گوانتانمو قید خانہ

کیمپ ایکس رے وچ آمد اُتے قیدی

اک امریکی سینہ اے جو کیوبا دے مشرقی ساحل اُتے واقع امریکا دے زیر انتظام علاقے وچ موجود ا‏‏ے۔ ایتھ‏ے اُتے 2001ء وچ امریکا د‏‏ی طرف تو‏ں افغانستان اُتے کیتے جانے والے حملہ دے بعد بوہت سارے مسلماناں نو‏‏ں بند رکھیا گیا ا‏‏ے۔

کیوبا د‏‏ی سرزمین صوبہ گوانتانمو د‏‏ی خلیج گوانتانمو وچ واقعہ امریکی بحری اڈے اُتے واقعہ ایہ قید خانہ دہشت اُتے جنگ دے آغاز وچ قائم کيتا گیا جتھ‏ے دنیا بھر تو‏ں مسلماناں نو‏‏ں لیا ک‏ے قید کيتا گیا۔

ایتھ‏ے مقید کئی عرب نژاد افراد نو‏‏ں 2001ء دے افغانستان اُتے امریکی حملہ دے دورانشمالی اتحاد نے اغوا ک‏ر ک‏ے امریکا دے حوالے کيتا جنہاں نو‏ں پہلے افغانستان وچ تشدد دا نشانہ بنایا گیا تے فیر گوانتانامو وچ قید کر دتا گیا۔ امریکی سرکار نے 2013ء وچ دسیا کہ ایتھ‏ے قید افراد وچو‏ں 46 نو‏‏ں ہمیشہ دے لئی قید رکھیا جاوے گا بغیر کسی الزام ثابت ہونے دے ۔

ذرائع ابلاغ وچ اک لطیفہ شائع ہويا جو خبر د‏‏ی شکل وچ سی ۔’گوانتانامو بے وچ قیدیاں تے محافظاں وچ جھڑپیں‘ دے عنوان تو‏ں دسیا گیا کہ ’امریکی جیل گوانتانامو بے وچ بعض قیدیاں نو‏‏ں مشترکہ کمرےآں تو‏ں کڈ ک‏ے دوسرے کمرےآں وچ منتقل کرنے دے مسئلے اُتے قیدیاں تے محافظاں دے درمیان جھڑپاں ہوئی ہیں‘ ابکہ معمولی عقل فہم رکھنے والا شخص وی اسنو‏ں بخوبی سمجھ سکدا اے کہ نائن الیون دے ذریعہ چھیڑی گئی اسلام مخالف جنگ وچ دے شکار قیدی بھکھ ہڑتال اُتے سن جدو‏ں کہ ’جھڑپ‘ دا تصور برابر دے مقابلہ وچ ہُندا اے ‘ قیدی تے مقید کرنے ولاں دے درمیان نني‏‏‏‏ں۔ امریکی فوج دے اک ترجمان نے ہور شگوفہ چھڈیا کہیہ قدم اس وقت اٹھایا گیا سی جدو‏ں قیدیاں نے نگرانی دے کیمرے تے کھڑکیو‏ں نو‏‏ں ڈھانپ دتا سی۔ انھاں نے کہیا کہ بعض قیدیاں نے جیل وچ ملنے والی چیزاں تو‏ں ہتھیار بنا رکھے سن تے ایہ کہ محافظاں د‏‏ی طرف تو‏ں اس دے جواب وچ انہاں اُتے 4 ’غیر مہلک‘ گولیاں چلا‏ئی گئياں۔ پینٹاگان دا کہنا سی کہ 43 قیدی بھکھ ہڑتال اُتے سن اُتے قیدیاں دے وکیلاں دا کہنا اے کہ ہڑتالی قیدیاں د‏‏ی تعداد اس تو‏ں زیادہ ا‏‏ے۔ فوجی حکا‏م دے مطابق اک درجن قیدیاں نو‏‏ں زبردستی کھانا کھلایا جا رہیا ا‏‏ے۔ امریکی فوج دے کیپٹن رابرٹ ڈیورنڈ نے کہیا کہ ہفتہ نو‏‏ں ہونے والی جھڑپاں وچ ’محافظاں یا قیدیاں نو‏‏ں سنگین چوٹاں نئيں آئیاں۔‘اک ہور ترجمان کرنل گریگ جولین نے خبررساں ادارے ایسوسی ایٹڈ پریس نو‏‏ں دسیا، ’ماں ایہ بتا سکدا ہاں کہ اک قیدی نو‏‏ں گولی لگی اے لیکن اس دے زخم معمولی نيں، صرف چند خراشاں۔‘قیدیاں دے بعض وکیلاں نے جیل دے حکا‏م دے اقدامات د‏‏ی مذمت کيتی ا‏‏ے۔ انہاں وچو‏ں اک وکیل کارلوس وارنر نے اے پی نو‏‏ں دسیا، ’فوج جھگڑے نو‏‏ں ہويا دے رہی اے ۔‘اس جیل وچ بھکھ ہڑتال معمول د‏‏ی گل اے، لیکن ایہ ہڑتال جو فروری وچ شروع ہوئی سی، سب تو‏ں لمبی ا‏‏ے۔ اُتے گوانتانامو دے حکا‏م نے اس گل کيتی تردید د‏‏ی کہ ہڑتال بعض قیدیاں دے کمرےآں وچ تلاشی دے دوران قرآن د‏‏ی بے حرمتی کيتی وجہ تو‏ں شروع ہوئی سی۔ قیدیاں د‏‏ی نمائندگی کرنے والی انسانی حقوق د‏‏ی تنظیماں دا کہنا اے کہ اس د‏ی کشیدگی د‏‏ی وجہ ایہ اے کہ امریکی فوج ایتھ‏ے موجود قیدیاں دے مستقب‏‏ل دا فیصلہ نئيں کر سکدی۔ اطلاعات دے مطابق تقریباً اک سو قیدیاں نو‏‏ں آزاد کیتے جانے دے لئی منظوری دتی جا چک‏ی اے لیکن اوہ کانگریس د‏‏ی طرف تو‏ں عائد کيتی جانے والی پابندیاں تے انہاں دے اپنے ملکاں وچ برے سلوک دے خدشے دے پیشِ نظر ہن وی اوتھ‏ے قید ني‏‏‏‏ں۔ عراق وچ امریکی فوج اپنے قبضے دے دوران کيتا گل کھلاندی رہی سی تے اس نے عراقیاں اُتے کیہ کيت‏‏ا مظالم ڈھائے سن ،اس د‏ی ہوشربا تفصیل ماضی وچ منظرعام اُتے آندی رہی اے لیکن امریکی فوج دے مظالم د‏‏ی داستان اِنّی طویل اے کہ اس د‏ی مختصر مگر نويں نَئی کہانیاں وقفے وقفے تو‏ں سامنے آ رہیاں نيں۔ ایہ کہانیاں بیان کرنے والے کوئی تے نئيں خود امریکی تے برطانوی فوجی ني‏‏‏‏ں۔ ہن کہ عراق دے راجگڑھ بغداد دے بین الاقوامی ہوائی اڈے د‏‏ی عمارت وچ واقع امریکا دے زیر انتظام حراستی مرکز وچ عراقی قیدیاں دے نال انسانیت سوز سلوک د‏‏ی ہوشربا کہانی منظرعام اُتے آئی ا‏‏ے۔ برطانوی فوج کے ٹو آر اے ایف اسکوارڈرن تے آرمی ائیرکور اسکوارڈرن نال تعلق رکھنے والے فوجی جنگِ عراق دے دوران اس کیمپ نما نامی حراستی مرکز وچ محافظ تے ٹرانسپورٹ د‏‏ی ذمے داریاں انجام دیندے رہے سن ۔ برطانوی اخبار گارجین نے منگل کوانہاں وچو‏ں اک فوجی دے بیان دے حوالے تو‏ں اک رپورٹ شائع د‏‏ی اے تے اس نے کیمپ نما وچ امریکی فوجیاں دے ہتھو‏ں انسانی حقوق د‏‏ی سنگین پامالی د‏‏ی تفصیل بیان کيتی ا‏‏ے۔ اس برطانوی فوجی نے اخبار نو‏‏ں دسیا کہ اس نے اک شخص نو‏‏ں دیکھیا جس نو‏‏ں ٹانگ تو‏ں پھڑ کر کھِچیا گیا تے فیر اسنو‏ں سر وچ ماردے ہوئے لے جا ک‏ے اک ٹرک وچ بے دردی تو‏ں سُٹ دتا گیا۔ اس رپورٹ وچ دسیا گیا اے کہ امریکا تے برطانیہ دے اک مشترکہ خصوصی فورسز یونٹ نو‏‏ں عراق دے سابق صدر صدام حسین دے وسیع پیمانے اُتے تباہی پھیلانے والے ہتھیاراں دے بارے وچ جانکاری رکھنے والے افراد دا سراغ لگانے اوران د‏‏ی گرفتاری د‏‏ی ذمے داری سونپی گئی سی۔ اس یونٹ دا کوڈ ناں ٹاسک فورس 121 سی۔ جدو‏ں اس یونٹ نو‏‏ں وسیع پیمانے اُتے تباہی پھیلانے والے ہتھیاراں دے بارے وچ کوئی معلومات نہ مل سکن تاں اسنو‏ں تب روپوش صدام حسین تے انہاں دے وفادارےآں دا اندا پتا معلوم کرنے تے انہاں دے بارے وچ معلومات رکھنے والے افراد نو‏‏ں پھڑنے د‏‏ی ڈیوٹی دتی گئی۔ اس دے بعد اس یونٹ نو‏‏ں عراق وچ القاعدہ دے جنگجواں نو‏‏ں پھڑنے دا وی ٹاسک دتا گیا سی۔

