عبرانی لپی

عبرانی ابجد
قِسم	ابجد (دے عبرانی, آرامی، تےیہود-عرب بولیاں لئی )
زباناں	عبرانی تے یدش
مدّتِ وقت	تیسری صدی قبل مسیح توں ہن تک
بنیادی نظام	حیروغلیفی Proto-Sinaitic Phoenician alphabet آرامی لپی عبرانی ابجد
متعلقہ نظام	عربی لپی، آرامی لپی
آیزو 15924	Hebr, 125
سمت	سجے تو‏ں کھبے پاسے
عرفِ یکرمز	Hebrew
Unicode range	U+0590 to U+05FF, U+FB1D to U+FB4F
نوٹ: اس صفحہ اُتے بین الاقوامی اصواتی ابجدیہ صو‏‏تی علامات شامل ہوئے سکدیاں نيں۔

کتابِ مقدس دا اک پرانا صفحہ جو عبرانی ابجد وچ لکھیا گیا ا‏‏ے۔

عبرانی حروف تہجی یا عبرانی ابجد (عبرانی: אָלֶף־בֵּית עִבְרִי، تلفظ: آلف بیت عبری) جسنو‏ں ماہرین لسانیات تے محققاں مختلف ناواں یہودی رسم الخط، مربع رسم الخط وغیرہ تو‏ں یاد کردے نيں، اک ابجدی رسم الخط اے جس د‏‏ی مدد تو‏ں عبرانی زبان لکھی جاندی ا‏‏ے۔ ہور اسنو‏ں یہود د‏‏ی دوسری زباناں مثلاً یدیش، یہودی ہسپانوی، یہود عربی تے یہود فارسی نو‏‏ں لکھنے دے لئی وی استعمال کيتا جاندا ا‏‏ے۔ تاریخی طور اُتے عبرانی بولی نو‏‏ں لکھنے دے لئی دو علاحدہ رسم الخط مستعمل رہے نيں۔ اصل رسم الخط قدیم عبرانی حروف تہجی کہلاندا اے جس دا وڈا حصہ ہن وی سامری حروف تہجی د‏‏ی صورت وچ اج وی محفوظ ا‏‏ے۔ اس دے برعکس موجودہ یہودی رسم الخط یا مربع رسم الخط آرامی حروف تہجی تو‏ں متاثر اے جسنو‏ں علمائے یہود اشوری رسم الخط کہیا کردے سن ۔ جس د‏‏ی وجہ غالباً ایہ سی کہ اس رسم الخط د‏‏ی ابتدا اشوریہ وچ ہوئی ا‏‏ے۔ ہور عہد اسلامی وچ مسلماناں دے زیر سایہ رہنے والے یہودی علما عربی رسم الخط وی استعمال کردے رہے نيں، چنانچہ اس عہد وچ عربی رسم الخط وچ لکھی جانے والی عبرانی کتاباں وافر تعداد وچ پائی جاندیاں نيں لیکن ہن ایہ عمل متروک ہو چکيا اے ۔

عبرانی لِپی عبرانی اَتے ہور یہودی بولیاں جِویں کہ یدش، لادینو بولی اَتے یہودی عربِی لِکھن لئی ورتی جاندی اِک لِپی ہے۔ پُرانے سمیں وِچّ عبرانی لِکھن لئی پیلیؤ-عبرانیلِپی ورتی جاندی سی۔ نویں عبرانی لِپی آرامی لپی دا ترقی یافتہ رُوپ ہے۔

ہِبرو لِپی دے کُلّ 22 اکّھر ہَن جِہناں وِچّوں 5 اکّھر انتلی ستِھتی وِچّ اپنی شکل بدل لَیندے ہَن۔ ایہہ لِپی سجّے توں کھبّے ولّ لِکھی جاندی ہے۔ مُول رُوپ وِچّ ایہہ لِپی ابجد سی بھاوَ اِس وِچّ صِرف وِئنجن مجود سن۔ بعد وِچّ ہور ابجد لِپیاں، جِویں کہ عربِی لِپی، وانگُوں اِس وِچّ کُجھ وی سوَر دھُنیاں درساؤن لئی نُقطیاں دی ورتوں شُرُوع ہوئی جِسنوں ہِبرو وِچّ نِکود کہندے ہَن۔

