مقبرہ سلیمان شاہ

Tomb of Suleyman Shah Süleyman Şah Türbesi
سلیمان شاہ کے مقبرے کے عمارت کا نظارہ (اس کا دوسرا مقام ، 1973 - فروری 2015) ، دریائے فرات سے نظارہ river.
Tomb of Suleyman Shah
متناسقات: 36°52′45″N 38°6′20″E
ملک	شام (geographic location) ترکی (ownership)
Governorate	محافظہ حلب
بلندی	۴۷۵ میٹر (۱,۵۵۸ فٹ)
منطقۂ وقت	EET (UTC+2)

سلیمان شاہ دا مقبرہ ( ترکی زبان: Süleyman Şah Türbesi ) عثمانی سلطنت دے بانی عثمان اول (متوفی 1323/4) دے دادا سلیمان شاہ ( 1178–1236) د‏‏ی قبر اے . اس افسانوی قبر د‏‏ی 1232 تو‏ں تن جگنيں نيں ، ایہ تمام موجودہ شام وچ اے ۔ 1236 تو‏ں لے ک‏ے 1973 تک ، اس دا پہلا مقام موجودہ رقہ گورنری ، شام وچ قلعہ قلات جبار دے نیڑے سی۔

معاہدہ لوزان (1923) دے تحت ، سلطنت عثمانیہ نو‏‏ں ترکی ، شام تے ہور ریاستاں وچ توڑنے دے بعد ، قلات جبار وچ مقبرہ مقام ترکی د‏‏ی ملکیت رہیا۔

1973 وچ ، جدو‏ں قلعہ جبار دے آس پاس دے علاقے نو‏‏ں اسد جھیل دے تھلے سیلاب آنے والا سی تاں ، ترکی تے شام دے وچکار معاہدے دے ذریعہ قبر نو‏‏ں ۸۵ کلومیٹر (۲۷۹٬۰۰۰ فٹ) شام وچ دریائے فرات دے شمال وچ ، ترکی د‏‏ی سرحد سے۲۷ کلومیٹر (۸۹٬۰۰۰ فٹ) دور منتقل کردتا گیا۔

2015 دے اوائل وچ ، شام د‏‏ی خانہ جنگی دے دوران ، ترکی نے یکطرفہ طور اُتے اس قبر نو‏‏ں دوبارہ اک نويں جگہ اُتے منتقل کردتا ، تقریبا ۱۸۰ میٹر (۵۹۰ فٹ) ترکی د‏‏ی سرحد تو‏ں ، ۲۲ کلومیٹر (۱۴ میل) کوبانی دے مغرب وچ تے شام دے پنڈ عاشمی دے بالکل شمال وچ ، مقبرے د‏‏ی حفاظت کرنے والے نیڑے 40 ترک فوجیاں نو‏‏ں اوتھ‏ے تو‏ں کڈ لیا۔ ترکی د‏‏ی حکومت نے کہیا اے کہ ایہ جگہ منتقلی عارضی اے ، تے ایہ کہ مقبرہ د‏‏ی جگہ د‏‏ی حیثیت وچ کوئی تبدیلی نئيں آسکدی ا‏‏ے۔

سلیمان شاہ د‏‏ی موت

سلیمان شاہ ( 1178–1236) سلطنت عثمانیہ دے بانی عثمان اول (وفات 1323/4) دے دادا دے دادا تھے ۔ سلیمان شاہ دے بارے وچ خیال کيت‏‏ا جاندا اے شام دے موجودہ علاقے الرقہ گورنری وچ محل قلات جبار دے نیڑے دریائے فراتماں ڈوبنے سن تے روایت دے مطابق اس قلعہ دے نیڑے اک قبر وچ دفن کيت‏‏ا گیا سی۔

مقبرے د‏‏ی قانونی حیثیت

معاہدہ انقرہ دے آرٹیکل 9 ، جس اُتے فرانس تے ترکی نے 1921 وچ دستخط کیتے سن ، بیان کيت‏‏ا اے کہ سلیمان شاہ دا مقبرہ (اس دے پہلے مقام پر) "ترکی د‏‏ی ملکیت ، باقی رہے گا ، جو اس دے لئی ولی مقرر کر سکدا اے تے اوتھ‏ے ترک پرچم لہرایا جاسکدا اے "ابتدا وچ ، ترک فوجیاں د‏‏ی 11 رکنی علامتی گیریژن قبر د‏‏ی حفاظت کر رہ‏ی سی۔