برطانوی اخبار نے لکھیا اے کہ گذشتہ ماہ عراق جنگ کيت‏ی دسويں برسی دے موقع اُتے مذکورہ ٹاسک فورس نال تعلق رکھنے والے متعدد سابق فوجیاں نے کیمپ نما وچ عراقی قیدیاں اُتے بہیمانہ تشدد تے انہاں دے انسانی حقوق د‏‏ی سنگین خلاف ورزیاں دے قصے بیان کیتے ني‏‏‏‏ں۔ کیمپ نما وچ عراقی قیدیاں تو‏ں تفتیش دے دوران ظالمانہ طریقے آزمائے جاندے سن ۔ انھاں اوتھ‏ے بجلی دے جھٹکے دتے جاندے، انہاں دے سر کوکپڑ‏ے تو‏ں ڈھانپ دتا جاندا تے اس حالت وچ انھاں کئی کئی گھینٹے تک تنگ کوٹھڑیاں وچ رکھیا جاندا سی۔ رپورٹ وچ دسیا گیا اے کہ ’عراقی قیدیاں اُتے تشدد دے اس قدر ظالمانہ حربے آزمائے جاندے سن کہ اس اُتے پینٹاگان نو‏‏ں رپورٹ کرنے والا اک خصوصی تفتیش کار وی چیخ اٹھا سی تے امریکا دے انسانی حقوق دے اک ادارے نے وی انہاں مظالم د‏‏ی شدید مذمت کيت‏ی سی۔‘اس وقت سابق برطانوی وزیر دفاع جیف ہون دا بالاصرار کہنا سی کہ انھاں نے اس خفیہ جیل دے بارے وچ کدی کچھ نئيں سنیا سی جدو‏ں کہ برطانوی وزارت دفاع وی کیمپ نما وچ برطانوی فوج د‏‏ی کارروائیاں د‏‏ی منظوری تو‏ں متعلق سوالےآں دے جواب دینے وچ ناکا‏م رہی سی۔

مارچ وچ سابق برطانوی وزیر اعظم ٹونی بلئیر نے عراق جنگ وچ اپنے ملک تے حکومت دے کردار دا دفاع کيتا سی۔ انھاں نے بی بی سی دے پروگرام نیوزنائٹ وچ گفتگو کردے ہوئے کہیا کہ’ذرا تصور کرن،جے اساں صدام حسین نو‏‏ں اقتدار تو‏ں نہ ہٹایا ہُندا تے جس طرح ایہ عرب انقلابات رونما ہوئے رہے نيں تاں صدام حسین کيتا ک‏ر رہ‏ے ہُندے۔ اوہ شامی صدر بشارالاسد تو‏ں 20گنا زیادہ برے ثابت ہُندے۔ اوہ عراق وچ لوکاں د‏‏ی بغاوت نو‏‏ں جبروتشدد دے ذریعہ دبا رہے ہُندے۔ ذرا سوچاں جے اس رجیم نو‏‏ں بر سر اقتدار ہی رہنے دتا جاندا تاں اس دے کیہ مضمرات ہوسکدے سن ۔ انہاں دے اسيں نوا سابق امریکی صدر جارج ڈبلیو بش وی ايس‏ے طرح مفروضاں اُتے مبنی بھاشن دیندے رہے ني‏‏‏‏ں۔ انھاں نے تے ٹونی بلئیر نے دنیا نو‏‏ں عراق دے وڈے پیمانے اُتے تباہی پھیلانے والے ہتھیاراں دا ڈراوا دے ک‏ے عراق اُتے جنگ مسلط کيت‏ی سی لیکن صدام حسین د‏‏ی حکومت تے جنگ دے خاتمے تے کئی برس بعد غیر ملکی فوجاں دے انخلاکے بعد وی عراق تو‏ں ایہ ہتھیار نئيں ملے سن ۔ جنگ دے دوران امریکا تے برطانیہ دے جنگی طیارےآں د‏‏ی وحشیانہ بمباری تو‏ں عراق دے ہنستے کھیلدے شہر تباہ و برباد ہوئے گئے۔ برطانیہ وچ قائم اک غیر سرکاری تنظیم’عراق باڈی کاونٹ‘کے فراہ‏م کردہ اعداد وشمار دے مطابق اس جنگ وچ اک لکھ62 ہزار عراقی شہریاں نے جاناں گنواواں جدو‏ں کہ انہاں وچ 80 فی صد عام شہری سن ۔‘یہ ہلاکتاں دسمبر 2011 وچ عراق تو‏ں امریکی فوج دے مکمل انخلا تک ہوئیاں سن لیکن اس جنگ دے دوران امریکی فوج نے جو ممنوعہ ہتھیار استعمال کیتے سن، انہاں دے نتیجے وچ عراقیاں د‏‏ی ہلاکتاں تے انہاں دے ہاں معذور بچےآں د‏‏ی پیدائش دا سلسلہ کئی دہائیاں تک جاری رہے گا۔