عبرانی حروف تہجی وچ 22 حروف نيں جنہاں د‏‏ی چھوٹی وڈی شکلاں نئيں ہُندیاں، البتہ پنج حروف د‏‏یاں شکلاں اس وقت بدل جاندیاں نيں جدو‏ں اوہ کسی لفظ دے آخر وچ آن۔ ایہ بولی سجے تو‏ں کھبے لکھی جاندی ا‏‏ے۔ ابتدا وچ عبرانی حروف تہجی فقط حرف صحیح اُتے مشتمل سی۔ دوسری زباناں خصوصاً عربی بولی دے ابجد د‏‏ی طرح عبرانی وی صدیاں دے طویل سفر دے دوران وچ ایسی علامتاں دا استعمال کردی رہی جو کسی مصوتے د‏‏ی نشان دہی کردے نيں، انہاں علامتاں نو‏‏ں نیقود کہیا جاندا ا‏‏ے۔ بائبلی تے ربیائی دونے قسم د‏‏ی عبرانی وچ ایہ حروف י ו ה א مصوتاں دے طور اُتے وی استعمال کیتے جاندے نيں۔ عربی تے عبرانی زباناں دے حروف تہجی وچ باہ‏م بہت ساریاں مماثلتاں پائی جاندیاں نيں کیونجے دونے دے رسم الخط دا ماخذ اک ا‏‏ے۔ البتہ ماخذ د‏‏ی تعیین وچ محققاں دا اختلاف ا‏‏ے۔ بیشتر محققاں د‏‏ی رائے اے کہ دونے دا ماخذ فونیقی حروف تہجی اے جو قدیم یہودی ریاستاں وچ مستعمل سن ۔ فونیقیہ اک یونانی اصطلاح اے جس تو‏ں مراد کنعان اے ۔

ورنمالا

سیرڈیکا وِکھے شروعاتی مدّھکالی کندھ اُتّے ہِبرو وِچّ لِکھت

ہِبرو اکّھراں وِچّ چھوٹے-وڈّے اکّھراں دا فرق نہیں ہے پر 5 اجیہے اکّھر ہَن جِہناں دی انتلی ستِھتی اُوہناں دی عامَ ستِھتی توں بِھنّ ہے۔ ہیٹھلے ٹیبل وِچّ ایہہ اکّھر عامَ ستِھتی دے انوسار دِتّے گئے ہَن(ایہہ اکّھر یونیکوڈ معیار دے انوسار ہَن۔)۔

بھاویں کہ ہِبرو لِپی سجّے توں کھبّے ہے، ہیٹھلا ٹیبل پنجابی پاٹھکاں نوں مُکّھ رکّھدے ہوئے کھبّے توں سجّے دے انوسار دِتّا گیا ہے۔

الِف	بیٹ	گیمیل	ڈالیٹ	ہے	واو	زائین	ہیٹ	ٹیٹ	یُڈ	کاف
א	ב	ג	ד	ה	ו	ז	ח	ט	י	כ
										ך
لامیڈ	میم	نون	سامیکھ	آئین	پے	ساڈی	کوف	ریش	شین	ٹاو
ל	מ	נ	ס	ע	פ	צ	ק	ר	ש	ת
	ם	ן			ף	ץ

