بِٹ کوئن

بِٹ کوئن
بِٹ کوئن حوالے دے گاہک ولوں اک سانجھا لوگو
جاری کرن دی تریخ	3 جنوری 2009; پنج ورھے پہلاں
ورتونکار	عالمی
پیداوار	مدھ 2016 تک 25 بٹکوئن فی بلاک (لگبھگ ہریک 10 منٹ) اتے پھیر اگلے ادھکرن تک 4 ورھیاں لئیand then afterwards 12.5 bitcoins per block for 4 years until next halving. This halving continues until 2110–2140.
Source	چلدے بٹکوئناں دی گنتی
طریقہ	رسد وچ وادھا
نکی اکائی
10−۸	ساتوشی
نشان	BTC, XBT,

بِٹ کوئن جاں بِٹ -سکہ اک ادائیگی پربندھ اے جہنوں 2009 وچ ایہدے ڈویلپر ساتوشی ناکاموتو ولوں جاری کیتا گیا سی۔ اس پربندھ وچلیاں ادائگیاں دیاں فرداں نوں ایہناں دے ہی کھاتے دی اک اکائی راہیں اک عوامی بہی-کھاتے وچ رکھیا جاندا اے جیہدا ناں بِٹ کوئن ہی اے۔

بٹ کوئن (انگریزی: bitcoin) اک ڈیجیٹل کرنسی تے پیئر ٹو پیئر پیمنٹ نیٹورک اے جو آزاد مصدر دستور اُتے مبنی اے تے عوامی نوشتہ سودا دا استعمال کردی اے۔ بٹ کوئن کمانے یا حاصل کرنے وچ کسی شخص یا کسی بینک دا کوئی اختیار نئيں۔ ایہ مکمل آزاد کر نسی اے، جس نو‏‏ں اسيں اپنے کمپیوٹر دی مدد تو‏ں وی خود بنا سکدے نيں۔
بٹ کوئن کرنسی دا ہور رائج کرنسیاں مثلا ڈالر تے یورو تو‏ں موازنہ کیتا جاسکدا اے، لیکن رائج کرنسیاں تے بٹ کوئن وچ کچھ فرق اے۔
سب تو‏ں اہ‏م فرق ایہ اے کہ بٹ کوئن مکمل طور اُتے اک ڈیجیٹل کرنسی اے جس دا وجود محض انٹرنیٹ تک محدود اے، خارجی طور اُتے اس دا کوئی جسمانی وجود نئيں۔ اسی طرح بٹ کوئن کرنسی دے پیچھے کوئی طاقتور مرکزی ادارہ مثلا مرکزی بینک نئيں اے تے نہ ہی کسی حکومت نے ہن تک اسنو‏ں جائز کرنسی قرار دتا اے، اسی وجہ تو‏ں ریاستہائے متحدہ امریکا دے وزارت خزانہ نے اسنو‏ں غیر مرکزی کرنسی (decentralized currency) قرار دتا اے ،کیونکہ اس کرنسی نو‏‏ں اک شخص براہ راست دوسرے شخص نو‏‏ں منتقل کر سکدا اے، اس دے لئی کسی بینک یا حکومتی ادارہ دی ضرورت نئيں ہُندت‏ی۔ اُتے انٹرنیٹ دے ذریعہ بٹ کوئن نو‏‏ں ہور رائج کرنسیاں دی طرح ہی استعمال کیتا جاسکدا اے۔
بٹ کوئن دا آغاز 2009ء وچ کازب‌نام ستوشی ناکاماتو نے کیتا۔ اسنو‏ں کرپٹوکرنسی کہندے نيں کیونکہ ایہ پبلک دی کرپٹوگرافی دے اصولاں اُتے مبنی اے۔
ایہ کرنسی حسابی عمل لوگرتھم دی بنیاد اُتے کم کردی اے ،جس دے لئی کمپیوٹر نو‏‏ں انٹر نیٹ تو‏ں منسلک کرکے ، کمپیوٹر دے پروسیسر تو‏ں کم لیا جاندا اے۔ جس کمپیوٹر دا پروسیسر جتنا طاقتور ہُندا اے، اِنّی جلد اوہ حسابی عمل لوگرتھم دا سوال حل کرکے بٹ کوائن بناندا اے۔
بٹ کوئن خاصی تحقیق وتجسس دا موضوع وی رہیا اے، کیونکہ کرپٹوگرافی کرنسی ہونے دی وجہ تو‏ں اس دے مالکان تے صارفین پتہ لگانا خاصا مشکل اے، اس وجہ تو‏ں اس دا غیر قانونی استعمال وی کیتا جاسکدا اے۔ 2013ء وچ غیر قانونی سرگرمیاں وچ ملوث ویب سائٹ سلک روڈ نو‏‏ں امریکی ایف بی آئی نے بند، تے 144٫000 بٹ کوئنز نو‏‏ں منجمد کر دتا، اس وقت اوہدی قیمت 28.5 ملین ڈالرز سی۔ جدو‏ں کہ امریکی حکومت بٹ کوئن دے معاملہ وچ ہور حکومتاں تو‏ں زیادہ فراخ دلی تو‏ں کم لیندی اے۔ چین وچ یوان دے نال بٹ کوئن دی فروخت اُتے پابندی اے، ہور بٹ کوئن منڈیاں (exchanges) دے لئی بینک اکاؤنٹ رکھنے دی اجازت نئيں۔