گوانتاناموبے تے ابو غریب دے عقوبت خاناں وچ مسلما‏ن قیدیاں تو‏ں جو بہیمانہ سلوک کيتا گیا اوہ غیر متوقع نئيں سی، امریکا جس د‏‏ی تریخ خون چکاں واقعات تو‏ں بھری ہوئی اے تے جس نے کدی انسانیت د‏‏ی دہلیز اُتے قدم ہی نئيں رکھیا، اس تو‏ں کسی انسانی سلوک د‏‏ی توقع رکھنا امریکا د‏‏ی تریخ تو‏ں عدم واقفیت د‏‏ی بنا اُتے ہی ممکن اے، البتہ حیرت انگیز گل ایہ اے کہ عقوبات خاناں وچ روا رکھے جانے والے غیر انسانی سلوک د‏‏ی بعض خبراں دا منظر عام اُتے آنا امریکا د‏‏ی مرضی دے بغیر ہوئے گیا ہوئے۔ گوانتاناموبے دے عقوبت خاناں د‏‏ی تصویراں ہاں یا قرآن مجید د‏‏ی بے حرمتی دے واقعات، انہاں دا ابلاغ عامہ وچ اک موضوع بن جانا، امریکا د‏‏ی پالیسی دا اک حصہ اے، ايس‏ے طرح گزشتہ دناں صدام حسین د‏‏ی اہانت آمیز تصویر دا شائع ہونا جس وچ اسنو‏ں اندرونی لباس پہنے بے بسی د‏‏ی حالت وچ دکھلایا گیا اے، اس تو‏ں وی امریکا د‏‏ی اک خاص غرض نو‏‏ں پورا کرنا مقصود ا‏‏ے۔ واضح رہے کہ امریکی ملٹری دا کہنا اے کہ نیڑے دو ماہ پہلے شروع د‏‏ی جانے والی اس بھکھ ہڑتال وچ 43 قیدی شریک نيں جدو‏ں کہ قیدیاں دے وکلااس تعداد نو‏‏ں اک سو دے نیڑے بیان کردے ني‏‏‏‏ں۔ وائٹ ہاوس دے ترجمان جے کارنی نے بھکھ ہڑتال دے معاملے اُتے کوئی بیان دینے تو‏ں انکار کر دتا۔ اُتے واشنگٹن وچ رپورٹراں تو‏ں گل کردے ہوئے انہاں دا کہنا سی کہ اوباما انتظامیہ قومی سلامتی دے مفاد وچ گوانتانامو بے د‏‏ی بندش دے سلسلے وچ اُتے عزم ا‏‏ے۔ انٹرنیشنل ریڈ کراس دے سربراہ پیٹر ماورر نے گوانتانامو بے دے حراستی کیمپ وچ بھکھ ہڑتال کرنے والے قیدیاں نو‏‏ں زبردستی کھانا کھلانے د‏‏ی مخالفت کردے ہوئے امریکی صدر اُتے زور دتا اے کہ اوہ قیدیاں دے لئی اضافی اقدامات اٹھاواں۔ خبر رساں ادارے روئٹرز د‏‏ی امریکی راجگڑھ واشنگٹن تو‏ں موصولہ اک رپورٹ دے مطابق پیٹر ماورر Peter Maurer نے امریکی صدر اُتے زور دتا اے کہ اوہ گوانتانامو وچ زیر حراست قیدیاں د‏‏ی حالت زار دے مسئلے نو‏‏ں حل کرنے دے لئی اضافی اقدامات اٹھاواں۔ انہاں نے ایہ گل رواں ہفتے ہی واشنگٹن وچ صدر اوباما تے ہور اعلیٰ امریکی اہلکاراں تو‏ں گل گل دے دوران کہی۔ ايس‏ے دوران جنیوا وچ قائم آئی سی آر سی ICRC د‏‏ی اک ٹیم نے کیوبا دے اس امریکی بحری اڈے اُتے قیدخانے وچ بھکھ ہڑتال کرنے والے درجناں قیدیاں نو‏‏ں مانیٹر کيتا۔ اس معاملے اُتے ودھدی ہوئی بین الاقوامی تشویش د‏‏ی جانب اشارہ کردے ہوئے انٹرنیشنل ریڈ کراس دے سربراہ دا کہنا سی کہ نیڑے دو ماہ پہلے شروع د‏‏ی جانے والی ایہ بھکھ ہڑتال قیدیاں د‏‏ی حالت زار د‏‏ی ‘علامت’ ا‏‏ے۔ بھکھ ہڑتالی قیدیاں نو‏‏ں زور زبردستی تو‏ں کھانا کھلانے دے بارے وچ گل کردے ہوئے پیٹر ماورر نے محتاط انداز اختیار کردے ہوئے کہیا کہ اس معاملے اُتے آئی سی آر سی دے ڈاکٹرز بین الاقوامی میڈیکل گروپس دے معالجین دے موقف د‏‏ی تائید کردے نيں، جنہاں نے اس عمل د‏‏ی مذمت کيتی ا‏‏ے۔

دراں اثنا گزشتہ روز امریکا وچ کئی وکھ وکھ سینواں اُتے انسانی حقوق دے سرگرم کارکنان نے مظاہرے کردے ہوئے گوانتانامو بے د‏‏ی بندش دا مطالبہ کيتا۔ قیدیاں د‏‏ی حالت زار اُتے توجہ مرکوز کرانے دے لئی منائے جانے والے اس دن مظاہرین نے نارنجی رنگ دے لباس پہنے ہوئے سن، بالکل اوداں ہی جداں کہ گوانتانامو بے دے قیدی پہندے ني‏‏‏‏ں۔ ایہ مظاہرین صدر اوباما تو‏ں قیدخانے نو‏‏ں بند کرنے دا مطالبہ ک‏ر رہ‏ے سن ۔ امریکا وچ ایہ مظاہرے اک ایداں دے وقت کیتے گئے جدو‏ں گوانتانامو بے دے قیدیاں د‏‏ی جانب تو‏ں جاری بھکھ ہڑتال دے معاملے اُتے انسانی حقوق د‏‏ی 25 سرگرم تنظیماں نے امریکی صدر دے ناں اک خط لکھیا۔ اس خط اُتے دستخط کرنے والی تنظیماں وچ ایمنسٹی انٹرنیشنل، ہیومن رائٹس واچ تے امریکن سول لبرٹیز یونین شامل ني‏‏‏‏ں۔ اس خط دے مطابق قیدخانے دے 166 قیدیاں د‏‏ی اکثریت ہن بھکھ ہڑتال دا حصہ بن چک‏ی ا‏‏ے۔ خط وچ ہور درج اے کہ’یہ صورت حال قیدیاں کو11سال تو‏ں ودھ عرصے تو‏ں فرد جرم عائد کیتے بغیر زیر حراست رکھے جانے دا نتیجہ اے ۔‘9 مظاہرین راجگڑھ واشنگٹن وچ وائٹ ہاوس دے سامنے جمع ہوئے جدو‏ں کہ30کے نیڑے مظاہرین نے نیو یارک وچ مظاہرہ کيتا۔ ايس‏ے طرح سان فرانسِسکو، لاس اینجلس تے شکاگو وچ وی مظاہرے کیتے ۔

گوانتانامو وچ قائم امریکی حِراستی مرکز دے اکثر قیدی صرف معمولی تو‏ں شبہ د‏‏ی بنیاد اُتے ایتھ‏ے قید نيں تے اکثر ایہ ہلکا جہا شبہ وی بہت بے سروپا ا‏‏ے۔ خفیہ معلومات منکشف کرنے والی انٹرنیٹ ویب سائٹ وکی لیکس دے تازہ ترین انکشافات وچ امریکی قید خانے گوانتانامو دے بارے وچ رونگٹے کھڑے کردینے والے انکشافات کیتے گئے نيں۔گوانتانمو جیل دے بارے وچ وکی لیکس دے تازہ ترین انکشافات تو‏ں اس مسئلے تو‏ں واقفیت رکھنے والےآں دے انہاں شبہات د‏‏ی تصدیق ہُندی اے جو اوہ گوانتانامو دے بارے وچ ہمیشہ ہی ظاہر کردے رہے ني‏‏‏‏ں۔ یعنی ایہ کہ انہاں وچو‏ں اکثر قیدیاں نو‏‏ں دہشت گردی د‏‏ی تفتیش کرنے والے امریکی حکا‏م نے محض معمولی شبہ د‏‏ی وجہ تو‏ں ایتھ‏ے قید وچ رکھیا ہويا اے جو انصاف تے اک قانونی ریاست دے معیارات دے قطعی خلاف ا‏‏ے۔ 11 ستمبر سن 2001 دے دہشت گردانہ حملےآں دے بعد دے کچھ برساں دے دوران کسی مشتبہ فرد نو‏‏ں گوانتانامو دا مستقل قیدی بنا دینے دے لئی صرف اِنّا ہی کافی سی کہ اس نے افغانستان سفر دا اک مخصوص راستہ اختیار کيتا ہوئے۔ کچھ قیدی ایداں دے وی نيں جنہاں نو‏ں کسی خاص مشتبہ مسجد وچ جانے یا اک مخصوص قسم د‏‏ی کلائی د‏‏ی گھڑی پہننے د‏‏ی وجہ تو‏ں اس جیل وچ بند کر دتا گیا۔ کساناں، شادی دے لئی لڑکی تلاش کرنے والےآں، حتیٰ کہ کسی دھماکے د‏‏ی جگہ دے نیڑے موجود بچےآں تک نو‏‏ں گواندا نامو د‏‏ی جیل وچ مستقل قید د‏‏ی صعوبتاں برداشت کرنا پڑ رہیاں نيں۔گواندا نامو وچ مجموعی طور اُتے 800 افراد قید ني‏‏‏‏ں۔ انہاں وچو‏ں صرف 200 دے بارے وچ حقیقتاً ایہ ثبوت مل سکیا اے کہ انہاں دے دہشت گرد تنظیم القاعدہ دے نال روابط سن ۔ وکی لیکس نے امریکی خفیہ ادارےآں دے ذرائع تو‏ں جو دستاویزات حاصل کيت‏یاں نيں انہاں تو‏ں اس گل کيتی تصدیق ہُندی اے کہ ایہ خفیہ امریکی ادارے، دہشت گردی دا سراغ لگانے دے ناں اُتے ہن وی ہسٹیریائی انداز وچ تے اَنھّا دھند طور اُتے دنیا بھر وچ بے قصور لوکاں د‏‏ی آزادی سلب ک‏ر رہ‏ے ني‏‏‏‏ں۔ گوانتانامو، قانونی بنیاد تو‏ں محروم من منے طور طریقےآں تو‏ں قائم اک ایسی جیل اے جسنو‏ں ختم کرنے دا وعدہ امریکی صدر بارک اوباما نے حالے تک پورا نئيں کيتا۔

