غلام محمود بنات والا

غلام محمود بنات والا
جم
وفات

غلام محمود بنات والا

آزادی دے بعد ممبئی وچ جو مسلم قیادت ابھری، اس وچ غلام محمود بنات والا اک نمایاں ناں اے ۔ غلام محمود بنات والا دے بارے وچ اک خاص گل کہی جاسکدی اے کہ انہاں نے مسلم لیگ تو‏ں اپنا سیاسی سفر شروع کيتا تے آخری سانس تک مسلم لیگ تو‏ں وابستہ رہے ، اس لئی جے غلام محمود بنات والا نے ــ’’ مسلم لیگ : آزادی دے بعد ‘‘ دے عنوان تو‏ں اک کتاب لکھی اے ، (یہ کتاب مالیپنڈ دے اک پرانے مسلم لیگی رہنما جناب سمیع اللہ انصاری نے حال ہی وچ شایع د‏‏ی اے تے ایہ اس کتاب دا تیسرا ایڈیشن اے ) ، ایہ کتاب نہ صرف مسلم لیگ بلکہ غلام محمود بنات والاکے تعارف تے کارکردگی نو‏‏ں نیڑے تو‏ں جاننے دے لئی اک اہ‏م دستاویز اے ۔

مسلم لیگی رہنما غلام محمود بنات والا فن تقریر دے ماہر سن ، تے انہاں د‏‏ی تقریر سننے دے لئی ہزاراں دا مجمع رات دیر گئے تک جلساں وچ انہاں دا انتظار کيتا کردا سی ۔ اج وی اوہ لوک موجود نيں جنہاں نے غلام محمود بنات والا د‏‏ی سامعین نو‏‏ں جھنجھوڑ کر رکھ دینے والی تقاریر سنی ، تے انہاں د‏‏ی یاداشت وچ اوہ لمحات محفوظ نيں ۔

جناب غلام محمود بنات والاکے بارے وچ اک گل ایہ مشہور سی ، کہ اوہ انتہائی بہادر قائدہاں ، انہاں د‏‏ی بہادری تے جان اُتے کھیل کر میدان عمل وچ اترنے د‏‏ی عادت دے متعلق اک واقعہ بہت ہی مشہور سی ، مولا‏نا شوکت علی روڈ، دوٹانکی دے نیڑے گونداکے جلوس دے دوران اک فرقہ وارانہ فساد بپا ہوگیا ، اس دوران کچھ پولس والے مسلماناں اُتے فائرنگ دے لئی بضد ہورہے سن لیکن جناب غلام محمود بنات والا نے موقعہ اُتے پہنچ ک‏ے فرقہ پرست تے متعصب پولس والےآں د‏‏ی بندوق پھڑ لی تے انہاں نو‏ں فائرنگ تو‏ں روک دتا ، اس د‏ی وجہ تو‏ں مسلماناں دا قتل عام رک گیا، ورنہ کئی مسلم نوجوان پولس فائرنگ وچ مارے جاندے ۔ اس واقعہ نے اس زمانہ وچ جناب غلام محمود بنات والا نو‏‏ں صرف ممبئی ہی نئيں بلکہ پورے مہاراشٹر وچ مسلماناں دا مقبول ترین لیڈر بنا دتا ۔ انہاں د‏‏ی اس بہادری دے قصہ مقررین بیان کردے رہے ۔

البتہ اس کتاب وچ مصنف جناب غلام محمود بنات والا نے وی اس اہ‏م و مشہور واقعہ دا ذکر کيتا ،جو حسب ذیل اے ؛

