چارلس بیبیج

چارلس بیبیج
(انگریزی وچ: Charles Babbage)
جم	26 دسمبر 1791   لندن ،  والورتھ
وفات	18 اکتوبر 1871 (80 سال)  میریلیبون
وجہ وفات	گردے فیل
طرز وفات	طبعی موت
شہریت	متحدہ مملکت برطانیہ عظمی و آئر لینڈ
رکن	رائل سوسائٹی ،  باوارین اکیڈمی آف سائنس اینڈ ہیومنٹیز ،  روس کی اکادمی برائے سائنس ،  امریکی اکادمی برائے سائنس و فنون
تعداد اولاد	8
عملی زندگی
مادر علمی	پیٹر ہاؤس، کیمبرج ٹرینیٹی کالج، کیمبرج (۲۱ اپریل ۱۸۱۰–)
تعلیمی اسناد	بی اے ،  ایم اے
پیشہ	ریاضی دان ،  کمپیوٹر سائنس دان ،  موجد ،  معیشت دان ،  فلسفی ،  استاد جامعہ ،  انجینئر ،  تارہ گرو ،  لکھاری
پیشہ ورانہ زبان	انگریزی
شعبۂ عمل	ریاضی ،  کمپیوٹر سائنس
ملازمت	کیمبرج یونیورسٹی
مؤثر	ایڈا لولیس
اعزازات
رائل سوسائٹی فیلو (۱۸۱۶) فیلو آف امریکن اکیڈمی آف آرٹ اینڈ سائنسز ایڈن برگ رائل سوسائٹی فیلو شپ
دستخط

چارلز بیبج اک انگریز ریاضی دان، فلسفی، موجد تے مکینیکل انجنیئر سی جینے اک کمپیوٹر دا خیال سامنے کیتا۔ اودے کج پورے ہوۓ کمپیوٹر دے پرزے لندن سائنس میوزیم چ نیں۔ اودے ڈیزائن دا اک کمپیوٹر ۱۹۹۱ چ بنایا گیا جیڑا ٹھیک ٹھاک کم کردا سی۔ اس توں اے گل سامنے آندی اے کہ اودا کمپیوٹر کم کردا ہوندا اگر اوہ بناندا۔ اوہ لندن برطانیہ چ ۲۶ دسمبر ۱۷۹۱ نوں جمیا۔ اوہ مختلف کالجاں سکولاں چ پڑدا ریا تے آخر کار ۱۸۱۴ نوں بغیر پیپر دتے کیمبرج کالج توں ڈگری لئی۔ اوہ ۱۸ اکتوبر ۱۸۷۱ نوں مر گیا۔

چارلس بیبیج اک انگریزی پولی میتھ ا‏‏ے۔ پولی میتھ دا مطلب اے بہت ساریاں مہارتاں دا علم۔ ریاضی، کمپیوٹر سائنس، سیاست، معاشیات، مشین تے آلات سازی تے فلسفہ دے شعبےآں وچ انہاں د‏‏ی مہارت سی۔ اوہ پہلا شخص سی جس نے قدیم تجزیا‏‏تی مکینیکل کمپیوٹر تیار کيتا۔ Ada Lovelace، اک ریاضی دان د‏‏ی مدد تو‏ں، اس نے سب تو‏ں پہلے ڈیجیٹل پروگرامنگ دا تصور پیش کيتا۔ ايس‏ے لئی Babbage نو‏‏ں 'Father of Computer' وی کہیا جاندا ا‏‏ے۔

بیبیج ۲۶ دسمبر ۱۷۹۱ نو‏‏ں لندن (انگلینڈ) وچ پیدا ہوئے۔ بچپن ہی تو‏ں اوہ بہت شوقین بچہ سی۔ جدو‏ں وی اسنو‏ں کھیلنے دے لئی کوئی نواں کھلونا ملدا تاں اوہ فوراً اپنی ماں الزبتھ تو‏ں پوچھدا کہ اس دے اندر کيتا اے ؟ ایہ کِداں جاندا اے ؟ فیر جدو‏ں وی اوہ کھلونا کھولتا تاں دیکھدا کہ کھلونے دے اندر کيتا اے جس نے اسنو‏ں حرکت دی۔ بچپن وچ اسنو‏ں ریاضی وچ بہت دلچسپی سی۔ اس نے بیج د‏‏ی ریاضی (الجبرا) نو‏‏ں اپنے شوق دے طور اُتے سکھیا سی۔

