برلن ناکہ بندی
برلن ناکہ بندی سرد جنگ دے پہلے وڈے بین القوامی بحراناں چوں اک سی بلکہ پہلا بحران سی ۔ برلن شہر دی ناکہ بندی 24 جون 1948ء توں 11 مئی 1949ء تک جاری رہی ۔
دوجی جنگ عظیم دے مگروں جرمنی تے اتحادیاں دا قبضہ ہوگئیا ۔ اس دور چ سویت یونین نے مغربی اتحادیاں دے انتظام ہیٹھ علاقے مغربی برلن نوں جان آلے سارے ریل تے سڑک دے راہ بند کر دتے سن ۔ چیتا رہے کہ ونڈے ہوئے برلن شہر دا اوہ حصہ جہڑا مغربی اتحادیاں دے قبضے چ سی ، اوہ چارے پاسےاوں سویت قبضے دے علاقےآں چ گھرئیا ہوئیا سی ۔ اس ناکہ بندی دا مقصد مغربی طاقتاں نوں مجبور کرنا سی کہ اوہ آتر آ کے ( مجبور ہو کے) سویت یونین نوں مغربی برلن نوں غذا تے بالن ( ایندھن) دی فراہمی دی اجازت دین تاکہ پورے شہر تے سویت یونین نوں عملی تسلط ہو جائے ۔ اس ناکہ بندی دے جواب چ مغربی اتحادیاں نیں برلن فضائی نقل و حمل دا آغاز کیتا ۔ جس راہیں برلن دے لوکاں نوں فضائی راہ تھانیں رسد دتی گئی ۔ امریکہ دی فضائیہ ، برطانیہ دی شاہیی فضائیہ تے دولت مشترکہ ے دوجے دیساں دے ہوائی جہازاں نے اک سال تک جاری رہن آلی اس کاروائی چ 2 لکھ توں ودھ اڑاناں بھریاں تے 13 ہزار ٹن غذائی شیواں روزانہ برلن نوں فراہم کیتیاں ۔
1949ء دے موسم بہار تک ایہہ کوششاں اینیاں کامیاب ہویاں کہ اپریل تک اینا زیادہ سامان پہنچایا جان لگا جنا پہلے شہر نوں ریل راہیں وی نئیں پہنچدا سی۔
اس پورے عمل دے دوران کل 101 جاناں ضائع ہویاں ، جنہاں چ 40 برطانوی تے 31 امریکی شامل سن ۔ بوہتیاں موتاں دی وجہ جہازاں دا ڈگ کے تباہ ہونا سی ۔ اس پورے عمل چ 17 امریکی تے 8 برطانوی طیارے ڈگ کے تباہ ہوئے ۔ اس فضائی نقل تے حمل دے پورے عمل دا تخمینہ 224 ملین (22 کروڑ 40 لکھ) ڈالر لایا گیا ۔
اس فضائی نقل و حمل (انگریزی:ایئر لفٹ) نے سویت یونین نوں شرمندگی نال دوچار کردتا ،کیونجے اوہ بار بار دعوی کر چکیا سی کہ ایہہ ایئر لفٹ کدی وی کامیات نئیں ہوئے گی ۔ پر جدوں ایہہ واضع ہو گیا کہ ایہہ کوششاں کامیاب ہو چکیاں نیں تے مئی چ ناکہ بندی چک لئی گئی ۔ اس فضائی نقل و حمل دیاں آخری یادگاراں برلن شہر دے سابق لہندے حصے چ واقع تن ہوائی اڈے نیں جہڑے اگلے 50 سالاں تک برلن شہر لئی بنیادی داخلی راستے دی خدمات انجام دیندے رہے ۔
امریکہ نے اس نوں آپریشن ویٹلز ، جدوں کہ برطانیہ نے آپریشن پلین فیئر دا ناں دتا ۔ اس عمل چ آسٹریلیا دیاں کوششاں نوں آپریشن پیلیکین دا ناں دتا جاندا اے ۔