نیپولین

نیپولین
(کارسیکائی وچ: Napulione Buonaparte)
پیدائشی نام	(کارسیکائی وچ: Napulione Buonaparte)،  (اطالوی وچ: Napoleone di Buonaparte)
جم	15 اگست 1769   اجاکیو
وفات	5 مئی 1821 (52 سال)
وجہ وفات	معدہ کا سرطان
طرز وفات	طبعی موت
رہائش	سینٹ ہلینا (۱۸۱۵–۱۸۲۱) اجاکیو (۱۷۶۹–۱۷۷۹) پیرس (۱۷۹۲–۱۸۱۴)
شہریت	فرانس
قد	168 سینٹی میٹر
استعمال ہتھ	بایاں
رکن	سائینس اکیڈمی
عارضہ	مرگی
شریک حیات	جوزفین (۸ مارچ ۱۷۹۶–۱۶ دسمبر ۱۸۰۹)
اولاد	نپولین دوم
بہن/بھائی	لوئس بوناپارٹ
خاندان	خاندان بوناپارٹ
ہور معلومات
پیشہ	سیاست دان ،  ریاست کار ،  فوجی افسر ،  آرٹ کولکٹر ،  شہنشاہ ،  مقتدر اعلیٰ ،  عسکریت پسند ،  عسکری قائد ،  شاہی حکمران
مادری زبان	کورسی
پیشہ ورانہ زبان	فرانسیسی ،  کورسی
عسکری خدمات
عہدہ	بریگیڈیئر جنرل
لڑائیاں تے جنگاں	نپولینی جنگاں
اعزازات
آرڈر آف دا بلیک ایگل (۱۸۰۵)  آرڈر آف ایلی فینٹ  آرڈر آف چالس سوم  آرڈر آف دی ریڈ ایگل  نشان لیوپولڈ  آرڈر آف سینٹ اینڈریو  آرڈر آف سینٹ آنا، درجہ اول  آرڈر آف دی وائٹ ایگل  گرینڈ کراس آف دی لیگون آف ہانر
دستخط
	IMDB اُتے صفحات

نپولین بونا پارٹ (۱۷۶۸-۱۸۲۱) فرانس دا اک سیاسی تے فوجی آگو سی جیہڑا انقلاب فرانس تے اوہدے نال جڑیاں لڑائیاں ویلے اگے آیا۔ اسدی اگوائی چ فرانسیسی فوجاں نے یورپ دے بہت سارے علاقیاں تے مل ماریا۔ واٹرلو دی لڑائی وچ ہار مگروں اسنوں سینٹ ہلینا جزیرے چ بند کردتا گئیا جتھے اوہ مریا۔ اوہنے فرانس وچ ایسے کم کیتے جیدے اثرات ہجے وی ہيگے نیں۔

جم پل

نیپولین فرانس دے جزیرہ کارسیکا دی تھاں اجاکیو چ ۱۵ اگست ۱۷۶۹ء چ جمیا۔ اک سال پہلے ایہ جزیرہ جینوآ توں فرانس نوں ملیا۔ اوہ ۸ پین پراواں وچوں دوجے نمبر تے سی۔ نپولین دا پیو کارلو بوناپارٹ اک وکیل سی جیہڑا کارسیکا ولوں فرانس دے بادشاہ لوئی XVI دے دربار وچ سی۔ اوہدی ماں لٹیزیا ریمولینو نے اپنے نچلے پتر نوں ڈاہڈے ڈسپلن وچ رکھیا۔ جوزف اوہدا وڈا پرا سی تے لوسین، ایلیزا، لوئیس، پالین، کیرولین تے جیروم اوس توں نکے سن۔ ۲۱ جولائی ۱۷۷۱ نوں اوہنوں اجاکیو گرجے وچ کیتھولک سائی بنایا گیا۔ کھاندے پیندے گھر دا نیانا ہون باجوں اوہنوں اوہنوں ودیا تھانواں تے پڑھنا اسان سی۔ جنوری ۱۷۷۹ وچ اوہنوں اک مزہبی سکول وچ فرانسیسی پڑھنے پایا گیا تے مئی وچ اوہونں برائینی لی شتو دی فوجی اکیڈیمی وچ پیجیا گیا۔ اکیڈیمی وچ اوہدا کارسیکی بولن اک مخول سی پر اک استاد دا کہنا سی جے اوہ میتھمیٹکس تریخ تے جغرافیے وچ بہت تیز سی۔ ۱۷۸۴ وچ ایتھوں پڑھائی کرن مگروں اوہنے اکول ملٹری، پیرس وچ گیا تے جیہڑا اوہدا سمندری فوج وچ جان دا شوق سی اوتھے اوہ مک گیا۔ ایتھے اوہدی سکھلائی توپخانے وچ افسر بنن دی سی۔ پیو مرن باجوں اوہنوں پیسے تھوڑے ہون تے دو سال دی پڑھائی اک سال وچ کرنی پئی۔اکول ملٹری توں پڑھن والا اوہ پہلا کارسیکی سی۔

