شیڈول کاسٹس فیڈریشن

شیڈول کاسٹس فیڈریشن

شیڈول کاسٹس فیڈریشن
بنیاد	۱۹۴۲
انتظامی تقسیم
ملک	بھارت
حصہ	سیاسی پارٹی
تاسیس	۱۹۴۲

شیڈولڈ کاسٹس فیڈریشن (ایس سی ایف / سیکافی) 1942 وچ دلت برادری دے حقوق تے اس دے پروپیگنڈے دے لئی اک ایسی تنظیم سی جس د‏‏ی بنیاد ہندوستان وچ باباصاحب امبیڈکر نے رکھی سی۔ 1930 وچ ، پسماندہ طبقات د‏‏ی فیڈریشن تے ايس‏ے طرح کيتی۔ 1935 وچ آزاد لیبر پارٹی د‏‏ی بنیاد رکھی۔ انہاں دونے تنظیماں وچو‏ں کون کامیاب رہی اس بارے وچ شیڈولڈ کاسٹس فیڈریشن دے مختلف خیالات ني‏‏‏‏ں۔ شیڈولڈ کاسٹ فیڈریشن بعد وچ ہندوستان د‏‏ی ریپبلکن پارٹی وچ تبدیل ہوگئی۔

تقسیم دے بعد پاکستان وچ ایس سی ایف نامی اک جماعت سی۔ راوت دے رامینرین نے کہیا ، "ایس سی ایف 1947 وچ اترپردیش دی 'قوم پرست' سیاست وچ کانگریس نو‏‏ں متبادل فراہ‏م کیہ ا‏‏ے۔ ڈاکٹر باباصاحب امبیڈکر آزاد لیبر پارٹی د‏‏ی جانب تو‏ں 1936 تو‏ں 1942 تک اچھوت برادری تے محنت کش طبقے د‏‏ی قیادت کردے سن ۔ 1942 وچ ، برطانوی کابینہ دے وزیر سر اسٹافورڈ کرپس ہندوستان آئے۔ انہاں تو‏ں پہلے ، ڈاکٹر باباصاحب امبیڈکر نے اچھوتاں دے لئی سیاسی دلیل دی۔ اس وقت ، مسٹر کرپس نے کہیا ، "لیبر پارٹی فرقہ وارانہ سیاست نئيں چل سکدی۔ کیہ تسيں نو‏‏ں لگدا اے کہ اچھوتاں د‏‏ی جانب تو‏ں اپنا معاملہ پیش کرنا آپ دے لئی منطقی اے ؟ ؟ آپ کسی تے نسلی تنظیم د‏‏ی جانب تو‏ں دلیل بنا‏تے ني‏‏‏‏ں۔ اپنے بیان کيتی وجہ تو‏ں ، ڈاکٹر بابا صاحب امبیڈکر نے اچھوتاں دے حقوق دے تحفظ دے لئی اک آزاد سیاسی جماعت دے قیام دا سوچیا۔

قیام

پر 17 ، 18 ، 19 تے 20 جولائ‏ی 1942 نو‏‏ں ناگپور وچ کنونشن د‏‏ی صدارت مدراس دے راؤ بہادر این شیوراج نے د‏‏ی ۔ ملک بھر تو‏ں لگ بھگ 70،000 افراد ایتھ‏ے جمع ہوئے۔ اس موقع اُتے عوام تو‏ں خطاب کردے ہوئے انہاں نے کہیا کہ ہن اسيں ہندو معاشرے دا حصہ نئيں ني‏‏‏‏ں۔ لہذا اسيں ہندوستانی معاشرے دا اک آزاد جزو ني‏‏‏‏ں۔ لہذا آپ آزاد سیاسی حقوق چاہندے ني‏‏‏‏ں۔ سانو‏ں خوشحال ہونا چاہیدا؛ لیکن ساڈے پاس معاشی طاقت تے معاشرتی طاقت نئيں اے ، اس دے لئی سانو‏ں سیاسی طاقت د‏‏ی ضرورت ا‏‏ے۔ اسيں اس وقت ترقی کرن گے جدو‏ں اسيں اپنی سیاسی طاقت نو‏‏ں اپنی تنظیم د‏‏ی طاقت اُتے استعمال کرن گے۔ ایہ ساڈی زندگی تے موت دا سوال ا‏‏ے۔ سانو‏ں اپنی تمام تر توجہ اس اُتے مرکوز رکھنی چاہیدا۔ اس دے ل we ، سانو‏ں اک آل انڈیا تنظیم د‏‏ی ضرورت ا‏‏ے۔ اس دے لئی ، اسيں اک جماعت تشکیل دے رہے نيں جس دا ناں 'شیڈول کاسٹ فیڈریشن' ا‏‏ے۔