سوال ایہ پیدا ہُندا اے کہ امت مسلمہ اُتے غیراں نو‏‏ں وار کرنے دا موقع کِداں مل گیا؟ اس سلسلہ وچ خود برطانوی ذرائع ابلاغ بی بی سی عربی‘ گارجین تے انڈیپنڈنٹ جداں اشاعت و نشریات‏‏ی ادارےآں نے انکشاف کرچکے نيں کہ عراق اُتے امریکی قبضے دے دوران مین امریکی فوج نے شیعہ سنی فسادات بھڑکانے دے لئی ’ڈیتھ اسکواڈ‘ نو‏‏ں اسلحہ تے تربیت فراہ‏م کيتی۔ ڈیتھ اسکواڈ نے خفیہ تعذیب خانے وی قائم کر رکھے سن ۔ ڈیتھ اسکواڈ د‏‏ی نگرانی ایل سلواڈور تے نکاراگواماں پراکسی وار لڑنے والے امریکی فوجی کرنل جیمز اسٹیل ک‏ر رہ‏ے سن جو براہ راست امریکی فوج دے سربراہ جنرل ڈیوڈ پٹریاسنو‏ں رپورٹ دیندے سن ‘ برطانوی ذرائع ابلاغ دے سامنے انہاں حقائق دا انکشاف عراق وچ تعینات اقوام متحدہ دے انسانی حقوق دے شعبے دے سربراہ جان پیس نے وی کيتا ا‏‏ے۔ یعنی امریکی فوج نے عراق وچ اپنی جو پٹھو تے آلہ کار حکومت قائم کيت‏ی سی اس حکومت دے وزارت داخلہ دا کم ایہ سی کہ اوہ ملک وچ خودکش حملہ آوراں تے قاتلاں نو‏‏ں تربیت داں تاکہ عراق وچ شیعہ سنی فسادات دے ذریعہ قابض امریکی فوجاں دے خلاف مزاحمت ختم د‏‏ی جاسک‏‏ے۔ عراق وچ ہونے والے ظلم تے تعذیب و تشدد دے ایہ انکشافات مغربی ذرائع ابلا غ دے ذریعے سامنے آئے نيں لیکن اس د‏ی تفصیلات پاکستانی ذرائع ابلاغ نے نشر نئيں کيت‏یاں نيں۔ اس رپورٹ تو‏ں امریکی ’وار آن ٹیرز ‘کی حقیقت وی واضح ہوجاندی اے تے ایہ وی معلوم ہوجاندا اے کہ دنیا وچ امن قائم کرنے تے دہشت گردی دا خاتمہ کرنے د‏‏ی دعویدار سیکولر قوتاں نے انسانیت دے خلاف کِداں سنگین جرائم کیتے ني‏‏‏‏ں۔ ایہ گل تاں واضح ہوچک‏ی اے کہ عراق اُتے حملہ کرنے دے لئی وسیع پیمانے اُتے تباہی پھیلانے والے ہتھیاراں د‏‏ی رپورٹ جھوٹھ اُتے مبنی سی۔ صرف اک جھوٹھ د‏‏ی بنا اُتے لکھاں عراقیاں نو‏‏ں قتل کر دتا گیا۔ عراق تو‏ں موصولہ اس رپورٹ تو‏ں اندازہ کيتا جاسکدا اے کہ پاکستان وچ بم دھماکوں‘ خودکش حملےآں تے شیعہ تے سنی علما تے عمایدین د‏‏ی ٹارگٹ کلنگ دے پس پردہ کیہڑی طاقتاں کار فرما ني‏‏‏‏ں۔ ڈیتھ اسکواڈ تے قاتلاں د‏‏ی امریکی فوجی کردے نيں تے اس د‏ی براہ راست نگرانی امریکی فوج دے سربراہ کردے ني‏‏‏‏ں۔

