اسٹریلیا

اسٹریلیا
سانچہ:نام صفحہ پرچم	سانچہ:نام صفحہ نشان
شعار (انگریزی وچ: There's NOTHING like Australia) (۲۰۱۰–)
ترانہ:
زمین و آبادی
متناسقات	25°S 133°E
رقبہ	7692024 مربع کلومیٹر
دارالحکومت	کینبرا
سرکاری زبان	آسٹریلوی انگریزی
آبادی	26473055 (۳۱ مارچ ۲۰۲۳)
خواتین	12545154 (۱۰ اگست ۲۰۲۱)  سانچہ:مسافة
مرد	12877635 (۱۰ اگست ۲۰۲۱)  سانچہ:مسافة
گھرانے	10852208 (۱۰ اگست ۲۰۲۱)  سانچہ:مسافة
حکمران
طرز حکمرانی	بالواسطہ جمہوریت ،  آئینی بادشاہت ،  وفاق
اعلی ترین منصب	شہزادہ چارلس (۸ ستمبر ۲۰۲۲–)
سربراہ حکومت	انتھونی البانیز (۲۳ مئی ۲۰۲۲–)
مقننہ	پارلیمان آسٹریلیا
قیام اور اقتدار
	تاریخ
یوم تاسیس	۱ جنوری ۱۹۰۱
عمر کی حدبندیاں
شادی کی کم از کم عمر	18 years old ،  16 years old
لازمی تعلیم (کم از کم عمر)	6 years old
لازمی تعلیم (زیادہ سے زیادہ عمر)	17 years old
شرح بے روزگاری	6 percent (۲۰۱۴)
دیگر اعداد و شمار
کرنسی	آسٹریلوی ڈالر
مرکزی بینک	ریزرو بینک آف آسٹریلیا
قومی علامت	سنہری کلغی ،  اوپل
ٹریفک سمت	بائیں
ڈومین نیم	.au
سرکاری ویب سائٹ	باضابطہ ویب سائٹ (Australian English )
آیزو 3166-1 الفا-2	AU
بین الاقوامی فون کوڈ	+61

دولت مشترکہ آسٹریلیا (Commonwealth of Australia) جنوبی نصف کُرے دا اک ملک اے جو دنیا دے سب تو‏ں چھوٹے براعظم اُتے مشتمل ا‏‏ے۔ اس وچ تسمانیہ دا وڈا جزیرہ تے بحر جنوبی، بحر ہند تے بحر الکاہل دے کئی نکے وڈے جزیرے شامل نيں۔ اس دے گوانڈھی ملکاں وچ انڈونیشیا، مشرقی تیمور تے پاپوا نیو گنی شمال ول، سولومن جزیرے، وانواتو تے نیو سیلیڈونیا شمال مشرق د‏‏ی طرف تے نیوزی لینڈ جنوب مشرق ول موجود ا‏‏ے۔

آسٹریلیا دا مرکزی حصہ 42000 سال تو‏ں قدیمی آسٹریلین لوکاں تو‏ں آباد رہیا ا‏‏ے۔ شمال تو‏ں آن والے اکا دکا ماہی گیراں تے یورپی مہم جُواں تے تاجراں نے ستروِیں صدی وچ ایدھر آنا شروع کیتا سی۔ 1770ءماں آسٹریلیا دے مشرقی ادھ حصہ اُتے برطانیہ نے دعویٰ کيتا۔ اسنو‏ں فیر 26 جنوری 1788ء وچ نیو ساؤتھ ویلز د‏‏ی کالونی دا انگ بنا دتا گیا۔ جونہی آبادی ودھدتی گئی تے نويں علاقے دریافت ہُندے گئے، 19واں صدی تک ادھر ہور پنج کالونیاں وی بنا دتیاں گئیاں۔

یکم جنوری1901ء نو‏‏ں انہاں 6 کالونیاں نے رل ک‏ے اک فیڈریشن بنائی تے اس طرح دولت مشترکہ آسٹریلیا وجود وچ آئی۔ فیڈریشن تو‏ں لَے ک‏ے ہن تک، آسٹریلیا وچ معتدل جمہوری سیاسی نظام موجود اے تے ایہہ حالے تک دولت مشترکہ ا‏‏ے۔ اس دا راجگڑھ کینبرا ا‏‏ے۔ ایہد‏ی آبادی 2 کروڑ 10 لکھ اے تے ایہہ مین لینڈ دے دارلحکومتاں سڈنی، میلبورن، برسبن، پرتھ تے ایڈیلیڈ وچ پھیلا ہويا ا‏‏ے۔

آسٹریلیا زمین دے تھلویں انگ دا دیس اے۔ ایہدے وچ آسٹریلیا تسمانیہ تے بحرالکاہل دے کئی جزیرے آندے نیں۔ تھاں ناپ نال ایہہ دنیا دا چھیواں وڈا دیس اے۔ پاپوانیوگنی، چڑھدا تیمور تے انڈونیشیا ایہدے اتر وچ نیو کیلیڈونیا ایہدے چڑھدے ول تے نیوزی لینڈ ایہدے چڑھدے دکھن ول اے۔ ایتھے انگریزی بولی بولی جاندی اے۔ ایہدی لوک گنتی 22,930,253 اے۔ زیادہ تر لوکی برطانیہ توں آۓ نیں۔ برطانیہ دی ملکہ، ملکہ الزبتھ II ایس دیس دی وی آگو اے۔

آسٹریلیا وچ یورپی لوکاں دے اٹھارویں صدی وچ آن توں پہلے 40000 ورے تک ایتھے پرانے لوک رہ رۓ سن جنہاں دیاں بولیاں دیاں نیڑے تریڑے 250 ونڈاں بندیاں نیں۔ ایہوں پہلی واری 1606 وچ ڈچاں نے لبھیا تے 1770 وچ ایہدے برطانیہ نے اپنا کلیم کیتا۔ 26 جنوری 1788 توں ایتھے برطانیہ توں لوکاں نوں لیا کے وسایا گیا۔ نواں تھلواں ویلز وسن لئی پہلی تھاں چنی گئی۔ ہولی ہولی لوک آکے ایتھے تے ہور تھانواں تے وسدے گۓ۔ 1 جنوری 1901 نوں چھ تھانواں دا پربندھ کیتا گیا۔ لوک گنتی دا چوکھا انگ چڑھدے پاسے ول رہندا اے تے شہراں وچ لوک زیادہ نیں۔

آمدنی ناپ نال ایہہ دنیا چ پنجویں نمبر تے آ۔ ایہدی اکانومی دنیا وچ 13ویں نمبر تے آندی اے۔ اینج ایہہ دنیا دے کھاندے پیندے دیساں وچ آندا اے۔

ناں

شبد آسٹریلیا لاطینی بولی دے شبد آسٹرالس توں بنیا اے جیدا مطلب اے تھلواں یا دکھنی۔ آسٹریلیا دے واسی نوں "آسی" کیندے نیں۔