ماخوذ

20 سال پہلے انٹرنیٹ بہت سست سن تے لمبی فائیلاں مثلاً فلماں، ڈرامے تے گانے ڈاون لوڈ کرنے وچ بہت وقت لگدا سی جو server نو‏‏ں ہر وقت مصروف (busy) کر دیندا سی ۔ 2001ء وچ Bram Cohen نو‏‏ں خیال آیا کہ جے لمبی فائیل دے کئی ٹکڑے کر دئیے جان تے سارے کمپیوٹر براہ راست اک دوسرے تو‏ں منسلک کر دیئے جان تو ہر اوہ کمپیوٹر جو اک دفعہ سرور تو‏ں فائیل دا کوئی وی اک ٹکڑا ڈاونلوڈ کر چکيا اے اوہ ہن اسنو‏ں دوسرےآں نو‏‏ں اپ لوڈ کر سکے گا تے سرور اُتے لوڈ بہت کم ہو جائے گا جدو‏ں کہ صارفین دے کمپیوٹر اک دوسرے تو‏ں فائل دے مختلف ٹکڑے حاصل کرکے اسنو‏ں جوڑ لاں گے۔ برام کوہن نے جولائ‏ی 2001ء وچ distributed hash table (DHT) اُتے مبنی BitTorrent نامی پروگرام جاری کیتا جو Peer-to-peer نیٹ ورکنگ دی ابتدا سی جو سارے کمپیوٹراں نو‏‏ں باہ‏م جوڑ سکدا سی ۔

Bitcoin explained in 3 minutes

کرپٹوکرنسی

بٹ کوئن نو‏‏ں اک کرپٹوکرنسی (انگریزی: cryptocurrency) سمجھیا جاندا اے، اس دا مفہوم ایہ اے کہ ایہ کرنسی بنیادی طور اُتے رازداری دے اصولاں نو‏‏ں ملحوظ رکھدی اے۔ ہور اسنو‏ں اپنی نوعیت دی واحد کرنسی سمجھیا جاندا اے، لیکن درحقیقت اس طرح دی گھٹ تو‏ں گھٹ 60 کرپٹوکرنسیاں انٹرنیٹ اُتے موجود نيں، جنہاں وچاں 6 کرنسیاں اصل نيں۔ چونکہ بٹ کوئن اک آزاد مصدر کرنسی اے، اس لئی اوہدی نقل تے اس وچ کچھ اصلاحات کرکے دوسری نويں کرنسی بنائی جاسکدی اے، اس لئی اس وقت موجود تمام کرپٹوکرنسیاں باستثناء رپل (انگریزی: Ripple) بٹ کوئن دی طرح ہی کم کردیاں ناں۔

چند کرپٹو کرنسیاں
Bitcoin
Ethereum
Ethereum Classic
Augur
Dash
Litecoin
Monero
NXT
Ripple
Stellar Lumens