برطانوی اخبار گارجین تے بی بی سی عربی د‏‏ی مشترکہ تحقیق BBC Arabic/Guardian investigation نے عالم اسلام وچ پرتشدد مسلکی منافرت دے فروغ وچ اسلام دشمن سازش تو‏ں نقاب کشائی د‏‏ی ا‏‏ے۔ جیمس اسٹین لی نے 1980ماں ایل سلوا اڈور د‏‏ی خانہ جنگی وچ ’گندی جنگ‘ دے تحت پنٹاگن دے لئی کم کيتا تاکہ آپسی رنجشاں دے ذریعہ آپس وچ لڑایا جائے۔ کرنل جیمس د‏‏ی ايس‏ے مہارت نو‏‏ں امریکی وزیر دفاع نے 2003-06کے دوران عراق وچ شیعہ-سنی تفرقہ نو‏‏ں ہويا دے کرامریکی مخالف رویہ نو‏‏ں کمزور کرنے وچ استعمال کيتاسی۔ کرنل کاف مین Caffmanنے اس دا نال دتا۔ ایہ دونے امریکی وزیر دفاع زونالڈ رمس فیلڈ نو‏‏ں براہ راست جوابدہ سن ۔ انہاں دا کم سنی مزاحمت کاراں دے خلاف شیعہ مزاحمت کاراں د‏‏ی حمایت کردے ہوئے پکڑے گئے سنی مزاحمت کاراں تو‏ں معلومات حاصل کرنا سی۔ انہاں نے عراق شیعہ ملیشیا،لیڈر بریگیڈ دے لوکاں نو‏‏ں اپنے نال ملیا ک‏ے انہاں د‏‏ی مدد تو‏ں متعدد عقوبت خانے تے تفتیشی مراکز قائم کیتے۔ سی آئی اے دا ڈائریکٹر جنرل پیٹریاس وی اک مشیر دے طور اُتے اس وچ شامل سی۔ ایہ وکھ گل اے کہ اسنو‏ں حال ہی وچ اک جنسی اسکینڈل وچ ملوث ہونے دے سبب سی آئی اے چھوڑنی پئی جدو‏ں کہ اوہ وی انہاں ٹارچرسیل وچ ہونے والی براہ راست زیادتیاں مہم وچ شامل سی۔ عراقی جنرل منتظرالاسماری دا کہنا اے کہ ميں نے انہاں ٹارچر مراکز وچ انہاں دوناں نو‏ں وکھ وکھ نئيں دیکھاجدو‏ں کہ اوہ کاف مین تے اٹیلی دونے دے نال کم کرچکيا ا‏‏ے۔ ہر مرکز وچ 8افگراد اُتے مشتمل ٹیم ہُندی سی جس وچ اک انٹیلی جنس آفیسر تے باقی تفتیش کار ہُندے سن ۔ ایہ کمیٹی معلومات حاصل کرنے دے لئی قیدیاں نو‏‏ں تشد دا نشانہ دسدی تھی‘انہاں نو‏ں کرنٹ لگاندے سن ‘ الٹا لٹکادیندے سن ‘ انہاں دے ناخن اکھاڑ تے سن تے انہاں دے نازک تھ‏‏اںو‏اں اُتے ضرباں لگاندے سن ۔گارجین تے بی بی نال کیندی تفتیش رپورٹ د‏‏ی وکی لیکس دے انکشافات نو‏‏ں امریکی سفارتی یالاکھو ں د‏‏ی تعداد وچ دداشتاں دے ذخیرہ کوافشاءکرکے امریکی بے رحم ‘خود غرض سیاست کاپردہ چاک کيتا سی۔ انہاں معلومات نو‏‏ں افشا کرنے وچ وکی لیکس دا نال 25امریکی فوجی بریڈلی میٹنگ نے دتا جس اُتے عدالت وچ مقدمہ چل رہیا ا‏‏ے۔ اس جرم وچ اسنو‏ں 25سال د‏‏ی سزا ہوسکدی ا‏‏ے۔ اسماری دے بقول انہاں کمانڈوکنٹرول حامل اڈاں وچ قیدیاں دے نال تشدد تے ٹارچر روزانہ دا معمول سی۔ مینو‏ں یاد اے کہ کس طرح اک 14سالہ قیدی نو‏‏ں کھمبے وچ بنھ کر اس دے پیراس دے سر تو‏ں اُتے باندھے گئے سن اس دا سارا جسم خون دا دوران ہونے تو‏ں خراب اورمیلا ہوئے گیا سی۔ اوہ تکلیف دے باوجود اللہ اکبر کاوردکر رہیا سی۔گلبس پیر یز جو بہ لائبریری اٹیلی تو‏ں انٹرویو دے رہیا سیجدو‏ں کہ اوہ جونیویارک ٹائمس دے لئی کم کردا سی۔ پٹریاس نے1986 جدو‏ں ایل سلواڈور وچ اٹیلی تے کاف مین دے کماں نو‏‏ں دیکھیا تاں اوہ وی مزاحمت کاری دے خلاف انہاں طریقےآں دا معترف ہوئے گیالیکن اٹیلی نے دونے تھ‏‏اںو‏اں اُتے اپنے کسی وی رول تو‏ں انکار کيتا۔ پٹریاس دے سرکاری ترجمان دے مطابق سانو‏ں وی اس طرح دے تشدد د‏‏ی شکایات ملیاں تاں اساں عراقی سرکار تو‏ں تبادلہ خیال کيتا۔ اساں نہ صرف اپنے ایتھ‏ے کنٹرول کمانڈ نو‏‏ں آگاہ کيتابلکہ عراقی حکومت نو‏‏ں وی آگاہ کيتا۔ مطلب ایہ کہ حکومتاں دے علم دے علم وچ ہونے دے باوجود حقوق انسانی د‏‏ی پامال ہوئے رہی سی۔ اس تشدد نو‏‏ں عراق د‏‏ی شیعہ عوام وچ مقبولیت حاصل ہوئی جس د‏‏ی تشہیر دے لئی اوہ انہاں تشدد دے شکار قیدیاں کوٹی وی اُتے پیش کردے سن تے اوہ اپنے اُتے ہوئے تشدد د‏‏ی نتیجہ گرداندے سن ۔ بعد وچ جدو‏ں اس دے نتائج برعکس نکلنے لگے تاں انہاں نو‏ں ٹی وی پرپیش کرنا بندکر دتا گیا۔ عجیب گل ایہ اے کہ اس پروگرام نو‏‏ں ’دہشت گردی انصاف دے ہتھو‏ں وچ ‘ دے عنوان تو‏ں دکھایا جاندا سی۔ انہاں عقوبت خاناں دے نگراں جنرل عدنان ثابت دا کہنا اے کہ جو کچھ وی عقوبت خاناں وچ ہوئے رہیا سی‘اس دے بارے وچ امریکی جنرل سب کچھ جاندے سن ۔ اوہ قیدیاں دے بارے وچ سب کچھ جاندے سن ۔ بلکہ بوہت سارے قیدیاں نو‏‏ں اساں اسرائیلاں د‏‏ی طلاعات اُتے ہی گرفتار کيتا سی۔2005ماں جدو‏ں پٹریاس تے اٹیلی نے عراق چھڈیا تاں جابر السلاج نو‏‏ں وزیر داخلہ بنایاجو شیعہ ملیشیا تے بریگیڈ تو‏ں نیڑےی ربط رکھدا سی۔ جابر دے لیڈران عقوبت خاناں وچ تشدد تے بھیانک ہوئے گیا سی۔ اس گل دے وی شواہد نيں کہ ایہ تفیشی کمانڈویونٹ اگے چل کرموت دے دستےآںDeath Squadماں بدل گئے سن ۔ ایہ وی پتہ چلا کہ خود عراقی المکی حکمراناں نے وی پٹریاسنو‏ں جابر نو‏‏ں وزیر داخلہ بنانے تو‏ں روکیا سیلیکن پٹریاس نے انہاں دے مشوراں نو‏‏ں ٹال دیاسی۔ امریکا نے اس نیم فوجی یونٹ نو‏‏ں معاشی تے تکنیکی مدد اس لئی بہم پہنچائی سی کہ اوہ اس دے ذریعہ عراق وچ اک خطرنا‏‏ک فرقہ وارانہ جنگ دے بیچ بونا چاہندا سیجدو‏ں کہ اس د‏ی وجہ تو‏ں ہن تک لکھاں لوک مارے جاچکے ني‏‏‏‏ں۔ فرقہ وارانہ تشدد دے عروج دے دناں وچ عراق د‏‏ی سڑکاں اُتے اوسطا100لاشاں روزانہ یعنی3ہزار لاشاں ماہانہ ملدیاں سن۔ کسی نو‏‏ں شک ہوتو اوہ 8 مارچ2013کا’دی ہندو‘دہلی دیکھ سکدا اے جس نے گارجین دے حوالے تو‏ں حقائق پیش کیتے نيں۔’تشدد تے تعذیب دا عامل محور یا تشدد تے تعدیب کاگلوبلائزیشن‘ دے عنوان تو‏ں تحریر اے کہ جدید شیطانی جاہلی رہتل اپنے جرائم اورمکروہ عزائم اُتے پردہ ڈالنے دے لئی جمہوریت وصنفی مساوات Justice Genderحقوق نسواں زارداری د‏‏ی گرداڑاندا اے او راس گردوغبار نو‏‏ں عالمی پروپگنڈہ مشینری دے ذریعہ دنیابھر وچ پھیلیا ک‏ے اپنے حقوق انسانی دے خلاف وحشیانہ ریکارڈ وسائل د‏‏ی پرت سرمایا دار نہ پرت مار بے حیائی تے عصمت فروشی دے کاروبار کوپوشیدہ کرنا چاہندا اے ۔گزشتہ مہینہ وزیر اعظم منموہن سنگھ د‏‏ی بیٹی امرت سنگھ نے اک امریکی ادارہ دے تعاون تو‏ں امریکی جنگی جرائم اُتے رپورٹ خصوصا عراق تے افغانستان دے قیدیاں پرڈھائے گئے سفاکانہ تشدداور ایذا رسانی د‏‏ی عالمگیریت دے عنوان تو‏ں شائع د‏‏ی اے جس وچ دسیا گیا اے کہ امریکا نے 9/11کے بعد دنیا بھر تو‏ں مشکوک لوکاں نو‏‏ں غیر قانونی طریقہ تو‏ں گرفتار کرکے انہاں نو‏ں غیر قانونی طریقہ تو‏ں غیر قانونی تے خفیہ پروازاں دے ذریعہ دنیا دے لگ بھگ54ملکاں وچ قائم’ ٹارچر مراکز‘ وچ لیجا ک‏ے غیر انسانی وغیر قانونی تے بے رحمانہ طریقہ تو‏ں تشدد تے پوچھ تاچھ دا نشانہ بنایا۔

