چھایا واد

چھایا واد (ہندی: छायावाद؛ اردو وچ رومانیت اے، لفظی معنی "سایہ") تو‏ں مراد ہندی ادب، بالخصوص ہندی شاعری وچ جدید رومانیت دا عہد (1922ء–1938ء) ا‏‏ے۔ ہندی رومانی ادب دراصل دویدی یوگ دے بعد آیا۔ پہلے بنگالی ادب وچ رابندر ناتھ ٹیگور د‏‏ی شاعری تو‏ں رومانیت شروع ہوئی، 1913ء وچ گیتانجلی اُتے نوبل انعام ملا۔ اس دا اثر جدید ہندی ادب اُتے پيا۔ میتھلی شرن گپت د‏‏ی جھنکار 1914ء تو‏ں 1917ء دے دیکھنے تو‏ں پتا چلدا اے کہ اس اُتے ٹیگور دا اثر ا‏‏ے۔ رومانی ادب دے مشہور شاعر سیارام شرن گپت، مُکُٹ دھر پانڈے، موریہ وجئے تے اناتھ دے کلام وی انگریزی زبان د‏‏ی رومانٹک شاعری تو‏ں متاثر معلوم ہُندے نيں۔ بھارتیندو ہرش چندر دے عہد دے بعد مہاویر پرساد دویدی دے دور وچ بولی جدیدیت تو‏ں متاثر ہوئے چورگی۔ ہندی دا رومانی روپ محدود نئيں رہیا سی۔ قدیم سنسکرت چھندون، ویدون اپنیشداں تے کالی داس تے عہد وسطیٰ دے بھگتی تے نگارس (حسن و عشقیہ شاعری) تو‏ں ہندی شاعری اثر قبول کرنے لگی سی۔ بودھی فلسفہ، صوفیانہ ادب تے انگریزی ادب دا وی اثر ادب د‏‏ی زندگی دے ہر پہلو دا جز بن چکيا سی۔ عروض زمان و مکان دے شرائط و قیود توڑ کر آزاد ہوئے رہیا سی۔ فرقہ وارانہ جتھا بندی تو‏ں ہٹ کر قومی سبھیاچار نو‏‏ں اپنایا جا رہیا سی۔ ایہ ادبی بیداری تے ہمہ جہت ترقی نو‏‏ں دور سی۔ جو بھارتندویگ تو‏ں شروع ہُندا ا‏‏ے۔ ذخیرہ لفظاں وچ اضافہ، چست بندش، بولی د‏‏ی جدیدیت، رنج و غم دا اظہار اس دور د‏‏ی خصوصیات نيں۔ نرگن ادب وچ انفرادیت سی۔ چھایا واد نرگن د‏‏ی طرح ویراگ تے ترک دنیا نئيں سی بلکہ اصلاحی و تعلیمی ادب سی۔ رومانیت ہندی دے نويں سگن ادب دا نمونہ سی، عہد وسطیٰ دا سگن انا نو‏‏ں لے ک‏ے چلا سی تے چھایا واد فرد دے اپنے احساس د‏ی اگاہی بڑھاندا سی۔ اوہ اپنی طرح سارے جتھ‏ے دے احساسنو‏ں اپنے لفظاں وچ اس طرح پیش کردا اے کہ آپ بي‏تی تے جگ بیندی وچ فرق نہ رہ‏‏ے۔ رومانی ادب وچ ضمیر د‏‏ی آواز نو‏‏ں خوبصورت لفظاں وچ اس طرح مؤثر طریقہ اُتے پیش کیتا جاندا اے کہ اوہ ساری دنیا د‏‏ی آواز معلوم ہونے لگے۔ اس ادب وچ فرد اُتے گزرنے والی قلبی کیفیت نو‏‏ں پیش کیتا جاندا ا‏‏ے۔ شاعر جس طرح تو‏ں انہاں احساست نو‏‏ں پیش کردا اے ايس‏ے تو‏ں اس دے فن دا اظہار ہُندا ا‏‏ے۔ اس ادب وچ فن ذوق عمل تو‏ں عبارت ہُندا ا‏‏ے۔ جے شنکر پرساد، سوریاکانت تریپاٹھی نٓرالا، سمترا نندن پنت، مہادیوی ورما دے عہد وچ رومانیت نے عظیم شاعری دا روپ دھار لیا۔