لڑائیاں

کارسیکا تے طولون

ستمبر ۱۷۸۵ وچ فوجی پڑھائی سکھلائی مکن تے اوہنوں فوج وچ توپخانے دی اک رجمنٹ وچ کچا لفٹین لا دتا گیا۔ ۱۷۸۹ وچ انقلاب فرانس دے ٹرن تے دو سال دی چھٹی لے کے پیرس تے کارسیکا ٹرگیا۔ کارسیکا وچ انقلابی فرانس نال ہمدردی ہون باجوں ایس ولوں لڑ ریا سی تے جولائی ۱۷۹۲ وچ اوہنوں کپتان بنا دتا گیا۔ جون ۱۹۹۳ وچ اپنے ٹبر نال اوہ فرانس آگیا۔ طولون شہر انقلاب فرانس دا ویری تے بادشاہ نال جڑیا ہویا سی اوہدے کول برطانیہ دی سمندری فوج ولوں وی ہلہ شیری سی تے اوہنے اوتھے مل ماریا ہویا سی۔ نپولین نوں اوس شہر نوں واپس لین دا کیا گیا اوہنے شہر دا دوالا ویکھ کے اک اچی تھاں تے توپاں لے کے بندرگاہ تے کھڑے برطانوی جہازاں تے گولے سٹ تے اوہناں نوں اوتھوں نسایا۔ شہر تے فیر انقلابی فرانس تے ہتھ آگیا۔ ایس لڑائی وج اوہدے پٹ تے زخم وی آیا۔ ایس کم تے اوہنوں ۲۴ سال دی عمر وج برگیڈیر بنادتا گیا تے اٹلی تے ہلہ بولن والی فرانسیسی فوج دے توپچانے دا آگو بنادتا گیا۔ اپریل ۱۷۹۴ وچ اوہنے اٹلی دے واوا سارے سمندری کنڈے تے لاگے دیاں تھانواں تے مل مارلیا۔ ڈیزائری کلاری نال اوہنے ایس ویلے منگنی کیتی۔

اٹلی دیاں لڑائیاں (۱۷۹۶–۹۷)

نیپولین
جمن تھاں	{{{جمن تھاں}}}
جمن نی تاریخ	{{{جمن نی تاریخ}}}
دیس	فرانس
ناگرکتا	{{{ناگرکتا}}}
کم	سیاستدان/جرنیل
سال سرگرم	{{{سال سرگرم}}}
گن	شہنشاہ فرانس

اکتوبر ۱۷۹۵ نوں اوہنے پیرس دے انقلاب ویریاں نوں ہرایا ایس گل تے اوہنوں اٹلی والی فوج دا آگو بنا دتا گیا۔ ۹ مارچ ۱۷۹۶ نون اوہنے ڈیزائری کلاری نال منگنی توڑ کے جوزفین ڈی ہیوہارنائیس نال ویاہ کرلیا۔ ویاہ دے دو دن مگروں اوہنے اٹلی دی فوج دی کمانڈ سمبہالی تے لوڈی دی لڑائی وچ لمبارڈی وچ اسٹریا والیاں نوں ہرایا تے اوہناں نوں لمبارڈی توں بار کڈیا مارچ ۱۷۹۷ وچ اوہ فوج نوں آسٹریا لے گیا تے اسٹریا نال اتلا اٹلی تے تھلویں دیس لے کے صلح کرلی۔ ایس مگروں اوہنے وینس ول مڈیا تے اوہدی ۱۱۰۰ ورے دی ازادی مکادتی۔