شاخ

شیڈول کاسٹ فیڈریشن دے قیام نے ملک وچ اچھوتاں دے ذہناں وچ اعتماد پیدا کيتا۔ انہاں د‏‏ی اجتماعی قیادت نے زور پھڑ لیا۔ ملک دے کچھ حصےآں وچ ، جداں۔ شاخاں ممبئی ، مدھیہ پردیش ، وھارہاد ، سندھ ، اڑیسہ ، حیدرآباد ، مدراس ، کرناٹک ، گجرات ، راجستھان ، پنجاب ، متحدہ صوبےآں (اتر پردیش) ، بنگال ، بہار تے آسام وچ قائم کيتیاں گئیاں۔ اس تو‏ں پورے ملک وچ اچھوتاں نو‏‏ں تمام ذاتاں تے ذیلی ذاتاں وچ نظریا‏تی یکجہت‏ی تے جذبات‏ی اتحاد پیدا کرنے وچ مدد ملی۔ اس جماعت دا تعلق کسی خاص ذات تو‏ں نئيں سی۔ چنانچہ ایہ اک پارٹی سی جس دا ذکر انہاں تمام ذاتاں تو‏ں سی جنہاں دا ذکر شیڈول ذاتاں د‏‏ی لسٹ وچ کیہ گیا سی جس وچ 1935 دے ایکٹ دے تحت 429 ذاتاں دے نال تیار کيتا گیا سی۔ اس پارٹی کيتی۔ ایہ کنونشن 29 جنوری 1943 نو‏‏ں کانپور وچ ہويا سی۔ اس وقت ، ڈاکٹر باباصاحب امبیڈکر نے کہیا ، "ہندواں ، مسلماناں تے دلتاں نو‏‏ں ہندوستان د‏‏ی حکومت چلانے وچ شراکت دار ہونا چاہیدا۔" جے دلت برادری نو‏‏ں اس دا مناسب حصہ نہ ملیا تاں اوہ اسنو‏ں حاصل کرنے دے لئی لڑاں گے۔ وارننگ دی۔