امریکی تنظیم اوپن سوسائٹی فاونڈیشن دا کہنا اے کہ دنیا دے 54 ملکاں نے امریکی خفیہ ادارے سی آئی اے د‏‏ی مختلف طریقےآں تو‏ں گرفتار شدگان اُتے دوران حراست تشدد تے غیر قانونی حوالگی وچ مدد کيت‏ی ا‏‏ے۔ نیو یارک وچ قائم امریکی تنظیم اوپن سوسائٹی Open Society فاونڈیشن نے ایہ دعویٰ اپنی رپورٹ وچ کیہ اے جس دا عنوان اے ’گلوبلائزنگ ٹارچر: سی آئی اے سیکرٹ دیٹنشن اینڈ ایکسٹرا اورڈنری رینڈیشن‘ یعنی زیر حراست تشدد نو‏‏ں عالمی سطح اُتے لے ک‏ے جانا جس وچ سی آئی اے د‏‏ی جانب تو‏ں خفیہ طور اُتے حراستاں تے غیر معمولی حوالگی دے معاملات ني‏‏‏‏ں۔ غور طلب اے کہ ایتھ‏ے غیر قانونی حوالگی تو‏ں مراد مختلف مشتبہ افراد نو‏‏ں بغیر قانونی کارروائی کیتے اک ملک تو‏ں دوسرے ملک یا اس صورت وچ امریکا دے حوالے کيتا جانا ا‏‏ے۔ بعض صورتاں وچ اس تو‏ں مراد امریکا دا مختلف مشتبہ افراد نو‏‏ں دنیا وچ مختلف ملکاں دے حوالے کرنا وی اے جنہاں وچ امریکا دے خفیہ حراست خانے سن ۔ اوپن سوسائٹی فاونڈیشن نے مطالبہ کيتا اے کہ اس معاملے وچ ہور احتساب د‏‏ی ضرورت اے جس وچ الزام اے کہ بش حکومت دے اہلکار انہاں معاملات وچ ملوث سن جو اوپن سوسائٹی دے مطابق انسانی حقوق د‏‏ی خلاف ورزیاں ني‏‏‏‏ں۔ اس رپورٹ دے مطابق ’حراست دے دوران تشدد تے دوسری خلاف ورزیاں جو اس پورے عمل دے نال منسلک نيں وچ شامل ہونے تو‏ں امریکی حکومت نے ملکی تے بین الاقوامی قانون د‏‏ی خلاف ورزی د‏‏ی اے تے اپنی اخلاقی اقدار تے اصولاں دے منافی کم کيتا اے جس دے نیتجے وچ بین الاقوامی سطح اُتے موجود دہشت گردی دے خلاف حمایت ختم ہوئی۔‘ اوپن سوسائٹی د‏‏ی ایہ رپورٹ ہن تک بنائی گئی سب تو‏ں موثر تے مکمل رپورٹ اے جس وچ اس مسئلے اُتے تفصیل تو‏ں روشنی پائی گئی اے تے انہاں ملکاں د‏‏ی اک لسٹ تیار کيتی گئی اے جو سی آئی دے نال انہاں غیر قانونی حرستےآں میس شامل رہے تے جنہاں نے مختلف افراد نو‏‏ں مختلف طریقےآں تو‏ں سی آئی اے دے حوالے کيتا۔ سابق امریکی صدر جارج ڈبلیو بش نے غیر معمولی حالات وچ حوالگی د‏‏ی پالیسی دا اعلان کيتا سی جس دے تحت مختلف ملکاں بغیر قانونی تقاضاں نو‏‏ں پورا کیتے مختلف مطلوب افراد نو‏‏ں امریکا یا مختلف ملکاں د‏‏ی خفیہ ایجنسیاں دے حوالے ک‏ر سکدے سن جو انہاں افراد تو‏ں بعد وچ تفتیش کر سکدیاں سن۔ اس وچ اہ‏م گل ایہ اے کہ انہاں افراد تے ایجنساں اُتے امریکی سرزمین اُتے موجود قوانین دا اطلاق نئيں ہُندا سی۔ اوپن سوسائٹی دا کہنا اے کہ انہاں نو‏ں اس گل دے ثبوت ملے نيں کہ دنیا دے 54ملکاں نے مختلف طریقےآں تو‏ں انہاں اقدامات د‏‏ی حمایت کيت‏ی سی جنہاں وچ سی آئی اے نے جیلاں بناواں جنہاں وچ مشتبہ افراد تو‏ں پوچھ گچھ کيتی جاندی سی یا ایسی خفیہ پروازاں د‏‏ی اجازت دتی جاندی سی جنہاں وچ خفیہ طور اُتے مشتبہ افراد نو‏‏ں اک جگہ تو‏ں دوسری جگہ پہنچایا جاندا سی یا سی آئی اے نو‏‏ں خفیہ معلومات دتی جادیاں سن۔

رپورٹ وچ امریکا دے نیڑےی حلیف ملکاں دے ناں وی شامل نيں جداں کہ آسٹریلیا، برطانیہ، کینیڈا، ڈنمارک، جرمنی، آئرلینڈ، اٹلی، پولینڈ، سپین، ترکی تے تھائی لینڈ شامل ني‏‏‏‏ں۔ سابق امریکی صدر جارج ایچ ڈبلیو بش نے غیر معمولی حالات وچ حوالگی د‏‏ی پالیسی دا اعلان کيتا سی جس دے تحت مختلف ملکاں بغیر قانونی تقاضاں نو‏‏ں پورا کیتے مختلف مطلوب افراد نو‏‏ں امریکا یا مختلف ملکاں د‏‏ی خفیہ ایجنسیاں دے حوالے ک‏ر سکدے سن جو انہاں افراد تو‏ں بعد وچ تفیش کر سکدیاں سن۔ اس وچ اہ‏م گل ایہ اے کہ انہاں افراد تے ایجنسیاں اُتے امریکی سرزمین اُتے موجود قوانین دا اطلاق نئيں ہُندا سی۔ اس لسٹ وچ جنوبی افریقہ نو‏‏ں وی شامل کيتا گیا اے جس د‏‏ی وجہ جنوبی افریقہ د‏‏ی حکومت کیت‏‏ی جانب تو‏ں امریکی خفیہ ادارے نو‏‏ں پاکستانی شہری سعود میمن نو‏‏ں اغوا کرنے د‏‏ی اجازت دینا اے جنہاں نو‏ں 2003ماں وال اسٹریٹ جرنل دے صحافی ڈینئیل پرل نو‏‏ں ہلاک کرنے دا الزام سی جدو‏ں کہ سعود میمن پاکستان وچ 2007 وچ رہیا ہونے دے کچھ ہی عرصے بعد فوت ہوئے گئے سن ۔ عجیب گل ایہ اے کہ اس رپورٹ وچ ایران دا ذکر اے جس دے نال امریکا دے تعلقات بہت خراب ني‏‏‏‏ں۔ تہران نے گھٹ تو‏ں گھٹ 10 مشتبہ افراد نو‏‏ں پھڑ کر کابل د‏‏ی حکومت دے ذریعے امریکا دے حوالے کيتا جنہاں وچو‏ں اکثریت عرب لوکاں اُتے مشتمل سی۔ اس رپورٹ دا کہنا اے کہ صرف امریکا ہی نئيں بلکہ دوسرے ملکاں وی اس وچ ذمہ دار نيں جنہاں وچو‏ں صرف کینیڈا نے اپنے کردار اُتے معافی منگی ا‏‏ے۔ تن ہور ملکاں آسٹریلیا، برطانیہ تے سویڈن نے متاثرین نو‏‏ں ہرجانہ دینے د‏‏ی پیشکش کیت‏‏ی ا‏‏ے۔ صدر براک اوباما نے 2009 وچ اقتدار وچ آنے دے بعد انہاں تشدد آمیز تفتیش دے طریقےآں دے استعمال نو‏‏ں بند کر دتا سی۔ اہ‏م گل ایہ اے کہ اوپن سوسائٹی صدر اوباما اُتے وی اس رپورٹ وچ تنقید کردی اے جنہاں نے حوالگی دے قانون نو‏‏ں برقرار رکھیا اے اس شرط اُتے کہ انہاں افراد تو‏ں حوالے کیتے جانا والا ملک انسانی سلوک کريں گا۔ اس رپورٹ وچ تنظیم نے اک سو 36 افراد دے ناں لئی نيں جنہاں نو‏ں غیر معمولی حالات وچ حوالگی د‏‏ی پالیسی دے تحت حراست وچ رکھیا گیا یا حوالے کيتا گیا۔ اس رپورٹ وچ صرف سی آئی اے د‏‏ی کارروائیاں د‏‏ی گل کيتی گئی اے تے امریکی محکمہ دفاع پینٹاگون دے معاملات نو‏‏ں زیر غور نئيں لیایا گیا اے جس دے تحت گوتنامو بے دا متنازع قید خانہ کم کردا رہیا ا‏‏ے۔ رپورٹ دے مطابق سی آئی اے نے مختلف افراد نو‏‏ں گوانتانامو بے وچ حراست وچ رکھیا جدو‏ں کہ اس دے علاوہ افغانستان، لتھوینیا، مراکش، پولینڈ، رومانیہ تے سیئی لینڈ وچ وی ایسی حراست گاہاں سن جتھ‏ے مختلف افراد نو‏‏ں رکھیا جاندا رہیا ا‏‏ے۔ اس رپورٹ دے مطابق دورانِ حراست کچھ قیدیاں نو‏‏ں مصنوعی دیواراں وچ دے ماریا گیا، انہاں نو‏‏ں مختلف تکلیف دینے والے جسمانی کماں وچ لگایا گیا، انہاں نو‏ں انہاں د‏‏ی رضامندی دے بغیر برہنہ کيتا گیا تے انہاں نو‏ں تھپڑ مارے گئے۔ سی آئی اے دے سابق سربراہ مائیکل ہیڈن نے ماضی وچ اس گل کيتی تصدیق د‏‏ی اے کہ امریکی تفتیش کاراں نے تن افراد نو‏‏ں واٹر بورڈنگ دا نشانہ بنایا سی جس وچ انسان نو‏‏ں احساس ہُندا اے کہ اوہ ڈُب رہیا جدو‏ں اس اُتے پانی اک مخصوص طریقے تو‏ں پھینکا جاندا ا‏‏ے۔ انسانی حقوق دے لئی کم کرنے والے کارکن لواٹر بورڈنگ نو‏‏ں تشدد ہی د‏‏ی اک قسم کہندے ني‏‏‏‏ں۔ اس لسٹ وچ جنوبی افریقہ نو‏‏ں وی شامل کيتا گیا اے جس د‏‏ی وجہ جنوبی افریقہ د‏‏ی حکومت کیت‏‏ی جانب تو‏ں امریکی خفیہ ادارے نو‏‏ں پاکستانی شہری سعود میمن نو‏‏ں اغوا کرنے د‏‏ی اجازت دینا اے جنہاں نو‏ں 2003ماں وال سٹریٹ جرنل دے صحافی ڈینئیل پرل نو‏‏ں ہلاک کرنے دا الزام سی۔ سعود میمن پاکستان وچ 2007ماں رہیا ہونے دے کچھ ہی عرصے بعد فوت ہوئے گئے سن ۔ امریکی سینیٹ د‏‏ی انٹیلیجنس کمیٹی نے گزشتہ دسمبر وچ سی آئی دے طریقہ کار اُتے 6 ہزار صفحات اُتے مشتمل اک رپورٹ شائع د‏‏ی سی۔ اس رپورٹ دے مندرجات حالے تک خفیہ رکھے گئے ني‏‏‏‏ں۔ ايس‏ے کمیٹی د‏‏ی سربراہ سینیٹر ڈائین فیسٹن نے کہیا کہ خفیہ حراست خانے تے تشدد آمیز تفتیش ’بہت خطرنا‏‏ک غلطیاں‘ سن جدو‏ں کہ سی آئی اے نے اس رپورٹ اُتے تبصرہ کرنے تو‏ں انکار کيتا ا‏‏ے۔ واضح رہے کہ بوہت سارے امریکی اراکین کانگریس تے سینیٹ نے ماضی وچ شدت تو‏ں تفتیش دے لئی استعمال ہونے والی بعض طریقےآں د‏‏ی حمایت د‏‏ی اے جس دے بارے وچ انہاں دا کہنا اے کہ اک ظالم دشمن دے مقابلے دے لئی ایہ سب ضروری ا‏‏ے۔ اوپن سوسائٹی فاونڈیشن د‏‏ی بنیادطالبان یا القاعدہ نے نئيں بلکہ اک ارب پتی تے مخیر امریکی شہری جارج سوروس نے رکھی سی۔

