لیلی یا محاصرہ غرناطہ
لیلی یا محاصرۂ غرناطہ (انگریزی: Leila; or, The Siege of Granada) 1838ء وچ شائع کردہ ایڈورڈ بلور لٹن دا تاریخی رومانی ناول اے۔[۱]
ناول دی کہانی 1491ء دے موسم دے ابتدا دی اے جدوں قرون وسطی دا اختتام ہُندا اے۔ محل وقوع ہسپانیہ دا مشہور تاریخی شہر غرناطہ اے۔[۱] اس دی پہلی اشاعت بہت مہنگی سی کیونجے اسنوں تصاویر تے نقش و نگار توں مزین کيتا گیا سی۔[۲] 1860ء دی اشاعت دے دیباچہ وچ لکھیا اے کہ مصنف دے ہور ادبی کماں دے درمیان وچ اس ناول نوں کم ہی شہرت ملی کیونجے اس وچ ادب توں زیادہ نقوش تے تصاویر نوں اہمیت دتی گئی سی تے ادب کدرے ماند پڑگیا سی۔[۲] امتیاز علی تاج نے اسنوں 1924ء وچ اردو دا جامہ پہنایا جو دار الاشاعت پنجاب لاہور توں شائع ہويا۔
کہانی
[سودھو]ناول دے دو ناں رکھے گئے نيں تے ايسے توں اندازہ ہوئے جاندا اے کہ اس ناول وچ دو کہانیاں اک نال چلدی نيں: لیلی دی گھریلو کہانی تے ملک دے حالات۔ لیلی دے والد المامن سقوط غرناطہ دا ذمہ دار مسیحی تے مسلمان دوناں نوں مندے نيں۔ المامن اپنی بیٹی دی یہودی سبھیاچار نوں بچانے دے درپے ہُندے نيں تے اسنوں مسلمان عاشق ہوذا توں دور رکھنے دی کوشش کردے نيں۔ اتفاق توں اوہ لیلی نوں مسیحیاں دے حوالہ کر دیندے نيں تے اوتھے مہارانی ڈونا آئیہور دے حکم اُتے اس دا مذہب تبدیل کر دتا جاندا اے۔ اس دے متوازی اک دوسری کہانی وی چلدی رہندیاں نيں جس وچ شہر غرناطہ مسلماناں دے ہتھ توں نکل کے مسیحیاں دے قبضہ وچ چلا جاندا اے، ایداں دے ہی جداں لیلیٰ یہودیت توں نکل کے عیسائیت وچ چلی جاندی اے۔ دونے کرداراں دی ملاقات اک قربان گاہ اُتے ہُندی اے جتھے لیلیٰ بحیثیت راہبہ حلف لینے والی ہُندی اے مگر اس دا باپ اسنوں اوتھے قتل کر دیندا اے۔ دونے کہانیاں وچ عیسائیت دا غلبہ دکھایا گیا اے۔ گھریلو کہانی وچ لیلیٰ دا راہبہ بننا تے بیرونی کہانی وچ اندلس دا عیسائیت دے تسلط وچ چلے جانا متوازی طور اُتے وقوع پزیر ہُندا اے۔