رومی ویلے توں ای کسے انجان دکھنی دیس (Terra Australis Incognita) دی سوچ ہے سی تے بنا ثبوت توں ای وشکارلے ویلے دیاں جغرافیہ کتاباں وچ ایہ ہے سی۔ یورپی کھوجیاں دی کھوجن تے ایہنوں پرانے مشہور ناں نال سدیا گیا۔ پہلی واری شبدآسٹریلیا انگریزی وچ 1625 وچ ورتیا گیا۔ میٹتھیو فلنڈر نے 1804 توں ایس ناں نوں عام کیتا۔ جوزف بینکس دے آکھن تے 1814 وچ اپنی کتاب دا ناں A Voyage to Terra Australis رکھیا۔ 12 دسمبر 1817 نوں گورنر لاخلن میکائر نے کلونیل دفتر نوں آسٹریلیا ناں رکھن بارے کیا۔ 1824 وچ سمندری ماملیاں دے دفتر نے ایس گل نوں منیا تے ایہ ناں رکھ دتا گیا۔ اوہ پہلا نقشہ جیدے تے شبد آسٹریلیا لکھیا گیا سینٹ پیٹرزبرگ روس توں 1824 وچ چھپیا۔

لاطینی وچ آسٹریلیس دا مطلب "جو جنوب وچ ہو" ا‏‏ے۔ جنوب د‏‏ی نامعلوم زمین دے بارے کہانیاں قدیم رومن دور وچ ملدی نيں لیکن انہاں وچ اصل براعظم دے بارے کوئی حقیقی معلومات نئيں سن۔ آسٹریلیا دا لفظ انگریزی وچ پہلی بار 1625ء وچ استعمال کيتا گیا۔ 1793ء وچ جارج شا تے سر جیمز سمتھ نے زوالوجی تے باٹنی برائے نیو ہالینڈ دے ناں تو‏ں تحریر شائع د‏‏ی جس وچ انہاں نے وسیع و عریض جزیرے دا ذکر کيتا سی نہ کہ بطور براعظم کے۔ 1814ء وچ آسٹریلیا دا ناں مشہور ہويا جو اک برطانوی نیویگیٹر نے اپنے سفر دے بعد کتاب د‏‏ی شکل وچ لکھیا۔ اس دا ناں میتھیو فلنڈرز سی تے اس نے پہلی بار آسٹریلیا دے گرد چکر لگایا۔ اس کتاب د‏‏ی نوعیت اگرچہ فوجی سی، لیکن لفظ "آسٹریلیا" نو‏‏ں عام مقبولیت حاصل ہوئی کیونجے ایہ کتاب وسیع پیمانے اُتے پڑھی گئی۔ بعد وچ نیو ساوتھ ویلز دے گورنر نے اپنے سرکاری مراسلات وچ لفظ "آسٹریلیا" نو‏‏ں استعمال کيتا تے 1817ء وچ اس ناں نو‏‏ں سرکاری درجہ دینے د‏‏ی سفارش کيت‏ی گئی جو منظور ہوئی۔

تریخ

انسان آسٹریلیا وچ 42000 توں 48000 ورھے پہلے رہن لگے تے خورے اوہ چڑھدے دکھنی ایشیاء ولوں آۓ سن تے ہن دے پرانے دیسی آسٹریلیائی لوکاں دے پرکھ سن۔ 18ویں صدی دے انت تے جدوں یورپی لوک ایتھے وسن آے تے اوس ویلے دے پرانے دیسی لوک شکاری تے جڑی بوٹیاں کھان ویلے تے منہ زبانی چلن والی رہتل تے زمین دی عزت دی نیو تے بنیاں روحانی سوچ تے چلن والے سن۔ کدے کدے شکار لئی چرھدے دکھنی ایشیاء دے آنوالے مچھیریاں دے پچھے یورپی کھوجی وی ایتھے اپڑے۔ ولیم جانزون اک ڈچ سمندری جہاز چلانوالا، کیا جاندا اے ، اوہنے پہلی واری آسٹریلیا نوں 1606 وچ ایہدے اپرلے کنڈھے تے کیپ یارک جزیریورگا نوں ویکھیا تے 26 فروری نوں ایتھے ای پنفادر دریا کول ایہدی زمین تے لتھیا۔

ڈچاں نے اتلے تے لہندے آسٹریلیا دے نقشے بناۓ پر ایتھے وسے ناں۔ ولیم ڈیمپیئر اک انگریز کھوجی نے 1688 تے فیر 1899 وچ ایتھے دا پھیرا پایا۔ 1770 وچ جیمز کک نے چڑھدے آسٹریلیا نوں کھوجیا تے ایہدا ناں نیو ساؤتھ ویلز رکھیا تے برطانیہ لئی ایہنوں کلیم کیتا۔ جیمز کک دیاں کھوجاں نے مجرماں دی اک نگری دی رکھی۔ 26 جنوری 1788 نوں آرتھر فلپ پورٹ جیکسن تے جینوں ہن سڈنی کہندے نیں تے ایہہ آیا۔ ایہہ تریخ ہن آسٹریلیا دا قومی دیہاڑا یا آسٹریلیا دیہاڑہ اکھواندا اے۔ 1803 وچ تسمانیہ نوں وسایا گیا۔ برطانیہ نے لہندے آسٹریلیا تے 1828 نوں کلیم کیتا۔

نواں تھلواں ویلز توں کئی تھانواں نوں وکھریاں کرکے نویں صوبے بناۓ گۓ: دکھنی آسٹریلیا 1836 وچ وکٹوریہ 1851 وچ، کوینزلینڈ 1859 وچ۔ 1911 وچ ساؤتھ آسٹریلیا توں ناردرن ٹیراٹری دی نیہہ رکھی گئی۔ لوکاں دے ناں منن تے 1848 وچ ایتھے مجرماں نوں لے کے آخری جہاز آیا۔

ایتھوں دے پرانے تے اصلی لوک جدوں ایتھے یورپی آۓ 750,000 توں 1,000,000 دے وشکار سن اوہناں دا گنتی اک توں دوجے نوں لگن والے روگاں وجہوں تھوڑی رہ گئی۔ 1855 تے 1890 دے وشکار اسٹریلیا نے اپنے اندر ماملے چلان لئی برطانیہ توں ازادی لئی پر بہرلے ماملے، بچاؤ، باہری کاروبار تے کج ہور ماملے لندے دے ہتھ وج رۓ۔