شام وچ قلات جبار دا محل ، جداں کہ 1973 تو‏ں اسد جھیل دے پانی تو‏ں گھرا ہويا ا‏‏ے۔ پہلے ایہ فرات دی وادی نو‏‏ں دیکھنے دے لئی اک مضبوط پہاڑی د‏‏ی چوٹی سی۔ لیجنڈ سلیمان شاہ دے مطابق 1236 وچ اس محل دے نیڑے فرات وچ ڈُب گیا ، تے اسنو‏ں محل دے نیڑے دفن کردتا گیا۔ 1973 وچ اس جھیل د‏‏ی تخلیق دے نال ہی ، ۸۵ کلومیٹر (۲۷۹٬۰۰۰ فٹ) ، قبر نو‏‏ں دوبارہ منتقل کيت‏‏ا گیا سی شمال د‏‏ی طرف دریائے فرات اُتے ، ۲۷ کلومیٹر (۸۹٬۰۰۰ فٹ) ترکی د‏‏ی سرحد تاں۔

جمہوریہ ترکی تے شامی عرب جمہوریہ دے وچکار سلیمان شاہ دے مقبرے دے سلسلے وچ 2003 دے پروٹوکول (اس دے دوسرے مقام پر) قبر نو‏‏ں قبرستان وچ منتقل کرنے دے حقوق ، قبرستان د‏‏ی مرمت تے بحالی دے لئی ، شام دے علاقے دے ذریعے ہی قبرستان نو‏‏ں منتقل کیتے گئے۔ 2014 دے بعد تو‏ں ، ترکی د‏‏ی سرکاری حیثیت تو‏ں ایہ ظاہر ہُندا اے کہ مقبرے دے دوسرے مقام (1973 - فروری 2015) دے آس پاس د‏ی زمین ترکی دا خودمختار علاقہ اے یا سی۔ ترکی پاسپورٹ لے جانے دے لئی سائٹ اُتے آنے والےآں د‏‏ی ضرورت ا‏‏ے۔ اُتے ، اج تک اس گل دا کوئی ثبوت نئيں اے کہ شام سمیت ہور ملکاں نے عوامی طور اُتے اس پوزیشن د‏‏ی حمایت د‏‏ی ا‏‏ے۔

شام دا مؤقف ایہ اے کہ پہلی جگہ منتقل ہونے تو‏ں اس مقام د‏‏ی خودمختاری اُتے ترک دے کسی حقوق تو‏ں دستبردار ہوئے گیا ، تے فروری 2015 وچ (اس دے تیسرے مقام پر) مقبرے دا تازہ ترین مقام منتقل کرنا معاہدہ انقرہ د‏‏ی خلاف ورزی ا‏‏ے۔

پہلی منتقلی

1973 وچ ، قلعہ جبار دے آس پاس دا علاقہ ، مقبرہ د‏‏ی جگہ دے نال ، اس وقت سیلاب آنے والا سی جدو‏ں تبقہ ڈیم اسد جھیل د‏‏ی تشکیل کريں گا۔

اس دے دوسرے مقام اُتے سلیمان شاہ دے مقبرے دا نظارہ (1973 - فروری 2015)

ترکی تے شام دے درمیان معاہدے دے ذریعے قبر تاں وچ اک نويں جگہ اُتے منتقل کر دتا گیا سی 36°38′22″N 38°12′27″E کوئی ۸۵ کلومیٹر (۵۳ میل) شمال د‏‏ی طرف بلکہ فرات دے کنارے تے شام وچ وی ، ۱۰ کلومیٹر (۶٫۲ میل) حلب گورنریٹ دے شہر سارین دے شمال مغرب وچ ، تے کوئی ۲۷ کلومیٹر (۱۷ میل) ترکی د‏‏ی سرحد تاں۔

فروری 2015 تک ، ترکی نے اس مقام اُتے اعزاز دے محافظ د‏‏ی حیثیت تو‏ں اک چھوٹی سی فوجی موجودگی برقرار رکھی سی۔

شام د‏‏ی خانہ جنگی دے دوران ہونے والے واقعات

5 اگست 2012 نو‏‏ں ، شام د‏‏ی خانہ جنگی دے دوران ، ترک وزیر اعظم رجب طیب اردوان نے بیان کيت‏‏ا کہ "[شام وچ ] سلیمان شاہ دا مقبرہ تے اس دے آس پاس د‏ی زمین ہماریا علاقہ ا‏‏ے۔ اسيں اس یادگار دے خلاف کسی وی ناگوار حرکت نو‏‏ں نظرانداز نئيں کرسکدے نيں ، کیونجے ایہ ساڈی سرزمین اُتے حملہ تے ناتو سرزمین اُتے حملہ ہوئے گا۔ . . ہر اک اپنا فرض جاندا اے ، تے جو ضروری ہوئے گا کردا رہے گا۔ "

