چُمبی وادی
چُمبی وادی جاں گھاٹی تبت دے شگاتسے پریفیکچر وچ واقع اک وادی ہے۔ ایہہ اس تھاں اتے واقع ہے جتھے بھارت دی سکم ریاست , بھوٹان اتے تبت تناں دیاں سرحداں ملدیاں ہن ۔ حالانکہ تبت اک ٹھنڈا علاقہ ہے ، چمبی وادی وچّ گرمیاں وچّ موسم اچھا ہندا ہے اتے مقامی ونسپتیاں وچّ بہت پھل آؤندے ہن ۔ سیاستی نظر توں 3،000 میٹر اتے واقع چمبی گھاٹی دی بہت اہمیت رہی ہے کیونکہ بھارت اتے تبت توں حملہ کرن دا ایہہ اک آسان رستہ ہے ۔ 1904 وچّ ہندستان دی برطانوی سرکار نے تبت اتے چڑھائی کرکے چمبی اتے نوں مہینے دا قبضہ کر لیا سی ۔ بریٹیش سرکار دے اندر چمبی نوں رسمی روپ توں بھارت دا حصہ بناؤن لئی کافی کھیچاتانی چلی لیکن اخیر وچّ اسنوں تبتی سرکار دے حوالے کر دتا گیا ۔[۱] بھارت اتے تبت دے وچّ دے دو اہم پہاڑی درے - ناتھو لا درہ اتے جیلیپ لا درہ - دے اک طرف دے منہ چمبی وادی وچّ ہی کھلدے ہن ۔ 1950 دے دہاکے وچّ چین نے تبت اتے قبضہ کر لیا اتے 1990 دے بعد ناتھو درے اتے جیلیپ درے تکّ چوڑی سڑکاں بنا دتی جس توں بھارتی فوجی ماہراں دے مطابق بھوِکھ وچّ جنگی حالت وچّ اتھے دے رستے چینی فوجاں تیورتا توں بھارت اتے ہلاّ بول سکدیاں ہن ۔ [۲]
چمبی گھاٹی ہمالہ دیاں دکھن ڈھلاناں اتے سمندر پدھر توں 9،500 فٹّ اچی ایہہ گھاٹی ( رقبہ 700 مربع میل ) بھارت نوں تبت نال ملاندی ہے ۔ اسدے چڑھدے وچّ بھوٹان اتے لہندے وچّ سکم ہن ۔ حالانکہ راجنیتی روپ وچّ ایہہ پہلاں تبت دے اتے ہن چین دے قابو وچّ ہے ، تد وی جغافیائی نظر توں اسنوں بھارت دا انگ ہونا چاہیدا ہے ۔ اس رستہ توں 1904ء وچّ بریٹیش مشن گیا سی ۔ ایہہ شمال- شمال مشرق وچّ دانگلا ( Tang - la ) درے تکّ پھیلی ہے ۔ اس گھاٹی وچّ تورسا دریا وگدا ہے اتے اس ند دے ولوں بنے چھوٹے چھوٹے پدھرے علاقےآں وچّ جو ، کنک اتے ترکاریاں دی کھیتی ہندی ہے ۔ آمو چو دریا اتے چمبی گھاٹی دا مشہور نگر چمبی بسیا ہے ، جسدے 54 کلومیٹر دکھن - لہندے وچ کالمپانگ واقع ہے ۔ موجودہ بھارت - چین جنگ دی نظر توں اس گھاٹی دی فوجی اہمیت ودھ گئی ہے ۔
ایہ وی ویکھو[سودھو]
حوالے[سودھو]
- ↑ Tibet and the British Raj: The Frontier Cadre, 1904-1947, Alex McKay, pp. 40, Psychology Press, 1997, ISBN 9780700706273, ... The British, however, still controlled the administration of the Chumbi Valley. The Chumbi was of great strategic importance because it was the only route by which an invasion of India from Tibet could realistically be carried out by modern troops ...
- ↑ China's Shadow Over Sikkim: The Politics of Intimidation, G. S. Bajpai, pp. 7, Lancer Publishers, 1999, ISBN 9781897829523, ... Since good roads have also been constructed by the Chinese leading to important Nathu La and Jelep La passes, this axis offers an easy route of thrust from the Chumbi Valley of Tibet to India ...