مہاراشٹر ریاستی ثقافتی پالیسی
مہاراشٹرا ریاست ثقافتی پالیسی اشاعت ثقافتی پالیسی ، مختصر طور اُتے ، عوامی پالیسی دی اک دستاویز اے جو فنون تے سبھیاچار دے میدان وچ تمام سرکاری سرگرمیاں تے سرگرمیاں نوں باقاعدہ تے ہدایت کردی ہے ۔ سال 2009 وچ ، مہاراشٹرا دی ریاستی حکومت نے ریاست دی ثقافتی پالیسی دے فیصلے دے لئی اک کمیٹی تشکیل دتی سی۔ اس وقت ، مہاراشٹر دی ثقافتی پالیسی دا فیصلہ کرنے دے لئی پہلی بار کوشش کيتی گئی سی۔
ممبران
[سودھو]ریاستی ثقافتی پالیسی ڈرافٹنگ کمیٹی دے صدر آ رہے نيں۔ اے ایچ سالوندے نائب صدر دتہ بھگت ریاستی ثقافتی امور دے سکریٹری اجے امبیکر کمیٹی دے ممبر سکریٹری نيں۔ اس دے علاوہ نائب صدر دتہ بھگت ، الہاس پوار ، ڈاکٹر۔ سیسیلیا کيتاراہلو ، بمقابلہ بمقابلہ کرمرکر ، ڈاکٹر ارون ٹکیکر ، اشوک نائگونکر ، گیریش گاندھی ، شفاعت خان کمیٹی دے ممبر سن ۔
اس کمیٹی نے اک ثقافتی پالیسی تیار کيتی سی تے جنوری 2010 وچ اس دی آخری تریخ ختم ہونے توں پہلے اسنوں ریاستی حکومت دے پاس پیش کيتا سی۔ اس دے بعد توں اسنوں کھولیا گیا اے۔ بحث دے لئی اک پی ڈی ایف کاپی مہاراشٹر ریاست دی سرکاری ویب سائٹ اُتے دستیاب کيتی گئی سی۔ شروع وچ ہی کہیا گیا اے کہ اس مسودے وچ ثقافتی زندگی توں متعلق تمام پہلوآں دا احاطہ کيتا گیا اے۔ ڈرافٹ دے مطابق ، اس پالیسی دے 14 بنیادی اصول طے کردتے گئے نيں۔
اس پالیسی وچ ثقافتی دنیا دے تمام پہلوآں نوں زیادہ توں زیادہ احاطہ کرنے دی کوشش کيتی گئی اے۔ اس پالیسی دی تشکیل وچ ، حکومت نے اس سلسلے وچ منعقدہ اجلاس وچ پیش کردہ امور ، اخبارات وچ شائع ہونے والی تجاویز ، افراد ، تنظیماں دی تجاویز دے نال نال مختلف میڈیا دے ذریعہ کمیٹی نوں پیش دی جانے والی توقعات اُتے وی غور کيتا گیا۔ [۱]
پیر ، 7 جون ، 2010 نوں چیف منسٹر اشوک چوہان دے ذریعہ شائع ہويا۔
ڈرافٹ
[سودھو]مہاراشٹر ریاستی ثقافتی پالیسی دا مسودہ جنوری 2010
تسلسل
1۔ کردار
2۔ پالیسی دے بنیادی اصول
3۔ ترجیح
4۔ بولی و ادب
5۔ اورینٹل اسٹڈیز
6۔ فن -
- تجرباتی
- بصری
- موویز
7۔ یادگار تے ایوارڈ
8-خواتین دے بارے وچ ثقافتی نقطہ نظر
9-کھیل سبھیاچار
10-سنکیرن
11۔ جائزہ
12۔ ضمیمہ جات
کردار
[سودھو]کسی وی معاشرے دی ذہانت دی مجموعی اجتماعی دریافت اس معاشرے دی ثقافتی اقدار توں جڑی ہُندی اے۔ سبھیاچار اوہی اے جو انسان اپنی مختلف تخلیقات دی بنا اُتے اس دی کاشت کرکے اسنوں پیدا کردا اے جو اس نے قدرت توں حاصل کيتا اے۔ ہر فرد دی سبھیاچار دوسرے فرد دی سبھیاچار توں کچھ مختلف تے آزاد ہُندی اے۔ اُتے ، اک شخص / افراد دے گروہ دی سبھیاچار نوں دوسرےآں توں ممتاز نئيں کيتا جاسکدا۔ ضرور ، مخصوص خطہ ، قدرتی ورثہ ، طرز زندگی ، سوچنے دا انداز ، فن ، بولی وغیرہ۔ اک دوسرے توں اک دوسرے توں جڑے ہوئے مختلف افراد / گروہاں دے ذریعہ اک ہی دھاگے دے ذریعہ کيتی گئی بدعات وچ بہت ساریاں مشترکات نيں ہور اختلافات بھی۔ تنوع تے مساوات دا امتزاج سب دی اجتماعی سبھیاچار پیدا کردا اے۔ ایہ سبھیاچار جِنّی زیادہ کشش ، فلاحی ، ترقی پذیر ، متمول تے متنوع اے ، اِنّی ہی ترقی یافتہ تے خوش اس دا ہُندا اے۔ مہاراشٹرین عوام دی بہت ساریاں نسلاں دی کوششاں تے معاشرتی زندگی وچ داخل ہونے والی ناپسندیدہ چیزاں نوں دور کرنے دے لئی وقت دے نال نال جاری جدوجہد دے ذریعے اک خاص سبھیاچار تیار ہوئی اے۔
ایتھے تک کہ اک بھرپور سبھیاچار نوں وقت دے نال نال بدلنے دے نال نال اپنے نظریات دے تحفظ تے ترقی دی وی ضرورت اے۔ چونکہ ایہ سب خود بخود نئيں ہوسکدا ، لہذا اسنوں شعوری طور اُتے کوشش کرنے دی ضرورت اے۔ افراد تے افراد دے گروہ جو ایسی کوششاں کردے نيں اوہ ہر معاشرے وچ اپنے اپنے انداز وچ کوشش کر رہے نيں۔ اُتے ، حکومت ، جو معاشرے دے مختلف طبقات دی نمائندگی کرنے والی اک مؤثر ادارہ اے ، اس سلسلے وچ کم کرنے دے معاملے وچ سب توں زیادہ قابل اے۔ فطری طور اُتے ، معاشرے دی حکومت دا فرض اے کہ اوہ معاشرے دی بہتری دے لئی مختلف کوششاں کرے۔
مہاراشٹرا نے وقتا فوقتا بوہت سارے شعبےآں وچ قائد رہ کے ہندوستانی معاشرے وچ پہلے ہی بہت وڈا تعاون کيتا اے۔ نويں دور وچ ، ہماریا کردار متاثر نئيں رہنا چاہیدا ، مہاراشٹر دے مختلف خطےآں وچ اعلیٰ معیار دے گراف نوں گراوٹ نئيں کيتی جانی چاہیدا تے جس گراف وچ مہاراشٹرا اس وقت شاندار کارکردگی دا مظاہرہ کررہیا اے اسنوں مستقل تے ودھایا جانا چاہیدا ، افراد ، ادارےآں ، فنون ، ادب ، نظریہ ، وغیرہ دے لحاظ تاں۔ ترقی دے لئی مستقل چوکسی دی ضرورت ہُندی اے۔ جدوں کہ اس ترقی ، ذات ، مسلک ، مذہب ، معاشی حیثیت وغیرہ دے حصول دی کوشش کر رہے نيں۔ ایہ فراموش نئيں کرنا چاہیدا کہ کسی خاص وجوہ دی بنا اُتے معاشرے توں مجموعی طور اُتے یا معاشرے دے دوسرے طبقات توں لوکاں دے کسی گروہ دا علیحدگی وسیع تر معاشرتی مفاد دے لئی نقصان دہ اے۔ ايسے دے نال ، اسيں دوسرےآں دے نال ہونے والی ناانصافی نوں برداشت نئيں کرنا چاہندے تے دوسرےآں دے نال ناانصافی نئيں کرنا چاہندے۔سانوں اک انصاف پسند معاشرے دی پوزیشن نوں مستحکم کرنے دی ضرورت اے۔ ايسے دے نال ، ایہ خوش آئند اے کہ معاشرے وچ بوہت گھٹ لوک انتہائی قابل نيں ، لیکن زیادہ توں زیادہ لوک نظریاتی طور اُتے سمجھدار ، جذباتی طور اُتے پختہ تے تخلیقی طور اُتے خوش نيں۔ حکومت مہاراشٹر اس سلسلے وچ اپنی ذمہ داری پوری کررہی اے۔
ا) ریاست مہاراشٹر دے قیام دے بعد دے دور وچ ، نويں ثقافتی بنیاد رکھنے دے نال نال معاشرتی مسائل نوں جاننے تے انہاں نوں حل کرنے دی کوشش کيتی گئی۔ ہن ، پچپن برس بعد ، اک مستحکم معاشرے دے بارے وچ سوچنے دے لئی ، اک زیادہ خوشحال معاشرے دے بارے وچ سوچنا ضروری معلوم ہُندا اے۔ ریاست مہاراشٹرا دے قیام دے سنہری جوئے سال وچ اس جامع تے جامع ثقافتی پالیسی دا اعلان کردے ہوئے ، حکومت ایہ دعوی نئيں کردی اے کہ اس پالیسی دے نفاذ توں اک مکمل بے عیب تے مثالی معاشرے دا باعث بنے گا۔ ہور ایہ کہ ، 'مثالی معاشرہ' اک مسلسل بدلدا ہويا تصور اے۔ اُتے ، مثالی دی پیروی کردے ہوئے ، کوئی وی مثالی دے نیڑے جاسکدا اے۔ لہذا ، اسيں سب دا فرض اے کہ اوہ ہندوستانی آئین وچ شامل 'انصاف پسند معاشرے' دے مقصد نوں حاصل کرنے دے لئی جدوجہد کرن تے معاشرے نوں زیادہ توں زیادہ خوشحالی دی طرف گامزن کرن۔
ریاست مہاراشٹر دی ثقافتی پالیسی دا تعین کرنے دے لئی حکومت دا فیصلہ اس سمت وچ اک اہم قدم اے تے اس سلسلے وچ اپنی ذمہ داریاں نوں نبھانے دا عزم اے۔ مہاراشٹرا جداں وسیع و عریض ثقافتی ورثہ رکھنے والی ترقی پسند ریاست دی حکومت دے لئی سبھیاچار دی ترقی تے مستقل ترقی جداں اہم شعبے نوں برقرار رکھنے دے ل its اپنے مستقبل دے لئی منصوبہ بندی کرنے دی اشد ضرورت محسوس کرنا اے۔ ریاست مہاراشٹر دی موجودہ ثقافتی پالیسی اس سلسلے وچ ریاستی حکومت دے سنجیدہ نقطہ نظر دا نتیجہ اے۔