نپولین جسوسی تے لکن وچ بہت ود سی۔ اپنیاں فوجاں دے کھلار نوں لکا کے تے اپنے ویری دے سب توں ماڑے پاسے تے ایہناں توں کٹھیاں ہلہ بلوا کے اوہ لڑائی جت سکدا سی۔ اٹلی دیاں لڑائیاں وج اوہنے ۱۵۰٬۰۰۰ قیدی ، ۵۴۰ توپاں تے ۱۷۰ چنڈے پھڑے۔ فرانسیسی فوج ۶۷ لڑائیاں وچ پئی تے ۱۸ چونویاں لڑائیاں وچ توپخانے دی ودیا ٹیکنالوجی تے نپولین دیاں چالاں نال جتیاں۔

ایہناں لڑائیاں وچ ای اوہ فرانسیسی سیاست وچ وڈیا۔ اوہنے ۲ اخبار کڈے۔ شاہ پسنداں نے جدوں اوہدے تے اٹلی نوں لٹن دا الزام لایا تے اوہنے اک جرنیل نوں پیج کے اوہناں نوں مکا دتا۔ ۱۸ اکتوبر ۱۷۹۷ نوں آسٹریا نال اک ٹریٹی کرکے ہیرو وانگوں پیرس آیا۔ ٹیلیرانڈ فرانس دے نویں وزیر نال ملدا اے جیہڑا اوہدے شہنشاہ بنن تے وی وزیر ریندا اے تے دونویں برطانیہ تے ہلہ بولن دی سوچدے نیں۔

مصر دیاں لڑائیاں (۱۷۹۸–۱۸۰۱)

ماڑی فرانسیسی سمندری فوج ہون باجوں اوہ برطانیہ نوں جھڈ کے مصر دی سوچدے نیں جے اینج ہندستان وچ ٹیپو سلطان نال جڑیا جاوے تے برطانیہ نوں اوتھوں کڈیا جاوے۔ ۹ جون ۱۷۹۹ نوں اوہ مصر دے راہ وچ مالٹا تے مل ماردے نیں تے فیر برطانوی سمندری فوج توں بچدے ہوۓ جولائی وچ سکندریہ اپڑدے نیں۔ دو لڑائیاں وچ جتن مگروں مصر نپولین دے ہتھ وچ ہوندا اے۔ پہلی اگست نوں نیل دی لڑاؤی وچ ہوریشیو نیلسن نے دو نوں چھڈ سارے فرانسیسی جہازاں تے مل ماریا یا تباہ کردتے۔ ۱۷۹۹ دے مڈ وچ اوہنے عثمانی سلطنت دے صوبے شام دے کنڈیاں تے چڑھائی کیتی۔ اوہدی فوج وچ بیماریاں وی پھیل گیاں تے اوہنوں فیر مصر انا پیا۔ جتھے اوہنے ابوکیر دی تھاں تے اک عثمانی فوج نوں ہرایا۔

فرانس تے راج

۲۴ اگست ۱۷۹۹ نوں اپنی فوج نوں مصر وچ چھڈ کے جدوں برطانوی سمندری فوج نے وی اوہدی ناکہ بندی تھوڑی کردتی سی اوہ بنا اپنی سرکار تون پجھے فرانس پونچ گیا. ۹ نومبر ۱۷۹۹ نوں کج لوکاں نوں نال رلاکے نپولین نے پرانی سرکار مکا کے نویں سرکار بنائی۔ نویں سرکار وچ نپولین ڈوکس تے سائیس کج چر لئی چلان لئی چنے گۓ۔ نویں قنون وچ نپولین پہلا کونسل سی اوہ ٹویلیریز رہن لگ گیا۔ اوہ ہن فرانس دا سب توں تکڑا بندا سی۔ ۱۸۰۰ وچ اوہ الپس پار کرکے اٹلی فرانس دی ہاردی ہوئی فوج نال رلدا اے تے آسٹریا دی فوج نوں ہراندا اے پر آسٹریا ہجے وی صلع تے ناں آیا نپولین ہوہنلنڈن تے فیر آسٹریا نوں ہراندا اے فروری ۱۸۰۱ وچ آسٹریا نال کج ہور علاقے لے کے صلح ہوجاندی اے۔ لڑائی توں تنگ برطانیہ تے فرانس وی صلع ول وددے نیں تے مارچ ۱۸۰۲ وچ آمیان ٹریٹی وچ صلع ہوجاندی اے۔ ۱۸۰۲ وچ غلامی دے مسلے تے ہیٹی وچ اوہدے خلاف بغاوت ہوندی اے۔ نپولین نوں برطانیہ نال لڑائی سامنے دسدی اے تے امریکہ وچ فرانسیسی تھاں بچانا اگر لڑائی ہووے تے مسلہ سی ایس لئی اوہ ایہ تھاں لوئزیانہ پرچیز دے ناں تے امریکہ وچ اک وڈے فرانسیسی دیس نوں ۳ سنٹ اک ایکڑ دے پآ نال امریکہ اگے ویچ دتا۔

