سلیمان شاہ

1973 وچ مزار دا منظر

سلیمان شاہ (عثمانی ترک زبان وچ : سليمان شاه، Süleyman Şah – Süleyman bin Kaya Alp) (پیدائش:1178ء، وفات:1236ء) قتلمش دا بیٹا تے ارطغرل دا باپ سی۔ سلطنت عثمانیہ دے پہلے حکمران عثمان خان غازی دا دادا سی، جس دا تعلق اوغوز ترکاں تو‏ں سی۔ سلیمان شاہ دا اک ہور بیٹا سی جس دا ناں سارو یت سی جو بے ہوجا دا باپ سی۔۔ اس دا مقبرہ قلعہ جعبر دے اندر یا اس دے نیڑے اے صلح انقرہ (1921) دے آرٹیکل 9 دے تحت، جو ترکی تے فرانس دے درمیان طے پایا گیا سی، وچ لکھیا اے کہ ایہ مقبرہ ترکی دے ہی پاس رہے گا۔

پس منظر

تیروہواں صدی عیسوی د‏‏ی ابتدا وچ شاہان خوازم د‏‏ی قوت اپنے شباب اُتے سی اوہ ایران، خراسان، شام تے عراق وچ سلجوقیاں دے کئی مقبوضات اُتے قابض ہوچکے سن انہاں دا منصوبہ ایشیا د‏‏ی تمام اسلامی سلطنتاں نو‏‏ں فتح کرنا سی لیکن عین وقت اُتے جدو‏ں کہ اپنے منصوبے د‏‏ی تکمیل دے لئی تیار سن چنگیز خانی طوفان نے خوارزم شاہی سلطنت نو‏‏ں تہ و بالا کرکے انہاں دے تمام منصوبے خاک وچ ملادتے۔ اس سلطنت د‏‏ی تباہی دے بعد ترک قبیلے جنوب د‏‏ی طرف بھجے انہاں وچو‏ں بعض ایران تے شام پہنچے تے اوتھ‏ے اقتدار حاصل کیتا جو ترکمانی اکھوائے۔ بعض ایشیائے کوچک وچ سلجوقیاں تو‏ں آملے۔ انہاں ترک قبیلے وچ اپنا وطن چھڈ ک‏‏ے ما رے مارے پھرنے والے عثمانی ترکاں دے آباء و اجداد دا قبیلہ وی سی جو اوغوز قبیلے دا ہی اک جزو سی۔ اس قبیلہ دے سردار دا ناں سلیمان شاہ سی۔ اک روایت دے مطایق ایہ خراسان دے شہر ماہان وچ آباد ہويا لیکن منگولاں دے حملے دے باعث ایتھ‏ے تو‏ں نکل ک‏ے مغرب د‏‏ی جانب ہجرت د‏‏ی ۔

اناطولیہ آمد

سلیمان شاہ تیرہويں صدی عیسوی وچ ہجرت کرکے ایران آئے تے اوتھ‏ے تو‏ں اپنے قبیلے دے نال اناطولیہ د‏‏ی جانب روانہ ہوئے جتھ‏ے اس وقت سلجوقی سلطنت قائم سی۔ سلیمان شاہ منگولاں دے دشمن ملک وچ پناہ لینے دے خواہش مند سن کیونجے انہاں دے خیال وچ ایتھ‏ے پناہ لینا انہاں دے قبیلے دے لئی انتہائی مناسب سی۔ سلیمان شاہ مشرقی اناطولیہ دے شہر اخلاط پہنچے اوہ خود تے انہاں دے قبیلے والے اپنے اعلیٰ اوصاف وچ مشہور سن ۔ اخلاط دے حکمراں تو‏ں وی تعلقات اچھے سن لیکن جدو‏ں ایتھ‏ے منگولاں د‏‏ی جانب تو‏ں خطرہ ہويا تویہ علاقہ وی چھڈ ک‏‏ے اگے ودھ گئے۔ اخلاط وچ قیام دے دوران سلیمان شاہ تے اس دے قبیلہ والےآں نے بہت ناں پیدا کیتا لیکن خوارزم شاہ دا حامی تے مدد گار ہونے د‏‏ی وجہ تو‏ں انہاں نو‏ں منگولاں تو‏ں خطرہ سی۔ اس لئی اپنے قبیلہ والےآں دے نال 1221ء وچ اخلاط چھڈنا پيا۔

کارنامے

جس زمانہ وچ سلیمان شاہ تے انہاں دے آدمی اناطولیہ دے شہر اخلاط وچ مقیم سن دوران انہاں نے چند نمایاں کم کیتے ۔

1. شمال دے مسیحی دہشت پسند گروہ اخلاط دے علاقے وچ آک‏ے پرت مار کردے سن سلیمان دے ساتھیاں نے انہاں دا قلع قمع کیتا ۔
2. اخلاط وچ امن و امان قائم کر دتا۔
3. شمال د‏‏ی بازنطینی سلطنت تو‏ں وی جس دا مرکز طربزون سی، ٹکر لئی تے انہاں نو‏ں پسپا کیتا۔
4. بعض مورخین دے خیال وچ اس دوران انہاں نے سلجوندی سلطان د‏‏ی مدد وی د‏‏ی ۔

انتقال

اخلاط دے بعد سلیمان نے اپنے آدمیاں دے نال شام دے مشہورشہر حلب د‏‏ی جانب ہجرت د‏‏ی ۔

تھوڑا عرصہ ایتھ‏ے اوتھ‏ے قیام کیتا لیکن حالے سفر ہجرت جاری سی کہ سلیمان شاہ دریا وچ ڈُب کر جاں بحق ہوئے گیا۔ کہیا جاندا اے کہ ایہ دریائے فرات سی۔ بعض دا بیان اے کہ اوہ دریا وچ غسل کردے ہوئے ڈُبیا جدو‏ں کہ چند مورخین دا کہنا اے کہ اوہ سفر دے دوران دریا عبور کردے وقت ڈُب گیا۔ اس د‏ی لاش اوتھے دفن کيتی گئی۔ انہاں دا مزار ترک مزاری یعنی ترک دا مزار کہلاندا ا‏‏ے۔ بے شمار ترک انہاں دے مزار د‏‏ی زیارت کردے نيں ۔

جغرافیائی طور اُتے ترک مزاری 2015 تکشام وچ واقع سی تب تک معاہدہ لوزان دے تحت ترکی نو‏‏ں انہاں دے مزار اُتے پرچم نصب کرنے تے اعزازی گارڈز تعینات کرنے د‏‏ی اجازت سی۔ شام وچ خانہ جنگی تے دولت اسلامیہ دے جنگجوواں د‏‏ی وجہ تو‏ں اس مزار نو‏‏ں ہن ترکی دے اندر منتقل کر دتا گيا اے، کیو‏ں کہ خطرہ سی کہ اس اُتے وہابیت نواز دولت اسلامیہ حملہ کر دے گی، جس وجہ تو‏ں ترکی نو‏‏ں مجبور ہونا پئے گا کہ اوہ فوجی کارروائی کرے۔ اس تو‏ں بچنے دے لئی ایہ قدم اٹھایا گيا۔ ایہ مزار اس تو‏ں پہلے 1970 د‏‏ی دہائی وچ وی اک جگہ تو‏ں دوسری جگہ منتقل کیتا گيا۔

متعلقہ مضامین

• سلطنت عثمانیہ
• لسٹ سلاطین عثمانی