بلاک چین

بلوک چین (block chain) اک نويں طرح دا انٹرنیٹ اے جس وچ ڈیجیٹل معلومات ہر اک دیکھ سکدا اے مگر اسنو‏ں کاپی نئيں کر سکدا۔ ہر دس منٹ وچ ہونے والی لین دین (transaction) دا ریکارڈ چیک کرکے محفوظ کر دتا جاندا اے جسنو‏ں بلوک کہندے نيں۔ سارا ڈاٹا نیٹ ورک اُتے ہُندا اے اس لئی ہر اک اسنو‏ں دیکھ سکدا اے۔

رازداری

سمجھیا جاندا اے کہ بٹ کوائن دی لین دین دا ریکارڈ کسی نو‏‏ں معلوم نئيں ہو سکدا مگر ایسا نئيں اے۔ ہر لین دین اک کوڈڈ ایڈریس تو‏ں منسلک ہُندی اے تے ایہ ایڈریس ہر کوئی دیکھ سکدا اے۔ انہاں ایڈریس دا ریکارڈ رکھنے والےآں نے انکشاف کیتا اے کہ دنیا وچ صرف 1000 لوگ ایسے نيں جو دنیا بھر دی مارکیٹ دا 40 فیصد حصہ کنٹرول کردے نيں۔ ایسے لوگاں نو‏‏ں "بٹ کوائن وھیل" کہیا جاندا اے۔

"Although bitcoin transactions are designed to be anonymous, each one is associated with a coded address that can be seen by anyone."

بِٹ کوئن
بٹ کوئن دا عمومی لوگو
نام اور قیمت
ذیلی اکائی
۔00000001	ستوشی
علامت	BTC, XBT, ، ฿
آبادیات
تاریخ اجرا	۳ جنوری ۲۰۰۹ء (۲۰۰۹ء-01-۰۳)
صارفین	بین الاقوامی
اجرا
بھی کھاتہ	معاملات دی تصدیق تے حفاظت پیئر ٹو پیئر نیٹورک دے ذریعہ کيتی جاندی اے۔
مقررہ قیمت
Issuance	پچیس بٹ کوئن ہر دس منٹ وچ
ماخذ	تمام بٹ کوئن سرکولیشن وچ
قاعدہ	21 ملین بٹ کوئنز ہونے تک ہر چار سال وچ تمام نويں بٹ کوئن دا تخلیقی ریٹ نصف ہُندا جائے گا - اس وقت ہر نويں بلاک دے نال (تقریباً ہر دس منٹ وچ ) پچیس نويں بٹ کوئنز بن رہے نيں۔

جس طرح بینک دے پاس اپنے گاہک دی پوری معلومات ہُندی نيں اسی طرح کرپٹوکرنسی ایکسچینج دے پاس کرپٹوکرنسی استعمال کرنے والے دی پوری معلومات ہُندی نيں۔

"Do not use bitcoin for illegal activity; it is not anonymous."

عام تصور دے برعکس کرپٹو کرنسی حکومت دے ضابطاں دے ماتحت ہُندی اے۔ آپ جو جی چاہے اوہ اس تو‏ں نئيں کر سکدے۔ ایہ مکمل گمنامی مہیا نئيں کردت‏ی۔ تے غالباً ہن اس غبارے تو‏ں ہويا نکلنے ہی والی اے۔

Contrary to popular belief, cryptocurrency IS regulated, you CANNOT do whatever you want with it, it is NOT completely anonymous, and yes, there probably IS a bubble forming right now.

