نرمدا بچاؤ تحریک
نرمدا بچاؤ اندولن جاں تحریک نرمدا دریا دی وادی دے کساناں تے عام لوکاں دی بہتری لئی کم کرنا سی ۔ اس تحریک نے قدرتی وسیلےآں، انسانی حقاں، ماحول اتے ترقیاتی کمان بارے مڑ سوچن لئی مجبور کیتا۔ مہاراشٹر، مدھیہ پردیش اتے گجرات دے قبیلہ واسیاں اتے کسان کروہاں ولوں چلا ئے جا رہے سماج بھلائی اندولناں نے لوکاں نے جیون دشا وچّ سدھار کرن لئی اہم کم کیتے۔ سماں بیتن مکروں ایہناں کارجاں نے نرمدا بچاؤ اندولن دا روپ دھار لیا۔ اس اندولن دی شروعات نرمدا وادی دی ترقی لئی الیکے پراجیکٹاں توں لوکاں نوں جاگروک کراؤنا سی۔ اس پراجیکٹ تحت دنیاں دیاں لمیاں ندیاں وچوں اک جانی جاندی نرمدا دریا اتے وکھ-وکھ سائز دے 3000 ڈیم عالمی بینک دی مدد نال اسارے جانے سن۔ سماجی کارکن میدھا پاٹکر دی دھارنا سی کہ اس پراجیکٹ نال امیر لوکاں نوں فائدہ ہووےگا پر غریباں نوں بھکھے مرنا پویگا۔ سردار سروور ڈیم اتے نرمدا دریا ’تے بنائے جان والے ہور ڈیماں کارن اجڑن والے اوہناں لکھاں لوکاں دے مڑ-وسیبے لئی لگبھگ دو دہاکے جاری رہا جہڑے قدرتی وسیلےآں تے کھیتی راہیں اپنا نرواہ کردے سن۔ سردار سروور ڈیم کر کے 3,20,000 پینڈو لوکاں جاں قبیلہ واسیاں نوں اجڑن لئی کیہا گیا۔ منتوَ دی پورتی ہت جنگل اتے کھیتی یوگ بھومی دا 37,000 ہیکٹیئر رقبہ لوکاں کولوں کھسنا سی۔ سرکار ولوں نرمدا ڈیم نوں ہور اچا چکن لئی کیتے فیصلے دے خلاف وچّ میدھا پاٹکر 26 مارچ، 2006 توں بھکھ ہڑتال ’تے بیٹھ گئی جو ویہہ دناں دے لمے سمیں لئی چلی۔ اس اندولن نال بہت سارے سماجی کارکن جڑے ہوئے ہن۔[۱][۲]