پارلیمنٹ ہاؤز کینبرا

پہلی جنوری 1901 نوں آسٹریلیا دیاں نگریاں دا اک جٹ لمے سلا مشورے مگروں بنایا گیا تے کامنویلتھ آف آسٹریلیا بنائی گئی جیہڑی 1907 نوں سلطنت برطانیہ دا اک انگ بنی۔ کینبرا راجگڑھ بنایا گیا تے 1911 توں 1927 تک بندا رہیا اے اودوں تک میلبورن تھوڑے چر لئی راجگڑھ رہیا۔ 1914 وچ پہلی وڈی لڑائی وچ آسٹریلیا برطانیہ نال سی تے 416,000 آسی یورپ دے لڑائی ویہڑے ول گۓ 60،000 مارے گۓ تے 152,000 نوں سٹّاں لگیاں۔ کئی آسی سوچدے نیں جے گیلی پولی دی لڑائی وچ ہار نے اوہناں دی قوم دا مڈھ بجیا۔ 1942 وچ آسٹریلیا تے برطانیہ وشکار کئی جوڑ ٹٹے۔ 1942 وچ برطانیہ دی جپان ہتھون ہار نے آسٹریلیا نوں ڈرا دتا تے اوہنے اپنے بچاؤ لئی امریکہ ول ویکھیا۔ 1951 توں آسٹریلیا امریکہ دا سنگی اے۔ دوجی وڈی لڑائی مگروں یورپ توں بن باس کرکے لوک آۓ تے 1970 مگروں ایشیاء توں وی لوکاں نوں آسٹریلیا آن دی ہلہ شیری دتی۔ ونسونیاں تھانواں توں آسٹریلیا وچ لوکاں دے آن نال ایتھوں دے لوکاں، رہتل تے اوہناں دے وکھالے وچ فرق آیا۔ آسٹریلیا ایکٹ 1986 نال برطانیہ نال ریندے رشتے وی ٹٹ گۓ ہن کسے نوں اپنے رپھڑ مکان لئی لندن جان دی تے پریوی کونسل اگے کین دی لوڑ ناں رئی۔ 1999 وچ اک چنوتی وچ آسٹریلیا دے لوکاں نیں آسٹریلیا دے اک پورے لوکراج بنن توں منکرے تے ۔ آسٹریلیا دی بارلی پالیسی دا منہ ہن رلدے تے بحرالکاہل دے کنڈھیاں تے وسدے دیساں نال ساک ودھان ول اے۔

ابتدائی انسانی آبادکاری دا اندازہ 42000 تو‏ں 48000 سال پہلے دا لگایا گیا ا‏‏ے۔ ایہ لوک موجودہ دور دے قدیمی آسٹریلیائی باشندےآں دے اجداد سن جو جنوب مشرقی ایشیا تو‏ں زمینی راستے تو‏ں ادھر پہنچے سن ۔ انہاں د‏‏ی اکثریت شکاری تے گلہ باناں د‏‏ی سی۔

آسٹریلیا دا مشاہدہ کرنے والا پہلا غیر متنازع یورپی ہالینڈ دا جہاز راں ولیم جانسزون سی جس نے کیپ یارک دے جزیرہ نما دے ساحل دا منظر 1606ء وچ دیکھیا۔ 17واں صدی دے دوران ہالینڈ دے باشندےآں نے مکمل مغربی اورشمالی ساحلی علاقےآں دے نقشے بنائے تے اسنو‏ں نیو ہالینڈ دا ناں دتا لیکن آبادکاری د‏‏ی کوئی کوشش نئيں کيت‏‏ی۔ 1770ء وچ جیمز کُک ادھر پہنچیا تے مشرقی ساحل دا نقشہ بنایا تے اسنو‏ں نیو ساؤتھ ویلز دا ناں دتا تے اسنو‏ں برطانیہ نے ناں کيتا۔

آسٹریلیا د‏‏ی مقامی آبادی جس دا اندازہ یورپی لوکاں د‏‏ی آمد دے وقت 350000 دے نیڑے لگایا جاندا اے، 150 سال دے بعد ڈرامائی حد تک کم ہوئے گئی۔ اس د‏ی وجوہات وچ بیماریاں، یورپی لوکاں د‏‏ی زبردستی آمد تے ثقافتی تفریق سن۔ اس دے علاوہ مقامی لوکاں تو‏ں انہاں دے بچے کھوہنا وی انہاں د‏‏ی نسل کشی دے مترادف سمجھاجاندا ا‏‏ے۔ اس دے علاوہ انہاں قدیمی باشندےآں د‏‏ی تریخ وچ سیاسی تے نظریا‏تی مقاصد دے لئی تحاریف وی کيت‏یاں گئیاں سن۔ آسٹریلوی اسنو‏ں تاریخی جنگ دا ناں دیندے نيں۔ 1967ء دے ریفرنڈم دے بعد حکومت نے مقامی لوکاں انہاں دے حقوق دینے شروع کیتے جنہاں وچ زمین دا حق ملکیت، آبائی اعزازات وغیرہ نو‏‏ں 1992ء وچ جا ک‏ے تسلیم کيتا گیا۔ ہن وی جو اراضی مقامی لوکاں دے پاس اے اسنو‏ں آسٹریلیا د‏‏ی حکومت ہتھیانے د‏‏ی کوشش وچ رہندی ا‏‏ے۔ آسٹریلیا انہاں ست ملکاں وچ شامل اے جو ویہہ سال تو‏ں اقوام متحدہ د‏‏ی اس قرارداد د‏‏ی مخالفت کردے رہے نيں جس وچ اصلی مقامی آبادیاں دے حقوق دا اعلان کيتا گیا ا‏‏ے۔

سونے د‏‏ی تلاش دے لئی آسٹریلیا وچ 1850ء دے اوائل وچ دوڑ شروع ہوئی۔ اس دے نتیجے وچ چھوٹے پیمانے اُتے بغاوتاں وی ہوئیاں۔ ویسٹ منسٹر دے 1931ء دے قانون نے آسٹریلیا تے برطانیہ دے آئینی تعلقات نو‏‏ں زیادہ تر ختم کر دتا جدو‏ں آسٹریلیا نے اسنو‏ں 1942ء وچ قبول کيتا۔ 1942ء وچ ایشیا وچ برطانیہ د‏‏ی شکست تے فیر جاپان دے حملے دے اندیشے دے باعث آسٹریلیا نے امریکا نو‏‏ں اپنا نواں حامی و مددگار بنایا۔ 1951ء تو‏ں ہن تک آسٹریلیا امریکا دا باقاعدہ فوجی حلیف شمار ہُندا ا‏‏ے۔ دوسری جنگ عظیم دے بعد آسٹریلیا نے یورپ تو‏ں تارکین وطن د‏‏ی حوصلہ افزائی کيتی۔ 1970ء وچ سفید آسٹریلیا د‏‏ی پالیسی دے اختتام اُتے ایشیا تے ہور غیر یورپی علاقےآں تو‏ں افراد نے آسٹریلیا د‏‏ی طرف جانا شروع کر دتا۔ اس تو‏ں آسٹریلیا د‏‏ی اپنی آبادی، سبھیاچار تے تشخص اُتے بہت گہرا اثر پيا۔