پالیسی دے بنیادی اصول
[سودھو]اس سال ریاست مہاراشٹرا دے قیام دی پچاسواں برسی منائی جارہی اے۔ حکومت مہاراشٹر نے اپنے آغاز توں ہی مختلف ثقافتی سرگرمیاں انجام دتی نيں۔ اُتے ، ثقافتی میدان وچ مہاراشٹر دے ہن تک دے سفر دا جائزہ لینے تے مستقبل دے لئی منصوبہ بندی کرنے دے سلسلے وچ ایہ لمحہ بہت اہم اے۔ اس اہمیت نوں مدنظر رکھدے ہوئے تے ریاست دے قیام دے سنہری جوئے سال نوں جواز پیش کردے ہوئے ، مہاراشٹرا حکومت نے ریاست دی ثقافتی پالیسی دا فیصلہ کيتا اے۔
ثقافتی پالیسی
[سودھو]1۔ ایہ تصور کيتا گیا اے کہ ہندوستانی آئین دے اصل مقاصد حاصل کیتے جاواں گے۔
2- معاشرے دے تمام طبقاں نوں انہاں دی تعمیری ثقافتی اقدار دی پرورش دے لئی آزادی تے اعانت دیندی اے ، لیکن ايسے دے نال ایہ ضروری اے کہ انہاں لوکاں دے نال گل گل کرن تے انہاں نوں سمجھاں جو اسيں توں مختلف ثقافتی اقدار رکھدے نيں تاکہ انہاں نوں ہور کامل بناواں۔
3۔ اس وچ مہاراشٹر دے تمام ثقافتی حصےآں دا احاطہ کيتا گیا اے۔
4- حکومت نوں تمام اقدامات وچ مراعات ، امداد وغیرہ فراہم کردے ہوئے معاشرے دے مختلف طبقات تے انہاں حصےآں وچ خواتین نوں اقدامات دی نوعیت دے مطابق مناسب نمائندگی دینے دا پابند اے۔
5- ریاست دے تمام حصےآں وچ لوکاں دے لئی فائدہ مند اے۔
6۔ معاشرے دے تمام طبقات تے سبھیاچار دے تمام شعبےآں وچ معیار دی کھوج تے ترقی دے لئی معقول اقدامات اٹھائے جارہے نيں۔
7۔ ہر اک نوں خود انکشاف دا مناسب موقع فراہم کرنا۔
8۔ مہاراشٹر وچ مقامی سطح اُتے مختلف ثقافتی عناصر دے نال ہڈی توڑے بغیر پوری ہندوستانی سبھیاچار دے نال تعلقات نوں مضبوط بنانا۔
9۔ عالمگیریت دا مشاہدہ ، ہندوستان توں باہر معاشراں دی ثقافتاں دے نال گل گل ، سائنسی تے انسان دوست سوچ اُتے زور دینا۔
10۔ مہاراشٹرا دی روایت وچ موجودہ دور دے شاندار ورثے دا تحفظ کرنے دے نال نال جدت دی ترغیب بھی۔ 11۔ اس توں فرد دی آزادی تے معاشرے دے مفادات وچ توازن پیدا ہُندا اے تے انہاں دا تکمیل ہُندا اے۔
12۔ صرف اصول / قوانین بنانے اُتے بھروسہ کرنے دی بجائے معاشرے وچ مطلوبہ تبدیلی تے ترقی لیانے دے مقصد دے نال لوکاں دی ذہنیت نوں تبدیل کرنے دے لئی موثر اقدامات نوں نافذ کرنے اُتے زور دتا جاندا اے۔
13۔ اس پالیسی وچ ایہ تصور کيتا گیا اے کہ ریاستی حکومت موجودہ تے موجودہ اقدامات نوں کس طرح زیادہ مؤثر طریقے توں نافذ کرسکدی اے تے مذکورہ بالا تمام مقاصد نوں پورا کرنے دے لئی انہاں اقدامات نوں مربوط کرسکدی اے۔ ہور ، مختلف قسم دے نويں اقدامات شامل کیتے گئے نيں۔
14۔ ایہ پالیسی مناسب ترتیب وچ تے مراحل وچ نافذ ہوئے گی۔
ترجیح
[سودھو]چونکہ موجودہ ثقافتی پالیسی وچ شامل تمام امور اپنے طور اُتے اہم نيں ، لہذا جلد از جلد کارروائی کيتی جائے گی۔ اُتے ، اس جامع پالیسی نوں موثر انداز وچ نافذ کرنے دے لئی ، سبھیاچار دے میدان وچ کچھ بنیادی امور نوں دور کرنے دی اشد ضرورت اے۔ اس پالیسی دے آغاز وچ انہاں وچوں کچھ امور دی ترجیح دے طور اُتے ذکر کيتا گیا اے تے حکومت انہاں اُتے جلد عملدرآمد کرے گی۔
1۔ چار فیصد ریزرو۔ سالانہ بجٹ دا چار فیصد ثقافتی شعبے دی اسکیماں دے لئی مختص کيتا جائے گا۔ اس رقم نوں ریاستی حکومت دے تحت پہلے توں جاری ثقافتی سرگرمیاں تے اس پالیسی وچ مذکور اسکیماں دے نفاذ دے لئی استعمال کيتا جائے گا۔
2 ریاستی ثقافتی فنڈ - بجٹ وچ دفعات دے علاوہ ، ریاستی حکومت دے ذریعہ اک آزاد 'ریاستی ثقافتی فنڈ' قائم کيتا جائے گا۔ اس فنڈ نوں اکٹھا کرنے دے لئی سرکاری فنڈز دے علاوہ عوامی شرکت دا وی خیرمقدم کيتا جائے گا۔ عوامی شرکت توں لوکاں دی تخلیقی صلاحیتاں نوں فروغ ملے گا تے انہاں نوں ثقافتی شعبے وچ کردار ادا کرنے دا موقع ملے گا۔ اس طرح دے فنڈز اکٹھا کرنے تے مختلف اسکیماں دے اصل نفاذ دے لئی معاشرے دے مختلف طبقات دے تعاون دی کوشش کيتی جائے گی۔ اے آر وی نوں صرف اس منصوبےآں / اقدامات دے لئی اس فنڈ توں نافذ کيتا جائے گا جو سرکاری دفعات دے ذریعہ آسانی توں نافذ نئيں ہوسکدے نيں۔
3۔ ثقافتی ادارے۔ خود انحصاری دے ذریعہ ترقی ۔حکومت کیتی گرانٹ حاصل کرنے والے ادارےآں نوں ہدایت دی جانی چاہیدا کہ اوہ اپنے کم تے ساکھ دی مضبوطی اُتے سرکاری گرانٹ دے علاوہ وی آمدنی دے ذرائع تیار کرن تے انہاں دے ادارےآں نوں خود انحصاری دی حیثیت توں ترقی دتیاں
4 بھاشا بھون - بولی تے ادبی سرگرمیاں دے مشترکہ نفاذ دے لئی ممبئی دے 'رنگ بھون' وچ اک 'بھاشا بھون' قائم کيتا جائے گا۔ بولی و ادب توں متعلق ریاستی حکومت دے تمام دفاتر اس 'بھاشا بھاوون' وچ ہون گے۔ اس عمارت وچ تعلیم ، تربیت ، تحفظ ، تحقیق وغیرہ دے لئی مختلف سہولیات تے سہولیات موجود ہاں گی۔
5 لینگوئج ایڈوائزری بورڈ۔ زباناں دے نظامت دے لئی لینگویج ایڈوائزری بورڈ جلد قائم کيتا جائے گا۔ بورڈ تمام موجودہ تے مجوزہ سرکاری / نیم سرکاری ادارےآں (ریاستی مراٹھی وکاس سنستھا ، مراٹھی بولی اکیڈمی ، مراٹھی پرمن بھاشا کوش منڈل ، مراٹھی شبد ویوتیپتی کوش منڈل وغیرہ) نوں وی مراٹھی بولی توں متعلق مشورے دے گا۔
6۔ مہاراشٹر ودتا - اورینٹولوجی تے انڈولوجی دی طرز اُتے 'مہاراشٹر اسٹڈیز' نامی علم دی اک شاخ تیار کيتی جارہی اے۔ اس دے لئی ، 'مہاراشٹر ایڈوانسڈ اسٹڈی سینٹر' دے ناں توں اک خودمختار ادارہ تشکیل دتا جائے گا۔ مہاراشٹر دے بارے وچ جامع مطالعہ دے علاوہ ، ہور ریاستاں دے نال مہاراشٹر دے تعلقات دی تحقیق ، مطالعہ وغیرہ وی ايسے مرکز وچ کيتے جاندے نيں۔ اوتھے انتظامات وی کیتے جاواں گے۔ ایہ محکمہ سیاحت تے ثقافتی امور دے توسط توں کيتا جائے گا۔
7۔ جنوبی ایشین تحقیقی ادارے۔ اگرچہ گذشتہ 50 برساں وچ مرکزی حکومت کیتی مدد توں کچھ ہور ریاستاں وچ جدید تحقیقاتی ادارے قائم کیتے گئے نيں ، لیکن مہاراشٹرا وچ ایداں دے انسٹی ٹیوٹ قائم نئيں کیتے گئے۔ ، مرکزی حکومت توں اس طرح دا مطالبہ کيتا جائے گا تے ایداں دے ادارے دے قیام نوں اگے ودھایا جائے گا۔
8۔ معیاری بولی دی لغت - مراٹھی دے لئی کوئی معیاری بولی دی لغت ننيں۔ ایسی معیاری بولی دی لغت تخلیق کرنے دے لئی اک 'معیاری بولی دی لغت دا بورڈ' قائم کيتا جائے گا۔ مراٹھی معیاری بولی دی افزودگی دے لئی مراٹھی بولی دی متعدد بولیاں دے منتخب لفظاں بشمول پرااکرت ، سنسکرت وغیرہ نوں مراٹھی معیاری بولی وچ شامل کيتا جائے گا۔ اس دے علاوہ ہندوستان دی دوسری زباناں تے غیر ملکی زباناں توں اختیار کیتے جانے والے لفظاں تے ہن مراٹھی وچ وی شامل لفظاں اُتے غور کيتا جائے گا۔