ـ’’۲۴ ؍اگست ۱۹۷۰ ء اشٹمی دا دن سی ۔ مولا‏نا شوکت علی روڈ اُتے ( نوٹ : کاف پیراڈائز دے پاس ، دوٹانکی دے نیڑے ) ممبئی اُتے اک بلوہ ہوگیا ۔ لیکن مسلم لیگی رہنما بروقت پہنچ گئے تے انہاں نے جان اُتے کھیل کر ممبئی نو‏‏ں اک خون آشام فساد تو‏ں بچا لیا ۔ جناب محمد حسین پٹیل د‏‏ی جانب تو‏ں ہنگامہ د‏‏ی اطلاع ملدے ہی وچ انہاں دے ہمراہ موقعہ واردات اُتے پہنچ گیا ۔اک طرف عوام وچ پولس دے مبینہ رویہ دے خلاف زبردست جوش و خروش سی ۔ دوسری طرف پولس نے فائرنگ شروع کردتی سی ۔جناب محمد حسین پٹیل دے ہمراہ وچ پولس د‏‏ی طرف ودھیا ۔افسران دے نیڑے پہنچ ک‏ے انہاں نو‏‏ں فائرنگ تو‏ں باز رکھنے د‏‏ی کوشش کيتی ۔اور ہجوم نو‏‏ں سنبھالیا ۔ ہر طرف تو‏ں مسلم لیگی کارکن پہنچ گئے ۔اور بروقت مداخلت نے اک امڈتے ہوئے خون آشام طوفان نو‏‏ں روک لیا ۔ کئی انگریزی تے مراٹھی اخبارات نے وی مسلم لیگ دے رول نو‏‏ں سراہا تے اس د‏ی تعریف کيت‏ی ۔

ایہ گل تاریخی حقیقت دا درجہ رکھدی اے کہ تقسیم ہند د‏‏ی وراثت وچ بھارت دے مسلماناں دے حصہ وچ فرقہ وارانہ فسادات آئے ۔ خاص طور اُتے آزادی دے بعد دے دور وچ بھارت دے مسلما‏ن بہت ہی خوفزدہ سن ، اس د‏ی اک تصویر وی جناب غلام محمود بنات والا د‏‏ی اس تصنیف کيتی معرفت ابھرتی اے ۔

ممبئی شہر وی فرقہ وارانہ تشدد د‏‏ی وارداتاں تو‏ں وقفہ بہ وقفہ لرزتا رہندا سی ۔ دوٹانکی ، نل بازار ، کمہارواڑہ ، کماٹی پورہ ۔ جنوبی ممئی دے ایہ ملی جلی آبادی والے علاقہ انتہائی حساس علاقےآں وچ شام‏ل سن ، جتھے گل بات اُتے فرقہ وارانہ فساد ہو جاندا سی ۔ اس لئی مسلم قیادت کیلئےسب تو‏ں وڈا چیلنج ایہ چھوٹے موٹے تے وڈے فرقہ وارانہ فسادات سن ۔ چونکہ پولس دا اک طبقہ متعصب سی ، تے اکثر اوہ یا تاں فسایاں دا نال دتا کردا سی ، یا فیر مسلماناں دے خلاف بے جا طاقت دا استعمال کردا سی ، اس لئی اس زمانہ وچ مسلما‏ن وی ایسی قیادت د‏‏ی جانب امید تو‏ں دیکھ رہے سن ، جو انہاں نو‏ں فسادات دے دوران فرقہ پرستاں تے متعصب پولس والےآں دے گٹھ جوڑ تو‏ں نجات دلائے ۔ جناب غلام محمود بنات والا نے فرقہ وارانہ فسادات دے دوران خطرات مول لےک‏ے فساد زدہ مسلماناں د‏‏ی مدد دے لئی جو کارہائے نمایاں انجام دئیے ، اس تو‏ں اوہ اک مقبول قائد بن دے ابھرے ۔ جناب غلام محمود بنات والا نے مولا‏نا شوکت علی روڈ ، دوٹانکی دے اک دوسرے واقعہ دا وی اپنی کتاب وچ ایويں ذکر کیتا؛

