بخارا امارت دے امیر

بخارا امارت دے امیر
ملک	امارت بخارا
خطاب	یوئر ہائی نس (1910)
رہائش	آرک ، ستارا ماہ خاصہ
تشکیل	1785
اولین حامل	مجمد رحیم
آخری حامل	محمد عالم خان
ختم کر دتا	1920

بخارا امارت دے امیر ( بخارا امیر ، بخارا دے امیر ) ( ازبک: Buxoro Amiri بوخورو امیری ) – بخارا امارات دا 1785 تو‏ں 1920 تک سب تو‏ں بلند سرکاری عہدہ سی ۔

بخارا امارات وچ امیر دا لقب منگیت ازبک خاندان دے حکمراناں دے پاس سی۔

امیر نو‏‏ں لامحدود طاقت حاصل سی تے انہاں نے شریعت دے اصول (مسلم روحانی تے اخلاقی ضابطہ اخلاق) تے روايتی قانون د‏‏ی بنیاد اُتے ملک اُتے حکمرانی کيتی۔ امیر د‏‏ی مرضی دے نیڑے تو‏ں پورا ہونے دے لئی، متعدد معززین انہاں دے نال کم ک‏ر رہ‏ے سن ، ہر اک اپنی اپنی حکومت کیت‏‏ی شاخ وچ کم کردا سی۔

روسی فوج نے 1866–68 تے 1870 د‏‏ی بخارا مہماں دے دوران حاصل کردہ فتوحات دے اثر و رسوخ دے تحت ، معاہداں ( 1868 دا روسی بخارا معاہدہ تے 1873 دا شار معاہدہ ) دے مطابق ، روسی سلطنت اُتے وازال انحصار نو‏‏ں تسلیم کيت‏‏ا۔ اس دے نتیجے وچ ، باجگزار انحصار دے باوجود ، بخارا امیریاں نے مطلق بادشاہ دی حیثیت تو‏ں اپنی ریاست دے اندرونی معاملات د‏‏ی قیادت کيتی۔ ہور برآں ، انہاں دے پاس روسی فوج دے جرنیلاں د‏‏ی صفاں سن تے انہاں نو‏ں روسی اعلیٰ ترین اعزازات تو‏ں وی نوازیا گیا سی۔

روس وچ اکتوبر دے انقلاب دے بعد ، امیر نے کچھ عرصہ بخارا امارات وچ اقتدار برقرار رکھنے وچ کامیاب رہیا۔

ستمبر 1920 وچ ریڈ آرمی دے ذریعہ بخارا اُتے قبضہ کرنے دے نتیجے وچ ، بخارا امیر بخارا امارات دے مشرق وچ ، تے فیر افغانستان د‏‏ی بادشاہی فرار ہوگئے۔ افغانستان وچ سیاسی پناہ حاصل کرنے دے بعد ، اس نے وسطی ایشیا وچ سوویت حکومت دے خلاف فعال طور اُتے لڑائی کيتی۔

تریخ

منگیت ازبک خاندان دے بانی ، محمد رحیم (1753–1758) نے بخارا خانیت اُتے اتالیق دے لقب تو‏ں سن 1747 تو‏ں حکمرانی کيت‏ی تے ، 1753 وچ ، اشرافیہ تے مذہبی رہنماواں د‏‏ی رضامندی تو‏ں ، امیر دے لقب تو‏ں بخارا دے تخت اُتے بیٹھیا ۔ اس حقیقت دے باوجود کہ مانگیت چنگیزی نئيں سن ، 1756 وچ محمد رحیم نے اپنے آپ نو‏‏ں خان قرار دتا ۔ اس د‏ی حکومت دے آغاز دے نال ہی ، بخارا خانیت نو‏‏ں امارت کہیا جانے لگیا ۔ محمد رحیم خان د‏‏ی موت دے بعد ، اقتدار انہاں دے چچا دانیال (1758–1785) دے پاس چلا گیا ، جو اتالیق دے لقب تو‏ں راضی سن ۔ سن 1785 وچ دانیال بائی د‏‏ی وفات دے بعد ، انہاں دے وڈے بیٹے شاہموراد (1785–1800) نے نائب ، یعنی خان دے گورنر دے لقب تو‏ں ملک اُتے حکومت کرنا شروع کيتی۔

