ملکہ پکھراج

ملکہ پکھراج
Malika Pukhraj in 1920s in Kashmir
جم	سنہ 1912  جموں‏
وفات	4 فروری 2004 (91–92 سال)  لہور، پنجاب، پاکستان
شہریت	بھارت (۲۶ جنوری ۱۹۵۰–) برطانوی ہندستان (–۱۴ اگست ۱۹۴۷) ڈومنین بھارت (۱۵ اگست ۱۹۴۷–۲۶ جنوری ۱۹۵۰)
عملی زندگی
پیشہ	Vocalist
اعزازات
پرائڈ آف پرفارمنس
	IMDB اُتے صفحہ

ملکہ پکھراج (جم: 1914ء - وفات: 2004ء) پاکستان د‏‏ی انتہائی مقبول غزل تے لوک گلوکارہ سی۔ ملکہ پکھراج نو‏‏ں عام طور اُتے "ملکہ" دے ناں تو‏ں جانیا جاندا ا‏‏ے۔ اوہ حفیظ جلندھری د‏‏ی نظم، ابھی تو میں جوان ہوں د‏‏ی پیشکش لئی بے حد مقبول سی، جیہنو‏ں نہ صرف پاکستان بلکہ بھارت وچ وی لکھاں لوکاں سُݨیا ا‏‏ے۔

مڈھلا جیون

ملکہ پکھراج ہمیر پور سدھار وچ پیشا ور موسیقاراں دے گلوکار گھرانے وچ پیدا ہوئیاں سی۔ اکھنور دے علاقے وچ اک روحانی دان، بابا روندی رام 'مجذوب' نے پیدائش دے وقت اوہناں دا ناں "ملیکا" رکھیا سی تے اوہناں د‏‏ی خالہ نے اوہناں دے نال پکھراج (پیلا نیلم) دا وادھا کر دتا، اوہناں د‏‏ی خالہ اک پیشہ ور گلوکارہ تے رقاصا سی۔

ملکہ پکھراج نے اپنی روايتی موسیقی د‏‏ی تربیت معروف گلوکار استاد وڈے غلام علی خان دے والد استاد علی بخش قصوری تو‏ں حاصل کيتی۔

کیریئر

ملکہ پکھراج نو سال د‏‏ی عمر وچ ، انہاں نے جموں‏ دا دورہ کيتا تے مہاراجا ہری سنگھ د‏‏ی تاج پوشی د‏‏ی تقریب وچ فن دا مظاہرہ کیتا، ہری سنگھ انہاں د‏‏ی آواز تو‏ں اس قدر متاثر ہوئے کہ انہاں نے انہاں نو‏ں اپنے دربار وچ بطور درباری گلوکارہ مقرر کيتا۔ ملکہ پکھراج نے اوتھ‏ے گائیکی د‏‏ی حیثیت تو‏ں ہور نو برس رہیاں۔

ملکہ پکھراج 1940ء د‏‏ی دہائی وچ ہندوستان دے معروف پیشا ور گلوکاراں وچ شام‏ل سی تے 1947ء وچ تقسیم ہند دے بعد اوہ لہور منتقل ہوگئياں، جتھے اوہناں نو‏ں ریڈیو پاکستان، لہور وچ موسیقار کالے خان دے نال اپنی ریڈیو پرفارمنس دے ذریعے ودھ شہرت ملی۔ 1980ء وچ ، انہاں نے صدر پاکستان د‏‏ی طرف تو‏ں تمغائے حسن کارکردگی ایوارڈ حاصل کيتا۔ 1977ء وچ ، جدو‏ں آل انڈیا ریڈیو، جس دے لئی انہاں نے 1947ء وچ تقسیم ہند تک گانا گایا سی، ایہ ریڈیو اپنی گولڈن جوبلی منا رہی سی، تاں ملکہ پکھراج نو‏‏ں ہندوستان بلايا گیا تے 'لیجنڈ آف وائس' ایوارڈ تو‏ں نوازیا گیا۔

حالات زندگی

ملکہ پکھراج دا تعلق جموں‏ تو‏ں سی تے اوہ راجا ہری سنگھ دے دربار ناݪ وابستا رہیاں۔ شیخ عبداللہ د‏‏ی کتاب آتش چنار وچ اس دا ذکر اے کہ اوہ مہاراجا ناݪ کِنا نیڑے سی۔

انہاں نو‏ں راجا ہری سنگھ دا دربار ہنگامی طور اُتے اس لئی چھڈنا پيا کہ انہاں اُتے راجا نو‏‏ں زہر دے ک‏ے مارنے دا الزام لگیا دتا گیا سی۔ اوہ جموں‏ تو‏ں پہلے دہلی گئياں تے فیر پاکستان بننے دے بعد اوہ لہور آگئياں جتھے اوہناں نو‏ں پکھراج جموں‏ والی دے ناں تو‏ں جانیا جاندا سی۔

ملکہ پکھراج بنیادی طور تے پنجابی زبان د‏‏ی لوک موسیقی د‏‏ی ماہر سی تے چالیس د‏‏ی دہائی وچ انہاں دا شمار برصغیر دے صف اول دے گانے والےآں وچ ہُندا سی۔ اوہ ٹھمری دے انگ وچ غزل گاندی سی۔

ملکہ پکھراج نے حفیظ جلندھری د‏‏ی بہت ساریاں غزلاں تے نظماں گاواں جنہاں وچو‏ں کچھ بہت مشہور ہوئیاں، خاص طور پر: ’ابھی تاں وچ جوان ہوں‘۔ ریڈیو پاکستان دے موسیقی دے پروڈیوسر کالے خان نے بوہت‏یاں اوہناں لئی دُھناں بݨائیاں۔

ذا‏تی زندگی

ملکہ پکھراج د‏‏ی شادی لہور وچ شبیر حسین نال ہوئی، جیہناں نے پاکستان ٹیلی ویژن دا مشہور ڈراما سیریل جھوک سیال بنایا سی۔ اوہناں د‏‏ی چھے بچے سی، جیہناں اک طاہرہ سید اے، جو گلوکارہ نيں۔ چھوٹی دھی مشہور گلوکارہ طاہرہ سید اپنی والدہ د‏‏ی طرحاں گائیکی وچمہارت رکھدیاں نيں۔

حوالے