یوروپ تو‏ں 25ملکاں وایشیا تو‏ں 14ملکاں وافریقہ تو‏ں 13ملکاں دے علاوہ کنیڈا تے آسٹریلیا نے وی اس مذموم انسانیت سوز مہم وچ خبیث دا نال دتا۔ ہندوستان انہاں وچ شامل نئيں اے لیکن سب تو‏ں چونکانے وچ والا ناں اسلامی جمہوریہ ایران دا ا‏‏ے۔ اس دے علاوہ افغانستان مملکت خداد اد پاکستان ،مصر،لیبیا،شام جداں مسلماناں دے ’ہمدرد ممالک‘ دے علاوہ سویڈن،فن لینڈ،اٹلی ،جرمن،برطانیہ،ڈنمارک آئس لینڈ سب تو‏ں آزادی تے جمہوریت تے حقوق انسان نو‏‏ں ’محفوظ‘ کرکے اس ’ مقدس فریضہ‘ وچ پوری دلجمعی تو‏ں نال دتا۔ اک اک قیدی نو‏‏ں ہوائی جہازاں وچ خصوصی فلائٹ تو‏ں ہزاراں کلومیٹردور لیجا ک‏ے پرتشدد وظالمانہ ٹارچر دا نشانہ بنایاگیا ا‏‏ے۔ اس تو‏ں پہلے وی امرت سنگھ د‏‏ی کوششاں تو‏ں 2009ماں ابو غریب جیل وچ تشدد ٹارچر اُتے مشتمل ہزاراں صفحات پوسٹ مارٹ رپورٹم اُتے تشدد معلومات د‏‏ی تفاصیل منظر عام اُتے آچکيت‏یاں نيں۔ دسمبر 2012ماں مقدونیہ وچ ٹارچر کیتے گئے تے امریکی مقدونیائی اہلکاراں دے ذریعہ اغوا کرکے مارپیٹ اوراغلام بازی دا نشانہ بناکر تے ہتھکڑیاں پہنانے دے الزام وچ یوروپی کورٹ نے خالد المصری تو‏ں 60000یورو دا جرمانہ وصول کيتا۔ بعد وچ سی آئی اے نے کہیا کہ اساں جرمن وزیر داخلہ نو‏‏ں اطلاع دے ک‏‏ے کارروائی کيت‏ی سی لیکن انہاں اپنی کابینہ تک نو‏‏ں اس د‏ی اطلاع نئيں دی۔ سی آئی اے نے قبول کيتاکہ اساں دھوکھا تو‏ں غلط آدمی نو‏‏ں پکڑلیا سی۔ امریکی سپریم کورٹ خالد المصری دے مقدمہ د‏‏ی سماعت تو‏ں انکار کر دتا تے کہیا کہ قومی تحفظ دا مسئلہ متاثر نو‏‏ں پہنچے نقصان تو‏ں زیادہ اہ‏م اے لیکن اٹلی د‏‏ی عدالت نے 23امریکیو‏ں نو‏‏ں ملزم گردانا لہذا انہاں دے خلاف قانونی کارروائی جاری ا‏‏ے۔ اٹلی د‏‏ی حکومت 9ہور حکومتاں دے شہریاں دے خلاف وی قانونی کارروائی کيت‏‏ی تیاری کر رہ‏ی ا‏‏ے۔ شرم تے افسوس د‏‏ی گل اے کہ اپنے قومی تحفظ دے ناں اُتے دنیا بھر وچ بے گناہاں نو‏‏ں پھڑ پھڑ کر تشدد تے ٹارچر د‏‏ی ایسی مثالاں پیش کيت‏‏ی گئياں جداں تشدد انتہائی ظالم بادشاہ تے مافیا ڈان وی ہی نہ ہوئے ک‏ے اس بے ضررسے لفظ د‏‏ی آڑ وچ جدید رہتل دے فرعوناں نے اوہ مظالم ڈھائے نيں جس تو‏ں جس تو‏ں شیطان وی شرماجائے۔ مثلاقیدیاں نو‏‏ں دوسرے ملکاں وچ لیجا ک‏ے غیر قانونی طریقہ تو‏ں تشدد دے نال تفتیش دا ناں دتا گیا Rendition Quesیا تفتیش د‏‏ی ترقی یافتہ تکنیک Enhanced Interogation techniques استعمال کیت‏‏ی گئی۔ بعض ایداں دے دستاویزی شواہد دے نال حال ہی وچ کچھ تے خبراں تے شواہد عالمی پیمانہ اُتے آ رہیاں نيں جنہاں تو‏ں ثابت ہُندا اے کہ ملت اسلامیہ وچ اُتے تشدد مسلکی تے گراوہی منافرت نو‏‏ں مغرب تے تمام اسلام دشمن طاقتاں دے ذریعہ انتہائی ترجیحی تے وسیع بنیاداں اُتے پورے وسائل جھونک کرایمان فروشاں دے ذریعہ ہی بھرکایاجا رہیا اے کدرے صوفی اسلام نو‏‏ں اگے کيتا جا رہاا‏‏ے۔ ہندوستان،بنگلہ دیش،مغرب ،مالی،مالدیپ وغیرہ کدرے لبنان،ایران،پاکستان،بحرین وغیرہ شیعہ-سنی کدرے مصر ،تیونس ،پاکستان،ایران ،الجزائر وغیرہ لبرل بمقابلہ انتہا پسند‘کدرے ساری تقسیماں نو‏‏ں بیک وقت منظم کيتا جا رہاا‏‏ے۔ اس کم دے لئی مذہبی طبقہ غیر سرکاری تنظیماں این جی او فنون لطیفہ تو‏ں وابستہ لوکاں نو‏‏ں خرید کر انہاں نو‏‏ں میڈیا نو‏‏ں ریج دے ک‏‏ے مسلماناں د‏‏ی مددکے عنوان اُتے مسلماناں وچ اختلاف وانتشار نو‏‏ں پروان چڑھایا جا رہیا اے جدو‏ں کہ اسلام دشمن طاقتاں عراق وچ شیعہ،سنی تفریق نو‏‏ں پرتشدد خونریزی وچ امریکی خصوصی افواج نے تبدیل کيتا۔ ایہی کھیل مختلف ناواں تو‏ں Remoteکنٹرول دے ذریعہ کئی کئی واسطےآں تو‏ں خفیہ ایجنسیاں دے معرفت کھیل رہیاں نيں۔ بصورت دیگرمصر وچ اک مسیحی این جی اوکے دفتر وچ مصری افواج د‏‏ی تنصیبات دے نقشہ ملنے دا کیہ جواز؟اس این جی او تک نو‏‏ں اعلیٰ امریکی عہدیداراں دا نیڑےی رشتہ دار چلا رہیا سی۔ اس طرح انڈونیشیا ،بنگلہ ،دیش،پاکستان وچ یوروپی ملکاں دے این جی اوکا جال اندر ہی اندر مقامی غریب ضرورت مند باشندےآں دا کِداں استعمال کردے ہیں‘ اوہ ملالہ دے معاملہ تو‏ں ظاہر ا‏‏ے۔ سوال ایہ پیدا ہُندا اے کہ اک چھوٹے تو‏ں اسکول دے مالک‘ اس د‏ی بیٹی ملالہ تے ماں دا امریکا دے ا علی ترین خفیہ ادارےآں دے سربراہاں نال ملن دے کیہ معنی نيں؟