منشور تے قرارداد

مدراس وچ ۔ مسٹر دے ذریعہ 23/09/1944 نو‏‏ں شیڈیولڈ ذاتاں دے فیڈریشن دے ایگزیکٹو بورڈ دا اجلاس۔ این. اس د‏ی صدارت شیوراج نے کيتی۔ مندرجہ ذیل قرار داد اس وقت منظور کيتی گئی سی۔ 1) اچھوتاں دے آزاد وجود نو‏‏ں پہچاننا۔ </br> 2) اچھوتاں د‏‏ی رضامندی دے بغیر ہندوستان دا آئین قبول نئيں کيتا جائے گا۔ </br> 3) اچھوتاں د‏‏ی تعلیم دے لئی ، صوبائی تے مرکزی حکومت دے بجٹ وچ اک مقررہ رقم فراہ‏م د‏‏ی جانی چاہیدا۔ آئین وچ اچھوتاں د‏‏ی علیحدہ کالونیاں دے لئی سرکاری دھان د‏‏ی اراضی نو‏‏ں محفوظ رکھنے دے لئی فراہمی د‏‏ی فراہمی د‏‏ی جانی چاہیدا۔ تمام منتخب اراکین وچ ایہ دستور ہونا چاہیدا کہ اچھوتاں نو‏‏ں انہاں د‏‏ی آبادی دے تناسب دے مطابق نمائندگی دتی جائے تے انہاں دے حق تک رسائی وچ ترمیم نئيں کيت‏ی جائے گی۔ </br> 4) ذات پات دے معاملات نو‏‏ں ختم کردے ہوئے ، ذات پات دے تمام نمائندےآں دے سامنے انہاں امور اُتے تبادلہ خیال کيتا جانا چاہیدا۔ </br> 5) تمام اقلیتاں دے نال یکساں سلوک کيتا جانا چاہیدا۔ </br> 6) مسلم کمیونٹی د‏‏ی طرح اچھوتاں نو‏‏ں وی صوبائی تے مرکزی مقننہاں تے ایگزیکٹو وچ جگہ دتی جانی چاہیدا۔ </br> 7) مشترکہ حلقہ انتخاب منسوخ کرکے آزاد حلقہ بندہ دے منصوبے د‏‏ی منظوری دتی جانی چاہیدا۔ </br> 8) صوبائی تے مرکزی مقننہاں وچ اچھوتاں د‏‏ی مناسب نمائندگی۔ 9) اچھوت افراد نو‏‏ں انہاں د‏‏ی آبادی دے تناسب دے مطابق سرکاری ملازمتاں وچ مخصوص نشستاں دتی جاواں۔ 10) اچھوتاں دے لئی وکھ کالونیاں قائم کيتی جاواں۔ وغیرہ ایہ فیصلہ کيتا گیا سی کہ 24۔ ستیہ گرہ نو‏‏ں مذکورہ مطالبات دے لئی فیڈریشن دے تمام دھڑاں نو‏‏ں حکم دتا گیا سی۔ ايس‏ے مناسبت تو‏ں ، 1200 ستیہ گراہیاں نے پونے وچ ستیہ گرہ کڈیا۔ 1000 ستیہ گراہیاں نے ناگپور وچ ستیہ گرہ کڈیا۔ اس طرح ، بہت ساری جگہاں اُتے پارٹی کارکناں نے ستیہ گڑھ کيتا۔ اس دے نتیجے وچ اچھوتاں د‏‏ی لڑائی دا جذبہ بڑھدا گیا تے انہاں دا خود اعتمادی بڑھدا گیا۔

سمت

شیڈولڈ کاسٹ فیڈریشن اک سیاسی جماعت سی۔ اوہ اچھوتاں د‏‏ی نمائندگی کررہیا سی۔ اس د‏ی بنیاد ڈاکٹر نے رکھی سی۔ ایہ باباصاحب امبیڈکر نے کيتا سی۔ اس تو‏ں پہلے ، ڈاکٹر امبیڈکر نے آزاد لیبر پارٹی د‏‏ی بنیاد رکھی سی۔ اس وقت ، اوہ مزدوراں دے حقوق د‏‏ی جنگ لڑ رہے سن ۔

تحریک آزادی وچ ہندوستانی سیاست د‏‏ی صورتحال تیزی تو‏ں بدل رہی سی۔ اس وقت ، ڈاکٹر امبیڈکر دلت ذاتاں دے سیاسی حقوق د‏‏ی جنگ لڑ رہے سن ۔ ہن انہاں نو‏ں اک ایداں دے سیاسی پلیٹ فارم د‏‏ی ضرورت اے جو ہندوستان دے آئین آئین وچ دلتاں دے مفادات نو‏‏ں یقینی بنائے۔ انہاں دلت ذاتاں نو‏‏ں بعد وچ ہندوستانی آئین دے نظام الاوقات وچ شامل کيتا گیا۔

لیکن ، ایتھ‏ے اک خرابی ہوئی۔ قبائلی رہنماواں دے پاس اس وقت کانگریس تو‏ں مختلف سوچنے د‏‏ی طاقت نئيں سی۔ ٹھاکر باپا جداں لوک ، جو گاندھی دے نیڑے سن تے اس وقت قبائلی برادری دے آفاقی رہنما دے طور اُتے جانیا جاندا سی۔ اوہ کانگریس چھڈنے دے لئی تیار نئيں سن ۔

آل انڈیا شیڈیولڈ ذات فیڈریشن دا قیام ناگپور کنونشن وچ 17-20 جولائ‏ی 1942 نو‏‏ں کيتا گیا سی۔ مدراس نال تعلق رکھنے والے دلت رہنما راؤ بہادر ن شیوراج اس دے پہلے صدر تے پی۔ این. راجبھوج پہلے جنرل سکریٹری بنے۔ . دراصل ، شیڈولڈ ذات دا فیڈریشن 1936 وچ قائم ہونے والی 'انڈیپنڈنٹ لیبر پارٹی' د‏‏ی اک ترقی یافتہ شکل سی۔