9۔ مراٹھی بولی اکیڈمی۔ ریاست دے مختلف حصےآں وچ مراٹھی دی متعدد بولیاں بولی جاندی نيں۔ مطالعے ، درس ، تحقیق ، لغت ، ادبیات دی تیاری دے نال نال انہاں بولیاں دے ذریعے آرٹ دی پیش کش نوں فروغ دینے دے لئی اک آزاد ’مراٹھی بولی اکیڈمی‘ تشکیل دتی جائے گی۔ کچھ بولیاں غیر ملکی بولی توں وی متاثر ہُندی نيں۔ اس طرح دی بولی اُتے آنے والے منصوبےآں نوں وی اس اکیڈمی دے ذریعہ عمل وچ لیایا جائے گا۔ پہلے سال وچ ، روپے دس کروڑ رکھے جاواں گے۔ اکیڈمی اس رقم دے سود اُتے کم کرے گی۔ اس دے علاوہ ، حکومت ضرورت دے مطابق بار بار آنے والے اخراجات دے لئی گرانٹ دی کچھ رقم فراہم کرے گی۔
10۔ تحریری / جملہ - دوبارہ نظر ثانی - پچھلے 50 سالاں وچ لسانی تے مجموعی معاشرتی حالات وچ رونما ہونے والی تبدیلیاں ، تے نال ہی انفارمیشن ٹکنالوجی دے ذریعہ تیار کردہ گل گل دے پیش نظر ، مراٹھی بولی دے لئی مستعمل دیوناگری اسکرپٹ دے تحریری نظام وچ کچھ تبدیلیاں لیانا ضروری ہوئے گیا اے۔ اس تبدیلی نوں پیش کردے ہوئے ، مراٹھی بولی دی تحریری طور اُتے قابل قبول حصےآں نوں برقرار رکھدے ہوئے مراٹھی بولی نوں ہور عملی تے تقویت بخش بنانے دے لئی مراٹھی تحریری نظام دے قواعد نوں زیادہ عقلی تے زیادہ لچکدار بنایا جائے گا۔ تحریری اسلوب دے نويں اصولاں دا فیصلہ اسکالرز / ماہرین دے مطالعہ گروپ دے ذریعہ کيتا جائے گا جو تحریری اسلوب دے تناظر وچ پرانے نظریات دی مناسب آگاہی دے نال نويں رجحانات دا خیرمقدم کردے نيں ، تے مراٹھی وچ مخصوص لفظاں ، فقرے وغیرہ دے استعمال اُتے وی غور کرن گے۔ اس مطالعاتی گروپ توں پہلے جنہاں مثالاں اُتے غور کيتا جائے انہاں وچوں کچھ ضمیمہ نمبر 1 وچ دتیاں گئیاں نيں۔
11۔ مرکزی اسٹیبلشمنٹ وچ مراٹھی افسر - مہاراشٹر وچ مرکزی حکومت دے ادارے ، بینک ، ہور مختلف بورڈ / کارپوریشنز وغیرہ۔ مرکزی حکومت توں گزارش کيتی جائے گی کہ اوہ مراسلہ دے لئی مراٹھی افسراں دے نال نال پروگرام دے لئی ہندی افسراں تے مرکزی حکومت دے آل انڈیا ریڈیو / دوردرشن میڈیا وچ خبر توں متعلق پوسٹاں نوں وی مقرر کرن تے اس دے لئی ضروری کوششاں کرن۔
12۔ آرٹ کمپلیکس - ڈویژنل سطح اُتے ہر ریونیو ڈیپارٹمنٹ وچ تجرباتی تے بصری فنون دے فروغ دے لئی اک 'آرٹ کمپلیکس' قائم کيتا جائے گا۔ انہاں پیکجاں وچ ڈرامہ ، موسیقی ، رقص ، مصوری ، مجسمہ سازی ، فوٹو گرافی ، لوک آرٹ ، قبائلی لوک فن ، دستکاری وغیرہ دی تربیت ، مشقاں تے پریزنٹیشنز شامل نيں۔ دے لئی سہولیات ہاں گی۔ ایہ سہولیات فنکاراں تے ثقافتی تنظیماں نوں لیز اُتے دستیاب ہاں گی۔ حکومت اس طرح دے احاطے قائم کرنے دے لئی ہر ڈویژنل ریونیو کمشنریٹ نوں فنڈز فراہم کرے گی۔
13۔ اوپن تھیٹر - ہر ضلع وچ اک کھلا ہويا تھیٹر (ایمفیٹ تھیٹر) تے ضلعی سطح اُتے اک چھوٹا تھیٹر ، جس وچ بیٹھنے دی گنجائش لگ بھگ 350 توں 500 نشستاں نجی شرکت دے نال تعمیر ہاں گی۔ اس دا استعمال بنیادی طور اُتے ثقافتی سرگرمیاں دے لئی کيتا جائے گا۔
14۔ کلاسیکی موسیقی دے لئی مراعات یافتہ اسکیم۔ ریاستی حکومت نے حال ہی وچ مراٹھی تھیٹر تے لوک فن دے لئی دو وکھ وکھ مراعات یافتہ منصوبےآں (پیکجز) دا اعلان کيتا اے۔ ايسے رگ وچ ، کلاسیکی موسیقی نوں فروغ دینے دی اک اسکیم کلاسیکی موسیقی دے لئی نافذ کيتی جائے گی ، جس وچ متعدد اقدامات شامل نيں۔ اسکالرشپ ، آنرز ، لائف ٹائم اچیومنٹ ایوارڈز ، میوزک سرکلز نوں گرانٹ ، کالج لیول اُتے کلاسیکل میوزک پروگرامز دے انعقاد دے لئی مالی تعاون وغیرہ۔ اس اسکیم وچ سرگرمیاں شامل دی جاواں گی۔
15۔ للت کالا اکیڈمی۔ مرکزی حکومت کیتی طرز اُتے ریاست وچ بصری فنون دے لئی کم کرنے والی کسی تنظیم دی ضرورت نوں مدنظر رکھدے ہوئے مہاراشٹرا للت کالا اکیڈمی دے قیام دا فیصلہ لیا جا چکيا اے۔ اس فیصلے اُتے فوری عمل درآمد کيتا جائے گا۔ کالگرم اکیڈمی دے تحت کسی مناسب جگہ اُتے قائم کيتا جائے گا۔ اس وچ مندرجہ ذیل سہولیات میسر ہاں گی: میٹل فاؤنڈری ، گرافکس اسٹوڈیو ، سیرامک فاؤنڈری ، آرٹ گیلری برائے نمائش ، ورکشاپ شیڈ ، لیز اُتے جِنّے وی اسٹوڈیوز درکار نيں ، اوپن ایمفیٹھیٹر ، گیسٹ ہاؤس وغیرہ۔
16۔ سانٹ پیٹھ - تکنیدیاں مشکلاں دور ہونے دے فورا. بعد پیتھن وچ قائم سانت پیٹھ دا کم شروع کردتا جائے گا۔ اس مقدس مقام نوں تمام مذاہب تے ذاتاں دے سنتاں دے افکار تے اعمال دے مطالعہ تے عمل دے لئی اک مرکز دے طور اُتے تیار کيتا جائے گا۔ ایہ مرکز استاداں تے ہور سرکاری ملازمین دے نال نال عام تفتیش کاراں ، سنتاں دے افکار اُتے تحقیق کرنے والے یونیورسٹی سطح دے طلباء دے لئی اک حوالہ تے مختلف مذاہب تے ذاتاں دے سنتاں دے افکار / کماں دے تقابلی مطالعہ دے لئی اک اہم مرکز دا مرکز ہوئے گا۔
17۔ بیرون ملک مطالعہ - ڈاکٹر ریاستی حکومت کولمبیا یونیورسٹی (یو ایس اے) وچ باباصاحب امبیڈکر کے ناں اُتے تے آکسفورڈ یونیورسٹی (برطانیہ وچ ) وچ مہارشی ویتھل رام جی شندے دے ناں توں تعلیم حاصل کرنے دے لئی پہل کرے گی۔ اس مطالعے نوں حکومت کیتی مالی شراکت دے نال نال دونے ملکاں دے عوام دے نال نال ساڈے اپنے ملکاں دے تعاون توں پیدا کرنے دی کوشش کيتی جائے گی۔
18۔ بقائے باہمی تعلیم - بقائے باہمی اُتے روشن خیالی تعلیم اسکول تے کالج دی سطح دے طلبا نوں دتی جائے گی تاکہ مرد تے خواتین اک دوسرے نوں اچھی طرح سمجھے ، اک دوسرے دا احترام کرن تے اک دوسرے دی شخصیت دی نشوونما دے لئی سازگار ہون۔ اس دے لئی نفسیات ، طب وغیرہ دے شعبے وچ ماہرین تے بالغ افراد / استاداں دے ذریعہ ایسی تعلیم دا اہتمام کيتا جائے گا۔
19۔ عوامی نمائندےآں دے لئی انتظامیہ دی تربیت ۔گرم پنچایتاں ، پنچایت سمیتیات ، ضلعی کونسلاں ، بلدیات ، میونسپل کارپوریشناں ، مقامی خود حکومت دے ادارےآں دے نال نال قانون ساز اسمبلی وچ ۔ کورسز شروع کردتے جاواں گے۔
20۔ میڈیا آبزرویشن کمیٹی۔ حکومت اخبارات دی ایجاد دے نال نال الیکٹرانک تے ہور میڈیا دی حفاظت دے لئی پرعزم اے۔ توقع کيتی جاندی اے کہ انہاں ذرائع ابلاغ دا ذائقہ تے ساکھ برقرار رہے تے ودھایا جائے ، انہاں نوں معاشرے دے نظام دے ناپسندیدہ پہلوآں دے نال نال معاشرے وچ رونما ہونے والی تعمیری پیشرفتاں نوں وی نوٹس لینا چاہ.۔ اس سلسلے وچ ، ایہ لازمی ہوگیا اے کہ انہاں دے شائع کردہ متن / اشتہارات دا باقاعدگی توں جائزہ لاں۔ اس دے لئی اک کمیٹی تشکیل دینے دی ضرورت اے۔ ہر قسم دے میڈیا دے نمائندےآں دے لئی خودمختار ہوئے گا کہ اوہ خود حکومت دے مقصد دے لئی ایسی کمیٹی تشکیل دتیاں جے کسی وجہ توں ایسا ہُندا اے تاں حکومت ایسی کمیٹی تشکیل دے گی۔ اس کمیٹی وچ میڈیا دے نمائندےآں ، عوام دے نمائندےآں ، عدلیہ ، میڈیا دے ماہرین ، قارئین تے تماشائیاں تے حکومتی نمائندےآں نوں شامل کرنے دا خیال رکھیا جائے گا۔ اس طرح توں سماج مخالف متن / نظریات دی اشاعت / نشر کرنے دی صورت وچ جو نادانستہ طور اُتے معاشرتی ہم آہنگی وچ خلل ڈالدا اے یا کسی میڈیا وچ امن نوں خراب کردا اے ، کمیٹی اس معاملے نوں خود یا کسی تے دے ذریعہ کمیٹی دے نوٹس وچ لیائے جانے دی صورت وچ کمیٹی ہی نوٹس لے گی۔ انہاں دے نوٹس وچ لاواں گے۔ اس کمیٹی دے کم دی نوعیت مشاورتی کمیٹی دی طرح ہوئے گی۔ اس دے علاوہ کمیٹی دے ذریعہ سیمینارز ، لیکچرز ، صحافیاں دی تربیت تے روشن خیال دے لئی اشاعت دا اہتمام کيتا جائے گا۔ جے صحافیاں دی تنظیماں ایسی سرگرمیاں منظم کر رہیاں نيں تاں حکومت اس دے لئی مالی اعانت فراہم کرے گی۔ اس دے علاوہ ، کمیٹی وقتا فوقتا میڈیا تے ریاست تے قوم دے مفاد وچ مختلف امور دے سامنے وی توجہ دلائے گی۔ ہور برآں ، خبراں دی اہلیت ، قابل قبولیت ، معیار ، تعمیری ، ذوق وغیرہ تے مختلف میڈیا دے ذریعہ پیش دی جانے والی مختلف سرگرمیاں دا صحیح اندازہ تے جائزہ لینے دی صلاحیت نوں وی تیار کيتا جانا چاہیدا ، تاکہ قارئین ، سامعین تے میڈیا دے دیکھنے والےآں دے لئی اس کمیٹی دے ذریعہ سرگرمیاں عمل وچ آئیاں گی۔ اس طرح دی سرگرمیاں کرنے والے دوسرے افراد / تنظیماں نوں حوصلہ افزائی / امداد دتی جائے گی۔
