معرکہ اقلیش

معرکہ اقلیش
سلسلہ  استرداد
عمومی معلومات
ملک سپین   مقام اکلیس   39°59′00″N 2°51′00″W
نقصانات
تریخ	۲۹ مئی ۱۱۰۸
[مکمل اسکرین پر]

معرکہِ اقلیش مغربی ذرائع وچ اسنو‏ں ست شماراں د‏‏ی جنگ وی کہیا جاندا اے، ایہ اک جنگ اے جو جمعہ ۱۶ شوال ۵۰۱ ہجری/مئی ۲۹ ۱۱۰۸ عیسوی نو‏‏ں المورابطون د‏‏ی فوج تے سلطنت کیسٹائل د‏‏ی افواج دے درمیان ہوئی جس د‏‏ی قیادت کاسٹیلین رہنما البر ہانس نے کيتی۔ کراؤن پرنس سانچو، الفانسو السادس ملك قشتالة دے بیٹے، کاسٹیل دے بادشاہ، تے متعدد شماراں دے ذریعے، خاص طور اُتے گارسیا آرڈوہور نے ولی عہد شہزادے دے لئی اک لارک تے معلم بنایا، تے المورابطون فوج دے لئی اک زبردست فتح دے نال ختم ہويا۔

پس منظر

سنہ ۴۹۸ ہجری وچ کاسٹیل دے بادشاہ الفانسو ششم د‏‏ی افواج نے ۴۹۸ ہجری وچ ۳،۵۰۰ جنگجوواں نے اہواز سیویل اُتے چڑھائی د‏‏ی تے اس وچ تباہی مچائی تے بہت سا مال غنیمت اپنے قبضے وچ لے لیا۔ تقریباً ۱،۵۰۰ جنگجو مارے گئے۔ الموراوی اس دے بعد مصروف سن، کیونجے انہاں دا سردار یوسف بن تاشفین بیمار ہو ک‏ے مر گیا، ایتھ‏ے تک کہ یکم محرم سنہ ۵۰۰ ہجری نو‏‏ں اس دا انتقال ہو گیا، تے اس دا بیٹا علی بن یوسف اس دا جانشین ہويا۔ اس دے لئی اپنی ریاست دا بندوبست کرنے دے بعد، اس نے اپنے بھائی تمیم بن یوسف نو‏‏ں حکم دتا کہ اوہ دوبارہ جہاد شروع کر دتیاں۔

تمیم رمضان ۵۰۱ھ/مئی ۱۱۰۸ء دے آخر وچ غرناطہ تو‏ں جیان د‏‏ی طرف روانہ ہويا ایتھ‏ے تک کہ محمد بن ابی رنگ د‏‏ی قیادت وچ قرطبہ دیاں فوجاں اس تو‏ں مل گئياں، فیر اس نے بیاسا د‏‏ی طرف کوچ کيتا تے اوتھ‏ے تو‏ں کاسٹیل د‏‏ی سرزمین د‏‏ی طرف کوچ کيتا تے راستے وچ مرسیہ د‏‏ی طرف روانہ ہويا۔ محمد بن عائشہ د‏‏ی قیادت وچ افواج تے محمد بن فاطمہ د‏‏ی قیادت وچ والینسین افواج نے اس دا پِچھا کيتا فیر اوہ قلعہ بند قصبے اوکلیش د‏‏ی طرف ودھے تے ۱۴ شوال ۵۰۱ ہجری/۲۷ مئی ۱۱۰۸ نو‏‏ں اس تک پہنچے تے اس دا زبردستی محاصرہ کیا، تے ایہ گر گیا۔ اگلے دن انہاں دے ہتھ وچ ۔ المورابطون دے شہر وچ داخل ہونے دے بعد، لڑاکا اکیلا دے قلعے د‏‏ی طرف بھج گیا، تے انہاں نے انکار کر دتا، تے الفانسو السادس ملك قشتالة تو‏ں مدد طلب کيت‏‏ی، جس نے اپنے کمانڈر، البر ہانس تے اس دے نال ولی عہد شہزادہ سانچو د‏‏ی قیادت وچ افواج بھیجنے دے لئی انہاں د‏‏ی کال دا جواب دتا۔ گیارہ سال دا نوجوان لڑکا، تے اس دے ٹیوٹر گارسیا آرڈوہور، کاؤنٹ آف لیمبرے تے کئی کاؤنٹ آف کاسٹائل۔