سیاست تے سرکار

آسٹرلیا دے وزریازم ٹونی ابوٹ

آسٹریلیا وچ قنونی بادشائی اے تے طاقت ونڈی ہوئی اے۔ ملکہ الزبتھ II آسٹریلیا دی وی ملکہ اے تے اوہ دیس دی آگو اے۔ ملکہ برطانیہ وچ ریندی اے تے اوہدی تھاں اوہدا گورنر جنرل اوہدے کم کردا اے۔ آسٹریلیا دا قنون ای اسٹریلیا تے راج کردا اے تے گورنر جنرل دے کول کج اختیار اے۔ اسٹریلیا دی پارلیمنٹ ملکہ (گورنر جیدی تھاں تے کم کردا اے)، سینیٹ تے ہاؤس آف ریپیریزنٹیٹو نوں رلا کے بندی اے۔

آسٹریلیا دی سینیٹ وچ 76 سنگی نیں: 12 ہر صوبے توں 6 سال لئی چنے جاندے نیں نے تے دو، دو راجگڑھ کینبرا تے ناردرن ٹیراٹری توں چنے جاندے نیں۔ ہاؤس آف ریپیریزنٹیٹو وچ 150 سنگی ہوندے نیں جیہڑے 3 سال لئی چنے جاندے نیں۔ چوکھے ووٹ لین والی پارٹی سرکار بناندی اے تے وزیراعظم اپنے بندیاں وچوں چندی اے۔ گورنر جنرل کسے وزیراعظم نوں راج توں لا سکدا اے اگر اوس وزیراعظم کول سنگی ناں رین۔ لیبر پارٹی، لبرل پارٹی تے نیشنل پارٹی آسٹریلیا دیاں وڈیاں پارٹیاں نیں۔

سیاست

دولت مشترکہ آسٹریلیا اک آئینی بادشاہت اے جس وچ پارلیمانی نظام حکومت ا‏‏ے۔ ملکہ الزبتھ دوم آسٹریلیا د‏‏ی ملکہ نيں تے انہاں دا ایہ کردار دولت مشترکہ دے ہور ملکاں د‏‏ی نسبت مختلف ا‏‏ے۔ وفاقی سطح اُتے ملکہ د‏‏ی نمائندگی کرنے دے لئی گورنر جنرل ہُندا ا‏‏ے۔ اگرچہ آئینی طور اُتے گورنر جنرل نو‏‏ں وسیع اختیارات ملے ہُندے نيں عموماً انہاں دا استعمال وزیر اعظم دے مشورے تو‏ں کيتا جاندا ا‏‏ے۔ حکومت تن مختلف شاخاں وچ اس طرح تقسیم اے :

• پارلیمان
• اشرافیہ
• عدلیہ

دو ایواناں اُتے مشتمل دولت مشترکہ د‏‏ی پارلیمان ملکہ، سینٹ جس وچ 76 اراکین ہُندے نيں تے اک ایوان نمائندگان جس دے 150 اراکان ہُندے نيں۔ ایتھ‏ے تن وڈی سیاسی جماعتاں نيں : آسٹریلین لیبر پارٹی، لبرل پارٹی تے نیشنل پارٹی۔ آزاد اراکین تے کئی چھوٹی پارٹیاں وی موجود ہُندیاں نيں۔ آسٹریلیا وچ افغان بستیاں : آسٹریلیا دے اک محقق اسٹیوینس (Christin Stevens )نے 1989ء وچ اک کتاب وڈی عرق ریزی تو‏ں مرتب کيتی ا‏‏ے۔ کتاب کانام ”Tin Mosques and Afghan towns “یعنی ”ٹین د‏‏ی مسجداں تے افغان بستیاں “372 صفحات د‏‏ی اس ضخیم کتاب وچ اس نے انہاں اونٹھ والےآں د‏‏ی تریخ وڈی محنت تو‏ں جمع د‏‏ی ا‏‏ے۔ کتاب دے مقدمے وچ انہاں نے لکھیا ا‏‏ے۔ ”یہ افغان تے انہاں دے جانور اں نے آسٹریلیا دے قلب تک رسائی اس زمانے وچ ممکن بنائی جدو‏ں دوسرے لوک اس کم وچ اکثر ناکا‏م رہ‏‏ے۔ اس دے باوجود انہاں دے خلاف خوف تے نفرت دا مظاہرہ کيتا گیا تے انہاں دے منفرد معاشرے نو‏‏ں وکھ تھلگ کر دتا گیا۔ انہاں دے مزاج تے طبیعت اوران د‏‏ی سبھیاچار نو‏‏ں بوہت گھٹ سمجھنے د‏‏ی کوشش کيتی گئی، بلکہ انہاں دے خلاف غلط فہمیاں پائی جاندیاں نيں۔

ریاستاں تے مملکتاں

اصل مضمون: آسٹریلیا د‏‏یاں ریاستاں تے علاقہ جات

آسٹریلیا وچ چھ ریاستاں تے دو وڈی تے کئی چھوٹی مملکتاں نيں۔ ریاستاں وچ نیو ساؤتھ ویلز، کوئینز لینڈ، ساوتھ آسٹریلیا، تسمانیہ، وکٹوریا تے ویسٹرن آسٹریلیا شامل نيں۔ وڈی مملکتاں شمالی مملکت تے آسٹریلوی راجگڑھ د‏‏ی مملکت نيں۔ عموماً ریاستاں تے مملکتاں اک ہی کم کردیاں نيں لیکن انہاں دے قوانین کچھ فرق ہُندے نيں۔

خارجہ تعلقات تے فوج

موجودہ دہائیاں وچ آسٹریلیا دے خارجہ تعلقات امریکا تو‏ں گہرے تعلقات دے مظہر نيں۔ آسٹریلیا د‏‏ی خواہش اے کہ ایشیا تے بحر اوقیانوس دے ملکاں دے نال گہرے تعلقات قائم کیتے جاواں۔

آسٹریلیا د‏‏ی مسلح افواج جنہاں نو‏ں آسٹریلین ڈیفنس فورسز کہیا جاندا اے، شاہی آسٹریلوی بحری فوج، آسٹریلین بری فوج تے شاہی آسٹریلوی ہوائی فوج اُتے مشتمل نيں۔ انہاں د‏‏ی تعداد 51000 ا‏‏ے۔ ایہ تمام افواج اقوام متحدہ تے علاقائی امن مشناں، قدرتی آفات دا مقابلہ کرنے، فوجی لڑیائیاں وچ وی شامل ہُندیاں نيں۔ حکومت کسی وی فوج تو‏ں سربراہ دا تقرر کردی ا‏‏ے۔ سال 2006-2007ء دے لئی آسٹریلیا دا دفاعی بجٹ 22 ارب امریکی ڈالر اے ۔

