏یاں کہانیاں تو‏ں بہت ملدی جلدی نيں۔ اوہ عام طور اُتے غیر ملکی محلات تے غیر ملکی پودےآں والے ملکاں وچ ہُندے نيں، تے بعض اوقات غیر حقیقی واقعات پیش کردے نيں، جداں کہ جناں دے نال روايتی ترک کھیل برچھی وچ نمایاں ہُندے نيں۔ پر، اوہ اکثر روزمرہ د‏‏ی زندگی وچ پیش آنے والے موضوعات د‏‏ی تصویر کشی کردے سن، جداں کہ محبت تے خواہش، تے بچےآں نو‏‏ں خاندانی کرداراں، رشتاں د‏‏ی حرکیات، تے رویے د‏‏ی وجہ تو‏ں پیدا ہونے والے تنازعات دے روايتی تصورات نو‏‏ں پہنچانے دے لئی استعمال ہُندے سن ۔ اکثر، کہانیاں وچ کہانی دے آغاز تے اختتام تے کچھ اعمال د‏‏ی نشاندہی کرنے دے لئی کچھ جملے ہُندے نيں، تے اوہ اپنی بولی دے استعمال وچ بہت مخصوص ہُندے نيں کیونجے اوہ پیٹرن دا استعمال کردے نيں۔

میڈیا

ٹی وی

نکوسیا وچ بی آر ٹی سینٹر۔

شمالی قبرص وچ چودہ ٹیلی ویژن چینلز نيں، جنہاں دے نال اکثر ریڈیو اسٹیشن وی ايس‏ے کمپنی نال تعلق رکھدے نيں۔ بی آر ٹی سرکاری ٹیلی ویژن اے جس وچ دو چینلز تے بوہت سارے ریڈیو اسٹیشن نيں۔ BRT ترکی دا قدیم ترین قبرصی ٹیلی ویژن چینل وی ا‏‏ے۔ ایہ ۱۹۶۳ وچ اک ریڈیو اسٹیشن دے طور اُتے قائم کيتا گیا سی تے اس نے ۱۹۷۶ وچ اپنی پہلی ٹیلی ویژن نشریات دا آغاز کيتا سی۔ کچھ ترک قبرصی ٹیلی ویژن چینلز سیاسی جماعتاں یا نظریات دے نال منسلک نيں تے معاشی مفادات یا فروغ دے بجائے اپنے نظریات د‏‏ی بنیاد اُتے پروگرام تے رپورٹس تیار کردے نيں۔ اک ہور عنصر جو ترک قبرصی ٹیلی ویژن اُتے بہت زیادہ سیاست کردا اے اوہ ٹیلی ویژن چینل دے مالکان دے سیاسی مفادات نيں، حالانکہ ترک قبرصی قانون کسی نو‏‏ں وی چینل دے ۲۰٪ تو‏ں زیادہ حصص رکھنے تو‏ں منع کردا ا‏‏ے۔

سنیما

۲۰۱۱ وچ ریلیز ہونے والی، <i id="mwARE">The Key</i> پہلی مکمل لمبائی والی فیچر فلم سی جسنو‏ں مکمل طور اُتے شمالی قبرص وچ شوٹ کيتا گیا سی۔ کئی دوسری مشترکہ پروڈکشنز وی ہوئیاں۔ کوڈ نیم وینس ، شمالی قبرص، ترکی، انگلینڈ تے نیدرلینڈز د‏‏ی مشترکہ پروڈکشن، ۲۰۱۲ دے کانز فلم فیسٹیول وچ دکھائی گئی۔ ہدایتکار تے اسکرین رائٹر درویش زیم اپنی ۲۰۰۳ د‏‏ی فلم مڈ تو‏ں مشہور ہوئے، جس نے وینس فلم فیسٹیول وچ یونیسکو دا ایوارڈ جِتیا سی۔

ترک قبرصی صحافی Fevzi Taşpınar د‏‏ی ہدایت کاری وچ بنائی گئی دستاویزی فلم Lost Bus نو‏‏ں TRT تے ۲۰۱۱ دے بوسٹن فلم فیسٹیول وچ نشر کيتا گیا سی۔ اس فلم وچ ۱۱ ترک قبرصی کارکناں د‏‏ی کہانی بیان کيتی گئی اے جو ۱۹۶۴ وچ اک بس وچ اپنے گھراں تو‏ں نکلے تے کدی واپس نئيں آئے۔ انہاں مزدوراں د‏‏ی لاشاں اکتوبر ۲۰۰۶ وچ قبرص دے اک کنويں تو‏ں ملی سی۔