21۔ دفاتر تے محکمےآں دی منتقلی - نظامت دیاں بولیاں سرکاری کماں وچ مراٹھی بولی دا زیادہ توں زیادہ استعمال کرنے دے لئی قائم کيتیاں گئیاں ، ریاستی مراٹھی وکاس سنستھا نے مراٹھی بولی دی ترقی دے لئی قائم کيتا ، اردو اکیڈمی اردو بولی دے لئی کم کررہی اے ، ہور مراٹھی / برہمن مہاراشٹر منڈل یا مہاراشٹر توں باہر ایسی ہی تنظیماں۔ فی الحال اس دا تعلق محکمہ جنرل ایڈمنسٹریشن توں اے۔ نظامت لائبریری محکمہ اعلیٰ تعلیم دے ماتحت اے۔ ہور ، مہاتما پھولے ، راجشی شاہو مہاراج تے ڈاکٹر۔ محکمہ وچ باباصاحب امبیڈکر کے کردار سازی دے لئی کمیٹیاں وی نيں۔ لوک ساہتیہ سمیندی محکمہ اسکول ایجوکیشن دے ماتحت آندا اے۔ ایہ تمام عنوانات محکمہ ثقافتی امور توں نیڑے توں وابستہ نيں۔ اس دے لئی، ہن ایہ سارے مضامین محکمہ سیاحت تے ثقافتی امور توں متعلق ہون گے۔ ہور ویژول آرٹس دی تعلیم دا اک حصہ محکمہ ہائیر ایجوکیشن دے پاس ہوئے گا تے انہاں آرٹس توں متعلق ہور امور ڈائریکٹوریٹ آف آرٹس دے پاس ہون گے تے ڈائریکٹوریٹ آف آرٹس نوں محکمہ سیاحت تے ثقافتی امور وچ منتقل کيتا جائے گا۔ نظامت آرٹس ویوزول آرٹس دے تحفظ ، تربیت ، تحفظ ، ادارےآں نوں گرانٹ ، تجربہ کار فنکار اعزاز ، ایوارڈز ، نمائشاں ، تاحیات کارنامے تے ہور ایوارڈز دے لئی کم کريں گا۔ مذکورہ بالا سارے مضامین تے دفاتر وزارت دی مالی فراہمی تے انتظامی مشینری دے نال نال محکمہ سیاحت و سبھیاچار نوں منتقل کردتے جاواں گے۔
22۔ ثقافتی رابطہ کمیٹیاں - محکمہ سیاحت تے ثقافتی امور دے تحت محکمہ سیاحت تے ثقافتی امور دے تحت 'ریاستی ثقافتی کوآرڈینیٹنگ کمیٹیاں' دا قیام۔ اونگا. کمیٹی تن ماہ وچ اک بار ملاقات کرے گی۔ اس میٹنگ وچ انہاں تنظیماں دی جاری سرگرمیاں ، مجوزہ سرگرمیاں ، ترجیحات وغیرہ۔ اس معاملے اُتے گل کيتی جائے گی تے معلومات دا تبادلہ ہوئے گا۔ ہور ، کيتے گئے کماں دا وی جائزہ لیا جائے گا۔ ایہ کمیٹی رابطہ دے معاملے وچ ضروری فیصلے کرے گی۔
23۔ کمیٹیاں اُتے تقرریاں - ثقافتی امور ، بولی و ادب ، بصری آرٹس ، تعلیم ، اعلیٰ تعلیم وغیرہ دے شعبےآں وچ اسکیماں دے لئی حکومت کیتی طرف توں مقرر کردہ کمیٹیاں جامع ہاں گی۔ جے کمیٹی دی مدت تن سال یا اس توں کم اے تاں ، کمیٹی وچ کِسے وی غیر سرکاری ممبر / چیئرپرسن دی تقرری زیادہ توں زیادہ دو بار ہوئے گی تے جے ایہ مدت تن سال توں زیادہ اے تاں ، اوہ صرف اک بار ہوئے گی۔
24 باقاعدہ جائزہ - ثقافتی پالیسی دے تمام پہلوآں دے نفاذ دا باقاعدہ جائزہ لیا جائے گا تے اس عمل نوں تیز کرنے دے لئی اقدامات کیتے جاواں گے۔ اس دے لئی ، اعزاز وزیر اعلیٰ دی زیر صدارت اک کمیٹی تشکیل دتی جائے گی۔ اس کمیٹی وچ وزراء تے وزراء مملکت دے نال نال کچھ غیر سرکاری ممبران تے چیف سکریٹری دے نال نال خزانہ ، سیاحت تے ثقافتی امور ، اسکول و کھیل ، اعلیٰ تے تکنیکی تعلیم وغیرہ شامل نيں۔ محکمےآں دے سکریٹریاں نوں وی شامل کيتا جائے گا۔ کمیٹی 3 ماہ وچ اک بار ملاقات کرے گی۔
بولی و ادب
[سودھو]علم دی جمع تے منتقلی بنیادی طور اُتے بولی دی وجہ توں وقتی حدود توں تجاوز کر سکدی اے۔ بے شک ، بولی موسیقی توں لے کے پینٹنگ تک ، طرح طرح دے فن نوں ہور لطف اندوز کرنے وچ وی کم کردی اے۔ اک طرف ، ایہ گرائمر تے گرائمر دے قواعد اُتے عمل پیرا اے ، تے دوسری طرف ، وقت دے نال نال ، ایہ انہاں اصولاں دے ضابطہ اخلاق نوں مسلسل تبدیل کردا اے تے مواد نوں تازہ رکھدا اے۔ عمدہ ادب توں لے کے تنقیدی تنقید تک ایہ مختلف طریقےآں توں اندرونی تے بیرونی تخلیق دا اظہار کردا اے۔ بولی دی اس موروثی قوت نوں تسلیم کردے ہوئے [[مراٹھی زبان]] نوں ہور ترقی دینا ضروری اے۔ مراٹھی بولی ، جو پہلے توں ہی لفظاں تے ادب دے لحاظ توں بھرپور اے ، اک ایسی بولی دی بولی ہونی چاہیدا جو جدید دور دے چیلنجاں دا مقابلہ کرنے دے لئی اپنے تمام اعضاء وچ مستقل طور اُتے تیار ہورہی اے۔ جے مراٹھی دی خوشحالی دے نال نال ، مراٹھی بولی تے ملک تے بیرون ملک دی بولی دے وچکار تعامل وچ اضافہ ہُندا اے تاں ، مہاراشٹر دی سبھیاچار دور دور تک پہنچ جائے گی۔ ہور ایہ کہ ، مواد دی فراوانی دے نال ، مراٹھی تحریری نظام نوں منطقی ، آسان تے تیز تر بنانا وی ضروری ہوگیا اے۔ انہاں تمام عوامل نوں مدنظر رکھدے ہوئے حکومت مراٹھی بولی تے ادب دی ترقی دے لئی مختلف اقدامات نافذ کرے گی۔
لوک سبھیاچار
[سودھو]1۔ لوک ساہتیہ سمیندی - لوک ساہتیہ دے جمع کرنے تے اشاعت دے لئی کم کرنے والے لوک ساہتیہ سمیندی نوں ہور مالی فراہمی فراہم کيتی جائے گی۔ ہور اس کمیٹی دے کم نوں ودھایا جائے گا۔
2 قبائلی لغت - مہاراشٹرا دے قبائلیاں دے سماجی و ثقافتی - انسانیت دے پہلوآں دا اک جامع مطالعہ تیار کيتا جائے گا۔ اس مقصد دے لئی اک علیحدہ بورڈ دا تقرر کيتا جائے گا یا اس دا کم پونے وچ قبائلی تحقیق تے تربيتی مرکز یا اس طرح دی تحقیق کرنے والے تسلیم شدہ ادارےآں / یونیورسٹیاں نوں دتا جائے گا۔
3۔ ذات پات دی لغت - مہاراشٹرا وچ مختلف ذاتاں تے قبیلے دا اک جامع سماجی و ثقافتی - بشری مطالعہ تیار کيتا جائے گا۔ اس دے لئی اک علیحدہ بورڈ مقرر کيتا جائے گا یا اس کم نوں 'مہاراشٹرا اسٹیٹ آف لٹریچر اینڈ کلچر' دے سپرد کيتا جائے گا یا ایسی تحقیق کرنے والے تسلیم شدہ ادارےآں / یونیورسٹیاں نوں ایہ کم سونپیا جائے گا۔
4 پینڈو زندگی لغت- زراعت توں متعلق متعدد اصطلاحات ، تصورات تے اشیاء تے متعلقہ روايتی پینڈو زندگی تے پیشےآں دے نال نال ہور کاریگر پیشے وی وقت گزرنے دے نال غائب ہوئے رہے نيں۔ اس طرح دے قواعد و تصورات دی صریح لغت تیار کرنے دے لئی اک پروجیکٹ نافذ کيتا جائے گا۔ ایہ کم 'لوک ساہتیہ سمیندی' یا ايسے طرح دی اک تنظیم دے سپرد کيتا جائے گا۔
5 تریخ منتقلی - انیہويں صدی دے آغاز توں ہی مہاراشٹر وچ ہونے والی معاشرتی تے ثقافتی تبدیلیاں دی تریخ لکھی جائے گی۔ اس پروجیکٹ دا اطلاق 'راجیا ساہتیہ سنسکردی منڈل' دے ذریعے کيتا جائے گا۔