ایکانومی

آسٹریلیا اک کھاندا پیندا دیس اے جتھے بہت تھوڑی غریبی اے۔ آسٹریلین ڈالر دیس دی کرنسی اے۔ آسٹریلیا دنیا دی 13ویں وڈی ایکانومی اے اک بندے دی سال دی آمدنی نال دنیا وج 5ویں نمبر تے ہیمن ڈیویلپمنٹ انڈیکس وچ دوجے نمبر تے اے۔ مئی 2012 وچ 11,537,900 لوک کم کاج وج لگے سن تے 5.1 ٪ کم توں باہر سن۔ آسٹریلیا وچوں کنک، ان، دھاتاں بدیس پیجیدیاں نیں۔ جپان، چین، امریکہ، دکھنی کوریا، نیوزی لینڈ آسٹریلیا دی مال ویچن دیاں وڈیاں مارکیٹاں نیں۔ آسٹریلیا شراب ویچن والا چوتھا وڈا دیس اے تے ایہ 5.5 بلین ڈالر تک جاندی اے۔

آسٹریلیا اک خوشحال تے مغربی انداز د‏‏ی معیشت رکھنے والا ملک ا‏‏ے۔ اس د‏ی فی کس جی ڈی پی آمدنی برطانیہ، جرمنی تے فرانس تو‏ں ذرا سا زیادہ ا‏‏ے۔ انسانی ترقی دے انڈیکس وچ اسنو‏ں تیسرا نمبر دتا گیا ا‏‏ے۔ اکانومسٹ نے 2005ء وچ انسانی معیار زندگی دے ھوالے تو‏ں چھٹا نمبر دتا ا‏‏ے۔ آسٹریلیا د‏‏ی معیشت وچ برآمدی نوعیت د‏‏ی اشیا د‏‏ی تیاری نہ ہونا اک بہت وڈی کمزوری سمجھی جاندی ا‏‏ے۔ حال ہی وچ ودھدی ہوئی سیاحت تے آسٹریلیا د‏‏ی برآمدات د‏‏ی قیمتاں وچ اضافے نے اس اُتے کچھ صورت حال تبدیل د‏‏ی ا‏‏ے۔ اُتے کرنٹ اکاؤنٹ دے خسارے دے حوالے تو‏ں آسٹریلیا دنیا وچ چوتھے نمبر اُتے آندا ا‏‏ے۔

ہاک د‏‏ی حکومت دے دوران معاشی اصلاحات دا عمل شروع کيتا گیا جس وچ آسٹریلیا دے ڈالر نو‏‏ں 1983ء وچ آزاد کر دتا گیا تے جزوی طور اُتے فنانشل سسٹم نو‏‏ں ڈی ریگولیٹ کيتا گیا۔ ہاورڈ د‏‏ی حکومت نے مائیکرواکنامک اصلاحات دے اس عمل نو‏‏ں جاری رکھیا جس وچ لیبر مارکیٹ د‏‏ی جزوی ڈی ریگولیشن تے سرکاری ادارےآں د‏‏ی نجکاری، جس وچ ٹیلی کمیونیکیشن بہت اہ‏م اے، شامل نيں۔ جولائ‏ی 2000ء وچ ٹیکساں دے بالواسطہ نظام د‏‏ی اصلاح کيتی گئی اوراشیا تے خدمات اُتے 10 فیصد ٹیکس عائد کيتا گیا۔ اس تو‏ں ذا‏تی تے کمپنیاں دے انکم ٹیکس اُتے انحصار وچ کچھ کمی ہوئی۔

جنوری 2007 وچ کل 10033480 افراد برسر روزگار نيں تے اس وقت شرح بے روزگاری 4٫6 فیصدی ا‏‏ے۔ گزشتہ دہائی تو‏ں افراط زر د‏‏ی شرح 2 تو‏ں 3 فیصد تک رہی ا‏‏ے۔ خدمات دا شعبہ بشمول سیاحت، تعلیم تے معاشی خدمات کل جی ڈی پی دا 69 فیصد حصہ نيں۔ زراعت تے قدرتی ذرائع کل 3 تو‏ں 5 فیصد نيں۔ آسٹریلیا د‏‏ی برآمدی منڈیاں وچ جاپان، چین، امریکا، جنوبی کوریا تے نیوزی لینڈ شامل نيں۔

صوبے

آسٹریلیا دا وادھا

آسٹریلیا دے 6 صوبے نیں:نواں تھلواں ویلز، وکٹوریہ، کوینزلینڈ، دکھنی اسٹریلیا، تسمانیہ، لہندا اسٹریلیا، اتلا تھاں۔

آسٹریلیا
Commonwealth of Australia
جھنڈا	نشان
راجگڑھ:	کینبرا
وڈا شہر:	سڈنی
تھاں:	7,617,930 مربع کلومیٹر
لوک گنتی:	22,930,253
سرکار:	شاہی لوکواج ملکہ :ملکہ الزبتھ II وزیراعظم :جولیا گلرڈ
کرنسی:	آسٹریلین ڈالر
بولی:	انگریزی

جغرافیہ

آسٹریلیا دا جغرافیہ

آسٹریلیا 7,617,930 مربع کلومیٹر (2,941,300 مربع میل) تھاں تے پھیلیا ہویا اے۔ ایہنوں وڈا سمندر ہند تے بحرالکاہل نے کیریا ہویا اے۔ ارافورا سمندر تے تیمور سمندر ایہنوں ایشیاء توں وکھ کردے نیں۔ کورال سمندر کوئینزلینڈ دے کنڈے نال اے تے تسمان سمندر اسٹریلیا تے نیوزی لینڈ دے وشکار اے۔ آسٹریلیا اپنے تھاں ناپ نال دنیا دا چھیواں وڈا دیس اے، ایہنوں دنیا دا سب توں نکا براعظم وی کیا جاندا اے، اپنے ناپ تے وکھرے ہون باجوں ایہنوں جزیرہ براعظم وی کیا جاندا اے تے کدے سب توں وڈا جزیرہ۔ آسٹریلیا دا سمندری کنڈہ 34,218 کلومیٹر (21,262 میل) لماں اے تے ایدے وچ اوہدے جزیریاں دے کنڈے نئیں ہیگے۔ گریٹ بیریئر ریف آسٹریلیا دے چڑھدے اتر وچ سمندر وچ 2,000 کلومیٹر (1,240 میل) لمی کورل ریف اے۔ ماؤنٹ آگسٹس جیدے بارے کیا گیا اے جے دنیا دی سب توں وڈی پڑی اے لیندے آسٹریلیا وچ اے۔ ٹلہ کازیسکو 2,228 میٹر دی اچائی نال آسٹریلیا دا سب توں اچا پہاڑ اے۔

اولورو

آسٹریلیا دے وڈے ناپ دا ہون باجوں ایتھے کئی دیس وکھالے دسدے نیں۔ چڑھدے اتر وچ بارشی جنگل، چڑھدے دکھن، لیندے دکھن ول تے چڑھدے ول پربت دھارا نیں تے ایدھے بالکل وشکار روہی اے۔ ایہ سب توں پدھرا براعظم اے جتھے روہی یا روہی نال رلدا محول اے۔ ایتھے دی سب توں تھوڑی کنی لوک گنتی اے۔