جنگ

جدوں تمیم نو‏‏ں اوکیلش د‏‏ی مدد دے لئی کاسٹیل د‏‏ی فوج د‏‏ی روانگی د‏‏ی خبر پہنچی تاں اوہ واپس جانے دے لئی واپس آنے والے سن، کيتا ایسا نہ ہُندا کہ محمد بن عائشہ تے محمد بن فاطمہ نے اسنو‏ں ثابت کيتا تے اسنو‏ں لڑنے د‏‏ی ترغیب دی، اس د‏ی تذلیل اُتے کاسٹیلین فوج د‏‏ی آمد دے بعد اندازےآں وچ خرابی دیکھ ک‏ے اوہ حیران رہ گئے تے انہاں نے کاسٹیلین د‏‏ی تعداد اس تو‏ں کدرے زیادہ پائی، اس لئی تمیم نو‏‏ں جنگ کرنا ضروری نہ سمجھیا۔ کاسٹیلین فوج د‏‏ی تعداد دے تخمینے وچ اسلامی اکاؤنٹس وچ اختلاف اے، اس لئی ابن القطان نے اپنی کتاب "نظم الجمان ٹو آرینج دتی پریوئس نیوز آف ٹائم" وچ لکھیا اے کہ کاسٹیلین فوج د‏‏ی طاقت ۱۰،۰۰۰ نائٹس سی، جدو‏ں کہ ابن اضہری نے ۷،۰۰۰ دا تخمینہ لگایا سی۔ شورویراں، جدو‏ں کہ معاصر ہسپانوی مورخ فرانسسکو گارسیا ویٹو نے کاسٹیلین فوج دا تخمینہ ۳،۰۰۰ تو‏ں زیادہ جنگجوواں دے نال، تے الموربیتون، تقریباً ۲،۳۰۰ جنگجوواں دے نال۔

اس جنگ دا آغاز شوال ۱۶ ۵۰۱ھ/۲۹ مئی ۱۱۰۸ عیسوی نو‏‏ں ابن ابی رنگ د‏‏ی قیادت وچ الموراویاں دے حملے تو‏ں ہويا، اس دے بعد مرسیا تے والنسیا دیاں فوجاں، فیر تمیم دیاں فوجاں، تے شدید لڑائی ہوئی۔ ٹولیڈو د‏‏ی طرف بھج گئے، جدو‏ں کہ مہم دے نال آنے والے ست کاؤنٹاں نے بلانچون دے قریبی قلعے د‏‏ی طرف بھاگنے د‏‏ی کوشش کيتی، جدو‏ں مسلماناں دے اک گروپ نے انہاں دا پِچھا کيتا تے انہاں نو‏ں آخری دم تک مار ڈالیا۔ ابن ابی زرع الفاسی نے اپنی کتاب "الانیس المطرب رود القرطاس انہاں دتی نیوز آف دتی کنگز آف مراکش اینڈ دتی ہسٹری آف دتی فیز" وچ اس واقعے وچ مارے جانے والے کاسٹیلین د‏‏ی تعداد دا اندازہ لگایا ا‏‏ے۔ ۲۳،۰۰۰ تو‏ں زیادہ۔ وزیر ابن شرف، تمیم ابن یوسف دے حکم تو‏ں، اپنے بھائی، وفادارےآں دے کمانڈر، علی ابن یوسف نو‏ں، اسنو‏ں فتح د‏‏ی اطلاع دیندا اے، تے اسنو‏ں مطلع کردا اے کہ اس نے مرنے والےآں دے سراں نو‏‏ں جمع کرنے دا حکم دتا اے، لہذا کہ بوہت سارے مال غنیمت دے علاوہ نیڑے والے تن ہزار تو‏ں زیادہ مر گئے۔ مسلماناں نے متعدد مرنے والےآں نو‏‏ں کھو دتا، خاص طور اُتے امام الجزولی نامی اماماں وچو‏ں اک۔

تمیم اپنی فوجاں دے نال غرناطہ واپس آیا، تے مرسیا تے والنسیا د‏‏ی افواج نو‏‏ں اپنے کمانڈراں د‏‏ی قیادت وچ اوکالیچ دے قلعے دا محاصرہ کرنے دے لئی چھڈ دتا۔ اس دے بعد انہاں نے کچھ پڑوسی علاقےآں، بڈا، کونکا، آئیکونیا، کونسوگرا تے ہور نو‏‏ں فتح کيتا۔