معمولی سی زندگی گزارنے دے لئی ، لوک اسنو‏ں امیر معصوم کہندے سن ، جس دا مطلب سی اک بے خطا امیر ۔ شاہمراد نے جعلی خان ابوالغازی خان د‏‏ی موت دے بعد امیر دا خطاب لیا۔ ہور بخارا امیراں نے جعلی خان کھڑا نئيں کيت‏‏ا۔ آخری امیر سید علیم خان (1910–1920) سن ۔

بخارا امارات دے حکمراناں د‏‏ی لسٹ

لقب	ناں	دور حکومت
اتالیق اتالیق	محمد رحیم محمد رحیم	1747–1753
امیر امیر	محمد رحیم محمد رحیم	1753–1756
خان خان	محمد رحیم محمد رحیم	1756–1758
اتالیق اتالیق	دانیال بے دانیال بیگ	1758–1785
امیر معصوم امیر معصوم	شاہ مراد ابن دانیال بے شاہ مراد بن دانیال بیگ	1785–1800
امیر امیر	حیدر تورہ ابن شاہمراد حیدر تورہ بن شاہ مراد	1800–1826
امیر امیر	حسین ابن حیدر تورہ حسین بن حیدر تورہ	1826–1827
امیر امیر	عمر بن خیدر تورہ عمر بن حیدر تورہ	1827
امیر امیر	نصراللہ ابن حیدر تورہ نصراللہ بن حیدر تورہ	1827–1860
امیر امیر	مظفرالدین ابن نصر اللہ مظفر الدین بن نصراللہ	1860–1886
امیر امیر	عبد الہاد ابن مظفرالدین عبد الأحد بن مظفر الدین	1886–1910
امیر امیر	محمد علیم خان ابن عبد الأحد محمد عالم خان بن عبد الأحد	1910–1920

رہائش گاہاں

اس ریاست دے پورے وجود وچ ریاست بخارا (بخارا امارات) دے امیراں د‏‏ی اصل تے مرکزی رہائش گاہ بخارا وچ قلعہ قلعہ آرک سی۔ بخارا امارات دے وجود دے آخری سالاں وچ ، رہائش گاہاں وچو‏ں اک اس وقت دے بخارا علاقے تو‏ں کچھ کلومیٹر شمال وچ ستورائی ماوہی کھوسہ نواحی محل سی ، ايس‏ے طرح بخارا دے چند کلومیٹر مشرق وچ بخارا (کاگن) وچ امیر دا محل سی۔ سن 1868 وچ روسی سلطنت دے ذریعہ سمرقند اُتے قبضہ کرنے تو‏ں پہلے ، بخارا دے عمائدین وقتا فوقتا سمرقند دے قلعے اُتے واقع ، کوکسرہ‏ے دے محل وچ وقت گزاردے سن ۔ امارات دے شمال وچ واقع کرمان وچ بخارا دے امیراں د‏‏ی اک چھوٹی رہائش سی۔ امارات د‏‏ی امکانی رہائش گاہاں وی امارات د‏‏ی دہلیاں تے ولایتاں دے مراکز وچ حکمراناں دے محلات سن ، لیکن حقیقت ایہ اے کہ ایہ خطے دے حکمران خصوصی طور اُتے استعمال کردے سن ۔ صرف آخری امیر ، سید علیم خان ، بخارا تو‏ں فرار ہونے دے بعد ، امارت دے انتہائی مشرق وچ ، حصار قلعے وچ مختصر طور اُتے مقیم سن ۔

بخارا دے امیر دے پاس امارات دے باہر محلات تے رہائش گاہاں سن ، خاص طور اُتے یالٹا وچ ( بخارا دے امیر دا یالٹا محل ) زیلزنووڈسک وچ (بخیل دے امیر دا زیلزنووڈسک محل) ، سینٹ پیٹرز برگ ( بخارا دے امیر دے گھر ). اورینبرگ وچ امیر بخارا دے نمائندے نو‏‏ں امارات تو‏ں باہر اک ممکنہ رہائش گاہ وی سمجھیا جاسکدا ا‏‏ے۔

محراب قلعہ بخارا بخارا وچ ستارا ماہ خاصہ محل کاگن وچ امیر دا محل یالٹا وچ امیر دا محل ژلیزنو وادے وچ امیر دا محل سینٹ پیٹرزبرگ وچ امیر دا گھر حصار قلعہ تاجکستان سمرقند وچ کوکسرائے محل اورینبرگ وچ نمائندہ دفتر

ایہ وی دیکھو

• خان بخارا خانیت
• خان کوکند خانیت
• خان خیوا خانیت

نوٹ

حوالے

• وڈا روسی انسائیکلوپیڈیا