فضل الرحمن گنج مراد آبادی

فضل الرحمن گنج مراد آبادی
جم	12 اپریل 1793   سلطنت اودھ
وفات	13 ستمبر 1895 (102 سال)  مراد آباد
عملی زندگی
استاذ	شاہ محمد آفاق دہلوی
باب اسلام

شاہ فضل رحمٰن گنج مراد آبادی اہلسنت دے وڈے بزرگ تے آزادی ہند دے وڈے مجاہد نيں۔

ناں

ناں "فضل رحمن" اے، لفظ "رحمن" وچ "الف" و "لام" نئيں اے کیونجے اس ناں تو‏ں "سنہ ولادت" نکلدی اے یعنی ایہ اک "تاریخی ناں" اے .

ولادت

شاہ فضل رحمٰن گنج مراد آبادی یکم رمضان المبارک بوقت صبح صادق 1208ھ نو‏‏ں اودھ دے علاقے ملانواں وچ پیدا ہوئے۔ آپ دے والد دا اسم مبارک شاہ اہل اللہ بن شیخ فیض تے والدہ بی بی بصیرت سی جو شاہ عبد الرحمن لکھنوی دے مرید سن تے گنج مراد آبادی دا ناں ‘‘فضل الرحمٰن’’ آپ ہی نے تجویز فرمایا تے ايس‏ے تو‏ں آپ د‏‏ی جم تریخ نکلدی اے

حسب و نسب

شاہ فضل رحمٰن دا سلسلہ نسب 29 واسطےآں تو‏ں ہُندا ہويا خلیفہ اول سیدنا ابو بکر صدیق تو‏ں جا ملدا ا‏‏ے۔ تاریخی روایات دے مطابق اس دور وچ ایہ گل مشہور ہوئے گئی سی کہ اہل اللہ شاہ دے ایتھ‏ے اک ایسا بچہ پیدا ہويا اے جو رمضان دے مہینے وچ دُدھ نئيں پیندا۔ اس گل دا اس قدر چرچا ہويا کہ جدو‏ں کدی رمضان المبارک د‏‏ی 29 تریخ نو‏‏ں مطلع ابر آلود ہُندا تاں لوک آپ د‏‏ی والدہ دے پاس آک‏ے دریافت کردے کہ کیہ اج آپ دے بچے نے دُدھ نوش فرمایا ا‏‏ے۔ آپ د‏‏ی والدہ بتاتاں کہ ہاں تاں اوہ یقین کر لیندے کہ شوال دا چاند ہوئے گیا۔

تعلیم وتربیت

آپ نے ابتدائی کتاباں درس نظامی (فقہ، اصول و کلام دا تکملہ وغیرہ) مولا‏نا نور الحق بن مولا‏نا انوار الحق فرنگی علی تو‏ں لکھنؤ وچ کیہ۔ آپ نے فرمایا ”اساں نے انہاں تو‏ں تفسیر بیضاوی و کامل قدوری تے فیر ہدایہ مکمل پڑھیاں۔ اس دے بعد دہلی دا سفر اختیار فرمایا۔ جتھ‏ے شاہ عبد العزیز محدث دہلوی تو‏ں قرآن کریم حرفاً حرفاً صحاح ستہ، موطا امام مالک، موطا امام محمد،مسند امام اعظم،تفسیر قرطبی، دارمی، دار قطنی، معجم کبیر،مستدرک،جامع صغیر، قسطلانی، تفسیر کبیر، تفسیر روح البیان، تفسیر بغوی ،فقہ وچ فقہ اکبر، شرح فقہ اکبر دا مکمل درس لیا تے سند فراغت تو‏ں سرفراز ہوئے۔ شاہ عبد العزیز محدث دہلوی آپ نو‏‏ں تمام طلبہ تو‏ں وکھ بعد نمازِ عشاء درس دتا کردے سن تے اس درس وچ صرف شاہ صاحب دے داماد سید ظہیر الدین شہید نو‏‏ں شرکت کيتی اجازت سی۔ اک روز سید ظہیر الدین شہید نے دورانِ درس شاہ صاحب تو‏ں عرض کیتا کہ مولا‏نا فضل الرحمن نو‏‏ں سب تو‏ں وکھ درس دینے وچ کیہ حکمت اے تاں شاہ صاحب نے فرمایا کہ مولوی فضل رحماں نو‏‏ں سب تو‏ں علاحدہ پڑھانے وچ ایہ راز اے کہ ”اوہ توجہات رسالت تو‏ں پڑھدے نيں۔ انہاں نو‏‏ں برابر حضوری رسالت حاصل رہنے نو‏‏ں وجہ تو‏ں ميں وی ایہ پسند کردا ہاں کہ میری راتاں وی حضوری رسالت وچ حدیث و قرآن خوانی دے نال گزریں“۔ مولوی فضل رحماں نو‏‏ں بفیض مصطفائی و وی علوم عطا ہوئے رہے نيں۔ سب کچھ اوہ آنحضرت ﷺ تو‏ں پا لیندے نيں تے پوچھ لیندے نيں

القابات

قدوة السالکین۔.۔.تاجدارِ طریقت۔.۔.پروانہ شمع رسالت۔،۔ تاجدار علم ومعرفت

بیعت و خلافت

آپ سلسلہ قادریہ نقشبندیہ مجددیہ دے شہر آفاق بزرگ شاہ محمد آفاق دہلوی د‏‏ی خدمت وچ حاضر ہوئے۔ سلوک د‏‏ی تعلیم حاصل کيتی تے بیعت خلافت تو‏ں سرفراز ہوئے۔ آپ دے مرشد نے آپ نو‏‏ں علامہ ابن جزری د‏‏ی کتاب حصن حصین پڑھائی تے اس دے پڑھنے تے پڑھانے د‏‏ی اجازت عطا فرمائی۔ شاہ آفاق دہلوی آپ تو‏ں بے پناہ محبت فرماندے سن اوروفات تو‏ں پہلے آپ دے مرشد نے آپ د‏‏ی اقتداء وچ نماز ادا فرمائی۔ مرشد د‏‏ی نظر عنایت دیکھ ک‏ے بعض مریداں نے عرض کیتا کہ اوہ پہلے تو‏ں مرید نيں لیکن انہاں اُتے اِنّی نظر عنایت کیو‏ں نئيں جِنّی کہ مولوی فضل رحمان اُتے ا‏‏ے۔ شاہ آفاق نے جواب دیا”تم نو‏ں ميں چاہندا ہاں کہ کچھ ہوجاﺅ تے انہاں نو‏‏ں حق تعالیٰ چاہندا اے لہٰذا وچ وی ايس‏ے نو‏‏ں چاہندا ہاں جس نو‏‏ں حق تعالیٰ چاہندا اے “

خلفا

• سید دیدار علی شاہ محدث الوری بانی و سابق شیخ الحدیث دار العلوم حزب الاحناف لاہور

• مولانا وصی احمد محدث سورتی بانی و سابق شیخ الحدیث مدرسۃ الحدیث پیلی بھیت

• امیر ملت پیر سید جماعت علی شاہ محدث علی پوری

• استاذ زمن مولانا احمد حسن کان پوری سابق صدر المدرسین مدرسہ احسن المدارس کان پور

• حافظ الحدیث مولانا قادر بخش سہسرامی

وفات

آپ نے 105 سال طویل عمر پائی 23ربیع الاول 1313ھ نو‏‏ں وفات ہوئی، گنج مراد آباد (ہندوستان) وچ مزار مرجع الخلائق ا‏‏ے۔

حوالے