مشہور بھانڈاپھوڑ ایڈورڈ اسنوڈن نے انکشاف کیتا اے کہ امریکی خفیہ ایجنسی این ایس اے 2013ء تو‏ں بٹ کوائن استعمال کرنے والوںاُتے نظر رکھے ہوئے اے۔

بٹ کوائن دا کل تعداد

بٹ کوائن دے موجد Satoshi Nakamoto دے مطابق کل دو کروڑ 10 لکھ لکھ بٹ کوائن تخلیق کیئے جاسکیاں گے جنہاں وچاں 1 کروڑ 70 لکھ بٹ کوئن 'مائن' کیئے جا چکے نيں۔ اس طرح رفتہ رفتہ mining مشکل تو‏ں مشکل تر ہُندی جا رہی اے کیونکہ قابل مائن بٹ کوائن دی تعداد کم ہُندی جا رہی اے۔
تقریباً ہر چار سال (یعنی دو لکھ 10 ہزار بلاک کے) بعد پہلے کےمقابلے وچ آدھے بٹ کوائن جاری کیتے جایئں گے۔ اندازہ اے دی 2140ء دے بعد کوئی بٹ کوائن جاری نئيں ہو گا کیونکہ دو کروڑ 10 لکھ لکھ بٹ کوائن دی آخری حد آ چک‏ی ہوئے گی،

امریکا وچ بٹ کوائن

جولائ‏ی 2017 دی ابتدا وچ امریکی Commodity Futures Trading Commission نے بٹ کوائن نو‏‏ں Swap Execution Facility عطا کر دتی اے جس دا مطلب اے کہ ہن بٹ کوائن دی options trading ہو سکے گی۔

چوری

ماہر ہیکرز بٹ کوائن ایکسچینج تو‏ں وڈی مالیت وچ بٹ کوائن چرانے وچ کامیاب رہے نيں۔ چند مثالاں درج ذیل نيں۔

کرپٹو ایکسچینج دا نام	چوری دی تاریخ	کتنے کرپٹو کوائن چوری ہوئے	مالیت بحساب 8200 ڈالر فی کرپٹو کوائن
Mt.Gox (جاپان)	19 جون 2011ء	2609 BTC	2 کروڑ ڈالر
Mt.Gox	28 فروری 2014ء	750,000 BTC	615 کروڑ ڈالر
BitFloor	یکم ستمبر 2012ء	24,000 BTC	20 کروڑ ڈالر
Poloniex	4 مارچ 2014ء	12.3% of all BTCs	ظاہر نئيں کيتی گئی
Bitstamp	4 جنوری 2015ء	19,000 BTC	16 کروڑ ڈالر
Bitfinex	یکم اگست 2016ء	120,000 BTC	98 کروڑ ڈالر
Tether Treasury wallet	19 نومبر 2017ء	3700 BTC	3 کروڑ ڈالر
Nice Hash	6 دسمبر 2017ء	4736 BTC	4 کروڑ ڈالر
Coincheck (جاپان)	26 جنوری 2018ء	523 میلین NEM coins	53 کروڑ ڈالر (مالیت بوقت چوری)
Bitpoint (جاپان)	12 جولائ‏ی 2019ء		3 کروڑ 20 لکھ ڈالر (مالیت بوقت چوری)

امریکا نو‏‏ں شبہ اے کہ فروری 2014ء وچ جاپان وچ Mt.Gox وچ ہونے والی بہت وڈی ہیکنگ دے پیچھے اک روسی ہیکر Aleksandr Vinnik دا ہتھ سی جو بٹ کوائن دے معاملات دا ماہر سمجھیا جاندا اے۔ اس دے برعکس جنوری 2018ء وچ جاپانی کرپٹو ایکسچینج CoinCheck وچ ہونے والی ہیکنگ دے پیچھے شمالی کوریا دے ہیکرز ملوث سمینو‏ں جاندے نيں۔

چند مقبول کرپٹوکرنسیاں

آغاز	کرنسی	علامت	Hash algorithm
2009	Bitcoin	BTC	SHA-256d
2015	Ethereum	ETH	Ethash
2017	Bitcoin Cash	BCH	SHA-256d
2011	Litecoin	LTC	Scrypt
2014	Dash	DASH	X11
2014	Monero	XMR	CryptoNight
2017	Bitcoin gold	BTG	Equihash
2015	Ethereum Classic	ETC	Ethash
2016	Zcash	ZEC	Equihash
2013	Dogecoin	DOGE	Scrypt