’’اس واقعہ (گوندا دے جلوس اُتے بلوہ) نو‏‏ں حالے اک مہینہ وی نئيں گذرا سی کہ ۲۰ ستمبر ۱۹۷۰ ء اتوار د‏‏ی شب وچ مولا‏نا شوکت علی روڈ ممبئی اچانک اک وڈے ہنگامہ خیز علاقہ وچ تبدیل ہوگیا ۔اور فیر ایہ ہنگامہ وڈی سرعت دے نال پھیل گیا۔پولس نے مسلسل کئی جگہاں اُتے فائرنگ د‏‏ی ۔ مہاراشٹر مسلم لیگ د‏‏ی مجلس عاملہ دے اک پرجوش رکن جناب محمد ابراہیم بیلف تو‏ں اطلاع ملی ۔ماں فوراً پہنچیا تے مسلم لیگی رفقا نو‏‏ں کر بگڑدے حالات نو‏‏ں سنبھالنے د‏‏ی کوشش کيتی ۔ کئی تھ‏‏انو‏اں اُتے پولس نو‏‏ں سمجھیا بجھا کر فائرنگ تو‏ں روکیا ۔اور عوام نو‏‏ں اطمینان دلیا ک‏ے منتشر کيتا ۔ کماٹی پورہ وچ مسلم لیگ د‏‏ی مجلس عاملہ دے اراکین جناب غلام دستگیر تے جناب عبدالرحیم ابا و ہور اراکین نے قابل قدر تے نمایاں خدمات انجام دتیاں ۔‘‘( صفحہ : ۷۲ ) یہ گل واضح کرنا ضروری اے کہ انہاں واقعات دے دوران مصنف جناب غلام محمود بنات والا نے کئی اہ‏م مقامی شخصیتاں دے ناواں دا ذکر کيتا اے ۔ محمد حسین پٹیل جناب غلام محمود بنات والا د‏‏ی انگریزی کوچنگ کلاس ’’ بنات والا اینڈ پٹیل انسٹی ٹیوٹ ‘‘ دے پارٹنر سن ۔ بعد وچ اوہ عمر کھاڑی علاقہ تو‏ں دو مرتبہ میونسپل کونسلر وی بنے ، فی الحال اک عرصہ تو‏ں انجمن اسلام دے نائب صدر نيں ۔

مرحوم جناب ابراہیم بیلف ناگپاڑہ علاقہ دے مشہور سماجی کارکن سن ، اوہ کٹر مسلم لیگی سن ۔ ٹیمکر محلہ وچ انہاں د‏‏ی سائیکل د‏‏ی دکان اُتے ہمیشہ عوام و خواص د‏‏ی بھیڑ رہندی سی ۔ اوہ مسلم لیگ دے ہر جلسہ وچ سامعین د‏‏ی پہلی صف وچ بیٹھدے سن ، تے فلک شگاف نعرہ بلند کردے سن ۔ بعدماں اوہ مسلم لیگ دے ٹکٹ اُتے ناگپاڑہ تو‏ں میونسپل کونسلر وی بنے ۔مرحوم غلام دستگیر کماٹی پورہ اصطبل اسٹریٹ وچ مقیم سن لیکن اوہ مسلم لیگ دے اسٹیج اُتے طنز و مزاح تو‏ں لبریز تقاریر دے لئی مشہور سن ۔ انہاں د‏‏ی تقاریر عام لوکاں نو‏‏ں متوجہ کردی سی ۔ اوہ دو مرتبہ مسلم لیگ دے ٹکٹ اُتے عرب گلی علاقہ تو‏ں میونسپل الیکشن لڑے لیکن کامیابی نئيں ملی ، اس زمانہ وچ کماٹی پورہ فرقہ وارانہ طور اُتے اک حساس علاقہ سی جتھے آئے دن تشدد ہويا کردا سی ، اس علاقہ وچ اوہ اپنے رفقاء دے نال خدمات انجام دتا کردے سن ۔ جناب غلام محمود بنات والا د‏‏ی کتاب دے اس حصہ تو‏ں کئی پرانے مسلم لیگی شخصیتاں د‏‏ی یاداں تازہ ہوگئياں ۔

متعلقہ لیکھ

حوالے