محمود شکری آلوسی

محمود شکری آلوسی
جم	سنہ 1856   بغداد
وفات	سنہ 1924 (67–68 سال)  بغداد
شہریت	سلطنت عثمانیہ
عملی زندگی
تلمیذ خاص	کاطم الدخیلی
پیشہ	فقیہ ،  محدث ،  مورخ ،  لکھاری
پیشہ ورانہ زبان	عربی
باب ادب

محمود شکری آلوسی بلوغ الارب دے مصنف دا ناں اے جو مؤرخ ، ادیب ، لغوی تے اہلسنت دے عالم دین سن ۔

ولادت

محمود شکری بغداد دے رصافہ نامی محلے وچ 19 رمضان 1273ھ بمطابق 1857ء وچ پیدا ہوئے ۔

کنیت تے لقب

شکری د‏‏ی کنیت ابوالمعالی تے لقب جمال الدين لها -

ناں و نسب

بلوغ الارب دے مؤلف دا پورا ناں محمود شكرى بن عبدالله بن محمود بن عبدالله بن محمود الحسيني الآلوسى البغدادی اے ۔ شکری دا سلسلہ نسب " شیخ عبد القادر جيلانى دے واسطے تو‏ں امام حسین نال جا ملدا اے ۔ شکری دے دادا شہاب الدین محمود جو آلوسی کبیر نيں والد د‏‏ی طرف حسینی تے والدہ د‏‏ی طرف تو‏ں حسنی سید سن .

آلوسی نسبت

وکھ وکھ اقوال پائے جاندے نيں ، آلوس د‏‏ی طرف نسبت اے جو شام وچ سمندر اُتے طرسوس دے نیڑے اک جگہ اے ) مگر یاقوت حموی تے ابن الاثیر دونے نے سمعانی دے اس قول نو‏‏ں غلط کہیا سمعانی دے بقول آلوس اک شہر اے جو ساحل شام اُتے طرسوس دے نیڑے واقع اے محمود شکری دے آبا ؤ اجداد دراصل بغداد دے رہنے والے سن ۔ جدو‏ں 656ھ وچ ہلاکو خان نے بغداد نو‏‏ں فتح کرنے دے بعد قتل و غارت دا بازار گرم کيتا تاں انہاں دا جد بغداد تو‏ں بھج کر آلوس چلا گیا تے ایہ آلوسی اکھوایا ۔

تعلیم

مڈھلی سِکھیا اپنے والد عبد اللہ تو‏ں حاصل کيتی ۔ حالے ستاراں برس د‏‏ی عمر نو‏‏ں پہنچے سن کہ والد دا سایہ سر تو‏ں اٹھیا گیا ۔ مگر شکری نے اپنی تعلیم نو‏‏ں جاری رکھیا تے اپنے چچا ابوالبرکات نعمان بن محمود تے ہور علما تو‏ں علوم د‏‏ی تکمیݪ کی

عملی زندگی

انہاں نے اپنی زندگی تدریس اورتصنیف وچ گزاری، تے بغداد وچ " الزوراء" دے ناں تو‏ں پہلا اخبارجاری د‏‏ی اس دے علاوہ «المقتبس» «المشرق» «المنار» و«مجلة المجمع العلمي العربي» وچ وی لکھدے رہے 1335ھ؛1916ء وچ جدو‏ں برطانوی حکومت بغداد اُتے قابض ہوگئی تاں انھاں نےشکری نو‏‏ں بغداد دے عہدہ قضا د‏‏ی پیشکش کیت‏‏ی مگر آلوسی نے انگریزاں دے نال میݪ جول رکھنے نال نفرت دے باعث اس عہدے نو‏‏ں قبول کرنے تو‏ں انکار کر دتا ، بلکہ آئندہ وی کسی عہدے اُتے فائز ہونا پسند نہ كيا - البته جدو‏ں عراق وچ عربی حکومت د‏ی نیہہ رکھی جانے لگی تاں انہاں نے تعلیمی مجلس دا ممبر بننا منظور ک‏ر ليا ۔

لکھتاں

آلوسی د‏‏ی کل 52 تصنیفات نيں جنہاں وچ کچھ رسالے نيں تے کچھ کتاباں ۔ انہاں وچو‏ں مشہور کتاباں دے ناں ایہ نيں :

1. اخبار بغداد و ما جاورها من القرى والبلاد -
2. الضرائر وما يسوغ للشاعر دون الناثر -
3. بلوغ الأرب في معرفة احوال العرب -
4. الميسك الاذفر فى تراجم علماء القرن الثالث عشر -
5. مسیتاں بغداد -
6. النحت و بيان حقيقته ونبذة من قواعده -
7. تریخ نجد -
8. امثال العوام في دار السلام ۔
9. رياض الناظرين فى مراسلات المعاصرين ۔
10. بدائع الانشاء -
11. عقد الدرر شرح مختصر نخبة الفكر -۔
12. مادل عليه القرآن مما يعضده الهيئة الجديدة -
13. فتيح المنان
14. تجريد الانسان فى الذب عن ابى حنيفة النعمان -
15. ضب العذاب على من سب الأصحاب ۔
16. غاية الأمانى فى الرد على النبهانى

وفات

آلوسی نے بغداد وچ 4 شوال 1342ھ /8 مئی 1924ء وچ وفات پائی تے انہاں نو‏ں بغداد وچ شیخ معروف الکرخی دے قبرستان وچ سپرد خاک کيتا گیا۔

حوالے