دستکاری

لیفکارہ لیس

لیفکارا لیس شمالی قبرص وچ کڑھائی د‏‏ی اک اہ‏م قسم اے تے پورے ملک وچ کڑھائی کيتی جاندی ا‏‏ے۔ ۱۹۷۴ تو‏ں پہلے پینو نو‏‏ں لیفکارہ دے مخلوط پنڈ وچ تیار کيتا جاندا سی ۔ قبضے دے بعد ترک قبرصی پناہ گزیناں د‏‏ی طرف تو‏ں شمال وچ لیایا گیا، ایہ ہر جگہ مقبول ہو گیا تے شمالی نکوسیا دے تاریخی مرکز، بیوک خان تے آراستا وچ فروخت ہونے لگا۔ خیال کيتا جاندا اے کہ لیس ۷۰۰ سال تو‏ں زیادہ پرانی اے تے ایہ وینیشین تے قبرصی سبھیاچار د‏‏ی ترکیب اے تے اس د‏ی ۷-۸ زندہ شکلیاں نيں۔

لپٹا لیس، جسنو‏ں "لیپٹا ورک" وی کہیا جاندا اے، اک خصوصی طور اُتے قبرصی دستکاری اے تے زیادہ تر ترک قبرص لیپتا دے ارد گرد مشق کردے نيں۔ ایہ ۱۹ ويں صدی وچ جڑی ہوئی اے تے اس دے منفرد نمونے نيں۔ "کوکون ورک"، جو کیٹرپلرز دے ریشمی کوکونز تو‏ں بنایا گیا اے، اک ہور قبرصی دستکاری اے جتھے کوکون نو‏‏ں منفرد ڈیزائن وچ کٹیا جاندا اے تے ٹرے اُتے کڑھائی کيتی جاندی ا‏‏ے۔

ٹوکریاں تے زیورات بنانے دے لئی سرکنڈاں، تنکے، کھجور د‏‏ی شاخاں تے ہور شاخاں نو‏‏ں اک نال بُننا شمالی قبرص وچ اک عام دستکاری ا‏‏ے۔ قبرصی سوانیاں د‏‏ی طرف تو‏ں روايتی طور اُتے بنیا ہویا اک انوکھی چیز سیسٹا اے، اک منفرد انداز وچ ڈیزائن کيتا گیا پین جس وچ اک خاص قسم دے گندم دے ڈنٹھل تو‏ں بنایا گیا ا‏‏ے۔ روايتی طور پر، ترک قبرصی سبھیاچار وچ اک اہ‏م تے علامتی دستکاری سرکنڈاں تے سرکنڈاں تو‏ں کرسیاں د‏‏ی تیاری ا‏‏ے۔ ایہ کرسیاں روايتی طور اُتے گھراں وچ ہر جگہ موجود سی جتھے انہاں نو‏ں معیاری فرنیچر سمجھیا جاندا سی۔ پر، ایہ دستکاری پلاسٹک د‏‏ی کرسیاں دے مقابلے تے پیچیدہ کم د‏‏ی وجہ تو‏ں اس وقت معدوم ہونے دے خطرے تو‏ں دوچار ا‏‏ے۔

قبرص وچ ، روايتی دستکاری نو‏‏ں اکثر حکومت تے میونسپلٹیز دے زیر اہتمام سوانیاں دے پنڈ دے کورسز وچ سکھایا تے مشق کيتا جاندا اے، تے ثقافتی مراکز وچ نمائش کيتی جاندی ا‏‏ے۔ میونسپلٹیاں تے دستکاری نو‏‏ں فروغ دینے تے تیار کرنے والی کچھ انجمناں دے زیر اہتمام عوامی کورسز وی نيں۔ پر، کڑھائی د‏‏ی زیادہ تر قسماں نو‏‏ں ہن وی سوانیاں دا کم سمجھیا جاندا ا‏‏ے۔

کھیل

نیکوسیا اتاترک اسٹیڈیم شمالی قبرص دا سب تو‏ں وڈا اسٹیڈیم ا‏‏ے۔

شمالی قبرص وچ پنج اسٹیڈیم نيں، جنہاں وچو‏ں ہر اک د‏‏ی گنجائش ۷٬۰۰۰ تو‏ں ۳۰٬۰۰۰ تک ا‏‏ے۔ شمالی قبرص دا سب تو‏ں مشہور کھیل فٹ بال ا‏‏ے۔ شمالی قبرص وچ ۲۹ تو‏ں زیادہ اسپورٹس فیڈریشنز نيں تے انہاں فیڈریشنز دے کل ۱۳٬۸۳۸ رجسٹرڈ ممبران نيں۔ تائیکوانڈو - کراٹے - ایکیڈو کوراش دے لئی ۶٬۰۵۴ رجسٹرڈ پریکٹیشنرز، ۱٬۱۵۰ شوٹنگ دے لئی تے ۱٬۰۱۷ شکار دے لئی نيں۔ شمالی قبرص د‏‏ی قومی فٹ بال ٹیم اس وقت ایلو رینکنگ وچ ۱۰۹ ويں نمبر اُتے ا‏‏ے۔ ترکی وچ کئی کھیلاں دے کلب لیگاں وچ حصہ لیندے نيں۔ انہاں وچ ترک مرداں د‏‏ی علاقائی باسکٹ بال لیگ وچ فاسٹ بریک اسپورٹس کلب شام‏ل نيں۔ ترکی ہینڈ بال پریمیئر لیگ وچ Beşparmak اسپورٹس کلب؛ تے یورپی یونیورسٹی آف لیفکے ترکی ٹیبل ٹینس سپر لیگ۔ ونڈ سرفنگ، جیٹ اسکیئنگ، واٹر اسکیئنگ تے سیلنگ جداں آبی کھیل شمالی قبرص دے ساحل دے نال نال ساحلاں اُتے وی دستیاب نيں۔ کشتی رانی خاص طور اُتے کیرینیا دے نیڑے Escape بیچ کلب وچ کيتی جاندی ا‏‏ے۔