فرانسیسی سلطنت

نپولین نوں شاہپسنداں تے جیکوبی ٹولی دیاں قاتلانہ سازشاں نال وی نبڑنا پیا۔ ایناں سازشاں دا اوہدے نیڑے ایہ حل سی جے اوہ آپ شہنشاہ بن جاوے۔ ۲ دسمبر ۱۸۰۴ نوں اوہنے پیرس دے نوٹرڈیم ڈی پیرس دے گرجے وچ پوپ دے ہتھوں تاج پایا تے شہنشاہ تے جوزفین دے ملکہ ہون دا ہوکا دتا۔ ۲۶ مئی ۱۸۰۵ نوں اوہنے میلان گرجا وچ اٹلی دا بادشاہ بنن دا سدا دتا۔ اپنے چوٹی دے جرنیلاں وچوں ۱۸ نوں اوہنے سلطنت دے مارشل دا ناں دتا تاں جے فوج وی اوہدے نال جڑی روے۔

مئی ۱۸۰۳ نوں برطانیہ نے آمیاں دی صلع توڑدیاں ہویاں فرانس نال لڑائی دا ہوکا دتا۔ فرانس دے اتر وچ نپولین نے بولون وچ ٹھہریا تے برطانیہ تے چڑھائی دی صلاح کیتی ۱۸۰۵ تک اوہنوں اندازہ ہوگیا جے فرانسیسی سمندری فوج برطانوی سمندری فوج نوں نئیں ہرا سکدی پر اوہنے ایہنوں انگریزی چینل توں پرے کھڑن دا سوچیا۔ ۱۸۰۵ تک برطانیہ آسٹریا تے روس نوں رلا کے فرانس دے خلاف اک جٹ بنا چکیا سی۔ فرانسیسی سمندری جہاز طولون تے بریسٹ دے برطانوی کیرے توں نکل کے ویسٹ انڈیز تے جا ہلہ بولدے نیں ایس آس نال جے برطانوی جہاز اوہدر جان کے تے پچھوں فرانسیسی تے ہسپانوی جہاز نال انگلینڈ تے فوج اتاری جاوے۔ جولائی ۱۸۰۵ نوں فرانسیسی بیڑے نوں لڑائی وچ ہار ہوندی اے نپولین نے برطانیہ تے ہلہ بولن دا خیال دل وچون کڈ دتا۔

آسٹریا دی فوج جدوں باویریا وچ وڈدی اے تے نپولین بولون وچ فرانسیسی فوج فوج فوج نوں چپ چپیتے جرمنی ول مڑن دا کیندا اے تے ایہنوں گرینڈ آرمی دا ناں دیندا اے۔ ایہ آسٹرین فوجاں نوں کیرے وچ لے کے ایدے پچھلے جوڑ کٹ دیندی اے تے باویریائی فوج نال رل کے ۲۰ اکتوبر ۱۸۰۵ نوں ۳۰٬۰۰۰ فوج نوں بندی بنالیندے نیں۔ پر اگلے دن ای ٹریفلگر دی لڑائی وچ برطانیہ نوں جت ہوندی اے تے ایدا ایہ مطلب سی جے اوہنوں سمندراں تے قابو اے۔

