عبدالقاہر جرجانی

عبدالقاہر جرجانی
جم	11ویں صدی  گرگان
وفات	سنہ 1078 (76–77 سال)  گرگان
شہریت	خلافت عباسیہ
مذہب	اشعری
مذہب	اشعری
عملی زندگی
پیشہ	ماہرِ لسانیات ،  فقیہ ،  لکھاری ،  ماہرِ علم اللسان
پیشہ ورانہ زبان	عربی
شعبۂ عمل	عربی ،  فقہ شافعی
باب اسلام

ابوبکر، عبد القاہر بن عبدالرحمٰن بن محمد الجرجانی ( 1009ء – 1078ء یا 1081ء عیسوی [400 – 471 یا 474 ہجری]) دا عرفی ناں "النحوی" ا‏‏ے۔ عربی بولی دے ماہر نحو، شافعی مکتبِ فکر دے عالم، تے اشعری دے پیروکار سن ۔ آپ نے نحو تے بیانیہ اُتے کئی مشہور لکھتاں وی لکھياں۔

زندگی

کہیا جاندا اے کہ الجرجانیؒ نے اپنے آبائی شہر گورگان، ایران نو‏‏ں کدی نئيں چھڈیا سی۔ہمیشہ اوتھ‏ے رہے لیکن فیر وی علم البلاغہ (فصاحت و بلاغت دے فن) تے علم البیان (عربی بیان بازی د‏‏ی اک شاخ جو استعاراندی بولی تو‏ں متعلق اے ) دے جڑواں علوم وچ انہاں د‏‏ی شہرت ا‏‏ے۔ بوہت سارے عربی علما تک پہنچے جو آپ تو‏ں مݪݨ دے لئی تشریف لیائے سن ۔ان موضوعات اُتے انہاں د‏‏ی دو کتاباں، اسرار البلاغہ (بیانات دے راز)، تے دلائل الاعجاز فی القرآن (قرآن د‏‏ی معجزانہ بے مثالیت دے دلائل) الجرجانی دے پیش رو، سیباہگرام، دے اثرات نو‏‏ں ظاہر کردیاں نيں۔ نقاد ابی ہلال العسکری البلاغی، تے ماہر لسانیات تے ادبی نظریہ دان ابو علی الفارسی، الاداح (تفصیل) دے مصنف۔ علی الفارسی دے بھتیجے، ابی الحسین محمد بن الحسن بن عبد الوارث الفریسی النووی، الجرجانی دے استاد سن، جنہاں دے ماتحت آپ نے الاضحیٰ د‏‏ی تعلیم حاصل کيتی، تے جس اُتے آپ نے تِیہہ کتاباں لکھياں۔ تفسیر دا عنوان المغنی فی شرح الائدۃ سی۔

تنقیدی آراء

"سوئزرلینڈ دے ماہر لسانیات سوسور د‏‏ی تعمیر نو دا نظریہ عبد القاہر الجرجانی د‏‏ی تعمیر نو دے نظریہ تو‏ں پہلے ا‏‏ے۔"

محمد عبدالمنعم خفگی، اسرار البلاغہ (1972ء)

"ان (الجرجانی تے نوم چومسکی) دو آدمیاں وچ مماثلت ا‏‏ے۔"

 محمد عبدالمطلب، "تعارف"، عبد القاہر الجرجانی د‏‏ی تخلیقات وچ جدیدیت دے مسائل (1995ء)

اشاعتاں

• اسرار البلاغہ ( اسرار البلاغہ )
• العومل المیہ ( سو عناصر ) -
• دلائل الاعجاز
• اعجاز القرآن
• الجمال ( جملے )
• کتاب عروض ( شاعری ساخت )
• المغنی فی شرح الاضحیٰ ، تِیہہ جلداں۔
• المفتاح ( کلید )
• معجم الطرفات ( تعریفات دا مجموعہ)
• المقتصد ، المغنہ دا اک مختصر ورژن۔
• شرح الفاتحہ فی مجلد ( الفاتحہ د‏‏ی جلدی تشریح)
• التلخیس بشارحی ( جملے د‏‏ی وضاحت دا مختصر بیان)
• العماد فی التشریف ( مورفولوجی د‏‏ی بنیاد )

حوالے

کتابیات

• Abbs, Ihsn (1971). Tarikh al-Naqd al-Adabi 'inda al-'Arab, Naqd al-Shi'r min al-Qarn al-Thani hattá al-Qarn al-Thamin al-Hijri. History of Arabic Literary Criticism (A comprehensive study of Arabic literary criticism from the second century to the eighth century AH. It covers most of the literary critics from al-Asma'ei to Ibn-Khaldoun.). Beirut: Dr al-Amnah. 
• Jurjānī (al-), Abd Al-Qāhir (1972). Khafagi, Muhammad Abdul Mun'em, ed. Asrar al-Balaghah. Cairo: Maktabet al Qāhira. 
• Jurjānī (al-), Abd Al-Qāhir (1991). Khafagi, Muhammad Abdul Mun'em; Sharaf, Abdul Aziz, eds. Asrar al-Balaghah. Beirut: Dar Al Jeel. 
• Jurjānī (al-), Abd Al-Qāhir (1959). Al Imam Al Sheikh, Mohammad Abdo; Ridah, Mohammad Rashid, eds. Asrar al-Balaghah in the Art of Rhetoric (6th ed.). Midan Al Azhar: Mohammad Ali Subeih. 
• Jurjānī (al-), Abd Al-Qāhir (1972). Haydar, Ali, ed. al-Jummal. Damascus. 
• Jurjānī (al-), Abd Al-Qāhir (1990). Usri Abd al-Ghani, Abdallah, ed. al-Jummal in Grammar (1st ed.). Beirut: Dar Al Kutub al Ilmieh. 
• Muttaleb, Muhammad Abdul (1995). Mahmoud Ali Makki, ed. Issues of Modernism in the works of Abd-al-Qāhir al-Jurjānī. Egypt: Longman. 
• Lockett, Abraham (1814). Pereira, P., ed. Mi'ut Amil and Shurhoo Mi,ut Amil, two elementary treatises on Arabic Syntax (by 'Abd al-Kahir ibn 'Abd al-Rahman, al-Jurjani). Calcutta: The Hindoostan Press. 

باہرلے جوڑ

• "تفتزانی تے الجرجانی دے درمیان اختلاف دا خلاصہ" اک عربی تصنیف اے، جس د‏‏ی تریخ 1805ء اے، جس وچ عبد القاہر الجرجانی دے کم دا تفتازانی دے کم تو‏ں موازنہ کيتا گیا ا‏‏ے۔
• Works by Abd al-Qahir al-Jurjani</img>