6۔ پھولے شاہو-امبیڈکر چریٹر سدھن ساکنے پرکاشن منڈل۔ مہاتما پھولے ، راجشی شاہو مہاراج تے ڈاکٹر۔ باباصاحب امبیڈکر کے کردار ، کم تے تحریراں اُتے مواد شائع کرنے دے لئی فی الحال تن عارضی کمیٹیاں کم کر رہیاں نيں۔ انہاں تِناں عظیم انساناں دے کماں تے افکار وچ اتحاد اے۔ لہذا ، انہاں تِناں کمیٹیاں دے کماں وچ ہم آہنگی رکھنا ممکن ہوئے گا۔ ہور ایہ کہ انہاں کمیٹیاں دے کم نوں تیز کرنا ، کم وچ ہم آہنگی لیانا تے جامع مالی انتظام دے نال اک جامع تے آزاد انتظامی نظام دی فراہمی ضروری اے۔ اس دے لئی ، 'پھلے شاہو-امبیڈکر چریٹری سدھنی پرکاشن منڈل' قائم کيتا جائے گا۔ اس بورڈ دی تن کمیٹیاں بورڈ دے اندر لیکن آزادانہ طور اُتے کم کرن گی۔ اس دے لئی ضرورت دے مطابق ہر سال آزادانہ مالی فراہمی کيتی جائے گی۔
7۔ سان کوش۔ ریاست وچ سال بھر وچ مختلف تہوار منائے جاندے نيں۔ کچھ تہواراں وچ مخصوص پنڈ ، شہر ، علاقائی تقسیم وغیرہ ہُندے نيں۔ اس جگہ دی مقامی انفرادیت تے اہمیت اے۔ ایہ وی ہُندا اے کہ اک ہی تہوار مختلف جگہاں اُتے تے مختلف ناواں توں منایا جاندا اے۔ ایہ تہوار ثقافتی زندگی دا اک اہم حصہ اے۔ لہذا ، اس طرح دے تہواراں دے بارے وچ معلومات نوں اک خانے دی شکل وچ شائع کيتا جائے گا۔ ایہ کم لوک ساہتیہ سمیندی دے سپرد کيتا جائے گا۔
8۔ میلےآں وغیرہ دے بارے وچ معلومات دی اشاعت۔ ریاست دے ہر پنڈ وچ طرح طرح دے میلے ، یاترا ، میلے ، یوروس ، سکھ برادری دا حلابول ، فیسٹا ، میلہ وغیرہ دا اہتمام کيتا جاندا اے۔ انہاں تقاریب دے موقع اُتے بہت ساری خصوصی ثقافتی سرگرمیاں انجام دتی جاندی نيں۔ اس طرح دی سرگرمیاں مہاراشٹر دی ثقافتی زندگی دا اک اہم حصہ نيں۔ اس طرح دے میلےآں نوں متعارف کروانے والے ضلعی سطح اُتے معلوماتی کتابچے شائع کیتے جاواں گے۔ انہاں کتابچے دی بنیاد اُتے ، انہاں دی ریاستی سطح دی لغت تیار کيتی جائے گی۔ ایہ کم لوک ساہتیہ سمیندی دے سپرد کيتا جائے گا۔
9۔ ذات پات دی بولی دی لغت / تحقیق - مہاراشٹر وچ ذات تے قبیلے دی زباناں دی رسم الخط دا تعین کرنے دے لئی جنہاں دی مادری بولی مراٹھی ، مراٹھی بولی یا جدید / کلاسیکی زباناں جداں ہندی ، گجراتی ، کنڑا ، تیلگو وغیرہ توں مختلف اے۔ ادبیات ، اصول ، خرافات وغیرہ دے مطالعہ / تحقیق دے مقصد دے لئی کم کرنے والے افراد / ادارےآں نوں مالی مدد دتی جائے گی۔
10۔ دوسرے ساہتیہ سمیلاناں توں دتے گئے گرانٹ - سمیلان دی مجموعی نوعیت دی بنیاد اُتے پسماندہ تے پسماندہ طبقات دے مراٹھی ساہتیہ سمیلیناں نوں وی گرانٹ دتے جاواں گے۔ اسٹیٹ بورڈ آف لٹریچر اینڈ کلچر اس تجویز نوں تیار کريں گا۔
11۔ پینڈو طلباء دی رہنمائی۔ پینڈو علاقےآں دے طلبا نوں شہری علاقےآں وچ انہاں نوں درپیش چیلنجاں تے انہاں اُتے قابو پانے دے طریقےآں توں آگاہ کرنے دے نال نال اپنے طلباء دی فطری صلاحیتاں نوں تیار کرنے تے معیار نوں دریافت کرنے دے لئی تربیت دی ضرورت اے۔ تعلیمی ادارےآں نوں تعلیمی سال دے آغاز وچ ایسی تربیت دا بندوبست کرنے دے بارے وچ دسیا جائے گا۔
12۔ غیر معمولی ذخیرہ لفظاں - پہلے استعمال ہونے والے کچھ لفظاں ، فقرے ، جملے ، وغیرہ دی استعمال کیتی وجہ مختلف وجوہات دی بناء اُتے متروک اے۔ استاداں ، صحافیاں ، ادیباں ، فنکاراں ، سیاسی رہنماواں وغیرہ نوں اپنی عوامی زندگی نوں محض ، تنازعات توں پاک ، منصفانہ تے ذائقہ دار رکھنے دے لئی ایداں دے جملے توں بچنے دے لئی ایداں دے لفظاں توں آگاہ ہونے دی ضرورت اے۔ اس دے لئی اس طرح دے لفظاں دی اک لسٹ تیار کيتی جائے گی۔ اس طرح دی لسٹ 'یشونتراو چواون وکاس پرشاسن پروبھوڈنی' (جداں 'یشادا') ورگی تنظیم تیار کرے گی۔ جے تریخ ، سماجیات ، لسانیات ، وغیرہ دی شکل وچ تحریری طور اُتے ایداں دے لفظاں دا حوالہ دینا ناگزیر اے تاں ، توقع کيتی جائے گی کہ اس حوالہ نوں اک استثناء تے خارج کرنے دے مقصد دے طور اُتے بنایا جائے۔ غیر استعمال شدہ لفظاں دی کچھ مثالاں ضمیمہ 2 وچ دتی گئی نيں۔
کتابیات
[سودھو]1۔ لغت - ورژن - موضوع وار وار تعریفاں لغات دی نظر ثانی شدہ تے بہتر ورژن شائع دی جاواں گی تے مراٹھی بولنے والےآں دے لئی آسانی توں دستیاب ہاں گی۔ اس بکس نوں خریدنے دے لئی سبسڈی والے عوامی لائبریریاں دے نال نال اسکولاں / کالجاں / یونیورسٹیاں نوں وی درکار ہوئے گا۔
2 انسائیکلوپیڈیا پروجیکٹ چل رہیا اے۔
(ا)-انسائیکلوپیڈیا دی منصوبہ بند جلداں ، جو حالے تک شائع نئيں کيتی گئياں نيں ، جلد شائع دی جاواں گی۔
(ب)-انسائیکلوپیڈیا بورڈ دی تمام جلداں یونیکوڈ وچ ٹائپ دی جاواں گی تے ویب سائٹ اُتے دستیاب دی جاواں گی۔ پریکٹیشنرز نوں انسائیکلوپیڈیا وچ معلومات نوں اپ ڈیٹ کرنے دے لئی تجاویز دینے دی اجازت ہوئے گی۔ لیکن ایہ معلومات انسائیکلوپیڈیا بورڈ دی منظوری دے بعد ہی سرکاری شکل وچ شامل دی جاواں گی۔
(ج)- پہلے شائع شدہ جلداں دے نويں ایڈیشن دی تیاری دے دوران ، انٹریاں نوں شامل کرنے دے لئی اک مناسب میکانزم تشکیل دتا جائے گا۔
(د)- لکھنے والےآں / وزٹ کرنے والے ایڈیٹرز / کنٹریکٹ اسٹاف دے اعزاز وچ اضافہ کيتا جائے گا۔ بورڈ نوں رجسٹریشن دے نال نال کنٹریکٹ دی بنیاد اُتے انتظامی کم انجام دینے دی اجازت ہوئے گی۔ ہور ، مطلوبہ تے خالی مستقل آسامیاں نوں فوری طور اُتے پُر کيتا جائے گا۔ انہاں تمام امور دے لئی حکومت انسائیکلوپیڈیا نوں خاطر خواہ مالی فراہمی فراہم کرے گی۔
3۔ مراٹھی لفظ ایٹیمولوجی لغت - اکثر لفظاں وچ سماجی / ثقافتی تریخ نسلاں دے لئی پوشیدہ شکل وچ محفوظ رہندی اے۔ حالیہ دناں وچ ، متعدد لفظاں مختلف طریقےآں توں مراٹھی وچ شامل کیتے گئے نيں۔ ہور لسانیات ، نسبیات وغیرہ۔ اس میدان وچ تحقیق دے نتیجے وچ لفظاں دی نويں اشاعت پیدا ہوگئی اے۔ معاشرے دے انہاں عناصر دی بولیاں وچ لفظاں دی انیمیولوجی نوں وی جاننے دی ضرورت اے جنہاں اُتے ماضی وچ زیادہ توجہ نئيں دتی گئی سی۔ انہاں تمام عوامل نوں مدنظر رکھدے ہوئے ، اک تازہ ترین مراٹھی شفا بخش لغت تیار کيتی جائے گی۔ اس دے لئی ، اک بورڈ دا تقرر کيتا جائے گا تے ایہ کارروائی 'مہاراشٹرا اسٹیٹ بورڈ آف لٹریچر اینڈ کلچر' دے ذریعہ کيتی جائے گی۔
4 نایاب کتابیات۔ مہاراشٹر وچ ادارہ / عوامی لائبریری 31 دسمبر 1900 نوں یا اس توں پہلے شائع شدہ کتاباں نظامت لائبریریاں دی رضامندی دے بغیر شائع نئيں کرسکدے نيں۔ اک خاص وجہ توں اہم متن رکھنے والے متن نوں ہٹانے دی اجازت نئيں ہوئے گی۔ انہاں نصوص نوں محفوظ کرنے دے لئی اک 'نایاب کتابیات' قائم کيتی جائے گی۔ لائبریری ڈائریکٹوریٹ اس کارروائی دے لئی ماہرین دی اک کمیٹی تشکیل دے گا۔
