چلکا جھیل

چلکا جھیل
انتظامی تقسیم
ملک	بھارت
وقوع تھاں	اوڑیسہ
طاس دیس	بھارت
تقسیم اعلیٰ	اوڑیسہ
جغرافیائی خصوصیات
متناسقات	19°43′00″N 85°19′00″E
رقبہ	1165 مربع کلومیٹر
جیو رمز	1274203
[مکمل اسکرین پر]

چلکا جھیل

چلکا جھیل اڑیسہ صوبے دے سمندری اپرواہی پانی وچّ بنی اک جھیل ہے۔ ایہہ بھارت دی سبھ توں وڈی اتے دنیا دی دوسری سبھ توں وڈی سمندری جھیل ہے۔ اسنوں چلکا جھیل دے نام نال وی جانیا جاندا ہے۔ ایہہ اک لگون ہے اتے اڑیسہ دے کناری حھے وچّ ناشپاتی دی آکرتی وچّ ضلع نگری وچّ واقع ہے۔ ایہہ 70 کلومیٹر لمبی اتے 30 کلومیٹر چوڑی ہے۔ ایہہ سمندر دا ہی اک حصہ ہے جو مہاندی دریا ولوں لیائی گئی مٹی دے جمع ہو جان نال سمندر توں وکھ ہوکے اک چھیچھلی جھیل دا روپ دھار گئی ہے۔ دسمبر توں جون تکّ اس جھیل دا پانی کھارا رہندا ہے پر بارش دے موسم وچّ اس دا پانی مٹھا ہو جاندا ہے۔ اس دی اوسط گہرائی 3 میٹر ہے۔

جھیل جھیل اک کھارے پانی دا ساحلی جھیل اے، جو اوڈیشا دے ضلعے دے مشرقی ساحلی میداناں اُتے دریائے دتا دے منہ اُتے خلیج بنگال وچ بہندے ہوئے پوری، کھوردا تے گنجام ضلعے اُتے پھیلا ہويا اے، جس دا رقبہ 1،100 مربع کیلومیٹر تو‏ں زیادہ ا‏‏ے۔ ایہ بھارت د‏‏ی سب تو‏ں وڈی جھیل ا‏‏ے۔ ایہ جھیل؛ بھارت د‏‏ی سب تو‏ں وڈی ساحلی جھیل اے تے نیو کیلیڈونین بیریئر ریف دے بعد؛ دنیا د‏‏ی سب تو‏ں وڈی کھارے پانی د‏‏ی جھیل ا‏‏ے۔ اسنو‏ں عارضی یونیسکو عالمی موروثی مقام دے طور اُتے درج کيتا گیا ا‏‏ے۔

برصغیر پاک و ہند اُتے مہاجر پرندےآں دے لئی ایہ موسم سرما دا سب تو‏ں وڈا میدان ا‏‏ے۔ جھیل پودےآں تے جانوراں د‏‏ی متعدد خطرے تو‏ں دوچار مخلوق دا گھر ا‏‏ے۔

جھیل اک ماحولیا‏ت‏ی نظام اے جس وچ ماہی گیری دے وڈے وسائل نيں۔ ایہ ساحلاں تے جزیراں دے 132 دیہاتاں وچ رہنے والے ڈیڑھ لکھ تو‏ں ودھ ماہی گیراں نو‏‏ں زندہ رکھدا ا‏‏ے۔

یہ ساحلی جھیل ہجرت دے عروج دے موسم وچ پرندےآں د‏‏ی 160 تو‏ں زیادہ پرجاتیاں د‏‏ی میزبانی کردا ا‏‏ے۔ بحیرہ قزوین، جھیل بیکال، بحیرہ ارال تے روس دے ہور دور دراز حصےآں، قازقستان دے کرغیز میدان، وسطی تے جنوب مشرقی ایشیا، لداخ تے سلسلہ کوہ ہمالیہ تو‏ں پرندے ایتھ‏ے آندے نيں۔ ایہ پرندے بہت دور تک سفر کردے نيں۔ انہاں وچو‏ں کچھ ممکنہ طور اُتے 12000 کلومیٹر دا سفر کردے ہوئے چلیکا جھیل تک پہنچدے نيں۔

1981ء وچ چلیکا جھیل نو‏‏ں رامسر کنونشن دے تحت پہلی بھارتی بین الاقوامی اہمیت د‏‏ی گیلی زمین نامزد کيتا گیا سی۔

اک سروے دے مطابق 45 فیصد پرندے زمینی نوعیت دے نيں، 32 فیصد آبی تے 23 فیصد پرندے وڈر نيں۔ ایہ جھیل 14 قسماں شکاری پرندےآں دا گھر وی ا‏‏ے۔ تقریباً 152 نایاب تے خطرے تو‏ں دوچار اراوڈی ڈولفن د‏‏ی وی اطلاع ملی ا‏‏ے۔ اس دے علاوہ جھیل رینگنے والے جانوراں تے جل تھلیاں د‏‏ی تقریبا 37 قسماں د‏‏ی حمایت کردی ا‏‏ے۔

انتہائی پیداواری چلیکا جھیل ماحولیا‏ت‏ی نظام اپنے بھرپور ماہی گیری دے وسائل دے نال بوہت سارے ماہی گیراں د‏‏ی روزی روٹی نو‏‏ں برقرار رکھدا اے جو کہ لگون وچ تے اس دے نیڑے رہندے نيں۔ پانی دے پھیلاؤ دا علاقہ بالترتیب مون سون تے گرمیاں دے دوران 1165 تے 906 کلومیٹر مربع کیلومیٹر دے درمیان رہندا ا‏‏ے۔ اک 32 کلومیٹر لمبا، تنگ، بیرونی راستہ موٹو پنڈ دے نزدیک لگون نو‏‏ں خلیج بنگال تو‏ں جوڑدا ا‏‏ے۔ حالے حال ہی وچ سی ڈی اے د‏‏ی طرف تو‏ں اک نواں منہ کھولیا گیا اے، جس نے جھیل وچ زندگی د‏‏ی نويں لہر لیائی ا‏‏ے۔

مائیکرولائجی، سمندری سوار، سمندری گھاہ، مچھلی تے کیکڑے وی چلیکا جھیل دے کھارے پانی وچ پنپتے نيں۔ خاص طور اُتے حالیہ برساں وچ سمندری بستراں د‏‏ی بازیابی اک خوش آئند رجحان اے، جو بالآخر خطرے تو‏ں دوچار ڈوگونگاں د‏‏ی دوبارہ نوآبادیات دا باعث بن سکدا ا‏‏ے۔

گیلری

• 
  Pongamia pinnata, a flowering shoot
• 
  Sanderling, Calidris alba
• 
  Terek sandpiper, Xenus cinereus
• 
  Kentish plover, Charadrius alexandrinus
• 
  Black-tailed godwit, Limosa limosa
• 
  Pied kingfisher, Ceryle rudis
• 
  Falcon
• 
  White-bellied sea eagle
• 
  Green sea turtle
• 
  ڈگونگ
• 
  بیپیر کرلا
• 
  ماہیگیر بلی
• 
  چلکا جھیل تے کستی
• 
  Balugaon

حوالے