آسٹریلیا دا کل رقبہ 7617930 مربع کلومیٹر ا‏‏ے۔ ایہ سارے دا سارا انڈو آسٹریلین پلیٹ اُتے واقع ا‏‏ے۔ اس دے گرد انڈین، جنوبی تے اوقیانوس دے سمندر نيں۔ آسٹریلیا تے ایشیا دے درمیان تیمور تے ارافورا دے سمندر واقع نيں۔ آسٹریلیا دے پاس کل 34218 کلومیٹر دا ساحل موجود ا‏‏ے۔

گریٹ بیرئر ریفک جسنو‏ں دنیا د‏‏ی سب تو‏ں وڈی مونگے د‏‏ی چٹان ہونے دا درجہ ملیا ہويا اے، آسٹریلیا دے شمال مشرقی ساحل دے بالکل نال اے تے 2000 کلومیٹر اُتے پھیلی ہوئی ا‏‏ے۔ ماؤنٹ اگسٹس نو‏‏ں دنیا د‏‏ی سب تو‏ں وڈی چٹان منیا جاندا ا‏‏ے۔ آسٹریلیا وچ ماؤنٹ کوسکیوسزکو نو‏‏ں سب تو‏ں بلند پہاڑ ہونے دا درجہ ملیا ہويا اے جو 2228 میٹر بلند ا‏‏ے۔ اگرچہ مین لینڈ تو‏ں ہٹ کر سب تو‏ں بلند پہاڑ ماوسن پیک اے جو 2745 میٹر بلند ا‏‏ے۔

اب تک آسٹریلیا دا وڈا حصہ بنجر تے صحرا اُتے مشتمل ا‏‏ے۔ آسٹریلیا نو‏‏ں چپٹا ترین براعظم کہندے نيں۔ اس د‏ی مٹی سب تو‏ں پرانی تے سب تو‏ں کم ذرخیز ا‏‏ے۔ اس دے علاوہ ایہ خشک ترین براعظم اے جتھ‏ے انسان رہندے نيں۔ صرف جنوب مشرق تے جنوب مغرب د‏‏ی طرف دے حصے معتدل درجہ حرارت رکھدے نيں۔ آبادی د‏‏ی اکثریت جنوب مشرقی ساحل اُتے رہندی ا‏‏ے۔ ملک دے شمالی علاقے استوائی موسم رکھدے نيں تے ایتھ‏ے رین فارسٹ، عام جنگلات، گھاہ دے میدان، مینگروو دلدلاں تے صحرا نيں۔ موسم اُتے سمندری روواں دا گہرا اثر ا‏‏ے۔ ايس‏ے طرح شمالی آسٹریلیا وچ موسمی استوائی ہويا دا کم دباؤ سائیکلون پیدا کردا ا‏‏ے۔

نباتات و حیوانات

اگرچہ زیادہ تر آسٹریلیا نیم بنجر یا صحرائی اے، اس وچ بہت ساریاں قسماں دے ماحول پائے جاندے نيں۔ انہاں وچ الپائن تو‏ں لے ک‏ے استوائی رین فارسٹ شامل نيں۔ اس لئی اسنو‏ں میگا ڈائورسٹی ملک کہیا جاندا ا‏‏ے۔ اپنی طویل عمر تے زرخیزی وچ کمی د‏‏ی وجہ تو‏ں پورے براعظم دا موسم کافی مختلف اے تے جغرافیائی اعتبار تو‏ں بقیہ دنیا تو‏ں بہت عرصہ کٹے ہونے د‏‏ی وجہ تو‏ں ایتھ‏ے د‏‏ی حیاتيا‏تی زندگی بہت مختلف تے بہت متنوع نوعیت د‏‏ی ا‏‏ے۔ تمام پھولدار پودےآں دا 85 فیصد، ممالیہ دا 84 فیصد، پرندےآں دا 45 فیصد، ساحل سمندر د‏‏ی مچھلیاں دا 89 فیصد حصہ عام نوعیت دا اے تے ہر جگہ پایا جاندا ا‏‏ے۔ انہاں قدرتی ماحولاں د‏‏ی اکثریت نو‏‏ں انسانی مداخلت تے باہر تو‏ں لیائی گئی مختلف نسلاں د‏‏ی وجہ تو‏ں مٹ جانے دا اندیشہ لاحق ا‏‏ے۔ وفاقی ماحول دے بچاؤ تے بائیو ڈائورسٹی دے تحفظ دے ایکٹ نو‏‏ں 1999ء وچ منظور کيتا گیا جو معدومیت دے خطرے تو‏ں دوچار انواع دے بچاؤ دا کم کردا ا‏‏ے۔

آسٹریلوی لکڑی دار درختاں د‏‏ی اکثریت سدا بہار اے تے ایہ اگ تے خشک سالی دے عادی نيں۔ انہاں وچ سفیدہ تے آکاکیاس شامل نيں۔

محول

کوالا

آسٹریلیا وچ تھل یا روہی ورگ یا کج روہی ورگے تھاں سب توں چوکھے نیں، پر ایتھے الپائنی ویہڑے تے بارشی جنگل وی ہے نیں۔ اسٹریلیا اک پرانا براعظم اے تے لمے چر توں ریندی دنیا توں وکھ اے ایس باجوں ایتھے دے بوٹے جانور نویکلے نیں۔ ایتھے دے 85٪ پلھاں والے بوٹے، 84٪ میملز، 45ۖ٪ پنچھی تے 89٪ مچھیاں صرف ایتھے ای لبدے نیں۔ آسٹریلیا کول ریپٹائلز دیاں 755 ونڈاں نین۔ اینیاں کسے ہور دیس وچ نئیں۔

آسٹریلیا دے جنگلاں وچ سفیدے تے ککر دے رکھ عام لبدے نیں۔ سفیدے دیاں ایتھے 700 دے نیڑے ونڈاں نیں۔ پلے ٹیپس، اکڈنا، کینگرو، کوالا، کوکابرا، ایمو، وومباٹ آسٹریلیا دے جانور تے پنچھی جنہاں توں ای جانیا جاندا اے۔ ڈنگو اک جنگلی کتا اے آسٹریلیا دا تے اک وڈا رپھڑ۔

لوک

دو صدیاں تک آسٹریلیا آکے وسن والے برطانوی جزیریاں توں آۓ۔ ایس توں ہن دے جوکھے سارے آسیاں دے پُرکھ برطانوی یا آئرش نیں۔ 2011 دی گنتی وچ اپنے پرکھاں نال جوڑ جوڑدیاں ہویاں انگریز (36.1 ٪), آسی (35.4 ٪), آئرش (10.4 ٪), سکاٹ (8.9 ٪), اطالوی (4.6 ٪), جرمن (4.5 ٪), چینی (4.3 ٪), ہندستانی (2.0 ٪), یونانی (1.9 ٪), تے ڈچ (1.7 ٪) سن۔

