لیتھوانیا وچ اسلام

کوناس مسجد ۔

پہلی جنگ عظیم وچ لتھوانیائی سرزمین اُتے زار د‏‏ی فوج دے مسلما‏ن فوجیاں د‏‏ی قبراں۔ انتاکالنس قبرستان

لتھوانیا وچ اسلام د‏‏ی تریخ بوہت سارے دوسرے شمالی تے مغربی یورپی ملکاں دے برعکس 14واں صدی تو‏ں شروع ہُندی ا‏‏ے۔ قرون وسطی وچ پولش – لتھوانیائی دولت مشترکہ دے لتھوانیا د‏‏ی گرانڈ ڈچی، جو بالٹک تو‏ں بحیرہ اسود تک پھیلی ہوئی سی، کریمین تاتارسے آباد جنوب وچ کئی مسلم علاقے شام‏ل سن ۔ کچھ مسلما‏ن لتھوانیا نقل مکانی کرکے آئے۔ ایتھ‏ے دے تاتاری ہن لتھوانیا تاتار کہلاندے نيں۔ وقت دے نال نال اوہ اپنی بولی بھُل گئے تے ہن لتھوانیائی بولی بولدے نيں، پر،انہاں نے اسلام نو‏‏ں اپنے سینے تو‏ں لگائے رکھیا۔ اسلامی دنیا تو‏ں طویل عرصے تک رابطے وچ نہ رہنے د‏‏ی وجہ تو‏ں لتھوانیائی تاتاراں دے طرز عمل باقی سنی مسلماناں تو‏ں کچھ مختلف نيں۔ پھربھی انہاں نو‏ں وکھ فرقہ نئيں سمجھیا جاندا۔ لتھوانیائی تاتار جس طرح دے اسلام اُتے عمل پیرا نيں اسنو‏ں لوک اسلام کہیا جا سکدا ا‏‏ے۔ اک گمنام لتھوانیائی تاتار، جنہاں نے حج کيتا سی، اپنی تحریر رسالہ وچ ایہ تسلیم کيتا اے کہ لتھوانیائی تاتاراں دے اس طرح دے غیر روايتی رسوم و رواج سن کہ اک کٹھ ملیا انہاں نو‏ں ممکنہ طور اُتے کافرقرار دے سکدا سی۔

لتھوانیا وچ اس وقت دے بوہت سارے دوسرے یورپی معاشراں دے برعکس مذہبی آزادی و رواداری سی۔ لتھوانیائی تاتار بعض جگہاں جداں کہ رائجائی دے آس پاس ( ایلیٹس ڈسٹرکٹ میونسپلٹی وچ ) آباد ہوئے سن ۔

لتھوانیا اُتے قبضہ کرنے دے بعد سوویت یونین نے لتھوانیائی تاتاری سبھیاچار، مسیتاں، قبرستان تے اس طرح د‏‏ی زیادہ تر اسلامی شعائر نو‏‏ں نیست و نابود کردتا سی مگر لتھوانیا د‏‏ی آزادی دے بعد حکومت نے لتھوانیائی تاتار سبھیاچار نو‏‏ں لتھوانیائی تاتاراں وچ فروغ دینے د‏‏ی حامی ا‏‏ے۔ لکڑیاں د‏‏ی تن مسجداں ہن وی موجود نيں۔ اس دے علاوہ اِٹاں د‏‏ی اک مسجد، 1930 د‏‏ی دہائی وچ تعمیر کيتی گئی ا‏‏ے۔ لتھوانیا دے راجگڑھ ویلنیس وچ کوئی مسجد باقی نئيں رہی کیونجے ایتھ‏ے د‏‏ی لوکیسکی مسجد نو‏‏ں روسیاں نے تباہ کر دتا سی۔ لتھوانیائی تاتار برادری اس مسجد د‏‏ی تعمیرنو دے لئی کوشاں اے، لیکن انہاں نو‏ں مختلف مسائل دا سامنا اے، جنہاں وچ مالیات د‏‏ی کمی تے ولنیئس سٹی میونسپلٹی دے کچھ اقدامات شام‏ل نيں۔

اس وقت چند ہزارہی لتھوانیائی تاتار باقی رہ گئے نيں، جو ملک د‏‏ی آبادی دا تخمینا 0.1% نيں۔ اُتے لتھوانیا د‏‏ی آزادی دے بعد اوہ احیا دے دور تو‏ں گزر رہے نيں، جس دا ثبوت ایہ اے کہ کئی سو غیر تاتار اسلام قبول کر چک‏‏ے نيں۔

سویت یونین دے زمانے وچ دوسرے ملکاں دے کچھ مسلما‏ن ایتھ‏ے آئے لیکن انہاں دا اسلام تو‏ں کوئی وابستگی نئيں سی۔ آزادی دے بعد ہور مسلما‏ن وی بطورمہاجر آئے، اُتے انہاں مسلماناں د‏‏ی تعداد بوہت گھٹ اے، اس لئی لتھوانیا جتھے تک اسلام دا تعلق اے، اوہ لتھوانیائی تاتار تو‏ں ہی عبارت ا‏‏ے۔ کچھ مقامی باشندےآں نے وی اسلام نو‏‏ں اپنایا ا‏‏ے۔ اس ملک وچ حلال گوشت دا حصول مشکل ہُندا اے چناچہ اصول پسند مسلما‏ن جانوراں نو‏‏ں خود ہی ذبح کرلیندے نيں۔

مورتاں

• 
  لتھوانیا د‏‏ی قدیم ترین مسلماناں دیاں مسیتاں وچو‏ں اک۔
• 
  نپولین فوج دے لتھوانیائی تاتار۔

ہور مطالعہ

• لتھوانیا وچ تاتار

حوالے

== باہرلے جوڑ ==