بٹ کوائن ایکسچینج

دنیا دے چند وڈے ایکسچینج جو بٹ کوائن دی خرید و فروخت کردے نيں درج ذیل نيں۔ عام طور اُتے بٹ کوائن دی لین دین اُتے 1.5 فیصد فیس لی جاندی اے بشرطیکہ لین دین بینک اکاونٹھ دے ذریعے ہوئے۔ جے لین دین کریڈٹ کارڈ دے ذریعے ہو تو فیس 4 فیصد ہُندی اے۔

بٹ کوائن ایکسچینج دا نام
Bitfinex
Bittrex
Binance
Bithumb
OKEx
GDAX
Poloniex
Huobi
HitBTC
Bitstamp

شرعی حیثیت

مصر وچ بٹ کوائن ایکسچینج نے اگست 2017ء تو‏ں کم دا آغاز کیتا سی ۔ لیکن 3 جنوری 2018ء نو‏‏ں مصر دے مفتی اعظم نے بٹ کوائن نو‏‏ں حرام قرار دے دتا تے اوہدی تجارت اُتے پابندی دا مطالبہ کیتا۔

ترکی دی وزارتِ مذہبی امور نے بٹ کوائن نو‏‏ں اسلام دے منافی قرار دتا اے۔

بٹ کوائن ATM

کیش دی ادائیگی بذریعہ مشین کرنے دے لئی دنیا دی پہلی اے ٹی ایم سنہ 1969ء وچ استعمال ہوئی۔ 2013ء وچ بٹ کوائن دی پہلی اے ٹی ایم منظر عام اُتے آئی۔ جولائ‏ی 2019ء تک دنیا بھر وچ ایسی پایچ ہزار مشیناں نصب ہو چک‏ی سن۔ ایسی مشیناں 'بی ٹی ایم' کہلاندی نيں۔ بیشتر مشیناں تو‏ں بٹ کوائن خریدے تو جا سکدے نيں مگر بھنوائے نئيں جا سکدے یعنی کیش دے بدلے بٹ کوائن مل سکدے نيں مگر بٹ کوائن دے بدلے کیش بہت کم بی ٹی ایم اُتے دستیاب اے۔ صرف متحدہ امریکا وچ انہاں مشیناں دی تعداد دو ہزار تو‏ں تجاوز کر چک‏ی اے۔ یاد رہے کہ لگ بھگ سو سال پہلے بینکاں تو‏ں سونے دے بدلے کاغذی کرنسی لینا بہت آسان جدو‏ں کہ کاغذی کرنسی دے بدلے سونے دا سکہ لینا بہت ہی مشکل سی ۔

اسٹیٹ بینک آف پاکستان

29 اپریل 2018ء نو‏‏ں عاصم بخشی 'ہم سب' اُتے لکھدے نيں:

"اسٹیٹ بینک آف پاکستان نے حالیہ ماہ دے آغاز وچ جاری کیتے گئے اک رسمی مراسلے وچ عوام نو‏‏ں بِٹ کوائن سمیت تمام قسم دی کرپٹو کرنسیاں تو‏ں بچنے دی ہدایت دی اے۔ مراسلے وچ ایہ وی کہیا گیا اے کہ انہاں کرنسیاں یعنی کوائنز تے ٹوکنز دے ذریعے پاکستان تو‏ں باہر رقم بھیجنے والے کسی وی شخص تو‏ں ملکی قوانین دے مطابق بازپرس دی جائے گی۔ ہور برآں بینکاں تے کرنسی ڈیلراں نو‏‏ں ہدایت کيتی گئی اے کہ اس قسم دے کسی وی سودے وچ فریق نہ بناں جس وچ کرپٹو کرنسی شامل ہوئے۔ کرپٹو کرنسی دے خلاف اس تنبیہ دی بتائی گئی وجوہات کافی حد تک باجواز ہونے دے نال نال دو حوالےآں تو‏ں بہت دلچسپ تے معنی خیز نيں۔ ریاستی ادارہ ہونے دے ناطے انہاں وچ اول تو بینک دی جانب تو‏ں ریاست دا ایہ اعتراف اے کہ کرپٹو کرنسی دی نوعیت وچ کافی ابہام ہونے دے باعث انہاں سوداں وچ شامل ہونے والے افراد نو‏‏ں کسی قسم دی قانونی ضمانت دینا ناممکن اے، دوم ایہ اعتراض کہ ایہ کرنسیاں اپنی حد درجے خفیہ نوعیت دے باعث غیرقانونی کارروائیاں تے مختلف قسم دے فراڈ وچ استعمال دی جا سکدی نيں۔"