5 نایاب کتابیات - اک سو سال پہلے مہاراشٹر وچ 700 دے نیڑے لائبریریاں قائم نيں۔ انہاں کتاباں خاناں تے کچھ ہور کتاباں خاناں وچ یکم جنوری 1901 توں پہلے شائع ہونے والی بہت ساریاں کتاباں نيں۔ انہاں کتاباں خاناں / ذاتی اکٹھا وچ ایسی کتاباں دی تفصیلات طلب کيتی جاواں گی۔ جے ایسی کتاباں مہاراشٹر توں باہر مراٹھی بولنے والےآں دے ذریعہ مرتب کردہ لائبریریاں تے ہور ادارےآں وچ دستیاب نيں تاں انہاں دی تفصیلات وی طلب کيتی جاواں گی۔ لائبریری نظامت دے ذریعہ محققاں دے لئی ایسی کتاباں دی اک لسٹ شائع کيتی جائے گی۔
6۔ ویب سائٹ اُتے نایاب مراٹھی متن - بوہت سارے ختم ہونے والے مراٹھی عبارتاں فی الحال دستیاب نئيں نيں۔ اس طرح دے نادر تے اہم تحریراں دی اک لسٹ مہاراشٹر اسٹیٹ برائے ادب و سبھیاچار تیار کرے گی۔ انہاں کتاباں نوں آزاد ویب سائٹ اُتے آسانی توں دستیاب کرنے دا انتظام کيتا جائے گا۔
7۔ سرکاری اشاعت ، طباعت تے فروخت - 'راجیہ ساہتیہ آنی سنسکردی منڈل' ، 'وشواکوش نرمتی منڈل' ، 'بھاشا سانچلیانا' ، 'راجیہ مراٹھی وکاس سنستھا' دے نال نال ریاستی حکومت کیتی کتاباں شائع کرنے والی کوئی وی دوسری تنظیم۔ کتاباں صرف سرکاری کتاباں دی دکاناں دے ذریعہ فروخت دی جاواں گی۔ لہذا ، ضرورت پڑنے اُتے ایہ عبارتاں پرنٹ وچ دستیاب نئيں نيں تے عوام نوں ایہ نصوص آسانی توں نئيں مل پاندے نيں۔ انہاں تمام تنظیماں نوں اجازت دتی جائے گی کہ اوہ اپنی کتاباں نجی طور اُتے پرنٹ کرن تے انہاں دی فروخت دے لئی اپنا اک نظام مرتب کرن۔
8۔ سرکاری کتاباں دی مکرر تیاری- انہاں ادارےآں نوں ایہ حق حاصل ہوئے گا کہ اوہ 'راجیہ ساہتیہ آانی سنسکردی منڈل' ، 'وشوکوش نرمتی منڈل' ، 'بھاشا سانچلانال' ، 'راجیہ مراٹھی وکاس سنستھا' یا ہور سرکاری ادارےآں دے ذریعہ شائع شدہ کتاباں نوں دوبارہ پیش کرن۔ جے ایہ تنظیماں ایسی کتاباں نوں دوبارہ پیش نئيں کردیاں نيں تے لوکاں توں ایسی کتاباں دا مطالبہ ہُندا اے تاں ایہ تنظیماں ایہ کتاباں نجی پبلشراں نوں اشاعت دے لئی دے سکدی نيں۔
9۔ کتاباں دی سرکاری خریداری۔ لائبریریاں دا نظامت ریاست مہاراشٹر وچ شائع ہونے والی کتاباں دی خریداری دے لئی ریاست وچ لائبریریاں نوں گرانٹ فراہم کردا اے تے نال ہی لائبریریاں وچ کتاباں خریدتا تے تقسیم کردا اے۔ اس دے لئی ، کتاب سلیکشن کمیٹی مقرر کيتی گئی اے۔ ضرورت دے مطابق اس سلیکشن کمیٹی دی تشکیل وچ ترمیم کيتی جائے گی۔ تحفظ یافتہ لائبریریاں نوں گرانٹ دتی جاندی اے جس وچوں 50 فیصد تنخواہ اُتے تے 50 فیصد غیر تنخواہ والے امور اُتے پڑھنے والے مواد اُتے خرچ ہُندا اے۔ اس گرانٹ دی رقم وچ ہر سال 5٪ اضافہ کيتا جائے گا۔
10۔ ہر سال ریاست دے ہر ضلع وچ کتاب فیسٹیول - کتابی میلہ منعقد کيتا جائے گا۔ کلکٹر مقامی ادبی ادارےآں تے تعلیمی ادارےآں دے اشتراک توں اک کتاب فیسٹیول دا اہتمام کريں گا۔ اس پروگرام دا بنیادی مقصد ناشراں تے کتاب فروشاں نوں کتاباں دی فروخت دے لئی تے کتابی شائقین نوں مختلف جگہاں اُتے اک ہی جگہ حاصل کرنے دے لئی ضروری سہولیات دی فراہمی کرنا ہوئے گا۔ اس دے علاوہ اس کتابی میلے دے تحت ادبی سرگرمیاں وی منعقد دی جاواں گی۔ 'مہاراشٹرا اسٹیٹ بورڈ آف لٹریچر اینڈ کلچر' دے توسط توں ضلعی کلکٹر نوں گرانٹ دتے جاواں گے۔ بورڈ مہاراشٹر توں باہر دے اہم شہراں وچ وی ایسی سرگرمیاں منظم کريں گا۔
11۔ ادبی سبھیاچار دا تحفظ۔ ریاست وچ ادبی سبھیاچار نوں ودھانے دے لئی کوششاں دی جاواں گی۔ مہینے وچ اک یا دو بار ، اوہ اک نال مل کے کتاباں اُتے تبادلہ خیال ، کتاباں دا جائزہ لینے ، ادبیات اُتے تبادلہ خیال وغیرہ کردے نيں۔ اسٹیٹ بورڈ آف لٹریچر اینڈ کلچر دے توسط توں سرگرمیاں انجام دینے والے ادارےآں نوں ترغیبی گرانٹ دتے جاواں گے۔ ریاست وچ ایداں دے ادارےآں دا نیٹ ورک بنانے دی کوشش کيتی جائے گی۔
12۔ ادبی ایوارڈ دے انتخاب وچ بہتری۔ ریاستی حکومت دے ذریعہ دتے گئے ادبی ایوارڈ دے انتخاب دے موجودہ انتخابی عمل دے مطابق ، سلیکشن کمیٹی دے چیئرمین دے مشورے اُتے ہر قسم دی تحریر دے لئی اک امتحان دینے والا مقرر کيتا جاندا اے تے ایہ جانچ کنندہ اس قسم دی تحریر وچ بہترین کتاباں دا انتخاب کردا اے۔ انہاں انتخابات نوں اس نوعیت دی تحریر دے لئی اک ممتحن دے طور اُتے متعین کسی فرد دے نقطہ نظر تک ہی محدود نئيں ہونا چاہیدا ، تاکہ انتخاب دے عمل وچ بہتری آئے گی تاکہ سلیکشن کمیٹی دے چیئرپرسن سمیت کمیٹی وچ 5 توں 6 ہور ممتحن حتمی انتخاب کرن۔
13۔ انگریزی بولی دیاں کتاباں دے لئی انعامات - مراٹھی مادری بولی والے لوکاں نوں انگریزی وچ آزادانہ طور اُتے لکھی جانے والی بہترین کتاباں نوں ادبی ایوارڈز دتے جاواں گے۔ اس اقدام دا اطلاق عالمی سطح اُتے انگریزی بولی دے ادب دے بڑھدے ہوئے حجم نوں مدنظر رکھدے ہوئے کيتا جائے گا۔
14۔ ہندوستانی زباناں وچ متن دے لٹریری ایوارڈز - مراٹھی مادری بولی رکھنے والے افراد دے ذریعہ انگریزی دے علاوہ ہندوستانی زباناں وچ آزادانہ طور اُتے لکھے گئے تخلیقی تے نظریاتی لحاظ توں بہترین تحریراں نوں ادبی ایوارڈز دتے جاواں گے۔
15۔ مراٹھی مصنفاں دے لئی ایوارڈز مقامی / غیر ملکی مصنفاں / محققاں جنہاں دی مادری بولی مراٹھی توں مختلف اے ، انہاں نوں مراٹھی یا مہاراشٹر وچ لکھی جانے والی بہترین کتاباں نوں ادبی ایوارڈز دتے جاواں گے۔
16۔ 'مہاراشٹر' سالانہ - مہاراشٹر حکومت دے مختلف محکمےآں دا جائزہ لینے والی اک سالانہ ہر سال مرکزی حکومت دے 'ہندوستان' دی طرز اُتے شائع کيتی جائے گی۔ اس سال سرکاری اعداد و شمار توں متعلق بنیادی اعدادوشمار تے اہم اسکیماں فراہم دی جاواں گی۔ اس دے علاوہ ضلعی وار کتابچے باقاعدگی توں شائع ہون گے۔
17۔ 'لوکراجیا' - علاقائی حصےآں دا جائزہ - 'لوکراجیا' میگزین دی شکل مہاراشٹر دے مختلف طبقات ، معاشرے دے مختلف سطحاں ، سماجی و ثقافتی زندگی دے مختلف شعبےآں وغیرہ دے ذریعہ جامع بنایا جائے گا۔ اس میگزین وچ سیکشن دے حساب توں مہاراشٹر دے مختلف حصےآں وچ ہونے والے واقعات تے واقعات دا جائزہ لیا جائے گا۔ تمام علاقائی حصےآں دے قارئین تمام حصےآں دے جائزے پڑھ سکن گے ، اس طرح ایہ ہر شمارے دی تمام کاپیاں وچ شائع ہوئے گا۔ 'لوکراجیا' دے خصوصی شمارے ہور شائع ہون گے۔
1۔ برہمن مہاراشٹر تعارف کتابچہ۔ برہان مہاراشٹر دے نال نال بیرون ملک وچ مراٹھی بولنے والی تنظیماں دی نوعیت ، مقاصد ، افعال وغیرہ دا تعارف کروانے والا اک کتابچہ شائع کيتا جائے گا۔ 'راجیہ مراٹھی وکاس سنستھا' دے لئی منصوبہ تیار تے نافذ کريں گا۔
2 برہمن مہاراشٹرا منڈالے ساہیا۔ مہاراشٹر توں باہر ہور ریاستاں وچ مراٹھی بولی ، ادب تے مہاراشٹرین سبھیاچار دے میدان وچ کم کرنے والے تسلیم شدہ تنظیماں دے نال نال مہاراشٹر توں باہر مراٹھی متون دی معیاری اشاعت دے لئی کم کرنے والی تنظیماں نوں وی مالی مدد دتی جائے گی۔
