فرخ زاد غزنوی
فرخ زاد غزنوی | |||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
(فارسی وچ: فرخزاد غزنوی) | |||||||
تاریخ پیدائش | سنہ 1025
| ||||||
تاریخ وفات | 4 اپریل 1059 (33–34 سال)
| ||||||
شہریت | غزنوی سلطنت | ||||||
والد | مسعود غزنوی | ||||||
بہن/بھائی | |||||||
مناصب | |||||||
سلطان سلطنت غزنویہ | |||||||
دفتر وچ ۱۰۵۳ – ۱۰۵۹ |
|||||||
| |||||||
ترمیم |
سلطان فرخ زاد دا دور انتہائی پرامن رہیا۔ اوہ 1052ء توں 1058ء تک سلطان رہیا۔ اس نے 1058ء وچ طبعی وفات پائی۔ اس دا جانشین اس دے چھوٹے بھائی ابراہیم غزنوی نوں بنایا گیا۔ [۱]
تخت نشینی
[سودھو]طغرل دے قتل دے بعد توستگیین وی غزنی آگیا تے اس نے تمام امرا تے دوسرے معزز لوکاں توں مل کے فیصلہ کیتا کہ امیر سبکتگین دی اولاد دا سراغ لگانا چاہیے تے انہاں وچوں جو قابل تے بہترین شخص ہوئے اسنوں بادشاہ تسلیم کر لینا چاہیے۔ اس فیصلے دے مطابق سبکتگین دی اولاد دے باقی ماندہ افراد دی تلاش شروع ہوئی۔ وڈی دقتاں تے مشکلاں دے بعد تن شہزادے مل گئے سن ۔ انہاں وچ شہزادہ فرخ زاد غزنوی، شہزاده ابراہیم غزنوی تے شہزادہ شجاع غزنوی ایہ تِناں مختلف ملکاں وچ اسیرانہ زندگی بسر کر رہے سن ۔ انہاں وچوں بادشاہت دے لئی شہزادہ فرخ زاد نوں منتخب کیتا گیا۔ تمام اراکین سلطنت نے اسنوں اپنا بادشاہ تسلیم کر ليا تے اس دی اطاعت گزاری دا عہد کیتا۔
سلجوقیاں توں معرکے
[سودھو]سلطان فرخ زاد نے جدوں سلطنت غزنی دے تخت اُتے قدم رکھیا تاں حکومت کیتی باگ ڈور توستگین کرخی دے ہتھوں وچ آ گئی۔ داؤد سلجوقی نے جدوں غزنی دے اس زبردست انقلاب دی خبر سنی تاں اس نے غزنی اُتے حملہ کر دتا۔ توستگین نے غزنی دے بہادر سپاہیاں دا اک زبردست لشکر تیار کیتا تے داؤد سلجوقی دا مقابلہ کرنے دے لئی شہر توں باہر نکلیا۔ فریقین اک دوسرے دے سامنے آئے تے لڑائی دا بازار گرم ہوئے گیا۔ دونے لشکراں نے اک دوسرے دی تباہی و بربادی دے لئی جی توڑ کر کوششاں کيتیاں ۔ صبح سویرے توں لے کے شام دے وقت تک دونے طرف توں لشکری وڈی بہادر توں لڑدے رہے۔ سب ہی دے ذہناں اُتے اپنے حریف نوں ختم کرنے دا خیال مسلط سی ۔ اس دے علاوہ انہاں نوں کِسے بات دا ہوش نہ سی ۔ متواتر لڑائی دے باوجود طرفین وچوں کِسے نے کِسے قسم دی کوئی کمی ظاہر نہ کی، لیکن بارہ گھینٹے دی جان سوز معرکہ آرائی دے بعد سلجوقیاں دی ہمت جواب دیندی ہوئی نظر آئی تے میدان جنگ توں انہاں دے قدم اکھڑنے لگے۔ اپنے لشکریاں نوں بد حواس و پریشان دیکھ کے سلجوقیاں دا سردار داؤد وی ہمت ہار بیٹا تے آخر کار مجبور ہوئے کے میدان جنگ توں بھج گیا۔ توسنگین کرخی نے اپنے سپاہیاں نوں نال لے کے تھوڑی دور تک مفرور سلجوقیاں دا پِچھا کیتا تے انہاں دے مال و اسباب تے بار برداری دے جانوراں نوں قبضے وچ کر کے اوہ کامیاب و کامران شہر وچ داخل ہويا۔ اس فتح توں حکومت غزنی نوں بہت استقامت ملی۔ اس دی بنیاداں مضبوط توں مضبوط تر ہوئیاں۔ اس فتح دے بعد غزنوی فوج وڈی شان و شوکت دے نال خراسان دی طرف روانہ ہوئی۔ اس زمانے وچ خراسان اُتے کلیسارق نامی شخص حکومت کر رہیا سی ۔ اوہ سلجوقیاں دا مطیع و فرماں بردار تے انہاں ہی دا آدمی سی ۔ کلیسارق نے جدوں غزنوی لشکر دی آمد دی خبر سنی تاں اوہ وی اک زبردست فوج تیار کر کے اس دے مقابلے دے لئی اگے ودھیا۔ حالے اوہ تھوڑی دور ہی چلا سی کہ غزنوی لشکر توں اس دا سامنا ہوئے گیا۔ دونے اطراف دے سپاہی اک دوسرے اُتے جھپٹ پئے تے لڑائی دا بازار گرم ہويا۔ اس وچ کوئی شبہ نئيں اے کہ فریقین نے وڈی ہمت و جوان مردی دا ثبوت دتا تے اک دوسرے دے خلاف وڈی جان بازی تے دلیری دے نال لڑے۔ اس معرکہ آرائی دا نتیجہ وی غزنویاں دے حق وچ رہیا تے انہاں نوں فتح و کامرانی نصیب ہوئی۔ کلیسارق مع اپنے نامی گرامی ساتھیاں دے غزنویاں دے ہتھ گرفتار ہويا۔ داؤد سلجوقی نے جدوں اپنے سپہ سالار کلیسارق دی گرفتاری تے سلجوقی لشکر دی شکست دی خبر سنی تاں اس نے اپنے بیٹے الپ ارسلان نوں فرخ زاد نال جنگ کرنے دے لئی روانہ کیتا۔ توسنگین کرخی نے اپنا لشکر تیار کیتا تے الپ ارسلان دے مقابلے اُتے آیا۔ اس مرتبہ وی فریقین وچ زبردست جنگ ہوئی لیکن اس جنگ دا نتیجہ پہلے توں مختلف سی یعنی سلجوقاں نوں فتح نصیب ہوئی تے غزنویاں نوں شکست۔ غزنی فوج دے چند نامی گرامی امیر سلجوقیاں دے ہتھوں گرفتار ہوئے۔ الپ ارسلان وڈی شان و شوکت تے کروفر دے نال اپنے ملک وچ واپس آیا۔ فرخ زاد نے جدوں اس معرکہ آرائی دے انجام دی خبر سنی تاں اس نے کلیسارق تے دوسرے سلجوقی سرداراں نوں (جنماں پہلی جنگ وچ غزنویاں نے گرفتار کیتا تھا) گراں قدر تے اعلیٰ درجے دے خلت پہنا کر آزاد کر دتا۔ سلجوقیاں نوں جدوں فرخ زاد دی اس مہربانی تے انسانی ہمدردی دا علم ہويا تاں انہاں نے وی اس دے جواب وچ غزنوی قیدیاں نوں رہیا کر دتا۔
فرخ زاد کس دا بیٹا؟
[سودھو]فرخ زاد دا باپ کیہڑی؟ اس بارے وچ ٹھیک ٹھاک کِسے نے کچھ نئيں لکھیا روضتہ الصفا (مشهور تاریخی کتاب) وچ بیان کیتا گیا اے کہ فرخ زاد سلطان مسعود دا بیٹا سی ۔ احمد الله مستوفی نے لکھیا اے کہ اوہ سلطان عبد الرشید دا بیٹا سی ۔
وفات
[سودھو]سلطان فرخ زاد دی وفات توں اک برس پہلے دا واقعہ اے کہ اس دے غلاماں دی اک باغی جماعت نے سلطان نوں قتل کرنے دا ارادہ کیتا۔ اک دن سلطان حمام وچ نہا رہیا سی کہ ایہ باغی اوتھے گھس گئے تے اس اُتے حملہ کر دتا۔ فرخ زاد نے اپنی تلوار نیام توں کڈ لی تے انہاں نمک حراماں کے مقابلے اُتے آ گیا۔ انہاں تمام غلاماں دے نال فرخ زاد تن تنہا لڑدا رہیا۔ اس نے اس عالم وچ کافی دیر تک حملہ آور گروہ دا مقابلہ کیتا تے اپنی شمشیر زنی دے جوہر دکھائے۔ اس دوران وچ حمام دے باہر کھڑے ہوئے شاہی ملازماں نوں اس سانحہ دی خبر ہوئے گئی۔ ایہ لوک وی شاہی حمام وچ داخل ہوئے گئے۔ انہاں نے فورا انہاں غلاماں نوں موت دے گھاٹ اتار دتا تے بادشاہ دی جان بچائی۔ مورخین دا بیان اے کہ اس واقعے دے بعد سلطان ہمیشہ اپنی موت نوں یاد کردا رہندا سی تے ہر وقت دنیا دی خواہش تے اس دی محبت توں بیزاری دا اظہار کردا رہندا سی ۔ فرخ زاد نے چھ سال تک غزنی دی باگ ڈور سنبھالی۔ اس دور وچ ابتدا وچ وزارت دے منصب اُتے حسن بن مہران فائز رہیا تے آخر وچ اس عہدے اُتے ابو بکر بن صالح فائز رہیا۔ آخر عمر وچ اسنوں قولنج دا مرض لاحق ہوئے گیا سی ۔ اس مرض دے سبب اس نے وفات پائی۔ اس دی وفات 450ھ [۲]یا 451ھ بمطابق 1058ء وچ ہوئی۔
سکے
[سودھو]سلطان فرخ زاد غزنوی دے جو سکے دستیاب ہوئے نيں انہاں اُتے حسب ذیل عبارت درج اے۔
- فرخ زاد
- فرخ زاد بن مسعود
- جمال الدولہ و کمال الملتہ
مندرجہ بالا سکےآں وچوں بعض اُتے ابو شجاع دے لفظاں وی لکھے ہوئے سن ۔ [۳]