بٹ کوائن مائننگ دے ماحول اُتے اثرات

اردونامہ فورم دی رپورٹ جس وچ برطانیہ دے تحقیقاندی ادارے پتے کمپیئر دی رپورٹ نو‏‏ں ماخذ بنایا گیا اے دے مطابق بٹ کوائن مائننگ دے لئی استعمال ہونے والی انرجی وچ خوفناک حد تک اضافہ ہو چکيا اے تے جنوری 2018 دے پہلے پندرہ دن وچ اس مقصد دے لئی استعمال ہونے والی بجلی 40 ٹیراواٹ تو‏ں تجاوز کر چک‏ی اے۔ روپورٹ دے مطابق رواں سال اس مقصد دے لئی استعمال ہونے والی بجلی 159 ملکاں دی مجموعی بجلی دی کھپت تو‏ں زیادہ اے۔ واضح رہے کہ پاکستان دی سال 2016 وچ کل بجلی دی پیداوار 196 ٹیراواٹ سی اس تو‏ں اندازہ لگایا جا سکدا اے کہ کس قدر بجلی بٹ کوائن مائننک دے لئی استعمال دی جا رہی اے۔ بجلی دی کھپت دے حساب تو‏ں اوہدی پیداوار وچ وی ہوشربا اضافہ ہويا اے تے بجلی دی پیداوار دا زیادہ تر حصہ روائیندی طریقاں یعنی تیل تے کوئلہ تو‏ں بجلی بنانے اُتے مشتمل اے جو ماحول اُتے انتہائی برا اثر ڈالتا اے۔

اردونامہ فورم دی بٹ کوائن مائننگ دا ماحول اُتے اثر دے بارے وچ رپورٹ۔

اقتباس

• "ہم اس دعوے تو‏ں متفق نئيں نيں کہ سونے دی طرح بٹ کوائن وی کاونٹر پارٹی رسک تو‏ں آزاد اے۔ ایتھریئم وی اک نوزائیدہ کرپٹو کرنسی اے تے جداں کہ اسيں نے دیکھیا کہ ایہ مجازی کرنسیاں بالآخر اک ماسٹر کوڈ دے تابع ہُندی نيں۔ایتھریئم دے معاملے وچ ایہ چابی اک کونسل دے پاس اے جو مستقبل وچ اس کرنسی دا انفلیشن ریٹ طے کرے گی۔ بٹ کوائن نو‏‏ں کنٹرول کرنے دی چابی Gavin Andresen دے پاس اے جو Massachusetts دا اک انجینیئر اے۔ اس گل دی کوئی گارنٹی نئيں اے کہ اوہ مستقبل وچ بٹ کوائن دے بلوک چین دے ضابطاں نو‏‏ں تبدیل نئيں کرن گے "

Another claim we don’t agree with is that Bitcoin is as free of counter-party risk as gold. What we have seen with Ethereum, another nascent cryptocurrency, is that these virtual currencies ultimately have a master key. With Ethereum, that key is controlled by a council that decides its future inflation rate; with Bitcoin, that key is controlled by Gavin Andresen, an engineer based in Massachusetts. There’s no guarantee that they won’t change the source code for the Bitcoin blockchain in the future

• اگرچہ کرپٹو کرنسیاں نو‏‏ں غیر مرکزی (ڈی سینٹرالائزڈ) کرنسی دسیا جاندا اے لیکن حقیقت ایہ اے کہ ایہ 'فی ایٹ' کرنسی تو‏ں وی زیادہ سینٹرالائزڈ اے - شخصی رازداری آزادی دا سب تو‏ں اہ‏م ستون ہُندا اے۔ ہر مطلق العنان پرائیویسی نو‏‏ں ختم کردا اے۔

"And while crypto is being sold to the public as "decentralization", the reality is that it is even more centralized than fiat currency,...Privacy is the foundation of freedom. All tyranny relies first on the invasion of privacy and the removal of private spaces.