3۔ سبھیاچار دا تعارف کورس - حالیہ دناں وچ ، مہاراشٹرین دے لوک تعلیم ، روزگار ، کاروبار ، رئیل اسٹیٹ ، سیاحت ، وغیرہ وچ شامل رہے نيں۔ لوکاں دی اک وڈی تعداد غیر ملکی مقاصد دے لئی بیرون ملک جانا شروع کردتی اے۔ ایداں دے مقاصد دے لئی سفر کرنے والے افراد نوں اس جگہ دی ثقافتی اقدار ، آداب ، قانون ، لباس ، گفتگو دے انداز ، خوراک ، موسم ، وغیرہ دے بارے وچ صحیح معلومات حاصل کرنے دی ضرورت اے۔ ہور ، ایہ ضروری اے کہ مہاراشٹرین تے ہندوستانی سبھیاچار دے بارے وچ بنیادی تے معروضی معلومات ہون۔ اس قسم دی معلومات ثقافتی تبادلے تے حقیقت وچ ایڈجسٹمنٹ دونے دے لئی سازگار نيں۔ اس طرح ، مہاراشٹرین / مراٹھی لوکاں نوں جو کدرے تے جانا چاہندے نيں انہاں دی رہنمائی دے لئی یونیورسٹی دی سطح اُتے قلیل مدتی کورسز شروع کیتے جاواں گے۔
ترجمہ
[سودھو]1۔ مراٹھی دا استعمال تے ترجماناں دی مدد۔ ریاستی حکومت دے وزراء ، انتظامی سربراہان ہور محکمےآں دے سربراہان وغیرہ۔ توقع کيتی جاندی اے کہ معززین سرکاری تے عوامی تقاریب وچ گفتگو کردے ہوئے مراٹھی بولی وچ گل کرن۔ اک مترجم / مترجم دا استعمال مراٹھی دے ترجمے دے لئی کيتا جائے گا جدوں کہ مراٹھی / خاص طور اُتے بیرون ملک توں آئے نمائندےآں دے نال سرکاری میٹنگاں / پروگراماں وچ گل گل کردے ہوئے۔ لہذا ، مراٹھی دے اہم مقام دی نشاندہی کيتی جائے گی ، مراٹھی بولنے والےآں نوں انہاں دی ترجمانی دی مہارت نوں فروغ دینے دی تحریک دتی جائے گی تے مراٹھی بولنے والےآں نوں مترجم دی حیثیت توں نوکری وی ملے گی۔
2 ترجمہ دی تربیت - مراٹھی ، انگریزی ، مراٹھی - ہندی تے انگریزی-مراٹھی ، ہندی-مراٹھی ترجمہ تربیت کورسز راجیہ مراٹھی وکاس سنستھا دے ذریعہ شروع کیتے جاواں گے۔ ہور ، ترجمے دی ورکشاپس / کیمپ دا انعقاد کيتا جائے گا۔ دوسری زباناں دے معاملے وچ ، جتھے ضروری ہوئے ايسے طرح دیاں کوششاں دی جاواں گی۔
3۔ مراٹھی گرنت دے ترجمے نوں فروغ دینا - مراٹھی وچ بہترین ادبی تخلیقات نوں ہور ہندوستانی زباناں وچ ، خاص طور اُتے ہندی تے انگریزی وچ ترجمہ کرنے دے لئی اقدامات اٹھائے جاواں گے۔ 'مہاراشٹر راجیا ساہتیہ سنسکردی منڈل' / 'مراٹھی بھاشا وکاس سنستھا' دے ذریعہ ، مصنف دے متن تے تعارف دا اک مختصر خلاصہ ہندی تے انگریزی وچ ہندوستان بھر دی تمام زباناں دے اہم پبلشراں نوں بھیجیا جائے گا۔ ہن توں ، جنہاں کتاباں نوں حکومت کیتی جانب توں ایوارڈ دتا جائے گا اس دے لئی انہاں دا انتخاب کيتا جائے گا۔
4 مہاراشٹر توں سنتاں دی منتخب آیات دے ترجمے ملک دی زباناں دے نال نال کچھ اہم غیر ملکی زباناں وچ وی شائع کیتے جاواں گے۔ مہاراشٹر توں باہر دے ہندوستانی سنتاں دی منتخب آیات دے ترجمے مراٹھی وچ شائع ہون گے۔ 5 انگریزی بولی دا غلبہ۔ اس وقت انگریزی بولی نوں مختلف وجوہات دی بناء اُتے دنیا وچ پہلے توں کدرے زیادہ اہم مقام حاصل اے۔ دنیا بھر دے مختلف شعبےآں وچ تازہ ترین معلومات تے تازہ ترین پیشرفتاں نوں آسانی توں دستیاب بنانے دے لئی ، اس معلومات دا فورا مراٹھی وچ ترجمہ کرنے دے نال نال نوکریاں ، کاروبار وغیرہ۔ اس وچ کامیابی دے لئی ، مراٹھی بولنے والےآں نوں انگریزی وچ روانی دی ضرورت اے۔ ریاستی حکومت تحریری تے زبانی انگریزی دے ذریعہ انگریزی بولی وچ عبور حاصل کرنے دے نال نال انگریزی وچ موثر تحریری تے روانی مواصلت دے لئی مختلف اقدامات کرے گی۔ اسکول تے کالج دی سطح اُتے تدریس دے نال نال انگریزی نوں اسکول توں باہر دے فارم دے طور اُتے فراہم کرنے دے لئی گفتگو کلاسز ، ترجمے دی ورکشاپس وغیرہ۔ حکومت سرگرمیاں دے لئی مالی اعانت فراہم کرے گی۔
1۔ دوسری زباناں دے لئی اکیڈمیاں۔ مہاراشٹر حکومت نے ہندی ، گجراتی ، سندھی تے اردو وچ ادب دے لئی چار آزاد اکیڈمی قائم کيتیاں نيں۔ ہر اک اکیڈمی نوں ہر سال ضرورت دے مطابق مناسب مالی فراہمی فراہم کيتی جائے گی۔ انہاں اکیڈمیاں دے بارے وچ گجرات حکومت نوں آگاہ کيتا جائے گا۔ ریاست گجرات دی مادری بولی مہاراشٹرا وچ گجراتی بولی دی اکیڈمی دے قائم کردہ ايسے خطوط اُتے مراٹھی اکیڈمی دے قیام دے لئی گجرات حکومت توں درخواست کيتی جائے گی۔ ايسے طرح ہندی والی ریاستی حکومتاں نوں انہاں دی مادری بولی دی حیثیت توں انہاں اکیڈمیاں دے بارے وچ آگاہ کيتا جائے گا تے انہاں توں درخواست کيتی جائے گی کہ اوہ اپنی اپنی ریاستاں وچ مراٹھی اکیڈمی قائم کرن۔
2 مراٹھی بولنے والےآں دے لئی اشاعتاں - انہاں افراد / ادارےآں نوں مالی مدد دتی جائے گی جو مراٹھی سیکھنے دے لئی درسی کتاباں تیار کردے نيں ، جنہاں دی مادری بولی مراٹھی دے علاوہ اک ہندوستانی / غیر ملکی بولی اے۔ ہور ، انہاں افراد / تنظیماں نوں مالی مدد دتی جائے گی جو انہاں زباناں وچ لفظاں دے مراٹھی معنی فراہم کردے نيں تے انہاں زباناں وچ معنی دیندے ہوئے مراٹھی لفظاں دی لغت بناتے نيں۔ جے اس پروجیکٹ دی ضرورت اے تاں ، مہاشٹریائی افراد / ادارےآں دی مالی تے ہور قسماں دی شرکت کيتی جائے گی۔ اس دے لئی ضروری منصوبہ 'راجیا مراٹھی وکاس سنستھا' یا 'راجیا ساہتیہ تے سنسکردی منڈل' تیار کريں گا۔
3۔ مراٹھی بولنے والےآں دے لئی عملی مراٹھی ۔ افراد / ادارےآں نوں مراٹھی بولنے والےآں دے لئی عملی مراٹھی تعلیم دی سہولیات فراہم کرنے دی ترغیب دتی جائے گی۔
تحریر
[سودھو]1۔ یونیکوڈ دا باضابطہ استعمال - چونکہ کمپیوٹر میڈیا وچ دیواناگری اسکرپٹ دے استعمال اُتے اتفاق رائے نئيں اے ، لہذا مراٹھی وچ کمپیوٹر مواصلات دی حدود نيں۔ لہذا ، تمام وڈی عالمی تنظیماں دے ذریعہ یونیکوڈ دے تحت تیار کردہ دیووناگری اسکرپٹ دے معیاری ورژن دا سرکاری استعمال لازمی قرار دے دتا جائے گا۔ اس توں عام لوکاں تے حکومت نوں کمپیوٹر دے ذریعے اک دوسرے توں گل گل کرنے وچ آسانی ہوئے گی۔ جے ضرورت ہوئے تاں ، یونیکوڈ وچ خرابیاں متعلقہ توں دور کردتی جاواں گی۔
2 'خالص' نئيں ، بلکہ 'معیاری' تحریر لکھنے دے میدان وچ تے خاص طور اُتے مطالعاتی تعلیم دے میدان وچ ، معیاری تحریر نوں آرتھوگرافی کہیا جاندا اے۔ اس دے بجائے اسنوں معیاری تحریر کہیا جائے گا۔
3۔ نقطہ ترتیب دے لئی سپیکٹرم۔ تحریری طور اُتے ، جدوں کسی خاص انداز وچ کِسے نقطہ دا اہتمام کردے نيں تاں ، اسيں بالترتیب 'A' ، 'B' ، 'C' ، 'D' ، وغیرہ دے حرفی دا استعمال کردے ہوئے ذیلی نکات دا اہتمام کرنے دے بہت عادی ہوچکے نيں۔ ایہ حرف انگریزی وچ 'A' ، 'B' ، 'C' ، 'D' وغیرہ نيں۔ حروف دی ترتیب تے تلفظ دے بعد۔ جدوں مراٹھی بولی وچ تحریری طور اُتے ، انگریزی حروف تہجی وچ حرفاں دی ترتیب اُتے عمل کرنے دی بجائے مراٹھی حروف تہجی دے مطابق 'A' ، 'A' ، 'E' ، 'E' وغیرہ حرف استعمال کرنے دا طریقہ قبول کيتا جائے گا۔
4 مراٹھی وچ پروگرام قابل - ریاستی حکومت دے تمام پروگراماں وچ ، اسٹیج اُتے دکھائے جانے والے انفارمیشن بورڈ اُتے پروگرام دا متن پہلے مراٹھی وچ جرات مندانہ خطوط تے فیر ضرورت دے مطابق دوسری زباناں / زباناں وچ ہوئے گا۔