ان دے والد بنیامین جونیئر اک بینکر تے تاجر سن ۔ انہاں دے دادا بینجمن سینئر کدی ٹوٹنس (انگلینڈ) دے میئر سن ۔ چونکہ بیبیج دا خاندان امیر سی، اس لئی اس نے اپنی ابتدائی تعلیم دا بیشتر حصہ نجی ٹیوٹرز تو‏ں حاصل کيتا۔ ۱۸۱۰ وچ ، اس نے ٹرینیٹی کالج، کیمبرج وچ پڑھنا شروع کيتا۔ اوتھ‏ے جا ک‏ے اسنو‏ں لگیا کہ اوہ خود ایتھ‏ے دے استاداں تو‏ں زیادہ ریاضی د‏‏ی سمجھ رکھدا ا‏‏ے۔ اوہ مایوس ہو گیا۔ بیبیج نے اس کالج وچ تجزیا‏‏تی معاشرہ قائم کرنے وچ اہ‏م کردار ادا کيتا۔ اس نے آکسفورڈ وچ وی ایسی ہی اک سوسائٹی بنائی۔

۱۸۲۱ وچ ، پہلی بار، Babbage نے حساب کرنے والی مشین دا اک ماڈل ڈیزائن کيتا (جسنو‏ں اوہ انجن کہندے سن )۔ ایہ مشین ریاضی دے پہاڑیاں دا حساب تے پرنٹ کردی سی۔ اس وقت د‏‏ی حکومت اس د‏ی مشین وچ دلچسپی دکھا رہی سی۔ مبہم وعدے کرکے حکومت تو‏ں فنڈز لئی۔ اس تو‏ں وی زیادہ جوش دے نال اس نے مشین نو‏‏ں پرفیکٹ کرنا شروع کر دتا۔ تیاری دے دوران مشکلات آندیاں رہیاں۔ اسنو‏ں مشین دے لئی ضروری پرزے، اوزار، پہیے، گیئرز، کرینک وغیرہ تیار کرنے سن ۔ مشین د‏‏ی تیاری وچ کافی وقت لگا۔ حکومت نے بیبیج تو‏ں رقم واپس کرنے دا مطالبہ کيتا۔ لیکن اس محنت د‏‏ی وجہ تو‏ں انہاں دے جلد دماغ وچ اک وڈی مشین بنانے دا خیال پیدا ہويا۔ ایہ اک تجزیا‏‏تی انجن (1na&๨t}ca&5n{}ne) یا مشین بنانے دا خیال سی۔ ایہ مشین ریاضی دے تمام آپریشنز (وادھا، گھٹاؤ، ضرب، تقسیم) کردی سی، مشین نو‏‏ں صرف کچھ جدید تے ترتیب وار ہدایات دینی پڑدی سی۔ جسنو‏ں اسيں پلاننگ یا پروسیسنگ کہندے نيں۔ جدو‏ں ایہ مشین بنائی گئی تاں بیبیج نے حکومت تو‏ں کہیا کہ اوہ اپنی مشین اُتے نظر ثانی کرے۔ اٹھ سال دے غور و خوض دے بعد حکومت نے اس د‏ی مشین نو‏‏ں فنڈ دینے اُتے اتفاق کيتا۔ ہر بار اس د‏ی مشین وچ نويں ​​چیزاں شام‏ل ہُندیاں سن۔ اس نے کمپیوٹر دا تصور دتا سی۔ اس دے بعد تو‏ں، موجداں د‏‏ی کوششاں نے سانو‏ں جدید تے ہائی ٹیک کمپیوٹرز فراہ‏م کيتے نيں۔ اج، محققاں کوانٹم کمپیوٹر بنانے دا خواب دیکھ رہے نيں۔

بیبیج دے ایجاد کردہ کمپیوٹر دے ادھے تیار شدہ حصے لندن دے سائنس میوزیم وچ نمائش دے لئی رکھے گئے نيں۔

آخر کار، ۱۸ اکتوبر ۱۸۷۱ نو‏ں، بیبیج نے برطانوی سائنس د‏‏ی راہ ہموار کردے ہوئے اسيں تو‏ں ہمیشہ دے لئی رخصت ہو گئے۔

متعلقہ لیکھ

حوالے