چوہڑ سنگھ لیلھ

چوہڑ سنگھ لیلھ
جم
وفات

بابا چوہڑ سنگھ لیلھ بھارت دا درڑھ غدری انقلابی دیشبھگت آزادی سنگرامیا سی۔

چوہڑ سنگھ دا جم پنڈ لیلھ (نیڑے پکھووال)، ضلع لدھیانہ وکھے س: بوٹا سنگھ دے کسان پروار چ ہویا سی۔ تھوڑا سماں رسالے وچ نوکری کرن مگروں آپ امریکہ چلے گئے، جتھے اوہناں دا رابطہ اتھوں دی غدر پارٹی نال ہو گیا۔ اوہ ہورناں سمیت انگریزی راج الٹاؤن دے مقصد نال واپس بھارت نوں چل پئے اتے ۲۹ اکتوبر ۱۹۱۴ نوں کلکتہ دی بندرگاہ اپر اوہناں نوں گرفتار کر کے رائیونڈ لدھیانہ لے آندا۔ ہورناں کئیاں سمیت بابا چوہڑ سنگھ نوں اوہناں دے پنڈ نظربند کر دتا گیا۔ نومبر ۱۹۱۴ نوں کرتار سنگھ سرابھا ولوں لاڈووال میٹنگ دوران ‘ڈکیتی کمیشن’ دا قیام کیتا گئی، جس وچ صرف سرکاری خزانہ جاں کجھ امیر بندیاں نوں لٹن دی سکیم بنائی گئی سی، تاں جو پارٹی نوں ہتھیاراں دی لوڑ نوں پورا کیتا جا سکے۔

ساریاں گلاں نوں دھیان وچ رکھدے ہوئے ربوں، جھنیر، راجوآنا اتے دوراہا، لدھیانہ وچ ڈاکے مارے گئے۔ ایہہ سارا پیسہ پارٹی کول جمع ہندا سی۔ ۳ فروری ۱۹۱۵ نوں بابا جی بھائی گاندھا سنگھ نوں نال لے کے اکّ مائی کولوں لٹیا گیا مال واپس وی کرکے آئے سن کیونکہ اس مائی نوں پیسے دی ودھ لوڑ سی۔ اس ایکشن توں بعد جد اوہ پنڈ پہنچے تاں پنڈ لیلھ دے اکّ مخبر نے سیائیڈی نوں سوچت کرکے بابا جی نوں گرفتار کروا دتا۔ ایہناں تے لاہور سازش ماتحت کیس چلا کے کالے پانی، جائیداد ضبط دا فیصلہ سنایا گیا۔

موت

فروری ۱۹۳۲ نوں پھر قیدیاں اپر ظلم ودھ گئے تے بابا جی نے کمزور سریر دے باو جود ۸۲ دن دی لمبی بھکھ ہڑتال کر دتی۔ بابا جی اندر نوجوان شہید بھگت سنگھ وی بولدا سی، جو انگریزی حکومت دے اکھاں وچ رڑکن لگ پئے۔ بابا جی دی سزا پوری ہو جان بعد وی اوہناں نوں رہاء نہ کیتا گیا۔

دوسرے پاسے بابا جی نوں جیل وچوں باہر کڈھن لئی بابا سوہن سنگھ بھکنا دی اگوائی وچ ایجیٹیشن شروع ہو گیا۔ جیل اندر روس وجوں لگاتار بھکھ ہڑتال جاری رکھن کارن بابا جی دا سریر پنجر دا روپ دھار چکا سی، جس توں ڈر کے انگریزاں نے بابا جی دیاں ساریاں منگاں مندے ہوئے اوہناں نوں رہاء کر دتا۔ گھر آ کے اوہناں دے علاج لئی کافی بھج-نٹھ کیتی گئی پر کمزوری زیادہ ہون کارن ۹ ستمبر ۱۹۳۳ نوں آزادی دا ایہہ جنگجو ادھورا سپنا لے کے اس دنیا نوں سدا لئی الوداع آکھ گیا۔

حوالے