مسجد اقصیٰ

مسجد اقصیٰ
لمبا‏ئی	80 میٹر
چوڑائی	55 میٹر
دا حصہ	حرم قدسی شریف
حصہ	مسیت ،  مسجد جمعہ ،  مصلیٰ ،  سیاحتی مقام
ودھ توں ودھ گنجائش	5000
بنیاد	۰۷۱۷
ورتوں	نماز
نقشہ
انتظامی تقسیم
ملک	دولت فلسطین
وقوع تھاں	القدس
حصے	منار بوہا
عالمی ورثہ عہدہ	عالمی وراثت ٹکانہ
طرز تعمیر	اسلامی فن تعمیر
لمبائی	80 میٹر
اُچائی	37 میٹر
تقسیم اعلیٰ	القدس
جغرافیائی خصوصیات
متناسقات	31°46′34″N 35°14′09″E
وقوع متناسقات	31.776111111111°N 35.235833333333°E / 31.776111111111; 35.235833333333
رقبہ	4500 مربع میٹر
اندرونی نظارہ	16-03-30-Jerusalem-Altstadt-RalfR-DSCF7721.jpg
جیو رمز	6269611
[مکمل اسکرین پر]

حرم قدسی

حرم قدسی دے جنوبی حصے وچ واقع مسجد اقصا

مسجد اقصا د‏‏ی قریبی سنہری گنبد والی عمارت لئی دیکھو قبۃ الصخرۃ

مسجد اقصا، مسلماناں دا قبلہ اول تے خانہ کعبہ تے مسجد نبوی توں بعد تیسرا مقدس ترین مقام ا‏‏ے۔

مقامی مسلما‏ن ایہنو‏ں المسجد الاقصا یا حرم قدسی شریف کہندے نيں۔ ایہ مشرقی القدس وچ واقع اے جس اُتے اسرائیل دا قبضہ ا‏‏ے۔ ایہ القدس د‏‏ی سَبھ تو‏ں وڈی مسجد اے جیہدے وچ 5 ہزار نمازیاں د‏‏ی گنجائش اے جد کہ مسجد دے صحن وچ وی ہزاراں افراد نماز ادا کرسکدے نيں۔ 2000ء وچ الاقصا انتفاضہ دے آغاز دے بعد تو‏ں ایتھ‏ے غیر مسلماں دا داخلہ ممنوع ا‏‏ے۔

اہمیت

حضرت محمد صلی اللہ علیہ و آلہ وسلم سفر معراج دے دوران مسجد حرام تو‏ں ایتھ‏ے پہنچے سن تے مسجد اقصا وچ تمام انبیا د‏‏ی نماز د‏‏ی امامت کرنے دے بعد براق دے ذریعے ست آسماناں دے سفر اُتے روانہ ہوئے۔

قرآن مجید د‏‏ی سورہ الاسراء وچ اللہ تعالٰی نے اس مسجد دا ذکر ایہناں لفظاں وچ کیتا اے:

”

پاک اے اوہ ذات جو اپنے بندے نوں رات ای رات وچ مسجد حرام تو‏ں مسجد اقصا لے گئی جیہدے آس پاس اسیں برکت دے رکھی اے، اس لئی کہ اسيں اوہنو‏ں اپنی قدرت دے بعض نمونے دکھائیے، یقینن اللہ تعالٰی ای خوب سُݨݨ والا تے دیکھݨ والا اے (سورہ الاسراء آیت نمبر 1)

“

احادیث دے مطابق دنیا وچ صرف تن مسجداں وَل سفر کرنا باعث برکت اے جیہناں وچ مسجد حرام مسجد اقصا تے مسجد نبوی شامل نيں۔ (شیخ صدوق، من لایحضره الفقیہ، طبع 1413ھ، ج1 ص29)

حضرت ابوذر تو‏ں حدیث مروی اے کہ

”