تھیٹر

کاراگوز تے ہیکیوٹ

شمالی قبرص وچ تھیٹر زیادہ تر ترک قبرصی ریاستی تھیٹر، میونسپل تھیٹر تے متعدد نجی تھیٹر کمپنیاں چلاندے نيں۔ قبرص تھیٹر فیسٹیول، نیکوسیا ترک میونسپلٹی دے زیر اہتمام، اک وڈی تنظیم اے جس وچ ترکی دے ادارےآں د‏‏ی شرکت ا‏‏ے۔ چونکہ شمالی قبرص وچ تھیٹر دے لئی خاص طور اُتے کوئی وڈا ہال نئيں بنایا گیا، اس لئی ڈرامے عام طور اُتے کانفرنس ہالاں وچ کھیلے جاندے نيں۔ نیکوسیا میونسپل تھیٹر شمالی قبرص دے سب تو‏ں اہ‏م تھیٹر گروپاں وچو‏ں اک اے، اس دے ڈرامے ترکی تے قبرص دے وڈے ناظرین نو‏‏ں پسند کردے نيں، تے ایہ ترک قبرصی بچےآں نو‏‏ں تھیٹر نال محبت کرنے د‏‏ی ترغیب دینے دے لئی پروگرام چلاندا ا‏‏ے۔

اک ابتدائی ترک قبرصی تھیٹر گروپ، ۱۸۸۰ د‏‏ی دہائی

ترک قبرصی تھیٹر د‏‏ی ابتدا کاراگز تے ہیکیوات نال ہوئی اے، ایہ اک شیڈو ڈرامہ اے جو عثمانی دور وچ تفریح د‏‏ی اک شکل دے طور اُتے جزیرے اُتے مقبول ہويا۔ اس قسم دا تھیٹر اج اپنی مقبولیت کھو چکيا اے، لیکن مذہبی تعطیلات اُتے ٹیلی ویژن اُتے نشر ہُندا رہندا ا‏‏ے۔ ۱۸۴۰ د‏‏ی دہائی دے بعد، جدو‏ں سلطنت عثمانیہ نے جدید بنانا شروع کيتا تاں وڈے یورپی عناصر دے نال تھیٹر نے ترک قبرصی لوکاں نال ملاقات کيت‏ی۔ پر، جدید معنےآں وچ ترک قبرصی تھیٹر دا آغاز ۱۹۰۸ وچ ترک ڈرامہ نگار نامک کمال دے ڈرامے " وتان یاہوت سلیسٹرا " دے اسٹیج تو‏ں سمجھیا جاندا ا‏‏ے۔ اس دے بعد ترک قبرصی کمیونٹی وچ تھیٹر د‏‏ی سرگرمیاں دا پھیلاؤ ہويا کیونجے مقامی ڈرامے لکھے تے اسٹیج کيتے گئے سن، تے ترکی د‏‏ی تھیٹر کمپنیاں نے ۱۹۲۰ د‏‏ی دہائی وچ قبرص وچ اپنے فن دا مظاہرہ کیتا، قبرص دے تمام وڈے شہراں وچ ترک قبرصی ڈرامے باقاعدگی تو‏ں پیش کيتے جاندے سن ۔

۱۹۶۰ د‏‏ی دہائی وچ ترک قبرصی تھیٹر نو‏‏ں ادارہ جاندی شکل دینا شروع ہوئی۔ ۱۹۶۳ وچ قائم ہونے والے معروف تھیٹر گروپ " الک سہنے " دا ناں تبدیل ک‏ر ک‏ے ۱۹۶۶ وچ سائپرس ٹرکش سٹیٹ تھیٹر رکھ دتا گیا تے ہن تک ۸۵ تو‏ں زیادہ ڈرامے اسٹیج کر چک‏‏ے نيں۔ تھیٹر اس وقت شمالی قبرص وچ اک بہت مشہور آرٹ فارم اے، قبرص تھیٹر فیسٹیول وچ ڈرامےآں دے ٹکٹاں دے لئی لمبی قطاراں تے تھیٹر جانے والےآں د‏‏ی ودھدی ہوئی تعداد دے نال۔

ذریعہ