داعش د‏‏ی دھمکیاں

20 مارچ 2014 نو‏‏ں ، اسلامی ریاست عراق تے لیونت (داعش) نے دھمکی دتی سی کہ جدو‏ں تک اس د‏ی حفاظت کرنے والے ترک فوجی تن دن دے اندر واپس نہ لئے جاندے نيں تاں اس مقبرہ د‏‏ی جگہ اُتے حملہ کردتیاں ترک حکومت نے ایہ کہندے ہوئے رد عمل دا اظہار کيت‏‏ا کہ اوہ ایداں دے کسی وی حملے دے خلاف جوابی کارروائی کرے گی ، تے اپنے محافظاں نو‏‏ں پِچھے نئيں ہٹائس گا۔ اُتے ، دھمکی آمیز حملہ نئيں ہويا۔ (ایسی) کشیدگی د‏‏ی وجہ تو‏ں ، اس مقبرے د‏‏ی چوکی نو‏‏ں 2014 وچ یا اس تو‏ں پہلے 38 افراد تک ودھیا دتا گیا سی۔

27 مارچ 2014 ء نو‏‏ں د‏‏ی ریکارڈنگ اک گفتگو دے یوٹیوب اُتے جاری کيت‏‏ا گیا سی، شاید اس دے بعد ترکی دے وزیر خارجہ اُتے ریکارڈ احمد داؤد اولو دا منشا احمد داؤد اولو، وزارت خارجہ انڈر Feridun Sinirlioğlu، فیر شامل، 13 مارچ دے دفتر نیشنل انٹیلی جنس آرگنائزیشن (MIT) دے سر تو‏ں Hakan فیدن ، تے ڈپٹی چیف آف جنرل اسٹاف جنرل یار گلر ، 30 مارچ نو‏‏ں ہونے والے ترکی دے مقامی انتخابات تو‏ں پہلے شام وچ ممکنہ مداخلت یا مداخلت اُتے تبادلہ خیال ک‏ر رہ‏ے ني‏‏‏‏ں۔

جون تے ستمبر 2014 دے درمیان ، جدو‏ں داعش نے موصل وچ یرغمال بنائے جانے والے 49 ترک قونصل خانے دے اہلکاراں نو‏‏ں رکھیا ہويا سی ( موصل دا زوال # اس دے بعد دیکھو) ، اک افواہ سامنے آئی سی کہ یرغمالیاں د‏‏ی رہائی دے عوض ترکی نے سلیمان شاہ مقبرے تو‏ں علیحدگی اختیار کرنے اُتے اتفاق کيت‏‏ا ا‏‏ے۔

30 ستمبر 2014 نو‏‏ں ، ترکی دے نائب وزیر اعظم بولینٹ ارونی نے کہیا کہ داعش دے عسکریت پسند سلیمان شاہ مقبرے اُتے پیش قدمی ک‏ر رہ‏ے ني‏‏‏‏ں۔ حکومت نواز اخبار یینی افاق کی اک ابتدائی رپورٹ وچ ، گمنام ذرائع دا حوالہ دیندے ہوئے ، اس مقبرے دے ارد گرد داعش دے 1،100 عسکریت پسنداں دا ذکر کيت‏‏ا گیا سی۔ اُتے ، یکم اکتوبر نو‏‏ں ، صدر اردوان نے اس تو‏ں انکار کيت‏‏ا کہ داعش نے اس مقبرے نو‏‏ں گھیرے وچ لے لیا ا‏‏ے۔

2 اکتوبر 2014 نو‏‏ں ، ترک پارلیمنٹ نے داعش دے خلاف ترک فوجی طاقت دے استعمال کیت‏‏ی اجازت دی۔ اک دلیل جو پارلیمانی مباحثے وچ ذکر کيتی گئی سی اوہ سلیمان شاہ مقبرہ نو‏‏ں سیکیورٹی دے بڑھدے ہوئے خطرات سن ۔

دوسری منتقلی (2015)

الجزیرہ دے مطابق 2015 دے اوائل وچ ، اس مقبرے نو‏‏ں داعش نے گھیر لیا سی۔ اُتے بی بی سی نے کہیا اے کہ جنوری 2015 وچ داعش نو‏‏ں کوبانی تو‏ں نکالنے دے بعد ، کرد عوامی تحفظ یونٹ (وائی پی جی) تے شامی باغیاں نے مقبرے دے آس پاس دے کئی دیہاتاں دا کنٹرول سنبھال لیا۔

ترکی

ایشمے کویو

کاراکوزاک

جھیل اسد

جابر قلعہ

Different locations of Süleyman's tomb.

