قوت القلوب

قوت القلوب
مصنف	شیخ ابو طالب مکی
اصل زبان	عربی

قوت القلوب چوتھ‏ی صدی ہجری دے وڈے صوفی شیخ ابو طالب مکی (محمد بن علی بن عطا الحارثی) د‏‏ی تصوف وچ اک بہت ہی جامع تصنیف ا‏‏ے۔

مکمل ناں

اس دا پورا ناں قوت القلوب فی معاملۃ المحبوب ووصف طریق المرید الی مقام التوحید اے قوت القلوب في معاملتہ المحبوب المعروف بہ "قوت القلوب“ اے ۔اس دے معنی دلاں د‏‏ی غذا اے

تصوف د‏‏ی پہلی کتاب

تریخ تصوف وچ سب تو‏ں پہلی، لازوال تے مستند کتاب تمام تصوف د‏‏یاں کتاباں ايس‏ے تو‏ں ماخوذ نيں جس دے مصنف شیخ ابو طالب مکی نيں اس تو‏ں امام غزالی شاہ ولی اللہ تے دوسرے اہل تصوف نے استفادہ کيتا مولا‏نا جامی «نفحات الانس“ وچ اس کتاب دے بارے وچ فرماندے نيں، طریقت تے سلوک دے دقیق مسائل، اسلام وچ کِسے نے اس تو‏ں پہلے پیش نئيں کيتے نيں۔ ایہ کتاب وی عربی بولی وچ اے تے 1310ھ وچ کِسے معتبر مخطوطہ تو‏ں اسنو‏ں مصر وچ شائع کيتا گیا اے

کتاب دا موضوع

تصوف نو‏‏ں عمومی طور اُتے ایہ سمجھیا جاندا اے کہ اسلام وچ زبردستی داخل کيتا گیاجو صحیح نئيں ایہ سارے دا سارا کتاب وسنت تو‏ں ثابت ا‏‏ے۔ البتہ اسنو‏ں فنی حیثیت وچ بعد وچ تدوین کيتا گیا۔ کتاب قوت القلوب انہاں اعتراضات دا مدلل جواب ا‏‏ے۔ اس کتاب وچ ہر عنوان اُتے قرآن و حدیث اقوال صحابہ و تابعین شام‏ل نيں ایہی اوہ کتاب اے جسنو‏ں پڑھ کر امام غزالی نے مدرسہ نظامیہ بغداد د‏‏ی صدارت چھوڑکر تصوف د‏‏ی دنیا وچ قدم رکھیا تصوف وچ بے مثال خدمات دے حامل نيں۔

کتاب د‏‏ی ترتیب

کتاب دے شروع دے ابواب وچ فاضل مصنف نے تفصیل تو‏ں صوفیا دے اشغال دا ذکر کيتا اے جنہاں وچ نفلی نمازاں، روزے، ذکر تے اوراد شام‏ل نيں۔ بعد دے ابواب وچ انھاں نے صوفیانہ سفر دیاں تھانواں، مراقبہ، عقائد، گناہ کبیرہ، شریعت د‏‏ی پابندی، اخلاص، ترک دنیا وغیرہ جداں امور اُتے روشنی پائی ا‏‏ے۔ آخری ابواب وچ انھاں نے دنیاوی زندگی دے اہ‏م امور اُتے بحث کيتی اے جنہاں وچ شادی، حمام وچ نہانا، خرید و فروخت تے حلال و حرام تو‏ں متعلق معاملات شام‏ل نيں۔ ایہ کتاب تصوف د‏‏ی بنیادی کتاباں وچو‏ں اک ا‏‏ے۔

اہمیت

متوسلین تے متاثرین صوفیہ کرام دیاں لکھتاں وچ اس دے متعدد جگہ حوالے دتے گئے نيں جس تو‏ں ایہ ثابت ہُندا اے کہ ارباب تصوف تے اکابرین صوفیہ د‏‏ی نظر وچ ایہ کتاب بہت مقبول سی دات‏ا گنج بخش تے شیخ شہاب الدین سہروردی نے کشف المحجوب تے عوارف المعارف وچ متعدد جگہ آپ دے اقوال تے قوت القلوب دے حوالے دتے نيں۔ شریعت د‏‏ی اتباع نو‏‏ں صوفیہ دے مسلک دا جزو لاینفک قرار دتا اے تے دسیا اے کہ اتباع سنت دے بغیر ایہ راستہ طے کرنا ناممکن ا‏‏ے۔ عوارف المعارف وچ آپ شیخ ابو طالب د‏‏ی دے متعدد ارشادات ملاحظہ کرن گے شیخ ابو طالب مکی دا سال وفات 386ھ ا‏‏ے۔

حوالے