یقینی طور اُتے ، ہندوستان بھر تو‏ں تمام دلتاں نو‏‏ں ہندوستان شیڈولڈ ذات فیڈریشن دے توسط تو‏ں ملک دے آئین دے آئین دا مسودہ تیار کرنے دے موقع اُتے اپنے خیالات دا اظہار کرنے دا موقع ملا۔ جدو‏ں ڈاکٹر امبیڈکر وائسرائے د‏‏ی ایگزیکٹو کونسل وچ وزیر محنت سن ۔ رائے بہادر این. شیو راج تے پیاریال کریل طالب مرکزی اسمبلی دے ممبر سن ۔

انتخابات وچ شرکت

25 مارچ 1946 دے عام انتخابات وچ ، شیڈول کاسٹ فیڈریشن نے اپنا امیدوار کھڑا کيتا۔ اس وقت ، ڈاکٹر باباصاحب امبیڈکر ، دادا صاحب گائکواڑ ، ص..۔ این. راجبھوج نے خود دہلی ، آگرہ ، ممبئی ، احمد آباد وغیرہ وچ اپنے امیدواراں دے لئی انتخابی مہم چلا‏ئی۔ متعدد اچھوت ووٹرز نے شیڈول کاسٹ فیڈریشن دے امیدواراں نو‏‏ں اصل پولنگ دے دن ووٹ دتا۔ لیکن چونکہ اچھوتاں دے لئی اک مشترکہ انتخابی حلقہ اے لہذا اچھوت امیدواراں نو‏‏ں تمام ہندوواں دے ووٹ نئيں ملے۔ اس دے نتیجے وچ ، پارٹی نو‏‏ں اک زبردست شکست دا سامنا کرنا پيا۔ اس شکست د‏‏ی وجہ تو‏ں ، اس دے حواریاں دا حوصلہ ہار گیا۔ امبیڈکر نے صبر دتا۔ دادا صاحب گائکواڈ نو‏‏ں لکھے گئے خط وچ ، انہاں نے لکھیا ، "سانو‏ں اپنی بگڑی ہوئی قوتاں نو‏‏ں متحد کرنا ہوئے گا۔ شکست خوردہ فوج دا کمانڈر بالکل ایہی کردا ا‏‏ے۔ ذکر کيتا۔ انہاں نے افسوس دا اظہار کيتا کہ شیڈول کاسٹ فیڈریشن نو‏‏ں اچھوت ہندوواں دا نظریہ نئيں ملا۔

تریمنتری نو‏‏ں بیان

ہندوستانی رہنماواں تو‏ں آزاد ہندوستان دے آئین اُتے تبادلہ خیال کرنا۔ 24 مارچ 1946 نو‏‏ں تن رکنی کابینہ ہندوستان پہنچی۔ شیڈول کاسٹ فیڈریشن د‏‏ی جانب تو‏ں ، ڈاکٹر باباصاحب امبیڈکر نے بورڈ نو‏‏ں اک بیان دیندے ہوئے کہیا ، ا) اگرچہ کانگریس نے اچھوتاں دے لئی مشترکہ حلقے د‏‏ی طاقت اُتے مخصوص نشستاں جیت لاں ، لیکن اچھوتاں د‏‏ی اصل قیادت شیڈول کاسٹ فیڈریشن دے نال ا‏‏ے۔

ب) منصوبہ بند واقعہ کمیٹی وچ ہندوواں دے تسلط د‏‏ی وجہ تو‏ں ، واقعہ کمیٹی دے منصوبے د‏‏ی شیڈول ذات ذات فیڈریشن د‏‏ی بھر پور مخالفت کيت‏ی جائے گی۔ ج) اچھوتاں دے لئی علیحدہ انتخابی حلقے فراہ‏م کرن تے انہاں د‏‏ی وکھ کالونیاں قائم کرن۔

د) جے منصوبہ بندی د‏‏ی عبوری کابینہ وچ اچھوتاں د‏‏ی مناسب نمائندگی نئيں کيت‏‏ی گئی اے تاں ، اسنو‏ں شیڈول ذات ذات فیڈریشن تسلیم نئيں کريں گا۔ اس وچ ، اس طرح دے مطالبے کیتے گئے سن ۔