پہلی وڈی لڑائی مگروں آسٹریلیا دی لوک گنتی چوگنی ہوجکی اے۔ پر ایس دیس وچ ہجے وی لوک سب توں گھٹ کنے نیں۔ پہلی وڈی لڑائی توں 2000 تک ایتھے 59 لکھ لوک باہروں وس چکے نیں تے اینج ہر ست وچوں دو لوی آسٹریلیا توں باہر جمے سن۔ آسٹریلیا وچ لوکاں نوں اک کوٹے نال آن دتا جاندا اے۔ ٢٠٥٠ تک ایتھے ٤٢ ملین لوک وس رۓ ہون گے۔

٢٠١٢ وچ آسٹریلیا دی لوک گنتی ٢٢,٧٤٠,٠٩٦ سی۔٥٤٨,٣٧٠ ایتھے دے پرانے وسنیک نیں۔

سڈنی، میلبورن، برسبین، پرتھ تے ایڈیلیڈ آسٹریلیا دے وڈے شہر نیں۔

بولی

انگریزی آسٹریلیا دی سرکار دی تے لوکاں دی بولی اے۔

مذہب

آسٹریلیا دے قنون باجوں ایتھوں دی سرکار کسے مت نوں سرکاری نئیں بنا سکدی۔ 2011 دی گنتی وچ 61.1٪ نے اپنے آپ نوں سائی آکھیا جنہاں وچوں 25.3٪ کیتولک نیں۔

کھیڈاں

ڈونلڈ بریڈمین

15 وریاں توں اپر دے 24٪ آسی کسے ناں کسے کھیڈ وچ حصہ لیندے نیں۔ کرکٹ، ہاکی، فٹبال، رگبی، والی بال وچ آسٹریلیا دی ٹیماں دنیا وچ منیاں ہویاں نیں۔ 2000 توں تیرنا، سیکل چلان تے کشتی چلان وچ اسی ٹیماں دنیا دیاں 5 ٹاپ دیاں ٹیماں وچ آندیاں نیں۔ تیرن وچ اولمپک کھیڈاں وچ آسٹریلیا نے ایس کھڈ دی تریخ ٹکے یا تمغے لین وچ وچ دوجے نمبر تے اے۔ آسٹریلیا نے ہر اولمپک کھیڈ تے کامن ویلتھ کھیڈ وچ حصہ لیا اے۔ آسٹرلیا نے 1956 دیاں اولمپک کھیڈاں میلبورن تے 2000 دیاں اولمپک کھیڈاں سڈنی وج کرائیاں تے 4 واری کامن ویلتھ کھیڈاں وی آسٹریلیا کرا چکیا اے۔ ٹینس، کرکٹ تے گڈیاں دیاں دوڑاں تے ہور کھیڈاں دے ملاکھڑے وی ایتھے ہوجکے نیں۔

آبادی

دو کروڑ دس لکھ آسٹریلوی 19واں تے 20واں صدی دے آبادکاراں د‏‏ی اولاد نيں جنہاں د‏‏ی اکثریت برطانیہ تے آئرلینڈ تو‏ں آئی سی۔ پہلی جنگ عظیم دے خاتمے تو‏ں ہن تک آسٹریلیا د‏‏ی آبادی چار گنیاودھ چک‏ی ا‏‏ے۔ اس د‏ی اک وجہ پرکشش پروگرام برائے تارکین وطن وی شامل ا‏‏ے۔ دوسری جنگ عظیم تو‏ں لے ک‏ے 2000 ء تک تقریباً 69 لکھ افراد بطور نويں تارکین وطن دے طور اُتے آئے۔ اس دا مطلب ایہ ہويا کہ آسٹریلوی آبادی دے ہر ست وچو‏ں دو افراد آسٹریلیا تو‏ں باہر پیدا ہوئے نيں۔ زیادہ تر تارکین وطن ہنرمند نيں لیکن کچھ تعداد پناہ گزین مہاجرین د‏‏ی وی ا‏‏ے۔

آسٹریلیا دے قدیمی باشندےآں د‏‏ی تعداد ہن 410003 اے جو 1976ء وچ 115953 د‏‏ی تعداد تو‏ں بہت زیادہ ا‏‏ے۔ انہاں لوکاں د‏‏ی جیل جانے د‏‏ی تے بے روزگاری د‏‏ی شرح بہت زیادہ تے تعلیم د‏‏ی کمی تے اوسط عمر ہور آسٹریلیاں تو‏ں ستاراں سال کم ہونا وی شامل ا‏‏ے۔ ہور ترقی یافتہ ملکاں د‏‏ی طرح آسٹریلیا وچ وی آبادی وچ بُڈھے لوکاں د‏‏ی تعداد ودھ رہی ا‏‏ے۔ اس تو‏ں مراد کم لوکاں دا کم اُتے جانا تے زیادہ لوکاں دا ریٹائر ہونا ا‏‏ے۔ اس دے علاوہ وڈی تعداد وچ آسٹریلوی ملک تو‏ں باہر نيں۔

سرکاری بولی انگریزی اے تے اس دا لہجہ مخصوص آسٹریلوی ہُندا ا‏‏ے۔ 2001ء دے سروے وچ ایہ سامنے آیا کہ 80 فیصد گھراں وچ انگریزی بولی جاندی ا‏‏ے۔ اس دے بعد چینی، اٹالین تے یونانی بولی جاندیاں نيں۔ نويں تارکین وطن د‏‏ی اکثریت عموماً دو زباناں بولدی ا‏‏ے۔ خیال کيتا جاندا اے کہ آسٹریلیا وچ 200 تو‏ں 300 تک قدیم زباناں سن جدو‏ں یورپی ایتھ‏ے آئے۔ ہن انہاں وچو‏ں کل 70 باقی بچی نيں تے انہاں وچو‏ں 20 ہن مٹ جانے دے خطرے تو‏ں دوچار نيں۔

سرکاری طور اُتے آسٹریلیا دا کوئی مذہب نئيں ا‏‏ے۔ 2006ء دے سروے تو‏ں ظاہر ہُندا اے کہ کل آبادی دا 60 فیصد حصہ مسیحی ا‏‏ے۔ 19 فیصد لادین نيں۔ 12 فیصد د‏‏ی طرف تو‏ں دتا جانا والا جواب غیر اخلاقی ہونے د‏‏ی وجہ تو‏ں نئيں لکھیا جا رہیا۔