۶ ہفتیاں مگروں اپنے تاج پانے دے اک ورے مگروں آسٹرلٹز دی تھاں تے اوہ آسٹریا تے روس دیاں کٹھیاں فوجاں نوں ہراندا اے۔ تیسرا جٹ جاندا اے مقدس رومی سلطنت وی مک جاندی اے نپولین اک رہائن جٹ بناندا اے تے اپنی لڑائیاں دی یاد وچ جت دی ڈاٹ بنان دا کیندا اے۔

مصر تے مل مارن وچ جت ناں ہو‏ي پر روس نوں دکھن ولوں ڈرا کے رکھن لئی ایدر دے دیساں نال یاری لانا ضروری سی۔ ایس کم لئی اوہنے غثمانی سلطنت تے ایران اپنے بندے کلے۔ آسٹرلٹز دی ہار مگروں ترک سلطان نے اوہنوں شہنشاہ من لیا تے ایران نال جوڑ ۱۹۰۷ توں ۱۸۰۹ تک برطانیہ تے روس دے خلاف چلیا پر ایہ ٹٹ گیا جدوں فرانس نے روس نال جٹ بنایا۔

۱۸۰۶ وچ یورپی دیس فرانس دے برخلاف فیر جٹ بناندے نیں پر نپولین پرشیا نوں جینا تے اورشٹڈ دیاں لڑائیاں وچ اکتوبر وچ ہراندا اے ۱۴ جون ۱۸۰۷ نوں فرائیڈلینڈ دی لڑائی وچ روسی فوج اوہدے کولوں کٹ کھاندی اے۔ روس فرانس نال ٹلسٹ ٹریٹی کردا اے تے پرشیا نال وی ٹریٹی کیتی جاندی اے۔ پرشیا کولوں اوہدا ادا دیس کھولیا جاندا اے۔ نویں دیس بناکے اوتھے اوہ اپنے مرضی دے بادشاہ لاندا اے۔ اوہ پورے یورپ تے ایہ روک لادندا اے جے کوئی برطانیہ نال کاروبار ناں کرے۔ برطانوی چیزاں دا بائیکاٹ کردتا جاندا اے پر ایہ روک اک تکڑی سمندری فوج ناں باجوں چل نئیں سکدی۔

برطانیہ نال کاروبار کرن دی ایس روک نوں پرتگال نئیں مندا تے ایس تے ۱۸۰۷ وچ سپین نال رل کے نپولین پرتگال تے ہلہ بولدا اے۔ نپولین سپین تے وی مل مارلیندا اے تے ایتھوں دے بادشاہ نوں لا کے اپنے پرا نوں بادشاہ بنا دیندا اے۔ سپین دے لوک فرانسیسی فوج دے خلاف گوریلا لڑائی کردے نیں۔ ایہ اک نویں ول دی لڑائی سی جیہڑی لک چھپ ہوندی سی۔ اوہ سپین دی فوج نوں ہراندا اے تے اک برطانوی فوج نوں سمندر دے کنڈے تک نساندا اے۔

پچھے آسٹریا فیر اکھاں کڈدا تے اہونوں فیر فرانس اپنے ۳ لکھ ودیا فوجی سپین وچ لڑن لئی چھڈنے پیندے نیں۔ ایہ لڑائی نپولین مکرون لکھدا اے جے اوہدی وڈی غلطی سی جتھوں اوہدی وڈی ہار دی نیو رکھی گئی۔اپریل ۱۸۰۹ وچ آسٹریا نے اوہدے نال صلع توڑدتی۔ نیپولین اسٹریا اپڑدا پر اوہنوں ویانا کول ہار ہوندی ے پر اوہ چھیتی نال اپنی فوج نوں کٹھا کرکے فیر لڑدا اے تے واگرام دی تھاں تے آسٹریا نوں ہراندا اے۔ آسٹریا تے فرانس دے وشکار شونبرونن دی ٹریٹی تے کگی ماری جاندی اے۔ پوپ اوہدے برطانیہ دے بائیکاٹ نوں نئیں مندا جس تے اوہدے دیس کھولۓ جاندے نیں تے اوہنوں بندی بنا لیا جاندا اے اوہ مئی ۱۸۱۴ نوں چھٹدا اے۔ ۱۸۱۰ وچ نپولین جوزفین نوں طلاق دیندا اے آسٹریا دی شہزادی میری لوئزی نال ویاہ کرلیندا اے ایس گل تے گرجے نال ساک ہور وگڑدے نیں۔