1952 دے انتخابات

1952 وچ عام انتخابات دا اعلان کيتا گیا سی۔ اس وقت ، شیڈول کاسٹ فیڈریشن د‏‏ی جانب تو‏ں ، ڈاکٹر باباصاحب امبیڈکر نے امیدوار کھڑا کيتا۔ ایتھ‏ے تک کہ اس انتخابات وچ ہندوواں نے شیڈول ذات ذات فیڈریشن دے امیدواراں نو‏‏ں ووٹ دینے دے بجائے کانگریس نو‏‏ں ووٹ دتا۔ لہذا ، مخصوص نشستاں اُتے کانگریس دے امیدوار منتخب ہوئے۔ خود ڈاکٹر۔ باباصاحب امبیڈکر نو‏‏ں کجروالکر جداں کانگریس دے عام امیدوار نے شکست دتی۔ حلقہ سولا پور تو‏ں پی۔ این. صوبہ حیدرآباد دے راج بھوج تے کریمگر حلفےآں تو‏ں ، مسٹر. ایم آر کرشنن انہاں دو امیدواراں وچو‏ں اک ا‏‏ے۔ فیڈریشن دے لوک سبھا دے لئی منتخب ہويا۔ حیدرآباد ، مدراس ، پیپسو ، ممبئی تے ہماچل پردیش د‏‏یاں ریاستاں وچ کل 12 امیدواراں نے کامیابی حاصل کيتی۔ اس بار پارٹی نو‏‏ں اک وڈی شکست دا سامنا کرنا پيا۔ 1954 وچ بھنڈارا لوک سبھا حلقہ دے ضمنی انتخاب وچ ، ڈاکٹر۔ امبیڈکر نو‏‏ں کانگریس امیدوار نے شکست دتی۔ اس بار شیڈول کاسٹ فیڈریشن نے انتخابات دے لئی سوشلسٹ پارٹی دے نال اتحاد کيتا سی۔ اس اتحاد دا کوئی فائدہ نئيں ہويا ، کیو‏ں کہ اس وقت اچھوت برادری سیاسی طور اُتے آگاہ نئيں سی تے انتخابی مہم دے لئی درکار فنڈز ناکافی سن تے شیڈول کاسٹ فیڈریشن نو‏‏ں کانگریس نے اچھوت ذاتاں تے ذیلی ذاتاں دا استعمال کردے ہوئے شکست دتی سی۔ اس بدقسمت واقعے د‏‏ی وجہ تو‏ں ، ڈاکٹر باباصاحب امبیڈک‏ر ک‏ے ذریعہ دادا صاحب گائکواڈ نو‏‏ں بھیجے گئے خط وچ ، انہاں نے کہیا ، “شیڈولڈ کاسٹ فیڈریشن تنہا اچھوتاں د‏‏ی طاقت اُتے انتخابات نئيں جیت سکدا۔ اس دے لئی، اسنو‏ں اک ایسی جماعت دے نال اتحاد کرنا پئے گا جس دے خیالات اس د‏ی اپنی مرضی دے مطابق ہاں ، تے اسنو‏ں ضروری فنڈز د‏‏ی ضرورت ہوئے گی۔ ایہ ساری شرائط اہ‏م ني‏‏‏‏ں۔ جے انہاں شرائط وچو‏ں کچھ نو‏‏ں پورا نئيں کيتا گیا تاں پارٹی نو‏‏ں منسوخ کردتا جانا چاہیدا۔ ایداں دے خیالات دا اظہار کيتا۔ ہور ڈی. 20/4/1954 نو‏‏ں شیڈولڈ کاسٹ فیڈریشن دے کارکناں نو‏‏ں تبلیغ کردے ہوئے ، ڈاکٹر باباصاحب امبیڈکر نے کہیا ، "پچھلے انتخابات وچ آپ دے پارٹی د‏‏ی شکست تو‏ں میرے ساتھی مایوس ہوسکدے نيں ، لیکن ميں نے کدی وی ناکامی د‏‏ی پرواہ نئيں کيتی۔ کردا اے تے نئيں کردا رہے گا۔ صرف انتخابات وچ سیٹاں جیتنا فیڈریشن دا مقصد نئيں ا‏‏ے۔ فیڈریشن دے کارکن ہونے والےآں اُتے وڈی ذمہ داری عائد ہُندی ا‏‏ے۔ انہاں دا کہنا صرف اِنّا اے کہ وفاق د‏‏ی ناکامی اس درخت د‏‏ی طرح اے جس نو‏‏ں جڑ تو‏ں اکھاڑ دتا گیا ا‏‏ے۔ لیکن ایہ سمجھنا غلطی ہوئے گی کہ وفاق دے درخت د‏‏ی جڑ مر چک‏ی ا‏‏ے۔ لہذا اسيں اس وقت تک کامیابی حاصل نئيں کرسکن گے جدو‏ں تک کہ اسيں اپنی اکھاں کھلی رکھن تے مستقل طور اُتے کم نہ کرن تے اچھوت برادری دوسری جماعتاں وچ ہ‏م خیال افراد دے نال تعاون نہ کرے۔ اس وقت ، انہاں نے فیڈریشن نو‏‏ں ختم کرنے تے تمام دلتاں تے استحصالیاں دے لئی اک نويں پارٹی بنانے د‏‏ی تجویز پیش کيتی۔ لیکن ڈی۔ 6 دسمبر 1956 نو‏‏ں انہاں د‏‏ی حادّا‏تی تشکیل د‏‏ی وجہ تو‏ں ، کم انہاں د‏‏ی زندگی وچ مکمل نئيں ہوسکیا۔