5 نوٹس تحریری۔ سرکاری تے نیم سرکاری دفاتر ، اسکول ، کالج ، یونیورسٹیاں وغیرہ۔ اس جگہ اُتے مراٹھی بولی وچ مختلف نوٹس بورڈ لگائے گئے نيں۔ توقع کيتی جاندی اے کہ ایداں دے بورڈاں اُتے لکھنے دی رقم مراٹھی بولی دے قواعد دے مطابق ہوئے۔ وچ آپ نوں بتاواں ، نو ہپیاں تے انہاں دی عالمی حرارت وچ اضافے توں متعلق اے۔ اسنوں نوٹس بورڈ لگانے دے عمل وچ اک اہم عنصر دے طور اُتے دیکھیا جائے گا۔
اورینٹل ازم
[سودھو]مشرقی ملکاں دے مطالعے دے لئی مستشرق علم دی اک شاخ اے۔ ہندوستان دے اس طرح دے مطالعے دے لئی علم دی شاخ نوں بھارت ویدتا کہیا جاندا اے۔ قدیم / ماضی دے بعد دی اشیاء تے واقعات وغیرہ دا مطالعہ۔ اورینٹل اسٹڈیز دے شعبے وچ آثار قدیمہ ، اہم دستاویزات دے لئی محفوظ شدہ دستاویزات وغیرہ شامل نيں۔ ساڈے پورے ورثے دی مکمل جانکاری دے لئی نوادرات ، کھدائی کيتی گئی اشیاء ، نوشتہ جات ، تانبے دی تختیاں ، مخطوطات ، ہور اہم دستاویزات وغیرہ دا جمع تے تحقیق ضروری اے۔ مہاراشٹر دی سبھیاچار ہندوستانی سبھیاچار دا اک بہت ہی اہم تے لازمی جزو اے۔ ہور ایہ کہ اورینٹل اسٹڈیز دے معاملے وچ ، مہاراشٹرا دا بہت ہی متمول تے قابل فخر ورثہ اے۔ ریاستی حکومت مراٹھی عوام نوں اس ورثے توں آگاہ کرنے تے مہاراشٹر توں باہر محققاں ، سیاحاں وغیرہ توں اس دا تعارف کروانے دے لئی مختلف اقدامات نافذ کرے گی۔
1۔ تاریخی دستاویزات دی مشاورتی کمیٹی۔ تاریخی دستاویزات جو پورے مہاراشٹر وچ بکھرے ہوئے نيں تے حالے تک شائع نئيں کيتی گ. نيں انہاں نوں مرتب کرنے دی ضرورت اے۔ مہاراشٹر دی معاشرتی ، ثقافتی ، سیاسی ، ادبی تریخ دی مجموعی تحریر دے لئی انہاں اوزاراں دی ترغیب دتی جانی چاہیدا تے انہاں اوزاراں نوں اسکالرز نوں دستیاب ہونا چاہیدا ، لہذا انہاں نوں لبھنا تے حاصل کرنا ضروری اے۔ اس تناظر وچ ، ریاستی حکومت آرکائیوز دے تحت 'مہاراشٹرا دی تاریخی دستاویز دی ایڈوائزری کمیٹی' قائم کيتی جائے گی۔ اس کمیٹی نوں عدالت دے فیصلے ، خط و کتابت ، ڈائریاں ، تصاویر ، کھاتاں دیاں کتاباں وغیرہ ورگی دستاویزات ملیاں گی۔ آرکائیوز ڈائریکٹوریٹ دے ذریعہ آرکائیوز دے تحفظ دے انتظامات کیتے جاواں گے جے نجی ادارےآں یا افراد دے پاس تاریخی طور اُتے اہم ٹولز انہاں دے ذریعہ مہیا کیتے جاندے نيں۔ جے ضرورت ہوئے تاں ایہ دستاویزات اصلی شکل وچ یا کمپیوٹرائزڈ شکل وچ حاصل کيتی جاواں گی۔ 2-ضلعی / تعلقہ میوزیم۔ ثقافتی اہمیت دے حامل میوزیم لیکن بھولی ہوئی اشیاء نوں ايسے علاقے وچ ضلعی / تالقہ سطح اُتے قائم کيتا جائے گا جے اوہ کھدائی وغیرہ دے دوران عوامی تھاںواں اُتے پائے جاندے نيں یا کسی وی شخص دے ذریعہ دستیاب کرائے جاندے نيں۔ انہاں اشیاء نوں اس علاقے توں چھیننے دی اجازت نئيں ہوئے گی۔ اس میدان وچ کم کرنے والے ادارےآں نوں ڈائریکٹوریٹ آف آثار قدیمہ دی طرف توں ایداں دے میوزیم دے قیام دی ترغیب دتی جائے گی۔ 3۔ سنسکرت ، پالی تے اردھاگادھی بولی نوں فروغ دینا - انہاں افراد / ادارےآں نوں مالی مدد دتی جائے گی جو سنسکرت ، پالی تے اردھاگادھی دی بہترین تحریراں دا مراٹھی وچ ترجمہ کردے نيں۔ ہور ، مطالعہ ، تعلیم ، تحقیق ، فنڈ ریزنگ وغیرہ۔ اس معاملے وچ ، انہاں زباناں دے مطالعہ دی حوصلہ افزائی کيتی جائے گی تے ضروری مالی امداد دتی جائے گی۔ اس دے لئی ، 'راجیہ مراٹھی وکاس سنستھا' یا 'ساہتیہ تے سنسکردی منڈل' اسکیم تیار کرن گے تے اس اُتے عمل درآمد کرن گے۔ 4-ناقابل تسخیر ورثہ دا تحفظ۔ قلعے ، قلعے ، ہتھیاراں ، پینٹنگز جداں الجھے ہوئے ساماناں دے علاوہ زبانی روایات ، لوک روایات ، بولیاں ، روايتی رسومات ، تہوار ، روايتی تجرباتی فنون وغیرہ مختلف الجثہاندی ثقافتی روایات ہر معاشرے دی خصوصیت نيں۔ اقوام متحدہ دی تعلیمی ، سائنسی تے ثقافتی تنظیم (یونیسکو) نے روايتی ثقافتی ورثے دے تحفظ دے لئی ایسی اشیاء نوں منتخب کرنے دے لئی اک مہم دا آغاز کيتا اے۔ مہاراشٹر دی ثقافتی زندگی وچ اس طرح دے روايتی ورثے دے بوہت سارے پہلو نيں۔ انہاں دا فیصلہ فیلڈ وچ ماہرین دی کمیٹی کرے گی۔ اس دے لئی مرکزی حکومت نوں یونیسکو دی مدد لینے دی سفارش کيتی جائے گی۔ 5- سائٹ دی خصوصیات - معلوماتی کتابچہ - مہاراشٹر دے ثقافتی ورثہ ، قلعےآں ، ہور تاریخی تھاںواں ، مختلف مذاہب / فرقےآں دے زیارت گاہاں ، غاراں ، مشہور شخصیتاں توں وابستہ تھاںواں ، قدرتی خصوصیات والی جگہاں ، عجائب گھراں ، چڑیا گھراں ، پناہ گاہاں ، جدید دور دے بارے وچ صحیح طریقے توں معلومات حاصل کرنے دے لئی اہم تھاںواں جداں وکاس پراکلپ وغیرہ دی تفصیلی معلومات فراہم کرنے والے نقشے تے بروشرز مراٹھی دے نال نال ہندی تے انگریزی زباناں وچ وی بنائے جاواں گے ، تے بل بورڈز مراٹھی وچ تے ہندی تے انگریزی زباناں وچ وی نمایاں طور اُتے لگائے جاواں گے۔ ایہ کارروائی مہاراشٹر ٹورزم ڈویلپمنٹ کارپوریشن کرے گی۔ انہاں جگہاں دے ریکارڈ دے نال ، انہاں دا مناسب تحفظ ، علاقے دی ترقی ، اوتھے جانے دے لئی موزاں سڑکاں دی تعمیر وغیرہ۔ اس معاملے وچ وی ، ریاستی حکومت ضروری اقدامات کرے گی۔ 6۔ ہدایات تے ناں دی پلیٹاں۔ مہاراشٹر وچ جغرافیائی ، تاریخی تے ثقافتی لحاظ توں بوہت سارے اہم تھاںواں نيں۔ اس طرح دے تھاںواں توں گزرنے والی وڈی سڑکاں اُتے نشانیاں دی جگنيں کھڑی دی جاواں گی ، انہاں جگہاں دا ناں لیا جائے گا تے سمت ، فاصلہ جات ، وغیرہ دی نشاندہی کيتی جائے گی۔ ہور ، جنہاں تھاںواں اُتے مہاراشٹر وچ دریاواں اُتے پل تعمیر کیتے گئے نيں ، اوتھے دریاواں دے ناں دی پلیٹاں اس طرح کھڑی دی جاواں گی کہ انہاں نوں پُل عبور کردے ہوئے مسافر نمایاں طور اُتے دیکھ سکدے نيں۔ ایہ پینل پہلے مراٹھی وچ تے فیر ہندی تے انگریزی زباناں وچ ہون گے۔ 7۔ سیاحت دی رہنمائی روشن خیالی۔ معاشرے دے مختلف طبقات دی تریخ نوں دوبارہ لکھنے دا عمل جو نويں تحقیق دی بنیاد اُتے لکھیا جارہیا اے اوہ زوراں توں اے۔ اس طرح دی تحقیق دے لئی تاریخی حقائق دے ڈھانچے وچ تبدیلی دی ضرورت اے۔ مختلف سیاحتی تھاںواں اُتے کم کرنے والے سرکاری رہنماواں دے تاریخی علم دی تازہ کاری دے لئی روشن خیالی کلاساں دا انعقاد کيتا جائے گا۔ اس گل دا خاص خیال رکھیا جائے گا کہ کوئی گائیڈ سیاحاں نوں غلط یا متعصبانہ معلومات نہ دے۔ اس سلسلے وچ سرگرمیاں سیاحت ترقیاتی کارپوریشن دے اشتراک توں ڈائریکٹوریٹ آف آثار قدیمہ دے ذریعہ عمل وچ آئیاں گی۔ 8۔ آرکائیوز دا جدید بنانا - ریاستی حکومت دے آرکائیو نوں بروقت جدید بنایا جائے گا۔ 9۔ مودی اسکرپٹ ، فارسی عربی بولی دی تعلیم۔ مہاراشٹر دی تریخ دے ریکارڈ مودی اسکرپٹ دے نال نال فارسی تے عربی وچ وی نيں۔ لہذا ، مودی رسم الخط دے نال نال فارسی تے عربی زباناں وی سیکھنے اُتے زیادہ زور دتا جائے گا۔ ضرورت دے مطابق وظائف دتے جاواں گے۔ ايسے دے نال نال ، انہاں دے ادب نوں بالترتیب دیواناگری تے مراٹھی وچ ترجمہ کرنے دے منصوبے بنائے جاواں گے۔
حوالے
[سودھو]باہرلے جوڑ
[سودھو]1۔ مہاراشٹر ریاستی ثقافتی پالیسی ڈرافٹ 2010 (پی ڈی ایف)