۱۸۱۱ وچ روس فرانس ساک وگڑدے نیں، روس برطانیہ دے بائیکاٹ توں منکردا اے۔ نپولین اوہنوں خبردار کردا اے جے اوہ برطانیہ نال میل جول کردا اے۔ ۱۸۱۲ وچ الیگزنڈر دے وزیر اوہنوں فرانسیسی سلطنت تے ہلہ بولن تے پولینڈ تے دوبارہ مل مارن دی صلا دیندے نیں۔ روس دیاں لڑائی دیاں تیاریاں دیاں سوآں سن کے نپولین اک وڈی فوج بنان لک جاندا اے۔ اوہ ۴۵۰٬۰۰۰ دے نیڑے فوجی کٹھے کردا اے۔ نپولین نوں بار بار روس تے ہلہ ناں بولن دی صلا دتی جاندی اے پر اوہ کسے دی نئیں سندا تے ۲۳ جون ۱۸۱۲ نوں روس ول اوہدی فوج ٹرپیندی اے۔ نپولین جدوں روس اپڑدا اے تے روس اوہنوں اندر آن دیندا اے پر اوہدی فوج تے گھوڑیاں نوں کھان لئی کج نئی لبدا۔ روسی لڑای توں بچدے اوہنون اگے ودن دینے نیں۔ ماسکو شہر کول ۷ ستمبر نوں بوروڈینو دی لڑائی وچ اک دن وچ ۴۴۰۰۰ روسی تے ۳۵۰۰۰ فرانسیسی مارے جاندے نیں۔ ایہ اوس ویلے تک تریخ دی سب توں وڈے قتلام والی لڑائی سی۔ روسی فوج پچھے ہٹدی اے۔ نپولین ماسکو وچ وڑدا اے ایہ ےوج کے جے ہن روسی صلع دی گل بات کرن گے پر اوہ شہر نون اگ لا کے پرے ہوجاندے نیں۔ نپولین اک مہینہ اوتھے ریندا تے فیر واپس فرانس ول چلدا اے۔ اوسدی فوج دی واپسی ہور گلاں نال روسی ٹھنڈ باجوں تباہ کردین والی سی۔ ۴۰۰۰۰۰ دی فوج جدوں بیلارس دا بیریزینا دریا واپسی تے نومبر ۱۸۱۲ نوں پار کردی اے تے اوہدی گنتی ۴۰۰۰۰ دے دوالے سی۔ روس دے ۱۵۰٬۰۰۰ فوجی تے لکھاں سولین مارے گۓ۔

۱۸۱۲-۱۳ دے پالے وچ فرانس تے روس اپنی فوجی تیاری کردے رۓ۔ نپولین نے ۳۵۰۰۰۰ دی فوج کھڑی کرلئی۔ نپولین دی روس توں اوکھی واپسی توں حوصلہ پھڑ کے پرشیا وی فرانس دے خلاف آسٹریا سویڈن برطانیہ سپین پرتگال نال رل جاندا اے۔ نپولین جرمنی آندا اے تے اگست ۱۸۱۳ نوں ڈریزڈن دی لڑائی وچ ایہناں فوجاں نوں ہراندا اے۔ ایس جت دے ہوندیاں ہویاں وی اوہدے خلاف اک ہور وڈی فوج کھڑی ہوندی اے تے لیپزش دی لڑائی وچ اوہدے کول ۱۹۵٬۰۰۰ فوج تے اوہدے ویریاں کول ۴۳۰۰۰۰ فوج سی ۱۶–۱۹ اکتوبر ۱۸۱۳ نوں ہون والی ایس لڑائی وچ نپولین نوں ہار ہوندی اے۔ ایہ اوس ویلے تک تریح دی سب تون وڈی لڑائی سی جیدے ۶۰۰۰۰۰ فوجی لڑے۔ نپولین دیاں ساریاں لڑائیاں وچوں ایہ سب توں وڈی سی ایدے وچ ۹۰۰۰۰ فوجی مارے گۓ۔ فرانس واپس ہوندیاں اوہدے نال ۷۰۰۰۰ فوجی تے ۴۰۰۰۰ اوارہ۔ اوہدے پچھے لگے ویریاں دے فوجی اوس توں تن گنا سن۔ اوہ کج لڑائیاں جتدا اے پر ایدھے نال کوئی فرق نئیں پیندا۔ مارچ ۱۸۱۴ نوں پیرس تے مل مار لیا جاندا اے۔ اوہدے جرنیل لڑن توں منکر جاندے نین تے ۱۱ اپریل نوں اوہنوں راج چھدنا پیندا اے۔ نپولین نوں رومی سمندر وچ ایلبا دے جزیرے تے دیس نکالا دیدتا جاندا اے۔