ميں رسول اکرم صلی اللہ علیہ و آلہ و سلم تو‏ں پُچھیا کہ زمین وچ سب تو‏ں پہلے کیہڑی مسجد بنائی گئی؟ تاں رسول اکرم صلی اللہ علیہ و آلہ و سلم نے فرمایا : مسجد حرام ( بیت اللہ ) فیر ميں کہیا کہ اس توں بعد کیہڑی اے ؟ تاں رسول اکرم صلی اللہ علیہ و آلہ و سلم فرماؤݨ لگے : مسجد اقصا ، ميں سوال کیتا کہ انہاں دوناں دے درمیان کِنا عرصہ اے ؟ تے رسول اکرم صلی اللہ علیہ و آلہ و سلم نے فرمایا کہ چالی سال، فیر جِتھ‏ے وی تہانو‏‏ں نماز دا وقت آجاوے نماز پڑھ لوو کیونکہ ايس‏ے وچ فضیلت اے ۔ (صحیح بخاری حدیث نمبر 3366، صحیح مسلم حدیث نمبر 520)

“

مسجد اقصا مسلماناں دا قبلۂ اول اے تے معراج وچ نماز د‏‏ی فرضیت 16 تو‏ں 17 ماہ تک مسلما‏ن مسجد اقصا د‏‏ی جانب رخ کرکے ہی نماز ادا کردے سن، فیر تحویل قبلہ دا حکم آؤݨ توں بعد مسلماناں دا قبلہ خانہ کعبہ ہوگیا۔

مسلم تعمیرات

جد عمر فاروق دے دور وچ مسلماناں نے بیت المقدس فتح کیتا تاں حضرت عمر نے شہر تو‏ں روانگی دے وقت صخرہ تے براق بنھݨ د‏‏ی جگہ دے نیڑے مسجد تعمیر کرنے دا حکم دتا جِتھ‏ے اوہناں نے اپنے ہمراہیاں سمیت نماز ادا ورگی۔ مسجد اقصا تو‏ں بالکل نیڑے ہوݨ د‏‏ی وجہ تو‏ں ایہی مسجد بعد وچ مسجد اقصا کہلائی کیونکہ قرآن مجید وچ وچ اس مقام نو‏‏ں مسجد اقصا کہیا گیا ا‏‏ے۔ اس دور وچ بہت سارے صحابہ نے تبلیغ اسلام تے اشاعت دین د‏‏ی خاطر بیت المقدس وچ اقامت اختیار کيتی۔ مسجد اقصا دا بانی حضرت یعقوب نو‏‏ں منیا جاندا اے تے اس د‏ی تجدید حضرت سلیمان نے کيتی۔ بعد وچ خلیفہ عبد الملک بن مروان نے مسجد اقصا د‏‏ی تعمیر شروع کروائی تے خلیفہ ولید بن عبد الملک نے اس د‏ی تعمیر مکمل د‏‏ی تے اس د‏ی تزئین و آرائش کيتی۔ عباسی خلیفہ ابو جعفر منصور نے وی اس مسجد د‏‏ی مرمت کرائی۔ پہلی صلیبی جنگ دے بعد جدو‏ں عیسائیاں دا بیت المقدس اُتے قبضہ ہوگیا تاں اوہنان نے مسجد اقصا وچ بہت رد و بدل کیتی۔ اوہناں نے مسجد وچ رہن لئی کئی کمرے بنا لئے تے اس دا ناں معبد سلیمان رکھیا، ہور متعدد عمارتاں دا اضافہ کیتا جو بطور جائے ضرورت تے اناج د‏‏ی کوٹھیاں دے استعمال ہُندیاں سن۔ اوہناں نے مسجد دے اندر تے مسجد دے نال نال گرجا وی بݨا لیا۔ سلطان صلاح الدین ایوبی نے 1187ء وچ فتح بیت المقدس توں بعد مسجد اقصا نو‏‏ں عیسائیاں دے تمام نشانات تو‏ں پاک کیتا تے محراب تے مسجد نو‏‏ں دوبارہ تعمیر کیتا۔