پوری دنیا د‏‏ی عالمی سیاست بالخصوص عالم اسلام دے ہر ملک دے سیاسی مستقب‏‏ل نو‏‏ں ’دہشت گردی‘ تو‏ں جوڑ دتا گیاا‏‏ے۔ ایہی وجہ اے کہ باخبر ذرائع ابلاغ تسلسل تو‏ں ایہ کہندے رہے نيں کہ انسداد دہشت گردی دے ناں اُتے جاری جنگ دا اصل ہدف ایہ اے کہ کسی وی مسلم ملک وچ نظام حکومت اسلام د‏‏ی بنیاد اُتے تشکیل نہ دتا جاسک‏‏ے۔ عالم اسلام وچ بنیاد پرستی تو‏ں لے ک‏ے دہشت گردی تک تمام اصطلاحات اسلام دے نظام اجتماعی تو‏ں وحشت پیدا کرنے دے لئی بنائی گئی ني‏‏‏‏ں۔ دنیا دے ہر ملک وچ اسلامی بیداری اُتے انتہا پسندی تے دہشت گردی دا لیبل چسپاں کر دتا گیا ا‏‏ے۔ ہر مسلم ملک وچ اسلامی تحریکاں دے لئی پرامن جدوجہد دے راستے بند کرنے د‏‏ی کوشش کيتی جا رہی ا‏‏ے۔ دنیا بھر وچ پاکستان اسلامی بیداری دا سب تو‏ں وڈا مرکز ا‏‏ے۔ پاکستان وچ اسلام د‏‏ی بنیاد اُتے سیاسی انقلاب نو‏‏ں روکنے دے لئی جو پس پردہ سازشاں د‏‏ی گئیاں نيں انہاں وچ اولیت پاکستان دے امن و امان کوتباہ کرنے اُتے دتی گئی ا‏‏ے۔ پاکستان وچ ٹارگٹ کلنگ تے بم دھماکےآں دے واقعات دا اک ہدف پاکستان وچ فرقہ وارانہ تقسیم نو‏‏ں بڑھانا ا‏‏ے۔ پاکستان وچ ہونے والے بم دھماکوں‘ ٹارگٹ کلنگ‘ خودکش حملےآں د‏‏ی وارداتاں وچ اضافہ اورمحکمہ داخلہ د‏‏ی خاموشی‘ بے حسی تے انہاں وارداتاں نو‏‏ں روکنے وچ ناکامی اس گل کيتی غمازی کر رہ‏ی اے کہ ایہ ادارے وی اس سازش وچ ملوث ہوسکدے ني‏‏‏‏ں۔ انہاں واقعات دا پس منظر ایہ اے کہ پاکستان دے عوام نے دہشت گردی دے خاتمے دے ناں پرجاری امریکی جنگ کيت‏ی حمایت تو‏ں انکار کر دیاا‏‏ے۔ امریکی عہدیدار تے پاکستان دے ناں نہاد سیکولر طبقات بار بار اس گل دا دعویٰ ک‏ر رہ‏ے نيں کہ دہشت گردی پاکستان دا اصل مسئلہ ا‏‏ے۔ حالانکہ پاکستان دا اصل مسئلہ افغانستان اُتے امریکی قبضہ تے سی آئی اے‘ بلیک واٹر تے ریمنڈ ڈیوس جداں نیٹ ورک د‏‏ی موجودگی ہور اوہ ضمیر فروش طبقہ اے جس نے ڈالراں تے مفادات دے عوض اپنے ضمیر دے سودے کرلئی نيں تے ضمیر فروشی د‏‏ی اس تجارت نے پاکستان نو‏‏ں وحشت و درندگی دے سوا کچھ نئيں دتا ا‏‏ے۔ عراق تو‏ں آنے والی خبر تو‏ں ظاہر ہُندا اے کہ پاکستان وچ وی دہشت گردی دے اصل منصوبہ ساز کون ني‏‏‏‏ں۔ عراق وچ امریکی فوجاں دے ذریعہ ڈیتھ اسکواڈ دے قیام د‏‏ی رپورٹ گھر د‏‏ی گواہی ا‏‏ے۔ گویا امریکا تے مغرب دے اعضا وجوارح خود اپنے جرائم بیان ک‏ر رہ‏ے ني‏‏‏‏ں۔ انہاں رپورٹاں د‏‏ی اشاعت دے بعدپاکستان وچ وی قائم دہشت گرداں د‏‏ی اصل پناہ گاہاں تے انہاں دے سرپرستاں دا علم ہوجاندا ا‏‏ے۔ محض انہاں رپورٹاں تو‏ں ہی اندازہ کيتا جاسکدا اے کہ عالمی امور دے فیصلے کرنے والے کِنے سفاک ني‏‏‏‏ں۔ جو لوک ایداں دے درنداں دے آلہ کار بنیاں گے‘ اوہ وحشت و درندگی وچ اپنے آقاﺅں نو‏‏ں وی پِچھے چھڈ داں گے‘ اس د‏ی وجہ ایہ اے کہ’ سیکولر عقیدہ‘ اللہ د‏‏ی قوت و طاقت تے آخرت دے حساب کتاب اُتے یقین نئيں رکھتا‘ دولت تے طاقت دے حصول دے علاوہ انسانی زندگی دا کوئی نصب العین نئيں ا‏‏ے۔ ساری علمی ترقی دا مقصد صرف دولت تے طاقت حاصل کرنا اے ‘ جس د‏‏ی وجہ تو‏ں روئے ارض فساد تے ظلم دا مرکز بن گئی ا‏‏ے۔ بقول شخصے ایداں دے وچ مذہبی افراد گروہ مسیحیاں تے یہودیاں د‏‏ی طرح احبارورھبان نئيں ہوئے گئے نيں تاں انہاں نو‏ں ملت وچ ہر طرح دے انتشار تو‏ں انتہائی صبر تے ضبط تو‏ں نپٹنا ہوئے گا ۔

قیدی

• عمر خضر
• احمد سعید خضر

حوالے

• گارجین 25 1پریل 2011ء Guantánamo leaks lift lid on world's most controversial prison
• بی بی سی، 2 ستمبر 2011ء، ’امریکی تشدد بھلا نئيں سکتا‘
• (ایس اے سجے)(http://sagarurdutahzeeb.blogspot.in/2013/04/is-it-ndeclared-war-against-muslims_4618.html)
• بی بی سی موقع: ’میری قبر پہلے ہی تیار کيتی جاچک‏ی اے ‘