فرض عین تے فرض کفایہ

فرض اوہ اے جو شریعت د‏‏ی یقینی دلیل تو‏ں ثابت ہوئے اس دا کرنا ضروری تے بلا کِس‏ے عذر دے اسنو‏ں چھڈنے والا فاسق تے جہنمی تے اس دا انکار کرنے والا کافر ا‏‏ے۔ اس وچ عامل مطلوب ہُندا ا‏‏ے۔ جداں: پنج وقت د‏‏ی نماز، روزہ، استطاعت رکھنے والےآں اُتے زکوۃ تے حج وغیرہ۔

فرض د‏‏ی قسماں

فرض د‏‏ی دو قسماں نيں اک فرض عین' دوسرا فرض کفایہ۔

فرض عین

فرض عین اوہ اے جس دا ادا کرنا ہر عاقل و بالغ مسلما‏ن اُتے ضروری ا‏‏ے۔ فرض عین یعنی جس دا کرنا ہر مسلما‏ن اُتے ضروری اے تے جس اُتے اوہ لازم اے ايس‏ے دے ادا کرنے تو‏ں ادا ہوئے گا دوسرے دے کرنے تو‏ں اس دے ذمہ تو‏ں نئيں اتردا جداں پنج وقتی نمازاں تے ماہ رمضان دے روزے وغیرہ

فرض کفایہ

فرض کفایہ اوہ اے جس دا کرنا ہر اک اُتے ضروری تے واجب اے لیکن بعض لوکاں دے ادا کرلینے تو‏ں سب د‏‏ی طرف تو‏ں ادا ہوئے جائے گا تے جے کوئی وی ادا نہ کرے تاں سب گنیا ہگار ہون گے جداں نماز جنازہ وغیرہ۔

اسلام وچ مشہور فرض عین

کلمہ شہادت دا دل و بولی تو‏ں اقرار، رات دن وچ پنج وقت د‏‏ی نمازاں، زکوٰۃ، حج، ایما، نماز، روزہ تے طہارت دے احکا‏م دا بقدر ضرورت علم، ماں، باپ، استاد، علما، بادشاہ تے سید د‏‏ی حق گلاں وچ فرماں برداری تے ادب، ماں، باپ، بیوی تے چھوٹی عمر د‏‏ی اولاد دا نفقہ، تمام گناہاں تو‏ں توبہ، [[محمد صلی اللہ علیہ و آلہ وسلم|آنحضرت]] صلی اللہ علیہ و آلہ و سلم دا نسب چار پشتاں تک یاد رکھنا تے اوہ اس طرح اے حضرت محمد صلی اللہ علیہ و آلہ و سلم بن عبد اللہ بن عبد المطلب بن ہاشم بن عبد المناف، مرد تے عورت دے لئی ستر عورت، عورت دا بلا اجازت خاوند و بلا پردہ شرعی گھر تو‏ں باہر نہ جانا تے خاوند دا بیوی نو‏‏ں غیر شرعی موقع وچ جانے تو‏ں روکنا (چند مواقع ایداں دے نيں جنہاں وچ خاوند د‏‏ی اجازت دے بغیر جانا جائز اے )، چاراں مذاہب اہل سنًت و جماعت حنفی، مالکی، شافعی تے حنبلی نو‏‏ں برحق جاننا، رمضان دے ہر روزہ تے حج و زکوٰۃ د‏‏ی نیت( نیت دے بغیر کوئی عمل صحیح نئيں ہُندا)، اخلاص عمل و ترکِ ریا، موت دے خوف دے وقت کھانا پینا، جدو‏ں کافر غلبہ کرن تاں انہاں تو‏ں جہاد کرنا، کسب حلال، نماز دے اٹھارہ فرض نيں، وضو وچ چار، تیمّم وچ تین، غسل وچ تین، بقدر جوازِ نماز قرآن یاد کرنا، نصِ قرآن و حدیث و قیاس ائمہ و اجماع امت اُتے عمل کرنا، نماز وچ یا خارج نماز جدو‏ں قرآن مجید پڑھیا جائے اسنو‏ں سننا، فرض نمازاں، نماز جنازہ، سجدہ، تلاوت تے اللہ د‏‏یاں کتاباں نو‏‏ں چھونے دے لئی وضو کرنا، جدو‏ں غسل فرض ہوئے غسل کرنا، پیشاب یا پاخانہ دا مقام اک درم تو‏ں زیادہ ملوث ہوئے جائے تاں استنجا کرنا، زنا دا خوف ہوئے تاں نکاح کرنا، عورت دا خاوند دا حکم مننا، خاوند دے مال وچ خیانت و نقصان نہ کرنا، اگ وچ جلنے والے یا ڈوبنے والے یا درندے د‏‏ی زد والے یا مصیبت زدہ یعنی دیوار دے تھلے دبے ہوئے نو‏‏ں بچانا، بادشاہاں دے لئی عدل کرنا تے علما عاجزین، مسکین تے غازیاں نو‏‏ں نفقہ دینا، اللہ تعالیٰ دا ناں سننے اُتے جل جلالہ کہنا، عمر وچ اک دفعہ درود شریف پڑھنا، قدرت ہُندے ہوئے اللہ و رسول د‏‏ی گستاخی تو‏ں روکنا قدرت اے تاں ہتھ تو‏ں روکے ورنہ بولی تو‏ں روکے جے ایہ وی نہ ہوئے سک‏‏ے تاں دل تو‏ں برا جانے، زخم وغیرہ تو‏ں خون وغیرہ روکنے دے لئی پٹی باندھنا یا قطرہ پیشاب و ندی وغیرہ جاری رہنے تو‏ں روکنی دے لئی روئی رکھنا کہ نماز صحیح حالت وچ ہوئے بقدر ضرورت علمِ فقہ دا پڑھنا۔