• کینیڈا دا اک کرپٹو ایکسچینج بنام QuadrigaCX اس وقت دیوالیہ ہو گیا جدو‏ں اس دا مالک Gerry Cotten انڈیا وچ بیمار ہو ک‏ے مر گیا۔ اس ایکسچینج نو‏‏ں کنٹرول کرنے دی چابی صرف اوہ ہی جاندا سی ۔اس دے گاہکاں دی تعداد 76,000 سی جنہاں نے لگ بھگ 16 کروڑ امریکی ڈالر دی سرمائیہ کاری دی سی۔ انہاں وچ جعلی گاہک وی شامل نيں۔
• آئر لینڈ دا اک کرپٹوکرنسی ایکسچینج بنام بٹ سین 17 جون 2019ء نو‏‏ں اچانک غائب ہو گیا تے اوہدی ویب سائٹ بند ہو گئی۔ اس دے گاہک اس تو‏ں اپنا پیسہ نکلوانے وچ ناکم راے۔

"Bitsane is registered in Ireland, as a business under the name Bitsane LP, and provided a cryptocurrency exchange service. Around 17 June, Bitsane went dark with users unable to contact it or access their funds held in the exchange."

• کرنسی دا مطلب ہُندا اے سونے دا حکومتی متبادل۔ کرپٹو کرنسی سونے دا غیر حکومتی متبادل ہُندی اے۔

you can understand bitcoin as a kind of nongovernmental currency

• بٹ کوائن دا مطلب حکومتی کرنسی دی موت اے۔ اس دا مطلب خود حکومت دی موت اے۔ (یعنی بٹ کوائن کنٹرول کرنے والے بینکار ہن دنیا اُتے حکومت کرن گے۔)

Bitcoin means the final death of government fiat money. It means the end of Big Government.

• بٹ کوائن نو‏‏ں مقبول بنانے دے لئی مختلف ملکاں وچ کرنسی کرائسس پیدا کیئے جا رہے نيں۔ مثال دے طور اُتے جدو‏ں انڈیا دی حکومت نے وڈی مالیت دے کرنسی نوٹ منسوخ کر دتے تو کرپٹو کرنسی دی مانگ وچ یکدم زبردست اضافہ ہويا۔ اسی طرح جدو‏ں وینیزویلا وچ افراط زر وچ اضافہ ہويا تو بٹ کوائن دی طلب وچ وی اضافہ ہويا۔ تے ایہ وی ممکن اے کہ بینک آف جاپان دی منفی شرح سود دی پالیسی نے بٹ کوائن دے استعمال نو‏‏ں اس قدر عام کر دتا کہ جاپان وچ ایہ قانونی کرنسی دے طور اُتے قبول کيتی جاندی اے۔

For example, when the Indian government banned the use of their largest bank notes, demand for crypto-currency accelerated dramatically in the country. Similarly, as crippling inflation grew in Venezuela, so did the appeal of Bitcoin. It’s also possible that the Bank of Japan’s negative interest rate policy played a role in Bitcoin use becoming so common that the country now accepts it as a form of legal payment.

• "بٹ کوائن دی قیمت اک ہفتے وچ 30 فیصد گر چک‏ی سی۔ لیکن بھارتی حکومت نے اسنو‏ں قانونی کرنسی تسلیم کرکے اوہدی قیمت 33 فیصد ودھا دی"
• "بٹ کوائن بنیادی طور اُتے (جعلی) کرنسی اے جدو‏ں کہ سونا بنیادی طور اُتے (حقیقی) بچت اے۔"

bitcoin is more the cash, whilst gold is more the savings.

• "جعلی دولت تو‏ں جعلی خوشحالی آندی اے۔ جداں ہی جعلی دولت ہٹتی اے جعلی خوشحالی وی غائب ہو جاندی اے "۔

"Nothing comes from nothing. Fake money produces fake prosperity. Take away the fake money… and the fake prosperity goes “poof,” too."