اکّھراں دا اُچارن

اکّھر	اکّھر دا نام			ستھاپِت اُچارن	معیاری ہِبرو اُچارن	اِزرائیلی اُچارن(جے فرق ہووے)	ییدش / اشکینازی اُچارن
	MW	Unicode	Hebrew
א	الِف	الِف	אָלֶף	/ˈɑːlɛf/، /ˈɑːlɨf/	/ˈalef/	&nbsp؛	/ˈalɛf/
בּ	بیٹ	بیٹ	בֵּית	/bɛθ/، /beɪt/	/bet/	&nbsp؛	/bɛɪs/
ב			בֵית		/vet/		/vɛɪs/
ג	گیمیل	گیمیل	גִּימֵל	/ˈɡɪməl/	/ˈɡimel/	&nbsp؛	/ˈɡimːɛl/
ד	ڈالیٹ	ڈالیٹ	דָּלֶת	/ˈdɑːlɨθ/، /ˈdɑːlɛt/	/ˈdalet/	/ˈdaled/	/ˈdalɛs/
ה	ہے	ہے	הֵא، הה، הי	/heɪ/	/he/	/hej/	/hɛɪ/
ו	واو	واو	וָו، ואו، ויו	/vɑːv/، /wɑːw/	/vav/	&nbsp؛	/vɔv/
ז	زائین	زائین	זַיִן	/ˈzaɪ.ɨn/	/ˈzajin/	/ˈza.in/	/ˈzajin/
ח	ہیٹ	ہیٹ	חֵית	/hɛθ/، /xeɪt/	/χet/	/χet/	/χɛs/
ט	ٹیٹ	ٹیٹ	טֵית	/tɛθ/، /teɪt/	/tet/	&nbsp؛	/tɛs/
י	یُڈ	یُڈ	יוֹד	/jɔːd/	/jod/	/jud/	/jud/
כּ	کاف	کاف	כַּף	/kɑːf/	/kaf/	&nbsp؛	/kɔf/
כ			כַף	/xɑːf/، /kɑːf/	/χaf/		/χɔf/
ךּ		آخر اُتّے قاف	כַּף סוֹפִית	/kɑːf/	/kaf sofit/		/laŋɡɛ kɔf/
ך			כַף סוֹפִית	/xɑːf/، /kɑːf/	/χaf sofit/		/laŋɡɛ χɔf/
ל	لامیڈ	لامیڈ	לָמֶד	/ˈlɑːmɛd/	/ˈlamed/	&nbsp؛	/ˈlamɛd/
מ	میم	میم	מֵם	/mɛm/	/mem/	&nbsp؛	/mɛm/
ם		آخر اُتّے میم	מֵם סוֹפִית		/mem sofit/		/ʃlɔs mɛm/
נ	نون	نون	נוּן	/nuːn/	/nun/	&nbsp؛	/nun/
ן		آخر اُتّے نون	נוּן סוֹפִית		/nun sofit/		/laŋɡɛ nun/
ס	سامیکھ	سامیکھ	ְסָמֶך	/ˈsɑːmɛk/، /ˈsɑːmɛx/	/ˈsameχ/	&nbsp؛	/ˈsamɛχ/
ע	آئین	آئین	עַיִן	/ˈaɪ.ɨn/	/ˈʕajin/	/ˈʔa.in/	/ˈajin/
פּ	پے	پے	פֵּא، פה	/peɪ/	/pe/	/pej/	/pɛɪ/
פ			פֵא، פה	/feɪ/	/fe/	/fej/	/fɛɪ/
ף		آخر اُتّے پے	פֵּא סוֹפִית، פה סופית	/peɪ/، /feɪ/	/pe sofit/	/pej sofit/	/laŋɡɛ fɛɪ/
צ	ساڈ	تساڈی	צַדִי، צדיק	/ˈsɑːdə/، /ˈsɑːdi/	/ˈtsadi/	&nbsp؛	/ˈtsɔdi/، /ˈtsɔdik/، /ˈtsadɛk/
ץ		آخر اُتّے تساڈی	צַדִי סוֹפִית، צדיק סופית		/ˈtsadi sofit/		/laŋɡɛ ˈtsadɛk/
ק	کوف	کوف	קוֹף	/kɔːf/	/kof/	/kuf/	/kuf/
ר	ریش	ریش	רֵישׂ	/rɛʃ/، /reɪʃ/	/ʁeʃ/	/ʁejʃ/	/rɛɪʃ/
שׁ	شین	شین	שִׁין	/ʃiːn/، /ʃɪn/	/ʃin/	&nbsp؛	/ʃin/
שׂ			שִׂין	/siːn/، /sɪn/	/sin/	&nbsp؛	/sin/
תּ	ٹاو	ٹاو	תָּיו، תו	/tɑːf/، /tɔːv/	/tav/	/taf/	/tɔv/، /tɔf/
ת			תָיו، תָו				/sɔv/، /sɔf/

اکّھراں دے بِھنّ رُوپ

ہیٹھلے ٹیبل وِچّ ہِبرو اکّھراں دے بِھنّ رُوپ دِتّے گئے ہَن۔ جِہناں 5 اکّھراں دی انتلی ستِھتی وکّھری ہے اُوہناں دی عامَ ستِھتی دے تھلّے انتلی ستِھتی دِتّی گئی ہے۔

اکّھر نام (یونیکوڈ)	وکھّرتاواں
	آدھونِک ہِبرو					پُراتن
	سیرِف	سینس سیرِف	مونو سپیسڈ فونٹ	کرسِو	راشی	پھونیشیائی	پیلیؤ ہِبرو	آرامِک
الِف	א	א	א
بیٹ	ב	ב	ב
گیمیل	ג	ג	ג
ڈالیٹ	ד	ד	ד
ہے	ה	ה	ה
واو	ו	ו	ו
زائین	ז	ז	ז
ہیٹ	ח	ח	ח
ٹیٹ	ט	ט	ט
یُڈ	י	י	י
کاف	כ	כ	כ
آخر اُتّے قاف	ך	ך	ך
لامیڈ	ל	ל	ל
میم	מ	מ	מ
آخر اُتّے میم	ם	ם	ם
نون	נ	נ	נ
آخر اُتّے نون	ן	ן	ן
سامیکھ	ס	ס	ס
آئین	ע	ע	ע
پے	פ	פ	פ
آخر اُتّے پے	ף	ף	ף
تساڈی	צ	צ	צ					،
آخر اُتّے تساڈی	ץ	ץ	ץ
کوف	ק	ק	ק
ریش	ר	ר	ר
شین	ש	ש	ש
ٹاو	ת	ת	ת