وجریان

وجریان (بنگالی: বজযান; ملیالم: വജ്രയാന; اڑیا بولی: ବଜ୍ରଯାନ; تبتی بولی: རྡོ་རྗེ་ཐེག་པ་, دورجے تھیگ پہ؛ منگول بولی: Очирт хөлгөн, اوچرٹ ہولگون؛ چینی بولی: 密宗, می جونگ) نوں تانترک بودھ دھرم، تنتریان، منتریان، گپت منتر، گوڑھ بودھ دھرم تے وشمکون شیلی یا وزر راستا وی کہیا جاندا ہے۔ وجریان بودھ قلسفہ تے عقائد دی اک جٹل تے بہہ مکھی نظام ہے جس دی ترقی کئی صدیاں وچ ہوئ‏ی۔ وجریان سنسکرت شبد ، ارتھات ہیرا جاں تڑت دا واہن ہے ، جو تانترک بودھی دھرم وی کہاندا ہے اتے بھارت اتے گوانڈھی دیساں وچّ ، خاص طور 'تے تبت وچّ بودھی دھرم دا اہم وکاس سمجھیا جاندا ہے ۔ بدھ دھرم دے اتہاس وچّ وجریان دی مغہوری مہایان دے سٹنڈرڈ چنتن توں ویکتی گت جیون وچّ بودھی وچاراں دے پالن تکّ کیتی یاترا لئی کیتا گیا ہے ۔

یان

‘یان’ اصل وچّ انتم مکتی اتے اوناشی تتو نوں حاصل کرن دی روحانی یاترا ہے ۔

بدھ مت دے ہور نام

بودھی مت دے اس سوروپ دے ہور نام ہن -

منتریان ( منتر دا واہن )

-

جسدا مطلبّ منتر دے اثر راہیں من نوں دنیا دے بھرماں اتے اوہناں وچّ موجود شبداڈمبروں وچّ بھٹکن توں روکنا اتے سچائی دے بارے وچّ جاگروکتا پیدا کرنا ہے ۔

گہممنتریان

-

جس وچّ گہم ( گپت ) شبد دا مطلب کجھ لکاکے رکھنا نہیں ، سگوں سچ نوں جاننے دے عمل کہ دربودھتا اتے سکشمتا نوں انگت کرنا ہے ۔

خاصیت

فلسفیانہ طور اتے وجریان وچّ یوگاچار سادھنا پدھتی ، جس وچّ من دی پرم دشا ( نروان ) اتے زور دتا جاندا ہے اتے مڈل وچاردرشن ، جس وچّ کسے آپیکشکیئے سدھانت نوں ہی انتم مان لین کیتی چیشٹھا دا ورودھ کیتا جاندا ہے ، دوناں ہی سماہت ہن ۔

آنترک انوبھواں دے بارے وچّ وجریان گرنتھاں وچّ اتیئنت پرتیکاتمک بھاشا پریوگ کیتی گئی ہے ۔ جسدا ادیش اس پدھتی دے سادھکاں نوں اپنے اندر اجیہے انوبھوَ پراپت کرن وچّ سہائتا کرنا ہن ، جو منکھ نوں اپلبدھ سبتوں زیادہ ملوان انوبھوَ سمجھے جاندے ہن ۔ اس پرکار ، وجریان گوتم بدھ دے بودھستو ( گیان دا پرکاش ) پراپت کرن دے انوبھوَ نوں پھر نال انوبھوَ کرن کیتی کوشش کردا ہے ۔

تانترک نظر دے سدھانت

تانترک نظر توں گیان دا پرکاش اس انوبھوَ توں آؤندا ہے کہ وپریت لگن والے دو سدھانت واستو وچّ اک ہی ہن ؛ شونتا ( رکتتا ) اتے پرگیا ( گیان ) کیتی اکرمکئودھارناواندے نال سرگرم کرنا اتے اپاء ( سادھن ) وی سنکلپت ہون چاہئے ۔ اس مول دھروتا اتے اسدے سنکلپ نوں اکثر کم - واسنا دے پرتیکاں دے مادھئم توں پرکاشت کیتا جاندا ہے ۔ وجریان کیتی اتہاسک اتپتی تاں سپشٹ نہیں ہے ، کیول انا ہی پتہ چلدا ہے کہ ایہہ بودھمت کیتی بودھک وچاردھارا دے وستھار دے نال ہی وکست ہویا ۔ ایہہ چھیویں توں گیارہویں شتابدی دے وچّ پرئنگو - پھولا اتے بھارت دے گوانڈھی دیشاں اتے اسدا ستھائی پربھاو پیا ۔ وجریان کیتی سمپنّ درش کلا پوتر ‘منڈل’ دے روپ وچّ اپنے اتکرش تکّ پہنچ گئی سی ، جو برہمنڈ دا پرتیندھتو کردا ہے اتے سادھنے دے مادھئم دے روپ وچّ پریوکت ہندا ہے ۔

ایہ وی ویکھو

• نویان
• مہایان
• تھیرواد
• ہِینیان
• تبتی بدھ دھرم
• دلت بدھ تحریک
• تھیرواد
• تھیرگاتھا
• بدھ دھرم
• بودھستوا

ُ*بدھ مت دیاں کتاباں

• نالندا یونیورسٹی
• چڑھدے ترکستان چ بدھ مت
• افغانستان چ بدھ مت
• اشوک

سروت

بدھ مت

مہا تما بدھ · سٹوپا · چیتیا · نروان · وہار · سنگرام · اھمسا · مہابدھی مندر ·