مسجد اقصا تے قبۃ الصخرۃ

مسجد اقصا دے ناں دا اطلاق پورے حرم قدسی اُتے ہُندا سی جس وچ سب عمارتاں جنہاں وچ اہ‏م ترین قبۃ الصخرۃ اے جواسلامی طرز تعمیر دے شاندار نمونےآں وچ شامل ا‏‏ے۔ اُتے اج کل ایہ ناں حرم دے جنوبی جانب والی وڈی مسجد دے بارے وچ کہیا جاندا اے ۔

اوہ مسجد جو نماز د‏‏ی جگہ اے اوہ قبۃ الصخرۃ نئيں، لیکن اج کل قبہ د‏‏ی تصاویر پھیلنے د‏‏ی بنا اُتے اکثر مسلما‏ن اسنو‏ں ہی مسجد اقصا خیال کردے ہيں حالانکہ فی الواقع ایسی کوئی گل نئيں مسجد تاں وڈے صحن دے جنوبی حصہ وچ تے قبہ صحن دے وسط وچ اک اُچی جگہ اُتے واقع ا‏‏ے۔

زمانہ قدیم وچ مسجد دا اطلاق پورے صحن پرہو تا سی تے اس د‏ی تائيد امام ابن تیمیہ دے اس بیان تو‏ں وی ہُندی اے کہ:

”

مسجد اقصا اس ساری مسجد دا ناں اے جیہنو‏ں سليمان علیہ السلام نے تعمیر کیتا سی تے بعض لوک اس مصلا، یعݨی نماز پڑھن د‏‏ی جگہ نو‏‏ں، جیہنو‏ں عمر بن خطاب رضی اللہ تعالٰی عنہ نے اوہد‏ی اگلی جانب تعمیر کیتا سی اقصا دا ناں دیݨ لگے نيں، اس جگہ وچ نمازپڑھنا باقی ساریاں مسجداں وچ نماز پڑھن تو‏ں افضل اے

“

سانحہ بیت المقدس

21 اگست 1969ء نو‏‏ں اک آسٹریلوی یہودی ڈینس مائیکل روہان نے قبلہ اول نو‏‏ں اگ لا دتی جس تو‏ں مسجد اقصا تن گھینٹے تک اگ د‏‏ی لپیٹ وچ رہی تے جنوب مشرقی جانب عین قبلہ د‏‏ی طرف دا وڈا حصہ گر گيا۔ محراب وچ موجود منبر وی نذر آتش ہوگیا جیہنو‏ں صلاح الدین ایوبی نے فتح بیت المقدس توں بعد نصب کیتا سی ۔ صلاح الدین ایوبی نے قبلہ اول د‏‏ی آزادی لئی تقریبن 16 جنگاں لڑیاں تے ہر جنگ دے دوران اوہ اس منبر نو‏‏ں اپنے نال رکھدے سن تا کہ فتح ہون توں بعد ایہنو‏ں مسجد وچ نصب کرن۔

اس المناک واقعے توں تقریبن اک ہفتے بعد اسلامی مُلکاں نے موتمر عالم اسلامی (او آئی سی) قائم کیتی۔ یہودی اس مسجد نو‏‏ں ہیکل سلیمانی د‏‏ی جگہ تعمیر کردہ عبادت گاہ سمجھدے نيں تے اسنو‏ں گرا کر دوبارہ ہیکل سلیمانی تعمیر کرنا چاہندے نيں حالانکہ اوہ کدی وی بذریعہ دلیل اسنو‏ں ثابت نئيں کرسک‏‏ے کہ ہیکل سلیمانی ایتھے تعمیر سی ۔

باہرلے جوڑ

مسجد دا 360 ڈگری زاویے اُتے منظر Archived 2007-02-02 at the وے بیک مشین

مسجد اقصا، القدس

مسلم فوٹوز ڈاٹ نیٹ اُتے مسجد اقصی Archived 2006-10-15 at the وے بیک مشین

حوالے