۱۰۰ دن

نپولین ۲۶ فروری ۱۸۱۵ نوں لک چھپ کے ایلبا توں فرانس اپڑدا اے۔ جیہڑے سپاہی اوہنوں پھڑن لئی پیجے جاندے نیں اوہناں کول پہنچ کے اوہ گھوڑے توں تھلے اتردا اے تے، "میں ایتھے آں، ماردیو اپنے شہنشاہ نوں جے تسیں چاہندے او"۔ سپاہی جواب وچ "شہنشاہ زندھ باد" کیندے نیں تے اوہدے نال پیرس ول ٹر پیندے نیں۔ نپولین دے آن دی خبر سن کے فرانس دا بادشاہ لوئی XVIII نس جاندا اے۔ ویانا کانگرس اونوں ۱۳ مارچ نوں قنون توڑن والا کیندی اے تے ۴ دن مگروں چارے طاقتاں برطانیہ آسٹریا، پرشیا تے روس ہر کوئی ڈیڑھ لکھ فوجی اوہدے راج نوں مکان لئی لڑائی وچ لیان دا وعدھ کردی اے۔

نپولین ۲۰ مارچ نوں پیرس اپڑدا تے ۱۰۰ دن تک راج کردا اے۔ جون دے مڈھ تک اودے کول ۲ لکھ فوج کٹھی ہوجاندی اے تے اوہ اکہ فیصلہ کردا اے جے ایس توں پہلے کے پرشیا تے برطانیہ دیاں فوجاں رلن اوہ ایناں دے وشکار اجانا چاندا اے ےت ایس لئی فرانسیسی فوج بیلجیم وچ وڑدی اے۔ ۱۸ جون ۱۸۱۵ نوں واٹرلو دی تھاں تے نپولین دا ٹاکرا بلوخر تے ویلنگٹن دیاں فوجاں نال ہوندا اے۔ نپولین واٹرلو ہار جاندا اے۔ فرانسیسی فوج نسدی اے۔ نپولین ۱۵ جولائی ۱۸۱۵ نوں لیندے فرانس دے ضلعے شارنتے-میریٹائیم دے اک جزیرے توں جتھے اوہ امریکہ جان دی سوچ ریا سی اک انگریز سمندری کپتان دے ہتھوں پھڑیا جاندا اے۔

سینٹ ہیلنا تے موت

نپولین نوںوڈا سمندر اوقیانوس دے اک جزیرے سینٹ ہیلنا وچ قید کردتا جاندا اے۔ ایہ اک برطانوی جزیرہ سی جیہڑا افریقہ توں ۱۸۷۰ کلومیٹر دور سمندر وشکار سی۔

فروری ۱۸۲۱ نوں نپولین دی صحت خراب ہوئي ۳ مئی نوں اوہنوں ۲ ڈاکٹراں نے ویکھیا۔ دو دن مکروں ۵ مئی ۱۸۲۱ نوں اوہ مرگیا۔ اوہدے منہ تے آچری شبد ایہ سن:"فرانس، فوج، فوج دا آگو، جوزفین"۔ ۱۵ دسمبر ۱۸۴۰ نوں اوہدا مردہ پیرس لیا کے دبیا گیا۔

کم

نپولین نے کئی ایسے کم کیتے جیہڑے ہلے وی ودیا گنے جاندے نیں۔ کوڈ سول، اچی پدھر دی پڑھائی، ٹیکس دے قنون، سڑکاں گلیاں دا پربندھ، بینک ڈی فرانس دا بنانا، کیتولک چرچ نال صلع اوہدے وڈے کم ںیں۔ مئی ۱۸۰۲ وچ اوہنے فرانس سب توں وڈا ٹکا لیجن آف آنر ٹوریا۔