آپریشن شاہ فرات

21-22 فروری 2015 د‏‏ی رات ، 39 ٹینکاں تے 57 بکتر بند گڈیاں وچ 572 ترک فوجیاں دا قافلہ شام وچ داخل ہويا تاکہ وہ خالی ہوئے سک‏‏ے 38 افراد اُتے مشتمل ترک فوجی دستہ سلیمان شاہ مقبرے د‏‏ی حفاظت ک‏ر رہ‏ے سن تے اس اقدام نو‏‏ں منتقل ک‏ر رہ‏ے سن ۔ اک مختلف سائٹ اُتے سلیمان شاہ د‏‏ی باقیات۔ انہاں باقیات نو‏‏ں ترکی دے فوجی کنٹرول وچ اک علاقے وچ سرحد دے نیڑے شام دے اک مقام اُتے منتقل کردتا گیا سی ، جس دے بعد باقی پرانے مقبرے نو‏‏ں منہدم کردتا گیا سی۔ رات گئے چھاپے وچ اک فوجی ہلاک ہوگیا۔

داعش نے ترکی دے اس آپریشن وچ رکاوٹ نئيں پائی۔ اک مقامی شامی کرد عہدیدار نے دسیا کہ کرداں نے ترک فوجاں نو‏‏ں انہاں د‏‏ی سرزمین عبور کرنے د‏‏ی اجازت دے دتی سی ، لیکن ترک وزیر اعظم ڈیوٹوگلو نے اس طرح دے تعاون تو‏ں انکار کيت‏‏ا۔ شام دے کرد رہنما صالح مسلم نے انقرہ (ترکی) وچ اعلیٰ سطحی منصوبہ بندی تے آپریشن مانیٹرنگ دے نال ، اس آپریشن دے لئی شامی کرداں تے ترک افواج دے نیڑےی اشتراک دا انکشاف کيت‏‏ا۔ ایہ آپریشن آسانی تو‏ں جاری رہیا تے شام دے کرد کوآرڈینیٹرز انقرہ تو‏ں چلے گئے۔ 'آپریشن شاہ فرات' دے عنوان تو‏ں ترک انخلا دے بعد ، الجزیرہ نے اس علاقے نو‏‏ں داعش دے مکمل کنٹرول وچ "بہت زیادہ ممکنہ طور" سمجھیا۔

نواں مقام

تب تو‏ں ، ایہ مقبرہ ترکی دے زیر کنٹرول علاقے شام دے اندر ۱۸۰ میٹر (۵۹۰ فٹ) ) وچ واقع اے ، شام دے پنڈ عاشمی دے بالکل شمال وچ تے ۲ کلومیٹر (۱٫۲ میل) تو‏ں کم جنوبی ترکی وچ Esmesi (Esmeler یا تو‏ں Esme یا Eshme) ترک پنڈ دے جنوب مشرقی Birecik ضلع دے Şanliurfa ، ۵ کلومیٹر (۳٫۱ میل) فرات دے مشرق وچ ، ۱۰ کلومیٹر (۶٫۲ میل) شام دے شمال مشرق جارابلس تے ۲۲ کلومیٹر (۱۴ میل) شمال مشرق وچ کوبانی دے مغرب وچ واقع ا‏‏ے۔

ترکی دے وزیر خارجہ نے بیان دتا اے کہ دوسری جگہ منتقل کرنا صرف اک عارضی اقدام اے تے ایہ کہ اس مقبرے د‏‏ی حیثیت وچ کوئی تبدیلی نئيں آسکدی ا‏‏ے۔ شامی حکومت نے کہیا کہ ایہ چھاپہ ماریا جانا "جارحانہ جارحیت" د‏‏ی اک کارروائی اے تے اوہ انقرہ نو‏‏ں اس دے جبر دا ذمہ دار ٹھہرائے گا۔

واپس

2 اپریل 2018 نو‏‏ں ، ترکی دے نائب وزیر اعظم فکری آئیک نے کہیا کہ ایہ قبر شمالی شام وچ اپنے اصل مقام اُتے منتقل کردتی جائے گی۔

حوالے