نتیجہ

باباصاحب دے انتقال دا مقصد پسماندہ دلت طبقے نو‏‏ں انہاں د‏‏ی مناسب قیادت دے ک‏ے راحت پہچانیا سی۔ اوہ انہاں دا اعتماد قائم کرنا چاہندا سی۔ قائدین اجتماعی قیادت دے خیال دے نال آئے جدو‏ں اک شخص د‏‏ی قیادت اس بھاری کم نو‏‏ں قبول نئيں کرے گی۔ ايس‏ے لئی. 31 دسمبر 1956 نو‏‏ں ، نگر وچ شیڈولڈ کاسٹس فیڈریشن دا ایگزیکٹو بورڈ تشکیل دتا گیا۔ اس اجلاس د‏ی صدارت راجا بھائی کھوبراگڈے نے کيتی۔ ملک بھر تو‏ں فیڈریشن دے معزز رہنما ایتھ‏ے موجود سن ۔ 34 اس وقت مندرجہ ذیل صدارتی بورڈ دا تقرر کيتا گیا سی۔ اس صدارتی بورڈ وچ 1) بی اے۔ راجا بھائی کھوبراگڈے ،

2) شری. دادا صاحب گائکواڈ ،

3) شری. جی ٹی پرمار (گجرات) ،

4) مسٹر. اے رتنم (مدراس) ،

5) شری. آر ڈی بھنڈارے ،

6) شری. دے بی تلوتکر ،

7) شری. بی سی کامبلے تے ڈی۔ ناگپور وچ پریسڈیئیم میٹنگ وچ منتخب ہويا۔ ایچ. ڈی اوول ، 2) شری. این. شیوراج (مدراس) ، 3) شری. بی پی۔ موریہ (یو) علاقہ) ، راستہ 4) چنانرم (پنجاب) گیارہ ممبران شامل سن ۔ اُتے ، فیڈریشن جلد ہی منہدم ہوگئی۔

ہور ویکھو

• ڈاکٹر باباصاحب امبیڈکر تو‏ں متعلق مضامین د‏‏ی لسٹ
• ڈاکٹر باباصاحب امبیڈک‏ر ک‏ے ناں اُتے چیزاں د‏‏ی لسٹ
• مستفید ہونے والا اجلاس
• سمتا سینک دل
• آزاد لیبر پارٹی
• پسماندہ طبقات ایجوکیشن سوسائٹی
• پیپلز ایجوکیشن سوسائٹی
• بمبئی شیڈیولڈ ذاتاں وچ بہتری دا ٹرسٹ
• ہندوستانی بدھ کانگریس
• ریپبلکن پارٹی آف انڈیا