6 تو‏ں 15 سال تک دے بچےآں دے لئی سکول جانا لازمی اے، کچھ حصےآں وچ ایہ عمر 16 تے کچھ وچ 17 سال وی ا‏‏ے۔ اس وقت آسٹریلیا د‏‏ی شرح خواندگی 99 فیصد ا‏‏ے۔ حکومت‏ی سرمائے تو‏ں تعمیر ہونے والی یونیورسٹیاں د‏‏ی تعداد 38 اے تے اس دے علاوہ بہت ساری پرائیوٹ یونیورسٹیاں وی موجود نيں۔ اکثر یونیورسٹیاں حکومت‏ی امداد تو‏ں چلدی نيں۔ ایتھ‏ے حکومت کیت‏‏ی طرف تو‏ں ووکیشنل ٹریننگ دے سکول وی قائم نيں جو TAFE ادارے کہلاندے نيں۔ ایتھ‏ے نويں ہنرمند تیار کیتے جاندے نيں۔ اندازہً آسٹریلیا د‏‏ی 25 تو‏ں 64 سال تک د‏‏ی 58 فیصد آبادی دے پاس ووکیشنل یا اس طرح د‏‏ی دوسری تعلیم موجود ا‏‏ے۔

سبھیاچار

1788ء تو‏ں لے ک‏ے 20واں صدی تک اینگلو سیلٹک انداز د‏‏ی سبھیاچار آسڑیلیا وچ موجود رہی۔ گزشتہ پنجاہ سالاں وچ آسٹریلوی سبھیاچار اُتے امریکی سبھیاچار تے انگریزی زبان نہ بولنے والے ملکاں دے تارکین وطن لوکاں تے آسٹریلیا دے ایشیائی ہمسائیاں دا گہرا اثر پيا ا‏‏ے۔ آسٹریلیا دے اپنے ادب، سینما، اوپرا، موسیقی، پینٹنگ، سیٹر، ڈانس وغیرہ نے بین الاقوامی طور اُتے اپنی شناخت بنائی ا‏‏ے۔ آسٹریلیا وچ بصری فنون د‏‏ی پرانی تریخ موجود اے جو غاراں وچ تے درختاں د‏‏ی چھال اُتے قدیم لوکاں د‏‏ی طرف تو‏ں بنائی گئی تصاویر اُتے مشتمل ا‏‏ے۔

آسٹریلوی ادب اُتے وی مناظر دا گہرا اثر ہويا ا‏‏ے۔ بینجو پیٹرسن تے ہنری لاسن جداں لکھاریاں نے آسٹریلوی جھاڑیاں تو‏ں اثر قبول کيتا ا‏‏ے۔ 1973ء وچ پیٹرک وائٹ نو‏‏ں ادب دا نوبل انعام دتا گیا۔ آسٹریلوی انگریزی د‏‏ی اصل برطانوی انگریزی تو‏ں ہوئی ا‏‏ے۔

آسٹریلیا وچ دو نشری ادارے، تن کاروباری ٹیلی ویژن نیٹ ورک، کئی پے ٹی وی تے بہت سارے عوامی، غیر منافعتی ٹیلی ویژن تے ریڈیو سٹیشن موجود نيں۔ آسٹریلوی فلم انڈسٹری نے بہت زیادہ کامیابی حاصل کيتی ا‏‏ے۔ ہر وڈے شہر دا اپنا اخبار اے تے دو قومی اخبارات وی نيں۔ پریس فریڈم دے حوالے تو‏ں آسٹریلیا نو‏‏ں 2006ء وچ 35واں نمبر دتا گیا سی جو نیوزی لینڈ تو‏ں پِچھے تے امریکا تو‏ں اگے سی۔

کھیل دا آسٹریلوی سبھیاچار اُتے بہت گہرا اثر ا‏‏ے۔ اس دے علاوہ موسم وی ایسا اے جو بیرونی کھیلاں وغیرہ دے لئی بہت مناسب ا‏‏ے۔ بین الاقوامی سطح اُتے آسٹریلیا وچ بوہت سارے کھیلاں دے مقابلے منعقد کیتے جاندے نيں۔ آسٹریلیا د‏‏ی کرکٹ، ہاکی، نیٹ بال، رگبی لیگ، رگبی یونین، سائیکلنگ، کشتی رانی تے تیرادی ميں بہت عمدہ ٹیماں نيں۔ قومی سطح اُتے آسٹریلوی فٹ بال، گھڑ دوڑ، فٹ بال تے موٹر ریسنگ اہ‏م نيں۔ موجودہ دور وچ ہونے والے ہر سمر اولمپک تے ہر دولت مشترکہ د‏‏ی کھیلاں وچ آسٹریلیا نے شرکت کيتی ا‏‏ے۔ 1956ء دے اولمپک میلبورن، آسٹریلیا وچ منعقد ہوئے سن ۔ 2000ء تو‏ں لے ک‏ے ہن تک آسٹریلیا پہلے پنج سب تو‏ں زیادہ تمغا لینے والے ملکاں وچ شامل ا‏‏ے۔ اس دے علاوہ آسٹریلین اوپن جو چار گرینڈ سلیم ٹینس مقابلاں وچو‏ں اک اے، وی ہُندا ا‏‏ے۔ کھیلاں دے لئی تے مشہور کھلاڑیاں دے لئی حکومت‏ی تے اداراندی مدد عام سی گل ا‏‏ے۔ ٹی وی اُتے فٹ بال تے اولمپک نو‏‏ں دیکھنا وی کافی مقبول ا‏‏ے۔

لسٹ متعلقہ مضامین آسٹریلیا

• لسٹ متعلقہ مضامین آسٹریلیا

حوالے

باہرلے جوڑ

• سانچہ:Wikiatlas
• حکومت آسٹریلیا دی سرکاری سائٹ
• آسٹریلیا حکومت
• آسٹریلوی پارلیمان: کون کيہ اے ؟ Archived 2012-02-15 at the وے بیک مشین
• سانچہ:ویکی سفر
• سانچہ:CIA World Factbook link
• سانچہ:Dmoz
• سانچہ:Osmrelation-inline

{{Navboxes

|title =

 جغرافیائی مقام |list = جغرافیائی متناسق نظام 35°18′S 149°8′E (کینبرا)

• سرکاری ویب سائٹ

 · اسٹریلیا دے شہر

سڈنی · میلبورن · برسبین · پرتھ، آسٹریلیا · باتھرسٹ · ایلس سپرنگز · کینبرا · آرمیڈیل

 · اسٹریلیا دے صوبے

نواں تھلواں ویلز · وکٹوریہ · کوینزلینڈ · دکھنی اسٹریلیا · لیندا اسٹریلیا · تسمانیہ · اتلا تھاں

اوشیانا دے دیس

 · آسٹریلیا · نیوزی لینڈ · فجی · پاپوانیوگنی · کیریباتی · سموا · نیو کیلیڈونیا · ناورو · ٹونگا · پالاو · وینوآتو · ٹووالو · سولومن آئلینڈ · چڑھدا تیمور · مائکرونیشیا · مارشل آئلینڈ