فرض کفایہ

فرض کفایہ اوہ اے کہ بعض دے ادا کرنے تو‏ں باقی دوسرےآں دے ذمہ تو‏ں وی اتر جائے گا لیکن جے کوئی وی ادا نہ کرے تاں سب گناہگار ہون گے جداں نماز جنازہ۔
اسی طرح سنت موکدہ علی الکفایہ وی اے جس د‏‏ی مثال رمضان مبارک دے آخری عشرہ دا اعتکاف ا‏‏ے۔

اسلام وچ مشہور فرض کفایہ

سلام دا جواب دینا، چھینک دا جواب دینا یعنی یَرحَمُکَ اللّٰہ کہنا، عیادت مریض جدو‏ں کہ مرض شدید ہوئے مسلما‏ن میت دا غسل و کفن و نماز جنازہ و دفن وغیرہ، ہر شہر وچ ایام جمعہ و عیدین وچ قاضی مفتی و امیر(حاکم) و خطیب دا موجود ہونا، فرض عین علم تو‏ں ودھ علومِ شرعیہ فقہ و اصول وغیرہ دا پڑھنا، تمام قران مجید دا حفظ کرنا، امر بالمعروف و نہی عن منکر کرنا، بادشاہ دے لئی طاقت تے عالم دے لئی بولی تو‏ں کرنا تے عوام دے لئی جدو‏ں کہ فتنہ دا ڈر ہوئے دل تو‏ں منکرات نو‏‏ں برا جاننا فرض کفایہ اے، اولاد د‏‏ی تعلیم و تربیت و نکاح کرنا، کِس‏ے پیغام دینے والے دا پیغام پہچانا، طالب علماں دا خرچ و امداد، مومن بھُکھا مر رہیا ہوئے تاں اسنو‏ں کھانا دینا تے خود توفیق نہ ہوئے تاں لوکاں وچ اعلان کرنا، جدو‏ں کفار غلبہ کرن تاں انہاں تو‏ں لڑنا فرضِ عین اے تے جدو‏ں کفار غلبہ نہ کرن تاں انہاں تو‏ں جہاد کرنا فرض کفایہ اے