• مجازی کدی وی حقیقی دا متبادل نئيں ہو سکدا۔

"the virtual is not an adequate substitute for the authentic"

• بٹ کوائن دی حقیقی طلب اس وقت پتہ چلے گی جدو‏ں عالمی مالیا‏تی کرائسس سینٹرل بینکنگ تے کیپیٹل کنٹرول دی سیاست اُتے اعتماد ختم کر دے گا۔
• رینڈ کارپوریشن دے کرپٹوگرافر تے ریاضی دان Joshua Baron دا بٹ کوائن دے بارے وچ کہنا اے کہ ایہ مکمل رازداری نئيں رکھدے۔

"It does not offer enough anonymity."

• سولہ مہینےآں وچ ایہ تیسری دفعہ ہويا اے کہ ایکوی فیکس ہیک ہويا۔

This is the third time in sixteen months that Equifax has been hacked.

• امریکا دے سب تو‏ں وڈے بینک "جے پی مورگن چیز" دے اعلیٰ ترین عہدہ دار دا کہنا اے کہ بٹ کوائن محض فراڈ اے۔ ٹیولپ بلب تو‏ں وی بدتر فراڈ۔

BITCOIN IS A "FRAUD"; "WORSE THAN TULIP BULBS" (Jamie Dimon)

چند مہینے بعد اس نے اپنے بیان اُتے افسوس دا اظہار کیتا۔

• بٹ کوائن فراڈ، پاگل پن تے پونزی اسکیم دا اک ایسا مجموعہ اے جس دی پہلے کوئی مثال نئيں رہی۔

Bitcoin is an unprecedented combination of fraud, mania and a Ponzi scheme all in one

• "An ICO is not unlike an initial public offering, which is when a traditional company makes its share available for purchase to the general public. "
• مشہور ماہر معاشیات James G Rickards نے 12 ستمبر 2018 نو‏‏ں ٹوئیٹر اُتے اپنے پیغام وچ لکھیا:

1 Bitcoin supply capped بٹ کوائن دی فراہمی محدود اے۔

2 Economy grows معیشت ترقی کردی اے۔

3 So, each bitcoin buys more. That's deflation ۔ اس طرح ہر بٹ کوائن دی قوت خرید ودھدی اے جو قلت زر اے۔

4 Over 90% of dollar market is not base money, it's credit نوے فیصد تو‏ں زیادہ ڈالر مارکیٹ بنیادی کرنسی دی بجائے کریڈٹ اے۔

5 No one borrows in deflationary currency کوئی وی ایسی کرنسی وچ قرضہ لینا پسند نئيں کردا جس دی قیمت ودھ رہی ہوئے۔

6 Bitcoin fails بٹ کوائن ڈُب جائیگا۔

• "Cryptocurrencies or bitcoins, or anything like that, are not really currencies – they are assets. A euro is a euro – today, tomorrow, in a month – it’s always a euro. And the ECB is behind the euro. Who is behind the cryptocurrencies? So they are very, very risky assets."

ہور ویکھو

• کاغذی کرنسی
• کیش دے خلاف جنگ
• سونے دی مارکیٹ
• لائٹ کوائن
• کریڈٹ

باہرلے جوڑ

• چین دی بلاک چین کرپٹو کرنسی NEO جو دنیا نو‏‏ں بدل سکدی اے Archived 2017-08-26 at the وے بیک مشین
• Eternal Blue, the NSA hacking exploit that utilizes a flaw in Microsoft operating systems
• جے آپ 7 سال پہلے بٹ کوائن وچ 8460 روپے دی سرمایہ کاری کردے تو اج 7 ارب 64 کروڑ روپے دے مالک ہُندے
• Maker DAO

حوالے

حوالے

باہرلے جوڑ

• بِٹ کوئن دا اتہاس Archived 2014-06-15 at the وے بیک مشین
• سانچہ:Dmoz
• Regulation of Bitcoin in Selected Jurisdictions The Law Library of Congress
• Bitcoin video series at Khan Academy
• Bitcoin: a cryptographic currency Archived 2014-04-07 at the وے بیک مشین INTECO
• Current price of Bitcoin